Паян Патӑрьел районӗнчи полицейскисем пӑрлӑ ҫумӑр хыҫҫӑн ҫулсене тасатма пулӑшнӑ.
Пӑрлӑ ҫумӑр ҫунипе тата ҫил вӑйлӑ вӗрнипе "Шӑмӑршӑ - Суйкӑн - Алтышево" ҫул ҫинче йывӑҫем, туратсем ӳкнӗ, машинӑсене ҫӳреме чӑрмантарнӑ.
Патӑрьел районӗн полицейскийӗсем бензопӑчкӑ тытнӑ та ӗҫе пуҫӑннӑ. Ҫапла вӗсем ҫак ҫулпа ҫӳрекен водительсем валли ҫула тасатнӑ.
2022 ҫул — Чӑваш Республикинчи мухтавлӑ ентешсен ҫулталӑкӗ
Республикӑра мухтавлӑ ентешсен ҫулталӑкӗ пынӑ май, шкулта вӗренекенсем те паллӑ ҫынсем ҫинчен нумайрах пӗлме тӑрӑшаҫҫӗ. Аслӑ мӑнукӑм та акӑ «Нарспи» поэма авторӗн Константин Васильевич Ивановӑн кун-ҫулӗпе интересленме тытӑннӑ, ҫуллахи каникул кунӗсенче класӗпех чаплӑ поэт ҫуралса ӳснӗ Слакпуҫ ялне кайса курма шутлаҫҫӗ.
— Пирӗн Шӑмӑршӑ ялӗнче те ҫӗр-шывӗпех палӑрнӑ Иванов ҫуралнӑ, — терӗм мӑнукӑма. — Иван Филиппович Иванов. Шел, ун ҫинчен ентешсем пӗлсех каймаҫҫӗ. Наукӑшӑн пысӑк пӗлтерӗшлӗ хӑш-пӗр ӗҫӗ халӗ те патшалӑх вӑрттӑнлӑхӗ шутланать.
Иван Ивановӑн кун-ҫулӗпе эпӗ хӗрӗх ҫул каяллах интересленме пуҫланӑччӗ. Шӑмӑршӑри Илпек урамӗнче пурӑннӑ Илья Васильевич Муллин пенсионер мана Иван Филиппович пирӗн районтан тухнӑ пӗрремӗш профессор пулнӑ тесе пӗлтернӗччӗ.
Эпӗ унпа малтанласа килӗшмерӗм: пӗрремӗш профессор Тури Чаткасра ҫуралса ӳснӗ Семен Федорович Сайкин тесе шутлаттӑмӑр вӗт-ха!
Ҫук иккен: Сайкин доктор диссертацине 1965 ҫулта хӳтӗленӗ пулсан, Иванов унран 29 ҫул маларах — 1936 ҫултах — биологи наукисен докторӗ пулса тӑнӑ.
Истори страницине уҫсан...
Чӗмпӗр кӗпернин Пӑва уесӗнчи ялсенче шкулсем уҫас, вӗсене учительсемпе тивӗҫтерес ӗҫре И.Я.Яковлева халӑх училищисен инспекторӗ, каярахпа директорӗ пулнӑ И.Н.Ульянов пысӑк пулӑшу панӑ. Илья Николаевича ҫак ӗҫе шаниччен пуҫламӑш училищӗсенчи лару-тӑру питӗ кӑткӑс пулнӑ, ачасене ӑнсӑртран тупӑннӑ ҫынсем вӗренткеленӗ тӗслӗхсем те паллӑ. Вӗсен ятарлӑ педагогика пӗлӗвӗ те пулман.
И.Н.Ульянов, инспектор тӗрӗслевӗпе кӗпӗрнери ялсене тухса ҫӳренӗ чух, ҫак ҫитменлӗхсене тӳрех асӑрханнӑ.
1871 ҫулхи декабрӗн 20-мӗшӗнче И.Н.Ульянов хыҫлӑ ҫула кӳлнӗ икӗ лашапа (ывӑннӑ лашасене Упи вулӑсне кӗрсе ҫӗннисемпе улӑштарнӑ — авт.) Чиркӳллӗ Шӑмӑршӑ ялне пырса ҫитет. Кунти шкулта ӑна пӑшӑрхантараканни тата тарӑхтараканни пайтах тупӑннӑ. Инспектор хӑйӗн ӗҫ хутӗнче ҫапла ҫырнӑ: «Шӑмӑршӑ шкулӗнче ҫар училищине пӗтернӗ Теплов учитель ӗҫне туса пырать. Унӑн «вӗрентӗвӗ» ҫапларах пулса пырать: кашни вӗренекен ал айӗнче мӗнле кӗнеке пур, ҫавна вулать; ҫавна пулах пӗри — Евангели вулать, тепри — «Мирской вестник» журналти сыр тума вӗрентекен статьяна шӗкӗлчет, виҫҫӗмӗшӗ — Галахов хрестоматине алла тытнӑ, хӑшӗсем вара Максимовӑн «Край крещенского света» кӗнекипе е виҫӗ пӗр тӑван ҫинчен хывнӑ юмахпа палашаҫҫӗ.
Республикӑра ӗнер те вӑйлӑ ҫил алхасма чарӑнмарӗ-ха. Аса илтерер: ӑна пула 18 ял-сала ҫутӑсӑр юлнӑ. Красноармейски районӗнчи Кивӗ Йӗкӗт ялӗнче теплица кӳршисем патне вӗҫсе кайнӑ. Шӑмӑршӑра шыв башни ӳкнӗ.
Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, Ҫӗрпӳри 1-мӗш интернат шкулӑн тӑррине ҫил сӳнӗ. Юрать-ха, пӗр пайне кӑна. Патӑрьелте вара Мир урамӗнчи нумай хваттерлӗ ҫурт тӑррин пӗр пайӗ хӑйпӑннӑ.
Ҫуртсен тӑррисене тӳрех юсама тытӑннӑ.
Республикӑра иккӗмӗш кун ӗнтӗ вӑйлӑ ҫил алхасать. Инкеклӗ лару-тӑру патшалӑх комитечӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, чӳк уйӑхӗн 12-13-мӗшӗсенче Чӑваш Енри 18 ял-сала электричествӑсӑр тӑрса юлнӑ.
Ӗнерхи ир тӗлне 13 ялта ҫутӑ пулман. Специалистсем ӗҫе вӑхӑтра пуҫӑннипе ҫыханну ку.
Аса илтерер: вӑйлӑ ҫил Красноармейски районӗнчи Кивӗ Йӗкӗт ялӗнче теплицӑна илсе ыватнӑ. Шӑмӑршӑра вара шыв башни тӳнсе кайнӑ.
Паян ҫӗрле Шӑмӑршӑра пурӑнакансем темӗн кӗмсӗртетнӗ сасӑпа вӑранса кайнӑ. Шыв башни ӳкнӗ-мӗн.
Паян республикӑра ҫил вӑйланнӑ. Башня шӑпах ӑна пула ӳкнӗ. Чӑннипе, башня кивелни пирки шӑмӑршӑсем ҫуллах калаҫнӑ. Вӑл трос ҫинче кӑна тытӑнса тӑнӑ, кӑштах ҫил тухсанах силленнӗ.
«Вӑт ҫапла пӗтӗм Шӑмӑршӑ йӑтӑнать», — тет башня ӳкнине видео тунӑ ҫын.
Аса илтерер: паян Красноармейски районӗнчи Кивӗ Йӗкӗт ялӗнче ҫил пӗр ҫынсен теплицине йӑтса кӳршисем патне вӗҫтерсе кайнӑ.
Чӑваш Енӗн вице-премьерӗ — сывлӑх сыхлав министрӗ Владимир Степанов палӑртнӑ тӑрӑх, республикӑра эпидемиологи лару-тӑрӑвӗ кунсерен япӑхса пырать. Ҫурла уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне илсен, 350 пациент килте сипленнӗ пулсан, халӗ ҫак цифра 2723-е ҫитнӗ. 206 пациента пульницӑна вырттарнӑ.
Владимир Степанов пурне те вакцинаци витӗр тухма чӗнсе каланӑ. Хальхи вӑхӑтра вакцинацин вӑтам кӑтартӑвӗ — 78,3 %. Ҫав вӑхӑтрах хӑш-пӗр муниципалитетра ку цифра 70-тен пӗчӗкрех. Ку списокра — Улатӑр хули, Улатӑр, Элӗк, Вӑрнар, Вӑрмар, Шӑмӑршӑ, Елчӗк тата Тӑвай районӗсем.
Паян, ҫурла уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, ирхи 3 сехетре, Шӑмӑршӑ районӗнче ҫамрӑк хӗрарӑм-водитель инкеке лекнӗ.
29-ри водитель тытса пыракан «Шкода-Рапид» машина «Шӑмӑршӑ-Анат Чаткас-Хайпӑла» ҫулпа пынӑ чухне ҫулӑн сулахай енне пӑрӑнса кӗрсе кайса кювета чӑмнӑ.
Салонта хӗрарӑм пӗчченех пулнӑ. Вӑл аманман. Ӑна тӗрӗсленӗ те вӑл урах пулни палӑрнӑ. Машина вара кӑштах лапчӑннӑ.
Вӑрманти пушара чи лайӑх сӳнтерекен пушарнӑйсен конкурсӗ пулнӑ. Кӑҫалхипе вӑл ҫиччӗмӗш хут иртнӗ.
Конкурса 22 пушарнӑй хутшӑнма кӑмӑл тунӑ. Вӗсен йышӗнче Шӑмӑршӑ лесничествин пӗрремӗш категориллӗ вӑрманҫине Владимир Чернова ҫитекенни пулман.
Чи лайӑж пушарнӑй ята тивӗҫнӗ Владимир Чернов Пӗтӗм Раҫҫей шайӗнче иртекен конкурса хутшӑнса Чӑваш Ен чысне хӳтӗлӗ. Вӑл Мускав ҫывӑхӗнче авӑн уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче пулӗ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Шӑмӑршӑра Атӑлҫи Пӑлхар патшине Катрака халалланӑ палӑк лартнӑ. Унӑн авторӗ - Николай Кондрашкин скульптор.
Катрак - Аслӑ Пӑлхар ханӗн Кубратӑн пилӗк ывӑлӗнчен пӗри. Вӑл ашшӗ вилсен хӑйӗн ҫыннисемпе Хӗвелтухӑҫ еннелле кайнӑ, Атӑлҫи Пӑлхарӗ ятлӑ патшалӑх йӗркелесе янӑ. Ку патшалӑх 10-13-мӗш ӗмӗрсенче пулнӑ
+3.3 °C