Чӑваш Республикин Наци вулавӑшӗнче паян «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш – 2018» видеосӑвӑсен конкурсӗнче мала тухнисене чысларӗҫ.
«Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш – 2018» конкурса «Шкулта» интернет-журнал, Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ, Чӑваш халӑх сайчӗ, ЧНК, Чӑваш наци радиовӗ тата Чӑваш Республикин Наци вулавӑшӗ пӗрле йӗркеленӗ. Ӗҫсене нарӑс уйӑхӗн 15-мӗшӗнчен пуҫласа ака уйӑхӗн пуҫламӑшӗччен йышӑннӑччӗ. Ун хыҫҫӑн тӳре комиссийӗ ӗҫсене хакласа мала тухнисене палӑртрӗ. Кам-кам мала тухнине эпир унччен сире пӗлтернӗччӗ. Шӑп та лӑп вӗсене паян парнесемпе хисеп хучӗсем парса чысларӗҫ те.
Чыслакансен йышӗнче Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗн ертӳҫи Владимир Андреев, ача-пӑча ҫыравҫи Николай Ишентей, Чӑваш наци конгресӗн Президиум членӗ Геронтий Никифоров, Чӑваш наци телекуравӗн редакторӗ Мальвина Петрова, наци вулавӑшӗн ӗҫченӗ Надежда Егорова, Чӑваш халӑх сайчӗн тӗп редакторӗ Аҫтахар (Николай) Плотников пулчӗҫ. Ҫӗнтерӳҫӗсене картинӑсемпе, кӗнекесемпе тата ытти парнесемпе чысларӗҫ. Ҫӗрпӳ районӗнчи «Ҫӑлтӑрчӑк» ача пахчи ачисем вара хӑйсен пултарулӑхӗпе савӑнтарчӗҫ.
Кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Шупашкарти Энгельс урамӗнчи ҫӳп-ҫап контейнерӗнче тин ҫеҫ ҫуралнӑ ачана асӑрханине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха. Тӑван тӗпренчӗкне вилме шартлама сивӗре тухса пенӗ чунсӑр хӗрарӑма йӗрке хуралҫисем ҫав кунах тупса палӑртнӑччӗ. Шелсӗр этем — 33 ҫулти хӗрарӑм. Унӑн тепӗр ача та пулнӑ. Контейнерти ачана пульницӑна ӑсатнӑччӗ, тухтӑрсем унӑн пурнӑҫне ҫӑлса хӑварнӑччӗ.
Ҫичӗ ҫулти ача амӑшӗ тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе Шупашкарти Ленин район сучӗ пӑхса тухнӑ. Кипкери ачана вӗлерме хӑтланнӑ храрӑма 1 ҫул та 6 уйӑхлӑха колони-поселение ӑсатмалла тунӑ. Анчах халех мар. Ҫиччӗри хӗрӗ 14-а ҫитсен.
Опекӑпа попечительство органӗсем пуҫарнипе хӗрарӑма ҫиччӗри ачи тӗлӗшпе те амӑш правинчен хӑтарасшӑн.
Ака уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Шупашкарта чӑваш чӗлхипе тата литературипе пӗтӗм тӗнче олимпиади иртнӗ. Олимпиадӑна И.Я. Яковлев ҫуралнӑранпа 170 ҫул ҫитнине халалланӑ. Унта «Чӑваш чӗлхин илемӗ» енпе студентсем тата «Чӑваш чӗлхи – тӑван чӗлхе» енпе шкул ачисем ӑс-хакӑл, пултарулӑх, тавҫӑрулӑх енчен хӑйсен вӑйне виҫнӗ.
Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче паян пӗлтернӗ тӑрӑх, шкул ачисен олимпиадине Чӑваш, Тутар тата Пушкӑрт республикисенчи, Чӗмпӗр облаҫӗнчи шкулсенче 9-11 классенче вӗренекен 52 ача хутшӑннӑ.
Ҫӗнтерӳҫӗ ята Вӑрмар районӗнчи Аслӑ Чак шкулӗнчи Регина Теплова тата Ираида Якимова, Тӑвай районӗнчи Тушкилти Лидия Морякова, Диана Мердеева, Тутар Республикинчи Ҫӗпрел районӗнчи Матак шкулӗнчи Марина Ермолаева, Анастасия Иванова Анастасия, Патӑрьелти 1-мӗш шкулти Светлана Солдатова, Наталия Путякова, Мария Ядрицова, Йӗпреҫри 2-мӗш шкулти Алена Ядрицова, Анастасия Мочалова, Шупашкар хулинчи 62-мӗш шкулти Нина Егорова тивӗҫнӗ.
«Эпӗ пӗчӗҫӗ чӑваш» видесӑвӑсен конкурсне пӗтӗмлетме вӑхӑт ҫитрӗ.
Номинацисем тӑрӑх:
Николай Ишентей сӑввисем, чи кӗҫӗннисем:
1 вырӑн: Лидия Якимова (2 ҫулта, Етӗрне районӗ);
2 вырӑн: Арина Сорокина (5 ҫулта, Шупашкар районӗ);
3 вырӑн: Елизавета Долматова (6 ҫулта, Ҫӗнӗ Шупашкар хули).
Николай Ишентей сӑввисем, шкул ҫулне ҫитменнисем:
1 вырӑн: Матвей Андреев (6 ҫулта, Канаш районӗ);
2 вырӑн: Ирина Фёдорова (5 ҫулта, Етӗрне районӗ);
2 вырӑн: Валерия Волкова (6 ҫулта, Муркаш районӗ);
3 вырӑн: Кирилл Мессер (6 ҫулта, Хӗрлӗ Чутай районӗ);
3 вырӑн: Полина Николаева (5 ҫулта, Ҫӗрпӳ районӗ);
3 вырӑн: Василиса Жучкова (5 ҫулта, Шупашкар районӗ).
Шкул ачисем хушшинче:
1 вырӑн: Диана Салмина (9 ҫулта, Патӑрьел районӗ);
2 вырӑн: Мария Адюкова (9 ҫулта, Елчӗк районӗ);
2 вырӑн: Данил Макаров (9 ҫулта, Патӑрьел районӗ);
3 вырӑн: Елена Смирнова (11 ҫулта, Куславкка районӗ);
3 вырӑн: Нина Албутова (12 ҫулта, Шӑмӑршӑ районӗ);
3 вырӑн: Анжелика Ларева (11 ҫулта, Ҫӗрпӳ районӗ).
Аслисем хушшинче:
1 вырӑн: Маргарита Черняева (Ҫӗрпӳ районӗ);
2 вырӑн: Лина Паркина (Хӗрлӗ Чутай районӗ);
3 вырӑн: Татьяна Яковлева (Йӗпреҫ районӗ).
Чӑваш Енри ачасем тӳлевсӗр канма пултараҫҫӗ. Ун пек путевкӑсем пурне те тивӗҫмеҫҫӗ-ха, ҫапах та май пуррисем те вӗсене хальлӗхе илсе пӗтермен.
Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил игнатьев Правительство пайташӗсемпе ирттернӗ канашлура республикӑн вӗренӳ министрӗн тивӗҫне вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Сергей Кудряшов ачасене ҫуллахи вӑхатра кантарма путевка парас кампани епле пынипе паллаштарнӑ. Вӑл каланӑ тарӑх, кӑҫал ҫулла 102 пин ытла ачана тӗрлӗ майпа канма тата сывлӑха ҫирӗплетме майсем туса парасшӑн. Тӳлевсӗр тата хакӑн 5 процентне тӳлемелли путевкӑсем Чӑваш Енре тӑрса юлнӑ.
Путёвка паракан кампани кӑҫал пуш уйӑхӗн 31-мӗшӗнче пуҫланчӗ. Тӳлевсӗррисене пилӗк е ытларах ача ӳстерекен ҫемьесене, сусӑр ачасене, тӑлӑхсене, кунсӑр пуҫне тата харсӑрланса ҫӳрекен ачасене параҫҫӗ.
Паян Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшенче Вера Кузьмина ячӗллӗ илемлӗ вулав конкурсӗ иртнӗ. Ӑна, аса илтерер, СССР халӑх артистки Вера Кузьмина ячӗпе ирттереҫҫӗ. Унта Вера Кузьмина хӑй те пынӑ. Чӑвашла 69 хайлав, вырӑсла 40 хайлав вуланӑ.
Конкурса хак паракан тӳресенчен пӗри, чӑваш халӑх артисчӗ Иван Иванов сӑнанӑ тӑрӑх, «иртнӗ ҫулсемпе танлаштарсан хутшӑнакансем хайлав сӑмахӗсене чун витӗр кӑларни» палӑрнӑ.
Вера Кузьминан ятарлӑ парнине Шупашкарти 41-мӗш шкулти Анастасия Ларшникова, Йӗпреҫ районӗнчи Кӗлӗмкассинчи культура ҫуртӗнчи пултарулӑх ушкӑнне ҫӳрекен Алексей Александров тата Канашри «Грани» ҫамрӑксен театрне ҫӳрекен Дарья Инокентьева тивӗҫнӗ. Алексей Александров сӑвӑ вуланӑ хушӑра юрласа та, ташласа та кӑтартнӑ.
Ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Шупашкарти 1-мӗш гимназире Чӑваш Республикинче пурӑнакан халӑхсен туслӑхне халалланӑ «Туслӑхпа тӑванлӑх — пирӗн пуянлӑх» этнофестиваль-конкурс иртрӗ. Фестиваль И. Я. Яковлев ҫулталӑкне халалласа хулари шкул ачисем хушшинче пулчӗ. Ҫак конкурсра вӗренекенсем пӗр-пӗрне тӗрлӗ халӑх чӗлхипе, йӑли-йӗркипе, культурипе паллаштарчӗҫ.
49-мӗш шкулта вӗренекен Аня Громова Украина ҫинчен каласа пачӗ, украин чӗлхипе юрӑ юрласа савӑнтарчӗ, 41-мӗш шкулта вӗренекен Алсу Блинова тутар халӑхӗпе паллаштарчӗ, тутар ташшипе тӗлӗнтерчӗ, 54-мӗш шкулта вӗренекен Кузнецова Диана Инди ҫӗршывӗ ҫинчен каласа пачӗ, ҫак халӑхӑн ташшине ташласа пачӗ, 1-мӗш гимназире вӗренекен Мамиконян Степан Армени ҫинчен пӗлтерчӗ, эрмен чӗлхипе илемлӗ сӑвӑ вуласа пачӗ. 55-мӗш шкулта вӗренекен Хикоят Каримова Таджикистан ҫинчен каласа кӑтартрӗ таджик чӗлхипе сӑвӑ вуласа тӗлӗнтерчӗ. Шупашкарти 1-мӗш шкулта вӗренекен Софья Сниткина вара пӗччен килмен, хӑйпе пӗрле вӗренекен ачасемпе пӗрле вӑл питӗ илемлӗ якут ташши ташласа пачӗ. Саха-Якути ҫинчен те вӗсемпе пӗрлех каласа кӑтартрӗ. Конкурса ертсе пыракан Анита Павловӑпа Виктория Леонтьева вырӑс тата чӑваш халӑхӗсен уйрӑмлӑхӗсене танлаштарчӗҫ, юрри-ташшине кӑтартрӗҫ.
Шӑмӑршӑ районӗнче «Иван Яковлев – Аслӑ Вӗрентекенӗмӗр» ятпа Яковлев вулавӗсем районти конкурс иртнӗ. Ӑна аслӑ вӗрентекенӗмӗр ҫуралнӑранпа 170 ҫул, Чӗмпӗрти чӑваш шкулне уҫнӑранпа 150 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Конкурса 5—11-мӗш классенче вӗренекен ачасем тата 30 ҫула ҫитмен ҫамрӑксем хутшӑннӑ. Конкурса районти тӗп, Асанкассинчи, Пуянкассинчи, Пӑчӑрлӑ Пашьелӗнчи, Анат Чаткасри, Виҫпӳрт Шӑмӑршӑри, Кивӗ Чукалти, Карапай Шӑмӑршӑри, Чукалти, Хайпӑлари, Васанти вулавӑшсенчен 19 заявка ҫитнӗ.
Конкурса хутшӑнакансен пултарулӑхне чӑваш чӗлхипе литература вӗрентекенӗ, вулавӑш пуҫлӑхӗ тата вулавӑш ӗҫченӗ хакланӑ.
«Илемлӗ сӑмах» номинацире Шӑмӑршӑри вӑтам шкулти Максим Чураков ҫӗнтернӗ, «Илемлӗ вулав» номинацире — Виҫпӳрт Шӑмӑри Анна Мульдиярова, «Инсценировка» номинацире — Васанти шкулта 6-мӗш класра вӗренекенсем.
Ҫӗрпӳ районӗнче шкулчченхи вӗренӳ организацийӗсене ҫӳрекен ачасем валли «Хунав» фестиваль-конкурс иртрӗ. Конкурса чылай ача пахчисем хутшӑнчӗҫ. Ачасем хӑйсен пултаруллӑхӗпе куракансене самаях тӗлӗнтерчӗҫ.
Фестиваль-конкурс виҫӗ номинаципе иртрӗ: «Илемлӗ чӑваш юрри» — ачасем чӑвашла юрӑ юрларӗҫ. «Асамлӑ юмах тӗнчи» — ачасем пӗр-пӗр юмаха сценка евӗр чӑвашла лартса кӑтартрӗҫ. «Янра, сӑввӑм, хыттӑнрах» — ачасем сӑвва чӑвашла каларӗҫ.
Жюри пайташӗсем Чурачӑк салинчи шӑпӑрлансем чи маттур пулнине палӑртрӗҫ. Кунта вырнаҫнӑ ача пахчи фестиваль-конкурсӑн пур номинацинче те ҫӗнтерме пултарчӗ. Ҫитес кунсенче вӗсем район чысне республикӑра хӳтӗлӗҫ.
Шупашкарти шкул апатланмӑшӗсенче ирхине тата кӑнтӑрла ҫинӗшӗн ҫитес вӑхӑтрах хаксене хӑпартма пултарасси пирки сас-хура тухнӑ. Кун пирки тӳре-шара уҫҫӑн каламан, анчах асӑрхаттарнӑ.
«Мой город Чебоксары» (чӑв. «Ман хула Шупашкар») портал пӗлтернӗ тӑрӑх, шкул апатланмӑшӗсенче хак 2016 ҫултанпа ӳсмен. Паянхи кун 1-4-мӗш классенче вӗренекенсем ирхи тата кӑнтӑрлахи апатшӑн — 65 тенкӗ, 5-11-мӗш классем 69 тенкӗ тӳлеҫҫӗ.
Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗ палӑртнӑ тӑрӑх, хаксене ҫак таранччен хӑпартмасӑр тытса тӑма май килнӗ, мӗншӗн тесен кирлӗ тавара йӳнӗ хакпа курттӑммӑн туяннӑ. Анчах капла пулсан малашне шкул апатланӑвӗн комбиначӗсен тӑкакӗсем тупӑшӗнчен ытларах пулӗҫ.
Палӑртса хӑвармалла, Шупашкарти хаксем, федерацин Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи ытти хуларипе танлаштарсан, чи пӗчӗккисем. Йошкар-Олари шкулсенче ачасем апатланнӑшӑн — 104 тенкӗ, Хусанта — 80 тенкӗ, Самарта — 150 тенкӗ, Саранскра — 97,5 тенкӗ, Чулхулара 146 тенкӗ тӑкаклаҫҫӗ.
+25.3 °C