Нарӑс уйӑхӗн 10-мӗшӗнче чӑваш ҫыравҫи тата куҫаруҫи Аркадий Ӗҫхӗл (чӑн хушамачӗ – Александров) ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитӗ. Вӑл 1914 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 10-мӗшӗнче ҫуралнӑ, пурнӑҫран 1992 ҫулхи раштав уйӑхӗн 7-мӗшӗнче уйрӑлса кайнӑ.
Ҫыравҫӑн паллӑрах хайлавӗсенчен «Ырӑ кун», «Тарӑн суха», «Тӑван кил», «Ҫӗнтерӳҫӗсем», «Ҫӗрлехи тӑвӑл», «Ҫул хыҫҫӑн ҫул», «Йӑлӑмри юрӑ», «Хӗвеллӗ ҫумӑр», «Юратнӑ ҫӗр», «Виҫӗ туй», «Радуга над Волгой» ятлисене асӑнса хӑварма пулать.
Ӗмӗр иртсен те ҫыравҫӑна асра тытаҫҫӗ. Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче ҫак эрнере ятарласа мероприяти ирттернӗ.
Паллӑ чӑваш поэчӗ Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалласа «Поэзи ҫеҫпӗлӗ» конкурс иртӗ. Унта чӑвашла сӑвӑсене илемлӗ вулакансем хутшӑнӗҫ.
Пултарулӑх ӑмӑртӑвне Чӑваш наци музейӗпе Чӑваш наци конгресӗ ирттерӗҫ.
Регионсем хушшинчи конкурса икӗ номинаципе йӗркелӗҫ: «Ҫеҫпӗл Мишшин чӑвашла хайлавӗсем» тата «Ҫеҫпӗл Мишшине халалласа ҫырнӑ сӑвӑсем».
Лаврентий Таллеров паллӑ публицист, куҫаруҫӑ, чӑваш халӑх писателӗ ҫуралнӑранпа 95 ҫул ҫитнине халалласа Шупашкарти Литература музейӗнче «Калав ӑсти те, сумлӑ романист та» ятпа литература каҫӗ иртнӗ.
«Лаврентий Таллеров Комсомольски тӑрӑхӗнчи Нӗркеҫ ялӗнче ҫуралнӑ. Вӑтам шкул, библиотека техникумне пӗтернӗ, ун хыҫҫӑн Урал патшалӑх университетне куҫӑмсӑр майпа вӗренме кӗнӗ. Район хаҫатӗнче яваплӑ секретарь тата редактор пулнӑ. Пӗр вӑхӑт Чӑваш радио корреспондентӗнче тӑрӑшнӑ. 1969-мӗш ҫулта «Коммунизм ялавӗ» хаҫат редакцине куҫнӑ, ҫавӑн пекех 10 ҫул «Тӑван Атӑл» журналта ӗҫленӗ. Лаврентий Таллеров тӑван литературӑра прозаик тата публицист пек палӑрнӑ», — тесе пӗлтернӗ «Чӑваш Ен» ПТРК.
2024 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитӗ. Ҫавна май республикӑн Министрсен Кабинечӗн тӗп мероприятисен планне ҫирӗплетнӗ.
Культура учрежденийӗсем чылай мероприяти ирттерме палӑртса хунӑ. Чӑваш наци музейӗ «Поэзи ҫеҫпӗлӗ» регионсем хушшинчи конкурс йӗркелӗ. Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ «Культурный код «Сеспель» (чӑв. «Ҫеҫпӗл» культура кочӗ) поэзи фестивалӗ йӗркелӗ, «Ҫӗн Кун Ачи» спектакль лартӗ.
Куславкка районӗнчи Куснар ялӗ ҫывӑхӗнче уҫӑлнӑ ҫӗнӗ музей аслӑ ҫул хӗрринче аякранах курӑнса ларать.
Кӑҫалхи юпа уйӑхӗн 28-мӗшӗнче ӗҫлесе кайнӑскер «Чӗмсӗр чикӗсен строителӗсем» мемориалта вырнасӑ.
Чӑваш наци музейӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, унта йӑлана кӗнӗ музей формачӗсемпе пӗрлех хальхи вӑхӑтри техника майӗсемпе те усӑ курнӑ.
Пысӑк ҫутӑ экранӗ Сӑрпа Хусан хӳтӗлев чиккисене тунисене халалланӑ видеопа ҫӗрӗпех паллаштарса тӑрать. Ҫавӑ «М7» ҫул ҫинченех курӑнса ларать.
Музейра – мультимеди информаци сӗтелӗсем, плазма панель, лазер проектор, акустика тытӑмӗ.
Патӑрьел муниципалллӑ округӗнчи Аслӑ Арапуҫ шкулӗнче «Митта вулавӗсем» иртнӗ. Мероприятие ачасем ӗнер, раштав уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, пуҫтарӑннӑ.
Сӑвӑ илемлӗ вулакансен конкурсне йышлӑн хутшӑннӑ. Вӗсен йышӗнче 3-11 классенче вӗренекенсем пулнӑ. Ачасем поэт сӑввисене чӑвашла, вырӑсла хитре вуланӑ. Пуринчен маттуррисене дипломсемпе, парнесемпе хавхалантарнӑ.
Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче этнографи вулавӗ иртӗ. Мероприяти раштав уйӑхӗ 14-мӗшӗнче пулӗ.
Этнографи вулавне виҫӗ чӑваш тӗпчевҫине халаллӗҫ: Иван Юркин ҫуралнӑранпа 160 ҫул, Николай Никольский ҫуралнӑранпа 145 ҫул тата Гурий Комиссаров (Вантер) ҫуралнӑранпа 140 ҫул ҫитнине.
Этнографи вулавне паллӑ учёнӑйсем, краеведсем, педагогсем, писательсем, журналистсем хутшӑнӗҫ. Вӗсем истори, литература,чӑваш халӑхӗн этнографийӗн ыйтӑвӗсене сӳтсе явӗҫ.
Иван Юркин — писатель, фольклорист, этнограф, малтанхи чӑваш прозаикӗсенчен пӗри.
Николай Никольский — пултаруллӑ историк, этнограф, лексикограф, педагог-просветитель, вӑл чӑвашсен пӗрремӗш хаҫатне «Хыпара» уҫнӑ.
Гурий Комиссаров — этнограф, историк, философ, поэт, краевед, просветитель, педагог.
Чӳк уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Шӑмӑршӑра пӑлхар тата чӑваш ученӑйӗсен халӑхсем хушшинчи ӑсталӑхпа практика конференцийӗ иртнӗ.
Мероприятия «Пӗрлӗхре — вӑй» ят панӑ. Унта нумай нациллӗ Раҫҫейри Сохранение халӑхсен историлле астӑвӑмне упраса хӑварасси, Раҫҫейпе Болгарире пурӑнакан халӑхсен туслӑхне ҫирӗплетесси ҫинчен калаҫнӑ.
Кун пирки Николай Кондрашкин скульптор халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
Юпа уйӑхӗнче Питӗрте Ленинграда хӳтӗленин тата блокадин патшалӑх мемориал музейӗнче чӑвашсемпе паллаштарнӑ.
«Народы СССР в освобождении Ленинграда» (чӑв. Ленинграда хӳтӗлеме хутшӑннӑ СССР халӑхӗсем) проектпа килӗшӳллӗн «Чуваши на защите Ленинграда» (чӑв. Ленинграда хӳтӗленӗ чӑвашсем) культурӑпа ҫутӗҫ мероприятийӗ иртнӗ. Ӑна блокадӑри Ленинграда ирӗке кӑларнӑранпа 80 ҫул ҫитнине халалланӑ. Асӑннӑ пулӑм 1944 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 27-мӗшӗнче пулса иртнӗ.
Ленинграда хӳтӗлесе СССРти миллиона яхӑн тӗрлӗ халӑх ҫынни паттӑррӑн вилнӗ.
СССР халӑх артистки, ӗмӗрне Чӑваш академи драма театрӗн сцени ҫинче ирттернӗ Вера Кузьмина пурӑннӑ Шупашкар хулинчи Джержинский урамӗнчи 31-мӗш ҫурт ҫине асӑну хӑми вырнаҫтарнӑ. Асӑннӑ ҫуртра артистка ывӑлӗпе Атнер Хусанкайпа тата кинӗпе Гажидмапа 22 ҫул пурӑннӑ.
Аса илтерер: Вера Кузьмина – пирӗн республикӑри паллӑран та паллӑ артистка. Чӑваш драма театрӗнче вӑл 74 ҫул ӗҫленӗ, ҫав ҫулсенче 150 ытла сӑнара калӑпланӑ.
+12.5 °C