Ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Шупашкарти Мускав кӗперне шыв юхтарса кайнине Чӑваш халӑх сайчӗ ӗнер пӗлтернӗччӗ. Аса илтеретпӗр, вӑйлӑ ҫумӑр хыҫҫӑн ҫӗнӗ кӗпер ҫинчи асфальт пӗр ҫӗрте вырӑнтан хускалнӑ. Ҫавӑн хыҫҫӑн вӑл вырӑна хулари тӳре-шара васкаса ҫитнӗ. Пӗр 50 метр тӑршшӗ лаптӑка шывпа мӗншӗн юхтарса кайнине ӑнланас тесе вӗсем оперативлӑ канашлу ирттернӗ.
Кӗперпе ҫыхӑннӑ хыпара халӑх сечӗсенче те сӳтсе явма пуҫланӑ. Ку лару-тӑрура Чӑваш Енӗн транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗн министрӗ Владимир Иванов айккинче юлман: Фейсбукра ыйтӑва ӗнерех уҫӑмлатнӑ. Вӑл ӑнлантарнӑ тӑрӑх, асфальта малтанхи кун ҫеҫ хурса пӗтернӗ. Министр каланӑ тӑрӑх, асфальт киввипе ҫӗннине сыпӑнтарнӑ ҫӗрте хускалнӑ, ҫӗнӗскер хытса ӗлкӗреймен. Ӑна ҫийӗнчех юсанӑ.
Ӗнер Шупашкарти Мускав кӗперне савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫрӗҫ. Унта тӗрлӗ шайри тӳре-шара, ҫав шутра республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев, Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков, депутатсем хутшӑннӑ. Хула ҫыннисем те тухнӑ кӗпер уҫнине пӑхма. Паллӑ пулӑм ячӗпе техника парачӗ те йӗркеленӗ: велосипедистсем, картинг ҫине ларнӑ ҫамрӑксем ҫӗнӗ кӗпер урлӑ каҫнӑ. Вӗсем хыҫҫӑн строительство техники, троллейбуссем ҫула тухнӑ.
Анчах ҫӗркаҫ Шупашкарта ҫунӑ вӑйлӑ ҫумӑр хыҫҫӑн ҫӗнӗ кӗпер ҫинчи асфальт пӗр ҫӗрте вырӑнтан хускалнӑ. Ҫавӑн хыҫҫӑн вӑл вырӑна хулари тӳре-шара ҫийӗнчех персе ҫитнӗ. Пӗр 50 метр тӑршшӗ лаптӑка шывпа мӗншӗн юхтарса кайнине ӑнланас тесе вӗсем оперативлӑ канашлу ирттернӗ.
Шупашкарта «Амазони» этнокомплекса тӑвас сӑмах пуҫласа тухнӑранпа вӑхӑт самай иртрӗ. Кайран ӗҫ майӗпен вырӑнтан хускалчӗ. Комплексшӑн яваплисем проектпа федераци программине, «2011-2018 ҫулсенче РФ туризма аталантарасси» ятлине, лекрӗҫ, укҫана унтан та илейрӗҫ. «Шупашкара 500 ҫул» паркра ӗҫ хускални халӗ сисӗнет. Ҫак уйӑхӑн ҫурринче унта журналистсене илсе кайса кӑтартрӗҫ. Вӗсене ытти объектпа пӗрлех амазонкӑсен тӑватӑ кӳлепине вырнаҫтарнине кӑтартнӑччӗ.
Этнопаркри ӗҫсемпе паллашма ҫак кунсенче «Чеб ру» порталти журналистсем те кайнӑ. Вӗсен вичкӗн куҫӗ Халӑх паттӑрӗсен эпосӗнчи сӑнарсен аллейине хытах тишкернӗ. Амазонкӑсенчен пӗри ҫеҫ тухья тата чӑваш тӗрриллӗ тумтир тӑхӑннӑскер иккен. Пӗри аллине амантнӑ ҫын пек тытса тӑнӑн туйӑннӑ, тепри — урасӑр тейӗн...
Шупашкарти троллейбуссенче тӳлевсӗр Wi-Fi ӗҫлеттерсе ярӗҫ. Ҫыхӑну сферинче ӗҫлекен компанисенчен пӗри ку енӗпе конкурс выляса илнӗ. Ҫавӑ хулари общество вырӑнӗсенче тата троллейбуссенче вай-фай ҫыхӑнупа тивӗҫтерӗ. Оборудование кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗччен вырнаҫтарма палӑртаҫҫӗ. Официаллӑ майпа ӑна авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнче хута ярӗҫ.
Транспортра вай-фай ҫыхӑну пулсан ҫамрӑксене илӗртессе шаннине тавҫӑрма йывӑр мар. Ку вара хула администрацийӗшӗн те, Шупашкарти троллейбус управленийӗшӗн те меллӗ. Тӗнче тетелне тухмасӑр май ҫук пек туйӑнакан паянхи саманара ку пулӑшу аслӑрах ӑрурисемшӗн те аван.
Тӳлевсӗр интернет 1, 4, 20, 21-мӗш маршрутпа ҫӳрекен троллейбуссенче пулӗ. Унсӑр пуҫне тӳлевсӗр вай-вай вырӑнӗсене Хӗрлӗ лапамра, А. Николаев паркӗнче тата Лакрей вӑрманӗнче ӗҫлеттерсе ярӗҫ.
Ӗнер Чӑваш Ен Республика кунне паллӑ турӗ. Ун пек чухне тӗрлӗ объект уҫасси йӑлана кӗнӗ темелле. Шупашкарта Мускав кӗперне парадпа уҫрӗҫ. Пӑрачкав районӗнче фельдшерпа акушер пункчӗ уҫрӗҫ. Шупашкартан Ҫӗнӗ Шупашкара кайнӑ вырӑнта ҫӗкленнӗ ҫӗнӗ районта, Ҫӗнӗ хула текенскерте, ӗнер «Новоград» ят панӑ (чӑв. Ҫӗнӗ хула) ача пахчи уҫӑлчӗ. Вӑл ачасене кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнче туллин йышӑнма пуҫласса шантараҫҫӗ.
Сӑмах май, маларах Садовӑй микрорайонта уҫнӑ ача пахчине те уҫнӑ чухне «Йӑрӑ ача» тесе пысӑк саспаллисемпе ҫырса хунӑччӗ. Ҫӗнӗ Шупашкарпа Шупашкара ҫыхӑнтаракан ҫӗнӗ микрорайонтине те чӑвашла ҫырса хунӑ. Ӑна уҫма хутшӑннисенчен пӗри каланӑ тӑрӑх, ача пахчисене чӑвашла ҫыртарма республикӑн вӗренӳ министрӗ Юрий Исаев ыйтать.
Паян Шупашкарта Республика кунӗ кӗрлет. Уяв, паллӑ ӗнтӗ, ытти хӑш-пӗр тӑрӑхра та иртет. Пӑрачкав районӗнче, ав, ҫав ятпа ҫӗнӗ ача пахчи уҫнӑ, йывӑҫран бензин пӑчӑкпа хитре скульптура касса кӑларакансен Пӗтӗм Раҫҫейри фестивалӗ ӗҫленӗ.
Шупашкарта паян 17 сехетре пин сасӑллӑ ача хорӗн сассипе киленме май килнӗ. Тӗп хуламӑрти Атӑл кӳлмекӗ патӗнчи Анне палӑкӗ патӗнче вӗсем валли ятарласа сцена хатӗрленӗ.
Аса илтерер, пирӗн республикӑран хора 614 ача хутшӑннӑ. Вӗсенчен 350-шӗ — Шупашкар ачисем. 384 ача Раҫҫейри 32 регионтан килнӗ.
Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ хорӗ юрланӑ вӑхӑтра ҫумӑр ҫума пуҫлани те ачасене шиклентереймен. Ҫумӑртан хӳтӗленмеллисем тӑхӑнса вӗсем юрланӑ. Репертуарта чӑваш юррисем те пулнӑ.
Паян Шупашкрати Мускав кӗперне савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Ку пулӑма тем тӗрлӗ техникӑна явӑҫтарнӑ.
Юсаса ҫӗнетнӗ кӗпер урлӑ чи малтанах роллер йӗлтӗрӗсем ҫине тӑнӑ тата картингсем ҫине ларнӑ спортсменсем каҫассине Чӑваш халӑх сайчӗ унчченех пӗлтернӗччӗ. Чӑн та, паян ҫавӑн пек йӗркеленӗ те парада: йӗлтӗрҫӗсем те пулнӑ, ҫул-йӗр юсакан машинӑсем те, троллейбуссем те.
Кӗпер уҫнӑ ҫӗре Шупашкар ҫыннисем ҫеҫ мар, хулари тата республикӑри тӳре-шара, депутатсем хутшӑннӑ. Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков республика Элтеперне Михаил Игнатьева укҫа-тенкӗ енчен пулӑшнишӗн тав тунӑ. РФ Патшалӑх Думин депутачӗ, вӑл маларах хула пуҫлӑхӗ пулнӑччӗ, Леонид Черкесов та, Михаил Игнатьев Элтепер те кӗпер пӗлтерӗшне пысӑка хурса хакланӑ.
Ӗнер Республика кунне халалласа ирттернӗ мероприятисен шутӗнче «Бизнес-Ӑнӑҫу» премипе чысланине те палӑртмалла. Ун пеккине Раҫҫейре пуҫласа йӗркелемеҫҫӗ-ха. Анчах Шупашкаршӑн ку пулӑм — пуҫласа.
Конкурса хутшӑннисене тӗрлӗ номинаципе палӑртнӑ. «Ылтӑн медаль» комплекчӗсем пурӗ ҫиччӗ пулнӑ. «Экспорта каякан чи лайӑх проект» номинацире Никита Пыхтенко (Шупашкарти «Гален» компани) Раҫҫейӗн экспорт центрӗ чысланӑ. Ытти номинацире палӑрнисенчен «Чи лайӑх интернет-проект» — Владимир Лидерманӑн (Шупашкарти «ИНСОЦ» компани), «Чи лайӑх производство проекчӗ» — Татьяна Максимован (Мускаври «ТРЕЛАКС» компани), «Чи лайӑх ял хуҫалӑх проекчӗ» — Патӑрьел районӗнчи Решит Санзяпов фермер. Кӳкеҫри «Энергия» компанири Татьяна Трофимована «Халӑх усламҫи» номинацире чысланӑ. Вӑл Мускаври пӗр банкра чылай ҫул ӗҫленӗ хыҫҫӑн пӗчӗк ачапа ларнӑ чухне перчетке кӑларма тытӑннӑ. 14 станок туяннинче пуҫӑннӑскер паян 160 станокпа паян уйӑхсерен 1 миллиона яхӑн перчетке кӑлараҫҫӗ.
Чӑваш Ен паян хӑйӗн ҫуралнӑ кунне савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уявлать. Хаваслӑ мероприятисем (концертсемпе фествиальсем) ҫеҫ мар, ӗҫлӗ ҫынсем валли экономика форумӗсем, куравсем те ӗҫлеҫҫӗ. Кама мӗн ҫывӑх, ҫавна курма пултарать. Ӗнер Шупашкарта юлашки вунӑ ҫулта вӗҫӗмех ирттерекен Фейерверксен пӗтӗм тӗнчери фестивалӗ пуҫланчӗ. Вӑл икӗ куна пырать. Фестивале Шупашкарти пиротехниксем ҫеҫ мар, Симферопольти, Бакури (Азербайджан), Питӗрти тата Екатеринбургри ушкӑнсем килнӗ. Уяв салючӗ ҫӗркаҫ Кӳкеҫри нумай хутлӑ хваттерсенчен те курӑнчӗ, сасси те аванах илтӗнчӗ.
Ҫӗр каҫах, 23 сехетре, чи лайӑх ушкӑна палӑртма ЧР влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче сасӑлав уҫнӑ. Вӑл паян 14 сехетре вӗҫленмелле. Хӑвӑр шухӑшӑра пӗлтерес тесен golos.cap.ru каҫӑпа кӗмелле.
Шупашкарта полицейскисем ҫамрӑк хӗрарӑма тытса чарнӑ. Вӑл тивӗҫлӗ канури хӗрарӑмӑн 700 пин тенке яхӑн укҫине вӑрланӑ.
Ҫакскер ватӑ ҫыннӑн хваттерне собесран килнӗ тесе кӗнӗ. Чеескер хӗрарӑмӑн айванлӑхӗпе тата ырӑ кӑмӑлӗпе усӑ курса укҫине вӑрланӑ. Телее, вӑрра темиҫе сехетрен тытса чарма май килнӗ.
Кил хуҫи ҫав кунах полицие шӑнкӑравланӑ. Иртен-ҫӳрен ҫав хӗрарӑмӑн машинин номерне астуса юлнӑ. Ӑна татса чарас тесе «Перехват» план хута кайнӑ.
Машина номерне хулари пӗтӗм патруле пӗлтернӗ. Кӗҫех «объекта» тӗп урамсенчен пӗринче асӑрханӑ. Полицейскисем хӑвалама тытӑннӑ, лешӗ тарайман.
Машинӑра Кострома, Ярославль облаҫӗсенчи тӑватӑ ҫын ларнӑ. Пӗрин сумкинче ватӑ хӗрарӑмӑн 700 пин тенкине тупнӑ. Кил хуҫипе хӗрарӑм полици уйрӑмӗнче тӗл пулнӑ. Лешӗ макӑрса каҫару ыйтма пикеннӗ, анчах кинемей унӑн юри хӑтланӑвне ӗненмен. Полицейскисем ватӑ ҫынсене тепӗр хутчен аса илтереҫҫӗ: тимлӗрех пулмалла, ют ҫынсене хваттере кӗртмелле мар.
+15.3 °C