Шупашкар районӗнчи Самуккассинче чӑваш поэтне тата журналистне, Георгий Порфирьева (Ирхие), асра тытса асӑну хӑми уҫнӑ. Ӑна паллӑ ҫын пурӑннӑ ҫуртӑн тимӗр карти ҫине ҫакса хунӑ.
Поэта лайӑх пӗлекенсем каланӑ тӑрӑх, вӑл пиллӗкре чухне ялти библиотекӑна ҫырӑннӑ та ҫиччӗ тултарнӑ тӗле ҫӳлӗк ҫинче вуламан кӗнеке те хӑварман имӗш.
«Чӑваш Ен» ПТРК пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗчӗкрен литературӑна чуншӑн ҫывӑх йышӑннӑ ача ҫитӗнсен хӑйне тӗрлӗ профессире шыранӑ. Чӑваш патшалӑх университетӗнче пӗлӳ илсен Пукане театрӗн сцени ҫинче вылянӑ, Чӑваш патшалӑх телерадиокомпанийӗнче 30 ҫул ытла редакторта тӑрӑшнӑ. Георгий Ирхи вырӑсла тата чӑвашла ҫырнӑ.
Авторӑн кӗнекисен шутӗнче: «Шыври хӗвел», «Тасалу», «Вӑтанчӑк аслати».
Аслӑ вӗрентекенӗмӗр Иван Яковлевӑн ҫуралнӑ кунне республикӑра тӗрлӗ мероприяти ирттерсе паллӑ турӗҫ.
Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче И.Я. Яковлев бюсчӗ умӗнче те савӑнӑҫлӑ мероприятие пуҫтарӑннӑ. Унта хулари 37-мӗш шкулта вӗренекенсем тата К. Иванов ячӗллӗ вулавӑш «По заветам Патриарха» (чӑв. Патриарх халалӗпе) краеведени флешмобӗ ирттернӗ.
Пуҫтарӑннисем умӗнче сӑмах каланӑ вулавӑш заведующийӗ Анна Федорова йӑх-несӗлӗмӗрӗн чӗлхине юратма тата хисеплеме чӗнсе каланӑ. Флешмоба хутшӑннӑ чӑваш халӑх поэчӗ, драматругӗ, тӑлмачи Раиса Сарпи халӑхӑмӑрпа мӑнаҫланса сӑвӑсем вуланӑ. Лариса Петрова сӑвӑҫ тата журналист та сӑвӑсем вуланӑ.
Мероприятие хутшӑннӑ пӗчӗк ачасем чӑвашла сӑвӑсем вуланӑ, ташланӑ. Унтан пурте пӗрле пулса бюст умне чечек хунӑ.
Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ музейра чӑваш халӑх поэчӗ Ҫемен Элкер ҫуралнӑранпа 130 ҫул ҫитнине халалланӑ мероприяти иртнӗ.
Унта хутшӑннӑ педагогика наукисен кандидачӗ, профессор, Юлия Дмитриева Александр Васильев композитор Ҫемен Элкерӗн «Хӗн-хур айӗнче» поэми тӑрӑх опера хатӗрлессипе ӗҫлени ҫинчен пӗлтернӗ.
Пысӑк Упакассинчи тата Йӗпреҫри шкул ачисем поэтӑн сӑввисене вуланӑ. Нина Ерилеева тата Раиса Евграфова краеведсем тӑван тӑрӑхӗсенче поэта халалласа ирттерекен мероприятисем ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Шупашкарти комплекслӑ социаллӑ центрӑн «Надежда» хорӗ юрӑсем шӑрантарнӑ.
Юбилярӑн мӑнукӗ Людмила Эльгер пуҫтарӑннисене хӑйӗн ҫывӑх ҫыннине асра тытнӑшӑн тав туса сӑмах каланӑ.
Ака уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнче чӑваш чӗлхе пӗлӗвӗн классикӗ Тимофей Матвеев (1884–1939) ҫуралнӑранпа 140 ҫул ҫитнине халалласа ҫавра сӗтел иртӗ.
Ӑна Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн конференц-залӗнче йӗркелӗҫ. «Жизненный путь и научное наследие классика чувашского языкознания» (чӑв. Чӑваш чӗлхе пӗлӗвӗн классикӗн пурнӑҫ ҫулӗпе ӑслӑлӑх эткерлӗхӗ) ҫавра сӗтел 14 сехетре пуҫланӗ.
Унта Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ӑсчахӗсем, Чӑваш Республикин Вӗренӳ институчӗн ӗҫченӗсем, писательсем, публицистсем, общество ӗҫченӗсем тухса калаҫӗҫ.
Ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче чӑваш халӑх поэчӗ Ҫемен Элкер (1894-1966) ҫуралнӑранпа 130 ҫул ҫитнине халалласа литература каҫӗ иртӗ. Ӑна Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗ йӗркелет. Литература каҫӗ 14 сехетре пуҫланӗ. Ҫав кунах музей «Ушкӑн ҫӑлтӑрӑн асли» курав уҫма палӑртать. Вӑл поэтӑн кӗнекисемпе тата сӑнӳкерчӗкӗсемпе паллаштарӗ.
Ҫемен Элкер 1894 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнче хальхи Йӗпреҫ муниципаллӑ округне кӗрекен Апакасси ялӗнче ҫуралнӑ. Вырӑнти пуҫламӑш шкулта учительте, каярах «Канаш» хаҫатра тата «Сунтал» журнлата, Чӑваш кӗнеке издательствинче илемлӗ литература енӗпе аслӑ редакторта тӑрӑшнӑ.
Ҫемен Элкер — поэт, прозаик, драматург, публицист.
Ӗнер, ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, Шупашкарти трактор тӑвакансен культура керменӗнче «Время первых» (чӑв. Пӗрремӗшсен вӑхӑчӗ) концерт иртнӗ. Ӑна пирӗн мухтавлӑ ентешӗмӗр Андриян Николаев лётчик-космонавт ҫуралнӑранпа 95 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Ентешӗмӗр — тӗнчери виҫҫӗмӗш космонавт. Унӑн ячӗпе эпир тивӗҫлипе мӑнаҫланма пултаратпӑр. Вӑл орбитӑра скафандрсӑр пӗрремӗш хут ӗҫлесе пӑхнӑ, космосри ҫар сӑнавне хутшӑннӑ.
Концерта культура ҫуртӗнчи пултарулӑх коллективӗсем хутшӑннӑ. Вӗсем космос, авиаци тата паттӑрлӑх ҫинчен юрланӑ. Илемлӗ ташӑ тата хореографи номерӗсем хатӗрленӗ. Программа хӑнисем те пулнӑ. Вӗсем — «Каприс» халӑх вокал ансамблӗ тата «Мадригал» халӑх академи камера хорӗ.
Куславкка муниципаллӑ округӗнче Смолин вулавӗсем« ирттересси йӑлана кӗнӗ. Кӑҫалхи поэзи уявӗ Тӗмшерте вун пӗрремӗш хут янӑранӑ.
Поэтӑн мӑшӑрӗ Людмила Смолина «Контактра» пӗлтернӗ тӑрӑх,
пӗлтерӗшлӗ те асӑмлӑ пулӑм йӗркелӳҫисем — «Куславккасем» ентешлӗх тата Куславкка муниципаллӑ округӗн администрацийӗ.
«Шӑнчас поэчӗн пултарулӑхне халӑхра анлӑн сарас сӑваплӑ ӗҫе йӗркелекенсене чӗререн тав сӑмахӗ калассӑм килет. Чӑн малтан, паллах, Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутатне, «Куславккасем» ентешлӗх никӗслевҫине тата ертӳҫине Юрий Зорина асӑннӑ пулӑттӑм. «Смолин вулавӗсен» тилхепине ҫултан-ҫул пур кӑмӑлтан тытса пырать вӑл. Хӑй тавра яваплӑха туякан пиҫӗ те хастар, пуҫаруллӑ ҫынсене пуҫтарма мехел ҫитерчӗ», — тесе ҫырнӑ Людмила Смолина хӑйӗн страницинче.
Пуш уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнче тӗнчипе паллӑ космонавт, чӑваш ҫӗрӗн мухтавлӑ ывӑлӗ, Совет Союзӗн икӗ хут Геройӗ Андриян Николаев ҫуралнӑранпа 95 ҫул ҫитнине халалласа анлӑ меоприяти иртнӗ. Унта пухӑннисем А.Г. Николаев лётчик-космонавтӑн мемориал комплексӗн куҫса ҫӳрекен космонавтика музейӗпе кӑсӑкланса паллашнӑ.
Культура ҫурчӗн сцени ҫинче «53-мӗш студия» шкулти театр студийӗн «Встретимся на орбите» ӗҫне кӑтартнӑ. Ӑна Шупашкарти 53-мӗш вӑтам шкулта вӗренекенсем хатӗрленӗ.
Ачасен ӗҫӗ чӑваш ҫӗрӗн мухтавлӗ ывӑлӗн ачалӑхӗпе, ӗмӗчӗ, пурнӑҫӗ ҫинчен каласа кӑтартать.
Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Литература музейӗнче иртнӗ эрнере Алексей Талвире халалланӑ литература каҫӗ иртнӗ тата «Кивелми кӗнекесен авторӗ» курав уҫӑлнӑ.
Алексей Филиппович 1909 ҫулхи пуш уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Пӑва уесӗнчи Аслӑ Патӑрьел вулӑсӗнчи Аслӑ Патӑрьелте (халӗ Патӑрьел муниципаллӑ округне кӗрет) ҫуралнӑ. Мускаври М. Ломоносов ячӗллӗ патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ.
Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче вӑл взвод командирӗ, рота политрукӗ, «Комсомольская правда» хаҫат корреспонденчӗ пулнӑ. Кайран СССР халӑхӗсен тӗп издательствин чӑваш секцйӗнче, ВЛКСМ Теп комитетӗнче пропагандӑпа агитаци пайӗнче пичет инструкторӗнче, «Коммунизм ялавӗ» хаҫатӑн корреспондентӗнче, Чӑваш АССР Писательсен союзӗн правленийӗн писателӗнче ӗҫленӗ.
Алексей Талвир пултарулӑхӗнче Чӑваш Енри индустриализаци тӗп вырӑн йышӑннӑ. Ҫав вӑхӑтрах унӑн «Пӑва ҫулӗ ҫинче» повеҫӗ халӑхра уйрӑмах анлӑ сарӑлнӑ, ӑна темиҫе чӗлхепе куҫарса пичетленӗ.
Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче «Актуальные проблемы лексикографии, терминологии и теории перевода» (чӑв. Лексикографин, терминологин тата куҫару теорийӗн ҫивӗч ыйтӑвӗсем) пӗтӗм Раҫҫейри ӑслӑлӑхпа практика конференцине хутшӑннисен материалӗсен сборникӗ пичетленсе тухнӑ.
Асӑннӑ конференцие пӗлтӗрхи ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче ирттернӗ. Ӑна паллӑ чӑваш лексиографӗ Михаил Скворцов ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Кӗнеке паллӑ учёнӑй эткерлӗхӗпе кӑсӑкланакансемшӗн кӑсӑклӑ пуласса шанаҫҫӗ. Кӑларӑма институтӑн ӑслӑлӑх вулавӑшӗнче (вӑл Шупашкарти Мускав проспектӗнчи 29-мӗш ҫуртӑн 1-мӗш корпусӗнче вырнаҫнӑ) туянма пулать. Кӗнеке хакӗ — 287 тенкӗ.
+0.3 °C