Республикӑра йӗркелӗхе тытса тӑрас енӗпе йӗркеленӗ координаци канашӗн ларӑвӗнче РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн ертӳҫи Александр Полтинин шкулсенчи лару-тӑрупа ҫыхӑннӑ хӑш-пӗр самант пирки асӑнса хӑварнӑ. Хуралҫӑра ватӑ ҫынсем ларнинчен тытӑнса ачасенчен ачасем укҫа тапӑнни таранах сӑмах хускатнӑ вӑл.
Республикӑри вӗренӳ учрежденийӗсенче тантӑшӗсенчен тӑрӑхланӑ тӗслӗхсем пур иккен. Ӑна «буллинг» теҫҫӗ. Ун пирки йӗрке хуралҫисене шанчӑк телефонӗсем ҫине шӑнкӑравласа систереҫҫӗ. Анчах ҫав фактсемпе психологсем ҫеҫ ӗҫлеҫҫӗ иккен.
Йӗрке хуралҫи палӑртса хӑварнӑ тӑрӑх, ҫамрӑксен субкультурисем, сӑмахран, АУЕ, хӑрушлӑх кӑларса тӑратаҫҫӗ. Асӑннӑ юхӑмӑн ӗҫне экстремистла тесе йышӑннӑ.
«Укҫана «зонӑна» хӗртме тесе пухаҫҫӗ. Яш-кӗрӗмпе хӗр-упраҫ криминаллӑ пурнӑҫ енне сулӑнни преступлени шучӗ ӳсесси патне илсе пырать», – тенӗ Александр Полтинин.
Ведомство ертӳҫи ҫамрӑксем хушшинче воспитани ӗҫӗпе ҫине тӑрса ӗҫлемеллине палӑртса хӑварнӑ.
Ака уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Шупашкарти пӗр кафери кассӑран укҫа ҫухални пирки полицие пӗлтернӗ. Ҫак ӗҫе кам тунӑ? Йӗрке хуралҫисем йӗр ҫине часах тухнӑ.
Вырӑна тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн ҫакӑ палӑрнӑ: кафене палламан арҫын кӗнӗ. Вӑл кассӑна уҫнӑ та укҫана йӑтса тухса кайнӑ.
Ҫак арҫынна тытса чарнӑ. Вӑл – унччен те судпа айӑпланнӑ 42 ҫулти ҫын, Шупашкарта пурӑнать. Хайхискер укҫа вӑрланине тунман. Хӑй ӑнлантарнӑ тӑрӑх, касса патӗнче никам та пулман, ҫавӑнпа вӑл укҫана йӑтса тухса кайнӑ. Нухрата вӑл каялла тавӑрса панӑ. Ҫапах судра унӑн явап тытма тивӗ.
Ака уйӑхӗн 23-мӗшӗнче «Чӑваш ачи чӑвашах» 6-мӗш фестиваль иртӗ. Вӑл Муркаш районӗнчи Калайкасси шкулӗнче 9 сехетре пуҫланӗ.
Фестивале йӗркелекенсен йышӗнче Чӑваш Енӗн Вӗренӳ институчӗпе Чӑваш наци ӑслӑлӑхпа наци ӳнер академийӗ те пур.
Чӑваш Республикин Вӗренӳ институтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, мероприятие тӑватӑ енпе хутшӑнма пулать: «Вӗрентетпӗр чӑвашла» (чӑваш чӗлхи предметне вӗрентмен учительсем хутшӑнаҫҫӗ, чӑвашла уроксем кӑтартӗҫ); «Савӑнатӑп эп чӑваш пулнишӗн» (кӗҫӗн классенче вӗренекен ачасем чӑваш халӑхӗн пӗр-пӗр йӑлине кӑтартса парӗҫ); «Сар каччӑпа сарӑ хӗр» (7-9 классенче вӗренекен ачасем чӑваш халӑх историне, культурине, чӗлхине, йӑли-йӗркине пӗлнине ӑс-тӑн вӑййинче кӑтартӗҫ); «Тӑвалла пулсан та малалла» (чӑвашлӑх туйӑмне аталантаракан проекта вӗренӳ организацийӗн директорӗ (заведующийӗ) е унӑн ҫумӗ хӳтӗлӗ).
Патӑрьелте пурӑнакан хӗрарӑма суд тунӑ, ачасене хӗненӗшӗн тӗрмене хупмасӑр айӑпланӑ тата штраф тӳлеттерме йышӑннӑ. Кун пирки Следстви комитечӗ пӗлтерет.
40 ҫулти хӗрарӑмӑн — 12 ача. Пурте тӑван мар, опекӑна илнисем те пур.
Следстви пӗлтернӗ тӑрӑх, хӗрарӑм опекӑна илнӗ 9-ти арҫын ачана тата 10 ҫулти хӗрачана аллипе, кӗреҫепе пӗрре мар ҫапнӑ. 2021 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнче вӑл тӑван мар 8-ти арҫын ачана ҫурӑмӗнчен ҫапнӑ.
Следстви вӑхӑтӗнче амӑшӗ опекӑна илнӗ ачисене тивӗҫлӗ воспитани паманни палӑрнӑ. Вӗсене социаллӑ реабилитаци центрне панӑ. Паянхи куна ҫав 7 ачаран улттӑшӗ ҫӗнӗ ҫемье тупнӑ.
Хӗрарӑма тӗрмене хупмасӑр 3 ҫуллӑха айӑплама, 25 пин тенкӗ штраф тӳлеттерме йышӑннӑ.
Пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнче ҫӑлав службине шӑнкӑрав ҫитнӗ: хӗрачан пӳрне автомат ӑшӗнче хӗсӗнсе ларна.
Ку Шупашкарти пӗр шкулта ОБЖ урокӗнче пулнӑ. Хӗрача автомат макетне сӳтсе пуҫтарнӑ. Ӑнсӑртран унӑн пӳрни пӑшал пеналӗ ӑшӗнче хӗсӗнсе ларнӑ. Вӑл ӑна хӑй тӗллӗн кӑларайман.
Ҫӑлавҫӑсем вырӑна ҫитсен ачан пӳрнине кӑларнӑ. Унтан ӑна медпулӑшу ӗҫченӗсем патне илсе ҫитернӗ.
Паян Чӑваш Енре 1-мӗш класа каякан ачасен ашшӗ-амӑшӗнчен заявлени йышӑнма пуҫланӑ. Кӑҫал ӑна Патшалӑх пулӑшӑвӗсен порталӗ урлӑ памалла.
Кӑҫал Шупашкарта 9 пине яхӑн ача парта хушшине пӗрремӗш хут ларӗ. Хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, паян 16 сехет те 30 минут тӗлне 6461 заявлени панӑ.
Сӑмах май, Патшалӑх пулӑшавӗсен порталӗнче заявлени парсанах черете тӑма май ҫук. Малтан документ оригиналӗсене шкула кайса памалла. Вара тин заявление пӑхса тухӗҫ.
2022 ҫулта Ҫӗнӗ Шупашкарти ача-пӑча ӳнер шкулӗ «Культура» наци проектне кӗрекен «Культурӑллӑ хутлӑх» федераллӑ проекта пурнӑҫланӑ май 5 миллион тенкӗ ытла илнӗ.
Уйӑрнӑ укҫа-тенкӗпе ҫутӑ тата сасӑ оборудованийӗ, музыка инструменчӗсем, вӗренӳ материалӗсем туянӗҫ. Паянхи куна илсен халӑх инструменчӗсем, ноутбук, сӗтел-пуканӑн пӗр пайне илсе ҫитернӗ. Ака уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче сольфеджио тата музыка литературине вӗрентме 57 ҫӗнӗ вӗренӳ кӗнеки тата методика пособийӗсем ҫитерсе памалла.
— Наци проектне пурнӑҫланӑ май культура сферинчи кадрсене хатӗрлес ӗҫре пӗрремӗш вырӑнта, никӗсре тӑракан музыка тата ӳнер шкулӗсене уйрӑмах пысӑк тимлӗх уйӑрни паха. Вӗрентӳ процесӗнче лайӑх, аван ӗнӗрленӗ инструмент питӗ кирлӗ, мӗншӗн тесен вӑл вӗрентӳ пахалӑхӗ мӗнлерех пулассине чылай енчен палӑртать, — палӑртнӑ администраци пуҫлӑхӗ Дмитрий Пулатов.
Хальхи вӑхӑтра учрежденире 1200 ача вӗренет. Вӗсем музыка, ӳкерчӗк, хореографи, театр ӳнерӗ, декораципе прикладной пултарулӑх тата пуҫламӑш эстетика аталанӑвӗ енӗпе хушма обществӑлла программӑсем тӑрӑх та аппаланаҫҫӗ.
— Пирӗн шкулшӑн ҫакӑ — чӑн-чӑн уяв.
Шупашкарти Президент пепкелӗх центрӗнче пӗлтӗр чӳк уйӑхӗн вӗҫӗнче 550 грамм таякан, 32 сантиметр тӑршшӗ ача ҫуралнӑ. Пепке ҫут тӗнчене маларах, 27 эрнере, килнӗ.
Тухтӑрсем унӑн пурнӑҫӗшӗн кӗрешнӗ. Малтан ача хӑй тӗллӗн сывлама, ҫиме хӑнӑхнӑ. 2 уйӑха ҫитсен ӑна тин ҫуралнӑ ачасен патологи уйрӑмне куҫарнӑ. Унта офтальмолог тӗрӗсленӗ те куҫне операци тумаллине палӑртнӑ. Ачапа пӗрле амӑшӗ те выртнӑ.
Тепӗр эрнерен ачана операци тунӑ. Кун хыҫҫӑн ача пульницӑра тепӗр икӗ уйӑх вӑй пухнӑ. Нумаях пулмасть ӑна киле кӑларнӑ. Ун чухне вӑл 2601 грамм тайнӑ, 44 сантиметр тӑршшӗ пулнӑ.
Пӗтӗмӗшле илсен, Чӑваш Енре юлашки вӑхӑтра кӑшӑлвируспа чирлекенсен йышӗ 20 процент чакнӑ. Ҫапах Роспотребнадзор республикӑри пилӗк районпа хулара лару-тӑру йывӑртарах пулнине палӑртнӑ. Ҫак йышра – Йӗпреҫ, Етӗрне, Вӑрнар, Улатӑр районӗсем, Улатӑр хули.
Иртнӗ эрнере пирӗн регионта 711 ҫын кӑшӑлвируспа чирленӗ. Вӗсенчен 35 проценчӗ Шупашкарта пурӑнать.
Роспотребнадзор палӑртнӑ тӑрӑх, Чӑваш Енре кӑшӑлвируспа 1 ҫул тултарман ачасем тата 50 ҫултан иртнӗ ҫынсем ытларах чирлеме пуҫланӑ.
Ӗнер, пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, ирхи 7 сехет те 48 минутра, Чӑваш Енри ҫӑлавҫӑсем пӑр ҫинче чупса ҫӳрекен пулӑшнӑ. Хӗрачасене куракансем пулнӑ. Вӗсем пирки ҫынсем ҫӑлавҫӑсене пӗлтернӗ. Ҫавсем Шупашкар гидроэлектростанцийӗнчен инҫех мар, пӑр тӑрӑх, чупса ҫӳренӗ. Ҫӑлавҫӑсем ҫав вырӑна кимӗпе васкаса пырса ҫитнӗ. Вӗсем хӗрачасене кимӗ ҫине лартса ҫыран хӗрне илсе тухнӑ. Пӑтӑрмах вырӑнне йӗрке хуралҫисене чӗнсе илнӗ.
-4.7 °C