Паян, раштав уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, Шупашкарта ҫул урлӑ каҫакан икӗ ачаллӑ хӗрарӑма машина ҫапса хӑварнӑ. Инкек 11 сехет те 30 минут тӗлӗнче Ленин проспектӗнчи 22-мӗш ҫурт тӗлӗнче ҫуран ҫӳрекенсене каҫмалли ятарлӑ вырӑнта пулнӑ. Унта светофор ҫук.
Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствин Шупашкарти управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, «Kia Rio» ҫул урлӑ каҫакансене курман имӗш. Икӗ хӗрачапа хӗрарӑма ҫул урлӑ каҫса кайма автобус чарӑнса ларнӑ, ҫӑмӑл машина вара чарӑнман.
Суранланнӑ хӗрарӑмпа икӗ хӗрачана пульницӑна ӑсатнӑ. Инкек сӑлтавне тӗпчевҫӗсем палӑртӗҫ.
Сывлӑх енчен тантӑшӗсенчен уйрӑлсарах тӑракан ачасен Кӳкеҫри интернат-ҫуртӗнче Хӗл мучипе Юрпике пулнӑ. Вӗсем ачасене ҫывхарса килекен Ҫӗнӗ ҫулпа саламлама пырса ҫитнӗ.
Хӑнасем – «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти пайташӗсем: партин Чӑваш Енри уйрӑмӗн секретарӗ Алёна Аршинова тата Чӑваш Енӗн сенаторӗ Николай Владимиров. Вӗсем интернат-ҫуртри 8 ачан «Ёлка ӗмӗтне» (ҫавӑн пек акцие тӳре-шарапа пысӑк шайри пуҫлӑхсем ҫулсеренех хутшӑнаҫҫӗ) тултарас ӗмӗтпе ҫула тухнӑ. Пӗри – Юрпике тумӗпе, тепри – Хӗл мучинпе.
Парнепе пырса ҫитнӗ Юрпике пуҫне хитре тухья тӑхӑннӑ.
Юмахри сӑнарсенчен ачасем аталанма пулӑшакан интерактивлӑ теттесем, планшетсем, алмаз тӗрри ыйтнӑ.
Раштав уйӑxӗн 18-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн наци вyлавӑшӗпе «Аталану» ассоциацийӗн «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» кружокӗнче Ҫӗнӗ Ҫyл уявне тӑван чӗлхепе ирттернӗ.
«Аталану» «Контактра» страницӑра пӗлтернӗ тӑрӑх, наци вулавӑшӑн тӗп специалисчӗ Вера Архипова уява хӗлле ҫинчен чӑвашла ҫырнӑ кӗнекесен куравӗпе паллаштарса пуҫланӑ.
Чӑваш ёлкине Шупашкар хулин 1-мӗш шкулӑн 1-мӗш «Б» класс ертӳҫи Ирина Сергеева, тӗрлӗ юмахри сӑнарсен тyмӗcене тӑхӑннӑ ачасемпе илем кӳнӗ.
Чӑваш ачисем патне Яка карчӑк та пырса ҫитнӗ. Ӑна Ачасемпе пӗрле пулса вӗсене пур енлӗн аталантаракан вӗренӳ центрӗн чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенӗ Любовь Кудрявцева сӑнарланӑ. Хӗл Мучи ачасене чӑвашла калаҫнишӗн мухтанӑ, хӑй те хӑш-пӗp сӑмаха чӑвашла калама вӗрентнӗ.
ҪҪХПИ пӗлтернӗ тӑрӑх, паян Шупашкарта Николаев урамӗнче 12 ҫулти арҫын ача машина айне лекнӗ. Ӑна пульницӑна илсе кайнӑ. Тухтӑрсем каланӑ тӑрӑх, унӑн пурнӑҫӗ хӑрушлӑхра мар.
Паян 15 сехет те 15 минутра арҫын ача светофор хӗрлӗ ҫутнӑ вӑхӑтра ҫул ҫине чупса тухнӑ. Ӑна ҫӑмӑл машина ҫапса кайнӑ. Вырӑна ҫитнӗ васкавлӑ медпулӑшу ӑна пульницӑна илсе кайнӑ.
Авари саманчӗ видеокамера ҫине лекнӗ. Ӑна пӑхсан ача чӑнах та ҫул ҫине ӑнсӑртран сиксе тухни курӑнать.
Раштав уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Раҫҫей Федерацийӗн Общество палатинче «Лучшие няни России» (чӑв. Раҫҫейри чи лайӑх няня (ача пӑхакан) конкурс иртнӗ. Ӑна кӑҫал пуҫласа йӗркеленӗ.
Професси ӑсталӑхӗн конкурсӗн куҫӑн тапхӑрӗнчи финала ҫӗршыври 17 няня тухнӑ. Вӗсен шутӗнче Чӑваш Енри ача пӑхакан хӗрарӑм та пулнӑ. Вӑл — Ҫӗмӗрлери Наталья Разгудаева.
Хӗрарӑм асӑннӑ хулари «Рябинушка» (чӑв. Палан) 16-мӗш ача пахчинче воспитательте ӗҫлет. Конкурса ҫӗнтерсе вӑл гран-прие тивӗҫнӗ, ҫӗршыври чи лайӑх няня ята ҫӗнсе илнӗ.
Паян, раштав уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, ирхи 6 сехетре Ҫӗнӗ Шупашкарти Винокуров урамӗнчи 29-мӗш ҫурт патӗнче пӗр хӗрарӑм арҫын ачана тупнӑ. Ача ҫиелти тумсӑр пулнӑ.
Пӗчӗкскере пульницӑна илсе кайнӑ. Мессенджерсенче Винокуров урамӗнче ачана тупни пирки, унӑн сӑнне сарма тытӑннӑ. Ашшӗ-амӑшӗ тупӑннӑ.
Мӗн пулса иртнӗ-ха? Ашшӗ-амӑшӗ ӗҫе кайнӑ. Арҫын ачана 14 ҫулти аппашӗн ача пахчине илсе каймалла пулнӑ. Пӗчӗкскер ашшӗ-амӑшӗ хыҫҫӑн урама тухса кайнӑ. Ҫакна аппӑшӗ сиссе юлман.
Шупашкарта икӗ ача пӳремечпе ярӑнса суранланнӑ. Иккӗшӗ те пульницӑра выртаҫҫӗ.
Шкул ачисем «Солнечный» микрорайонта тата Богдан Хмельницкий урамӗнче пӳремечпе ярӑннӑ. Шӑпах хӑш вырӑнта ярӑннине халӗ уҫӑмлатаҫҫӗ.
Чылай чухне пӳремечпе ятарлӑ вырӑнта ярӑнман чухне пӑтӑрмах сиксе тухать. Нумайӑшӗ алли-урине хуҫать, пуҫне сурнлатать. Иртнӗ эрнере пӳремечпе ярӑнса суранланнӑ ачасен мӗн аманни пирки хальлӗхе ыттисене пӗлтермен.
Ытти чухне Шупашкарта Анне палӑкӗ патӗнче те ярӑнатчӗҫ. Халӗ ку вырӑна хупнӑ, мӗншӗн тесен вӑл хӑрушлӑх кӑларса тӑратать. Чи хӑрушсӑр вырӑн – «Амазони» паркра.
Эпир, паянхи аслӑ ӳсӗмри чӑвашсем, ача пахчине е шкула ҫӳреме пуҫличченех чӑвашла лайӑх калаҫма пӗлеттӗмӗр. Паян вара, ача пахчине е шкулӑн пӗрремӗш класне 1 сентябрьте вӗренме килнӗ ача-пӑча шакӑлтатса вырӑсла калаҫма пӗлнӗ вӑхӑтрах чӑвашла пӗр сӑмах та калама пултарайманнине хулара та, ялта та куратпӑр. Ҫакӑн пек ачапа эсӗ чӑвашла калаҫма пуҫласан, вӑл хулӗсемпе турткаланса илет, сан ҫине тӗлӗнсе, ҫумра тӑракан амӑшӗ ҫине ыйтуллӑн пӑхкалать, ним калама аптӑрать. Мӗнрен килет-ха ҫакӑ?
Каламасӑрах паллӑ. Мӗншӗн тесен, пирӗн ҫӗршыври епле халӑхӑн ачи-пӑчи те хулара та, ялта та ҫуралнӑ-ҫуралманах вырӑс чӗлхин тытамне- е, урӑхла каласан, вырӑс чӗлхин “ океанне“ кӗрсе ӳкет. Телевизор та, радио та, интернет та, ачисене юратакан ашшӗ-амӑшӗсем илсе панӑ сенсорлӑ телефонсемпе планшетсенчи, телевизорти мультфилмсемпе ача видеороликӗсем те, юрлакан-калаҫакан „ӑслӑ“ ача теттисемпе кӗнекисем те, тата ытти те- пурте вырӑсла ҫеҫ калаҫаҫҫӗ, юрлаҫҫӗ. Ҫакна пула ачан пуҫ ними, хӑлхи, ҫамрӑк психики вырӑс чӗлхине ҫеҫ хӑнӑхать, ӑна пӗчӗкренех губка пек сӑвӑрса илет.
Шупашкарта ҫуралнӑ арҫын ачана планета тата Рим туррин ятне панӑ. Ӑна хулари Калинин районӗн администрацийӗн ЗАГС пайӗнче регистрациленӗ.
Ашшӗ-амӑшӗ арҫын ачана Юпитер ят панӑ. Ку планета ячӗ кӑна мар. Рим мифологийӗнче кун пек ятлӑ турӑ пулнӑ.
Сӑмах май, нумаях пулмасть Шупашкарта хӗрачана Жасмин тесе ҫыртарнӑ. «Дисней» юмахра унашкал ятлӑ принцесса пур.
Паян, раштав уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, 16 сехет те 13 минутра ҫӑлавҫӑсем патне хыпар ҫитнӗ: Улатӑрта Сӑр юханшывӗнче ачана пӑр катӑкӗ ҫыран хӗрринчен шалалла илсе кайнӑ.
Районти полици, васкавлӑ медпулӑшу, пушар хуралӗ вырӑна ҫийӗнчех ҫитнӗ. Ача ҫыран хӗрринчен 12 метр шаларах пулнӑ. 16 сехет те 30 минутра шӑпӑрлана ҫӑлавҫӑсем ҫыран хӗррине илсе тухнӑ. Ӑна тухтӑрсене панӑ, вӗсем унӑн сывлӑхне тӗрӗслӗҫ.
-5.7 °C