Чӑваш Енӗн Наци вулавшӗнче филологи наукисен докторне, профессора Георгий Фёдорова асра тытса пуҫтарӑнӗҫ. Мероприяти 14 сехетре пуҫланӗ, вӑл 137-мӗш пӳлӗмре иртӗ.
Георгий Иосифович – Чӑваш Республикин наукӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Раҫҫей Федерацийӗн Писательсен союзӗн членӗ. Нарӑс уйӑхӗн 10-мӗшӗнче вӑл ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитнӗ.
Ыран, нарӑс уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, Наци вулавшӗнче «Тупасчӗ сӑмахӑн пӗртен пӗр таса вӑрттӑнне…» ятпа литература каҫӗ иртӗ. Унта Георгий Фёдоровпа пӗрле ӗҫленисем, тусӗ пулнисем, ентешӗсем, ун пултарулӑхне хаклакансем пуҫтарӑнӗҫ.
Ӑсчахӑн мӑшӑрӗ Галина Фёдорова Георгий Иосифовичӑн «Суйласа илнисем. Поэмӑсем, сӑвӑсем» тата «Ай, мӑнтарӑн хир мулкачи» илемлӗ хайлавӗсен пуххисемпе паллаштарӗ. Георгий Фёдорова литература тӗнчинче поэт, прозаик, литературовед тата критик евӗр те пӗлеҫҫӗ-ҫке. Унӑн ӑслӑлӑх ӗҫӗсен шучӗ вара 250-ран иртнӗ, 4 монографи, вӑл тӗрлӗ учебникпа вӗренӳ пособийӗн авторӗ.
Мускаври Некрасов ячӗллӗ вулавӑшра «СӑмахКун» чӑвашла калаҫу клубӗ ӗҫлет. Кун пирки Ахполат Турхан тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче пӗлтернӗ.
Мускаври хастарсем хальхинче ӑна ҫӗнӗ форматпа йӗркеленӗ.
«Паян пирӗн патра хӑна пулчӗ, Сантӑр Савкилта (Александр Савельев) ӑсчах- чӗлхеҫӗ. Вӑл чӑваш халӑхӗпе чӑваш чӗлхин кун-ҫулӗ пирки каласа пачӗ. Zoomра та трансляци пулчӗ. Кӑсӑклӑ лекци хыҫҫӑн ыйтусем ҫине хуравларӗ», – тесе пӗлтернӗ Ахполат Турхан.
Нарӑс уйӑхӗн 16-мӗшӗнче «Просто – душа. Живопись и графика Луизы Юманкка» курав уҫӑлӗ. Ӑна чӑваш халӑх поэтне Генннадий Айхие (1934-2006) халаллӗҫ.
Экспозици хӑй тӗллӗн вӗреннӗ художникӑн, Луиза Лисинан (1937-2021) ӗҫӗсенчен тӑрӗ. Вӑл Юманкка псевдонимпа усӑ курнӑ. Луиза Николаевна – Генннадий Айхин йӑмӑкӗ.
Луиза мӗн ачаран пӗрремӗш ушкӑнри инвалид пулнӑ. Пиччӗшӗ ӑна питӗ юратнӑ, йӑмӑкне халалласа сӑвӑсем ҫырнӑ. Чӑвашла та, вырӑсла та. 2002 ҫулта вӑл ун пирки: «просто – «душа»! — будто что-то имея от нас / внутренне-зрящее –», – тесе ҫырнӑ.
Луиза Юманкка иртнӗ ӗмӗрӗн 80-мӗш ҫулӗсенче ӳкерме тытӑннӑ. Импресси-ӳкерчӗкӗсене вӑл малтанласа тӑванӗсене те кӑтартман. Каярах унӑн ӗҫӗсемпе тӗрлӗ куравра паллаштарнӑ, кӗнеке те пичетлесе кӑларнӑ.
Етӗрнери ача-пӑча вулавӑшӗнче Паллӑ ентешсен ҫулталӑкне халалласа тата асӑннӑ тӑрӑхри сумлӑ ҫын – Зоя Миронова – ҫуралнӑранпа 110 ҫитнине халалласа «Район историйӗнчи паллӑ ятсем» ярӑмпа «Человек мира – З.В. Миронова» (Тӗнче ҫынни – З.В. Миронова) кӗнеке куравӗ уҫӑлнӑ.
Зоя Васильевна 1913 ҫулта Етӗрнере ҫуралнӑ. Вӑл СССРӑн чикӗ леш енчи элчи пулнӑ. Пӗрлештернӗ Нацисен Организацийӗнче элчӗ тивӗҫне Етӗрне хӗрарӑмӗ чӗрӗк ӗмӗре яхӑн пурнӑҫланӑ.
Пуҫламӑш класа Зоя Миронова Етӗрнере, аслӑ классене Шупашкарта вӗреннӗ, аслӑ пӗлӗве
Мускаври хими технологийӗн институтӗнче илнӗ. Ҫавӑн хыҫҫӑн вӑл Сайра тӗл пулакан металсен патшалӑх наукӑпа тӗпчев институтӗнче ӗҫленӗ. 1950 ученӑйсен йышӗпе СССР патшалӑх премине тивӗҫнӗ. Верховнӑй Совет депутачӗ пулна, ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсенче ӗҫленӗ. 1959 ҫулта ӑна елчӗ пулма шаннӑ.
Шупашкарта вулавӑшсен пӗрлешӗвӗн – ҫӗнӗ ертӳҫӗ. Унпа паян хула администрацийӗнче иртнӗ планеркӑра паллаштарнӑ.
Вӑл – Маргарита Пыркина. Вулавӑш ӗҫченӗсемшӗн вӑл ҫӗнӗ ҫын мар. Маргарита Пыркина ҫурла уйӑхӗнченпе директорӑн тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ.
Маргарита Николаевна Шупашкарти вулавӑшсен пӗрлешӗвӗнче 200 ҫултанпа ӗҫлет. 2020 ҫулта ӑна директорӑн ҫумне ҫирӗплетнӗ. Ун умӗн ку тивӗҫе Светлана Коледова икӗ ҫул пурнӑҫланӑ.
Йӗпреҫ районӗн вулавӑш системине кӗрекен тӗп библиотекӑра «Чӑваш ҫӗрӗн мухтавлӑ ҫыннисем» кӗнекесен куравӗ уҫӑлнӑ. Ӑна республикӑра кӑҫал ирттерекен Мухтавлӑ ентешсен ҫулталӑкне халалласа йӗркеленӗ.
Вулавӑша ҫӳрекенсем Чӑваш Ене чапа кӑларнӑ ҫынсем пирки ҫрнӑ материалсемпе паллашма пултарӗҫ. Пресс-релизра пӗлтернӗ тӑрӑх, кунта ҫыравҫӑсем, музыкантсем, театр деятелӗсем ҫинчен кӑна мар, ҫавӑн пекех спортсменсем, халӑх ӑстисем тата ытти ҫынсем пирки те пӗлме пулать.
Куравра «Чӑваш Республикин Президенчӗн библиотеки» кӗнеке ярӑмӗ паллӑ вырӑн йышӑнать, вӑл Чӑваш Енӗн 11 паллӑ ҫыннин пурнӑҫне тӗплӗн уҫса парать.
Уйрӑм кӗтес Йӗпреҫ районӗнче ҫуралса ӳснӗ ҫынсене валли уйӑрса панӑ. Курава килекенсем Чӑваш халӑх поэчӗпе Ҫемен Элкерпе, Социализмла ӗҫ Геройӗпе Антон Шордеевпа, Раҫҫей Паттӑрӗпе Леонид Константиновпа тата ыттисемпе тӗплӗнрех паллашма пултарӗҫ.
Йӗпреҫ районӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, асӑннӑ курав ҫулталӑк тӑршшӗпе ӗҫлӗ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшне «Хроники жизни и деятельности В. К. Магницкого: историко-биографическое издание» кӗнекене парнеленӗ. 2020 ҫулта Хусанта пичетлесе кӑларнӑ кӗнекене вулавӑша искусствоведени кандидачӗ Екатерина Ключевская парнеленӗ.
Асӑннӑ кӑларӑма Василий Магницкий (1839-1901) историк, этнограф, Хусан тӑрӑхӗнчи паллӑ ӑсчах ҫуралнӑранпа 180 ҫул ҫитнине халалласа кун ҫути кӑтартнӑ. Вӑл пирӗн, чӑвашсен кун-ҫулне те нумай тӗпченӗ.
Кӗнеке авторӗ — Василий Магницкийӗн темиҫе йӑхри тӑванӗ Екатерина Ключевская.
Ҫак уйӑхра, кӑрлачӑн 20-мӗшӗнче, Виталий Сергеев чӗлхеҫӗ, филологи наукисен докторӗ ҫуралнӑранпа 80 ҫул ҫитрӗ. Ҫавна асра тытса Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче астӑвӑм каҫӗ иртӗ.
«Корифей чувашского языкознания» ят панӑ каҫа кӑрлач уйӑхӗн 27-мӗшӗнче 14 сехетре пуҫтарӑнӗҫ.
Виталий Сергеевӑн тӗп ӑслӑлӑх ӗҫӗсем морфологипе, лексикологипе, этимологипе, семасиологипе тата морфемикӑпа ҫыхӑннӑ. Вӑл 100е яхӑн ӑслӑлӑх ӗҫӗ ҫырнӑ, 10 ытла монографи. Сӑмахран, «Морфемика», «Развитие лексической семантики чувашского языка», «Чувашско-тунгусо-маньчжурские лексико-семантические параллели», «Морфемика тата морфологи» (Морфемика и морфология), «Хальхи чӑваш литература чӗлхи» (Современный чувашский литературный язык), «Лексика тата лексикологи» (Лексика и лексикология).
1982 ҫултанпа ӑсчах Н.Н. Уляьнов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче ӗҫленӗ.
Чӑваш Республикӑн ача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӑшӗнче шӑпӑрлансене чӑвашла вӗрентеҫҫӗ. Ҫак эрнере «Чӗвӗл-чӗвӗл чӗкеҫсем» клубӑн кӑҫалхи пӗрремӗш занятийӗ иртнӗ. Ачасем теттесене вӗренме тытӑннӑ.
Занятие пынӑ хулари 75-мӗш ача пахчине ҫӳрекен ачсем халӗ тетте, мечӗк, пукане, упа, мулкач сӑмахсене пӗлеҫҫӗ.
Ӳлӗмрен ачасем «Чӗрчунсем», «Апат-ҫимӗҫ», «Тумтир», «Эрне кунӗсем», «Ҫулталӑк вӑхӑчӗ», «Манӑн юлташ» тата ытти темӑа сӑмахсене ӑша хывӗҫ.
Вулавӑшӑн пресс-секретарӗ Инна Капитонова пӗлтернӗ тӑрӑх, клуб ертӳҫисем (вӗсем — библиотека ӗҫченӗсем) шӑпӑрлансем чӑвашла сӑмахсене ҫӑмӑллӑн вӗренме пултарасса шанаҫҫӗ.
Кӑрлач уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци библиотекинче Литература ёлки иртессине эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха.
Культура мероприятине Чӑваш Енри Профессионал ҫыравҫӑсен союзӗн пайташӗсем пухӑннӑ. Светлана Гордеева ҫыравҫӑ Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, поэтсемпе писательсем иртсе кайнӑ ҫулталӑка пӗтӗмлетнӗ, пичетленнӗ кӗнекесем ҫинчен каласа кӑтартнӑ. 2021 ҫул вӗҫӗнче кун ҫути курнӑ «Семь поэтов» сӑвӑ кӗнекине кӗме тивӗҫнӗ авторсем хӑйсен хайлавӗсене вуланӑ. Александр Шпаннагель, Светлана Гордеева, Наталья Селезнева, Валентина Белова, Раиса Воробьева хӑйсен сӑввисемпе паллаштарнӑ.
Чӑваш Енри профессионал писательсен союзне ертсе пынӑ Лидия Филиппова пӗлтӗрхи ӗҫ-хӗле тишкернӗ, пӗрлешӗвӗн хальхи ертӳҫи Ольга Куликова (Улькка Эльмен) кӑҫалхи плансем ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
+7.3 °C