Чӳкӗн 26-мӗшӗнче Шупашкарти Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ кил-йыш вулав центрӗнче «Асамлӑх ҫулӗ» кӗнекен хӑтлавӗ (презентацийӗ) пулчӗ. Кӗнекене 2008-2009 ҫулсенче Chuvash.Org сайт урлӑ ирттернӗ литература ӑмӑртӑвӗсенче малти вырӑнсене йышӑннӑ шкул ачисемпе вӗрентекенсен хайлавӗсенчен калӑпланӑ. 2008 ҫулта фантастика конкурсӗ, 2009 ҫулта — «Халап хапха тӑрринче» юмахсен конкурсӗ иртнӗ. Ҫак конкурссене Николай Плотников Chuvash.Org сайтӑн тӗп администраторӗпе Ҫӗрпӳ районӗнчи Михайловка шкулӗн директорӗ Владимир Андреев йӗркеленӗ.
Николай Плотников конкурс ирттерме ҫӑмӑл марине, уйрӑмах кӗнеке кӑларма йывӑр пулнине палӑртрӗ. Анчах та ҫак ӗҫе хӑй кӑмӑлпа, юратса пурнӑҫланине пӗлтерчӗ. Конкурс вӑхӑтӗнче пухӑннӑ ӗҫсем хушшинче малти вырӑнсене йышӑннӑ хайлавсене кӗнекен халӑх патне ҫитерме хутшӑннӑ ытти ҫынсем те тухса сӑмах каларӗҫ. «Асамлӑх ҫулне» ӳкерчӗкӗсемпе илемлетме Ҫӗрпӳ районӗнчи Ҫырмапуҫ шкулӗнчи «Ӑсталӑх кӗперӗ» кружока ҫӳрекен ачасене явӑҫтарнӑ сӑнарлӑ ӑсталӑх урокӗсене вӗрентекен, Ҫеҫпӗл Мишши премийӗн лауреачӗ Станислав Юхтар кӗнекене капӑрлатас ӗҫ мӗнлерех пулса пыни пирки кӗскен пӗлтерчӗ.
Эдисон Патмар ҫӗнӗ кӗнеке калӑпласа кӑларчӗ, тесе пӗлтерет Янкасҫӑсен пӗрлӗхӗ. Унӑн «Чӑвашла-вырӑсла халӑх сӑмах кӗнеки» (Иванпа Эдисон Патмарсен ҫырнисен пуххин 6-мӗш томӗ) 1 пин экземпляр тиражпа Шупашкарти «Ҫӗнӗ вӑхӑт» типографире кун ҫути курчӗ. Автор кӗнеке умсӑмахӗнче ҫак шухӑша палӑртать: «Чӑвашла вырӑсла халӑх сӑмах кӗнекине кӑларас шухӑш иртнӗ ӗмӗрти 90-мӗш ҫулсенчех ҫуралнӑччӗ. Тӗрлӗ тӑрӑхри чӑваш ялӗсенче пулнӑ май (эпӗ 646 чӑваш ялӗнче пулса куртӑм тет вӑл) хам пӗлмен тата ӑнланман диалект сӑмахӗсене самай тӗл пултӑм. Вӗсем кӗнекесенче пачах ҫук иккен. Кунсӑр пуҫне ку ӗҫре чӑваш ӑсчахӗсем кӑларнӑ сӑмахсарсемпе те анлӑн усӑ куртӑм».
Кӗнеке умсӑмахӗнче автор вулавҫӑсене илемлӗ, кӑсӑклӑ тата пуян чӑваш чӗлхине вӗренме чӗнсе калать; вӑл, тӑрӑшса вӗренсен, йывӑр маррине ӗнентерет.
Чӑваш кӗнеке издательствинче «Чи илемлӗ кӗнеке» конкурса пӗтӗмлетнӗ. Ӑмӑртура 2009-2010 ҫулсенче кӑларнӑ кӗнекесене пӑхса тухнӑ. Хаклавҫӑсен (Ю.В. Викторовпа А.И. Мордвинова ӳнер тӗпчевҫисем, З.И. Чернова, Г.С. Самсонова, С.А. Бритвина, И.М. Амосова ӳнерҫӗсем) кӗнекисен дизайнне ҫак номинацисенче пӑхса тухмалла пулчӗ: илемлӗ литература, ача-пӑчасен литератури, ансат чӗлхеллӗ ӑслӑлӑх литератури тата вӗренӳ литератури.
Ансат чӗлхеллӗ ӑслӑлӑх литературин номинацийӗнче чи илемли шутне Чӑваш кӗнеке издательстви 2009 ҫулта кӑларнӑ «Терентий Дверенинӑн чӑваш тӗнчи» кӗнекене кӗртрӗҫ.
Ку кӗнеке пысӑк хака иккӗмӗш хут тивӗҫет. Кӑҫал пуш уйӑхӗн 12-мӗшӗнче ӑна Мускавра чи лайӑх кӗнеке шутне кӗртсе хисеплӗ дипомпа палӑртнӑччӗ. Ку кӗнеке Терентий Дверенина Чӑваш Республикин Патшалӑх премине илме те пулӑшрӗ, вӑл лауриат пулса тӑчӗ. Унсӑр пуҫне кӑҫал Мускавра унӑн куравӗ те иртнӗччӗ.
Хисеплӗ сайтҫӑсем! Хисеплӗ хӑнасем!
Чӳкӗн 26-мӗшӗнче Шупашкарти Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ ҫемье вулавӑшӗнче эпир хатӗрленӗ «Асамлӑх ҫулӗ» кӗнекен хӑтлавӗ (презентацийӗ) пулӗ! Пуҫламӑшӗ 13 сехет ҫурӑра!
Эсир ку кӗнекере 2008-2009 ҫулсенче Chuvash.Org сайт урлӑ ирттернӗ литература ӑмӑртӑвӗсенче малти вырӑнсене йышӑннӑ шкул ачисемпе вӗрентекенсен хайлавӗсемпе паллашма пултаратӑр.
Кӗнеке кӑларасси ҫӑмӑл ӗҫ мар. Пӗр сехетре ӑна кӑларма май ҫук. Чӑн та лайӑх пултӑр тесе пирӗн чылай вӑй хума тиврӗ. Хӑтлава эпир хайлавсен авторӗсене тата ӑна кӑларма пулӑшнӑ пур ҫынна та чӗнетпӗр!
Вулавӑш адресӗ: Шупашкар хули, Октябрь 50 ҫулӗн урамӗ, 3 ҫурт. Троллейбуссем: 2, 5, 6, 9, 16, 19. Маршрутлӑ таксисем: 45, 54, 55, 57. «Россия» хӑна ҫурчӗ» чарӑнура тухмалла.
Паллӑ фольклорист Иван Анисимович Патмар ывӑлӗ Эдисон Патмар ашшӗнчен те иртсе кайрӗ теме пулать. Иртнӗ кунсенче вӑл хӑйӗн 132-мӗш кӗнекине пичетрен кӑларчӗ. Кӗнекене тав сӑмахӗсене, туйра каламалли пилсене, ача ҫуралсан ӑна ҫунӑ чух каламалли сӑмахсене, ҫар хӗсметне ӑсатнӑ чух каламалли пилсене, ваттисене асӑнса каламалли сӑмахсене, йӑла-йӗркери ытти савӑнӑҫлӑ уявсенче каламалли ырӑ сӑмахсемпе саламсене кӗртнӗ. Кӗнеке «Ҫӗнӗ вӑхӑт» типографире 1000 экземплярпа пичетленнӗ.
Кам вӑл Эдисон Патмар? Нумайӑшӗ ун ҫинчен пӗлеҫҫӗ. Вӑл Чӑваш Енри ялсенче пуринче те пулса курнӑ, тен, кашни ҫемьенех ҫитме тӗллев тытнӑ. Ҫапах та унӑн тӗп тӗллевӗ — республикӑмӑр тулашӗнчи кашни чӑваш ялне ҫитсе курасси.
Вӑл 1972-1976 ҫулсенче Оренбург хулинче аслӑ ҫар пӗлӗвӗ илнӗ. 1979 ҫулта Кейӳ хулинче 10-мӗш ЦК УПСра вӗреннӗ. 2003 ҫулта ЧПУра Чӑваш филологи факультетне вӗренсе пӗтерне. 1997 ҫултанпа Раҫҫей пӗрлешӗвӗн ҫыравҫи, пӗтӗм тӗнчери баталистсемпе маринистсен пӗрлешӗвӗн членӗ, Нестр Янкаспа Алексей Талвир ячӗллӗ премисен лауреачӗ.
Тӗрӗк чӗлхисен аслӑ ӑсти Николай Ашмарин академик 17 томлӑ «Чӑваш сӑмахӗсен кӗнекин» («Thesaurus linguae tschuvaschorum») пӗрремӗш кӗнекине Хусанта пичетленӗренпе юпа уйӑхӗнче 100 ҫул ҫитрӗ.
Ҫак уява Хусанта чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсем, таврапӗлӳҫӗсем, журналистсем, шкул ачисем анлӑн паллӑ турӗҫ. Тӗпчевҫӗ ентешӗсем Етӗрне районӗнчи Ачакри вӑтам шкулта вӗренекенсемпе учительсем Н.И. Ашмарин ячӗпе ҫыхӑннӑ вырӑнсем тӑрӑх экспедицине тухрӗҫ. Вӗсем «Сувар» хаҫат редакцийӗнчи ҫаврасӗтелте пулчӗҫ, унта таврапӗлӳҫӗсен пӗрлешӗвӗн Председателӗ Виталий Станьял ертсе пынӑ ларура хӑйсен ӗҫӗ-хӗлӗ ҫинчен каласа пачӗҫ. Унтан чӑваш халӑх ӑсчахӗ, паллӑ таврапӗлӳҫӗ Василий Дедушкин кӑтартса ҫӳренипе Ар масарӗнче Н.И. Ашмарин, Н.В. Никольский, К.Ф. Фукспа П.И. Талиев вилтӑприсем ҫине чечек кӑшӑлӗсем хучӗҫ, «Чебоксарская» урамӗнче тата Н.И. Ашмарин пурӑннӑ ҫуртра (М.
Шупашкарти «Трак ен» ентешлӗхӗн правленийӗ тата Нестер Янкас ячӗллӗ пӗрлӗх пайташӗсем тӑрӑшнипе «Нестер Янкас пурнӑҫӗпе пултарулӑхӗ» ятлӑ ҫӗнӗ кӗнеке кун ҫути курчӗ. Кӗнекене поэтӑн сӑввисемпе поэмисем, тӗрлӗ авторӑнне вырӑс чӗлхинчен чӑвашла куҫарнӑ сӑввисем, Нестер Янкас эпиграммисем, поэтӑн кӗвве хывнӑ сӑввисем, прозӑпа ҫырнӑ калавӗсем, пубицистика статйисем, ҫырӑвӗсем кӗнӗ. Кунтах чӑваш поэчӗсемпе шкул ачисем Нестер Янкаса халалланӑ сӑвӑсем, поэт пурнӑҫӗпе пултарулӑхне хакланӑ тата тӗрлӗ хаҫат-журналта пичетленнӗ статьясем вырӑн тупнӑ. Кӗнекере Красноармейски районӗнчи Нестер Янкас ячӗпе хисепленекен культурӑпа искусство тата литература пӗрлӗхӗн ӗҫӗ-хӗлӗ ҫинчен те тӗплӗн ҫутатнӑ. Нестер Янкас ячӗллӗ Премине тивӗҫнӗ пултарулӑх ҫыннисемпе коллективсен пӗтӗмӗшле ятлӑхне те панӑ.
Нестер Янкас еткерлӗхне пухас тӗлӗшпе тата кӗнекене пичете кӑларас тӗллевпе анлӑ редколлеги ӗҫленӗ. Вӗсем хушшинче ҫак юлташсен ячӗсене курма пулать: Алексеев О.
Кӑҫал, юпан 4-мӗшӗнче, сумлӑ ӑсчах, чӑваш чӗлхе пӗлӗвне никӗслекенсенчен пӗри, Николай Иванович Ашмарин ҫуралнӑранпа 140 ҫул ҫитет. Юбилея халалласа тӗрлӗ мероприятияесм иртрӗҫ, пулаҫҫӗ те. Кӑҫалах, 17 кӗнекеллӗ Чӑваш сӑмахӗсен пуххин 1-мӗш томӗ тухнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗччӗ (ӑна чи малтан 1910 ҫулта пичетленӗ, кайран, 1928 ҫулта ҫӗнӗрен кӑларнӑ).
Ҫак икӗ датӑна халалласа 1995 ҫулта тухнӑ М.Р. Федотовӑн «Н.И. Ашмарин. Краткий очерк жизни и деятельности» кӗнекене сканерласа вырнаҫтарас терӗмӗр. Словаре кӑларас ӗҫ ҫӑмӑл пулманнине эпир пӗлетпӗр, анчах та ӗҫ-пуҫ чӑнласах епле пынине пӗтӗмӗшле пӗлекенни сахал. Ку кӗнекере вара Николай Иванович кун-ҫулӗн кукрисене лайӑх сӑнласа панӑ. Вӑл вӑхӑтри лару-тӑрупа та паллашма май пур.
Кӗнекене кунтан уҫласа илме май пур — ӑна pdf хурмӑпа калӑпланӑ, калӑпӑшӗ — 4Mb патнелле.
| АВН | 28 |
Авӑнӑн 20-мӗшӗнчен пуҫласа раштавӑн 20-мӗшччен Чӑваш наци вулавӑшӗ «Кӗнеке парнеле» ятлӑ ыркӑмӑллӑх мероприятине ирттерет. Ку вӑхӑтра вулавӑш Раҫҫейри е тӗнчери хуть те мӗнле чӗлхеллӗ кӗнеке парнелесен те сире тав пулӗччӗ.
Кӗнекесене (сирӗн вуламан кӗнекесен пурах ӗнтӗ килте) ҫак адреспа йышӑнаҫҫӗ: Шупашкар, Ленин пр., 15 ҫ. (325 пӳлӗм шӑматкунпа вурсарникун пуҫсӑр 8-17 сехетччен ӗҫлет, 212 пӳлӗм — 17-20 сехетччен /вырсарникун — 18 сехетччен/).
Кӗнекен тулли ячӗ — «Телей ҫӑлтӑрӗ — гимнази директорӗ». Автор унта Трак чӑваш-нимӗҫ гимнази директорӗн Г.И.Юлмасовӑн ӗҫӗ-хӗлне, 55 ҫулхи кун-ҫулне, ҫемйин аталанӑвне тата унӑн пурнӑҫри ҫитӗнӗвӗсене ҫутатса панӑ. Кӗнеке 50 экземплярпа «Ҫӗнӗ вӑхӑт» типографире пичетленсе тухнӑ. Калӑпӑшӗ — 24 страница.
Кӗнеке ум сӑмахне автор хӑех ҫырнӑ. Унта ҫапла каланӑ:
«Тӗкӗр ҫине пӑхатӑп та, ниепле майпа та хама икӗ «пиллӗклӗ» хӗрарӑм тесе калама пултараймастӑп. Йӑлтӑртатакан кӑвак куҫ, ӗҫ шухӑшлӑ сӑн-пит, пурнӑҫ йӗрӗсем вуҫех те ҫук. Таҫти никам пурӑнман утравра пурӑнатӑп тейӗн.
Тӗкӗр ҫине пӑхатӑп та, хама телейсӗр теес килмест. Юратнӑ мӑшӑр тaтa икӗ улӑп ывӑл пур. Вӗсене эпӗ юрататӑп. Вӗсем те мана алӑра йӑтса ҫӳреҫҫӗ.
Тӗкӗр ҫине пӑхатӑп та миме витӗр шкул ҫуртне куратӑп. Таса тa ҫутӑ классем, тӗлӗнмелле пултаруллӑ ӗҫтешсем, нумай-нумай ҫунатлӑ ачасем...»
Красноармейски район энциклопеди кӗнекинчен (автор ӑнлантарӑвӗпе): «Юлмасова Галина Илларионовна ҫурла уйӑхӗн 19-мӗшӗнче ҫуралнӑ. 2010 ҫулта 55 ҫул тултарать. Янкас шкулне 1970 ҫулта вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн 1972 ҫулта вӑтам пӗлӳ пӗтерни ҫинчен Красноармейски шкулӗнче аттестат илет.
+5.3 °C