Кун хыҫҫӑн кун сисмесӗр иртет те пурнӑҫи хӑш-пӗр саманта асӑрхамасӑр та ирттерсе яратпӑр пулӗ. Хӑшӗсем пирки кая юлса пулин те чарӑнса тӑрасах килет.
Ҫурла уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Иван Васильев (01.08.1882-16.02.1974) юрӑҫ, педагог, Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ учителӗ ҫуралнӑранпа 140 ҫул ҫитрӗ.
Иван Васильевич — чӑвашсен профессилле пӗрремӗш юрӑҫӗ. Хальхи Тутар Республикинчи Чӑваш Чураппан ялӗнче ҫуралнӑ. Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗнче, Хусанти учительсен семинарийӗнче, Пермьри музыкӑпа педагогика институтӗнче вӗреннӗ.
Вӑл баритон сасӑпа юрланӑ. Чӑваш патшалӑх театрӗн управляющийӗ, Радиокомитетра юрӑҫ пулсак ӗҫленӗ, Ашхабадри тата Шупашкарти музыка училищисенче вӗрентнӗ. 1957-1974 ҫулсенче Питӗр хулинче пурӑннӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 20-мӗшӗнче Ҫӗрпӳ районӗнчи Сӑнав поселокӗнче республикӑри чӑваш чӗлхи вӗрентекенӗсен тата «Пӗрлӗхре — вӑй» общество организацийӗсен ертӳҫисен регионсем хушшинчи форумӗ иртнӗ. Унта республика Элтеперӗ Олег Николаев та хутшӑннӑ.
Форума онлайн мелпе Пушкӑрт, Тутар республикисенчи, Чӗмпӗр тата Пенза облаҫӗсенчи чӑвашсем те хутшӑннӑ.
Мероприятире пулнӑ Татьяна Наумова журналист республикӑри МИХсенчен пӗринче пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Ен ертӳҫи чӑваш чӗлхине вӗрентес ӗҫе улшӑнусем кӗртесси ҫинчен тухса калаҫнӑ.
«Шкулта кӑна вӗрентни сахал, ывӑл-хӗрпе килте те тӑван чӗлхепе хутшӑнмалла», — тенӗ Олег Алексеевич.
Тутарстанри шкулсенче чӑваш чӗлхи вӗрентекенсем семинара пухӑннине эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха. Аса илтерер: ӑна Чӑваш Республикин Вӗренӳ институчӗ йӗркеленӗ. Халӗ ун пек семинара Чӗмпӗр тӑрӑхӗнчи чӑваш чӗлхи учителӗсем валли йӗркеленӗ.
Чӗмпӗр хулинчи 57-мӗш вӑтам шкула 50 ытла педагог пуҫтарӑннӑ. Вӗсен умӗнче тухса калаҫнисем чӑваш чӗлхине, литература вулавне тата литературӑна вӗрентме ҫӗнӗ программӑсем хатӗрлени ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Шупашкарти «Амазония» этнокомплексра пӗтӗм чӑвашсен X «Акатуйӗ» иртӗ. Ӑна Республика кунне халаллӗҫ. Уява йӗркелеме республикӑн Культура министерстви, национальноҫсемпе культура пӗрлешӗвӗсем тата ытти организаци пулӑшӗҫ.
«Акатуй» тӑван халӑхӑмӑрӑн тата Чӑваш Енре тӗпленсе пурӑнакан ытти халӑхӑн тӗрлӗ енлӗ пуян культурипе паллашма май парӗ.
Шупашкарти уява Пушкӑртстанри, Крымри, Красноярск крайӗнчи, Оренбург, Пенза, Сарту, Самар, Тӗмен, Чӗмпӗр облаҫӗсенчи, Чулхулари тата Питӗрти йӑхташӑмӑрсем килсе ҫитӗҫ.
Патӑрьел районӗнче пӗри йывӑҫ ҫине пырса кӗнӗ. Пӑтӑрмах ҫӗртме уйӑхӗн 7-мӗшӗнче пулса иртнӗ.
«Ҫӗрпӳ-Чӗмпӗр» ҫулпа вӗҫтерсе пыракан машина ҫӗртме уйӑхӗн 7-мӗшӗнче ирхи 8 сехет те 35 минутра инкеке лекнӗ. «ВАЗ-2112» автомобиле тытса пыракан 30 ҫулти водитель руле пӑрса ӗлкӗрейменнипе Патӑрьел районӗнчи Яманчурел ялӗ тӗлӗнче кювета чӑмнӑ, унтан йывӑҫ ҫине пырса тӑрӑннӑ.
Машинӑн малти пайӗ лапчӑнса ларнӑ. Аманнӑ водителе больницӑна ӑсатнӑ. Инкек вӑхӑтӗнче вӑл урӑ пулнипе пулманнине тӗрӗслеме юн илнӗ.
Аслӑ шкулта вӗренекен студентка практика тухмалли вырӑн шыраса ултавҫӑсен тӗлне лекнӗ. Ҫав ҫынна тупнӑ. Ӑна Чӗмпӗрте тытса чарнӑ.
5-мӗш курсра ӑс пухакан хӗр пӗлтӗр раштав уйӑхӗнче полицие пырса заявлени ҫырнӑ. Вӑл тӗнче тетелӗнче практика вырӑнӗ шырани пирки пӗлтерӳ вырнаҫтарнӑ.
Пӗр ҫын шӑнкӑравласа вырӑн сӗннӗ. Анчах куншӑн 3200 тенкӗ ыйтнӑ. Студентка укҫа куҫарса парсан тин ултавҫӑ серепине лекнине ӑнланнӑ.
Чӗмпӗрте пурӑнакан 21 ҫулти каччӑна тытса чарнӑ. Вӑл укҫана пӗлӗшӗн карточки ҫине куҫарттарнӑ. Хӑйӗн валли тӗнче тетелӗнче нумай страница уҫнӑ-мӗн.
Паян "Чӗмпӗрти чӑваш вӗрентекенӗсен шкулӗ. Иван Яковлев хваттерӗ" музейре чӑваш алфавитӗнчи Ӑ саспаллине халалланӑ палӑка уҫнӑ. Ку чӑваш ҫырулӑхӗ пуҫланса кайнӑранпа 150 ҫул ҫитнипе ҫыхӑннӑ.
Палӑка хута ямашкӑн 1,8 миллион тенкӗ кирлӗ пулнӑ. Ӑна халӑх пуҫтарнӑ.
Палӑка уҫнӑ ҫӗре Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев та хутшӑннӑ.
Чӑваш патшалӑх академи юрӑпа ташӑ ансамблӗ Чӗмпӗрти Акатуя тата унта иртекен Халӑхсен туслӑхӗн кунӗпе саламлама концертпа тухса кайӗ. Уяв ыран, ҫу уйӑхӗн 21-мӗшӗнче, «Винновская роща» культурӑпа кану паркӗнче иртӗ. Акатуй 11 сехетре пуҫланӗ.
Уява Тутарстанри, Оренбург, Чӗмпӗр тата Самар облаҫӗсенчи коллективсем хутшӑнӗҫ.
Чӗмпӗрсем чӑваш Акатуйне кӑҫалхипе 32-мӗш хут пуҫтарӑнаҫҫӗ. Кӑҫалхи ҫав уяв «Чӗмпӗрти учительсен чӑваш шкулӗ. Иван Яковлев хваттерӗ» музей территорийӗнче чӑваш ҫырулӑхӗн палӑкне уҫнипе пӗр килӗ.
Ӗнер, ҫу уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, Комсомольски районӗнче ҫул ҫинчи инкекре водительпе пассажир вилнӗ.
Пӑтӑрмах 15 сехет те 30 минут тӗлӗнче «Ҫӗрпӳ-Чӗмпӗр» автоҫул ҫинче пулса иртнӗ. Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствинче малтанласа пӗлтернӗ тӑрӑх, «Citroen» машина автомобильсем хирӗҫ килекен ҫул ҫине тухса кайнӑ. Унта вӑл «ГАЗель» автомобильпе пырса ҫапӑннӑ. Ют ҫӗршывра туса кӑларнӑ транспортри водительпе пассажир вилнӗ, хамӑр ҫӗршывра туса кӑларнин рульне тытса пынӑ арҫынна пульницӑна ӑсатнӑ.
Ӗнер каҫхине Мускавран вӗҫекен самолет Шупашкарта анса ларайман, ҫавна май унӑн Чӗмпӗре кайма тивнӗ. Мӗн пулнӑ-ха?
«Победа» авикомпани самолечӗ аэропорта тӗтреллӗ ҫанталӑка пула анса ларайман. Чӗмпӗре вӑл 23 сехет хыҫҫӑн ҫитнӗ, пассажирсене ҫур сехетрен ҫеҫ кӑларнӑ. Унтан автобус Шупашкара ирхи 5 сехетре ҫеҫ кайнине пӗлтернӗ.
Анчах чылайӑшӗн ӗҫе каймалла-ҫке-ха. Ҫавӑнпа такси чӗнме, куншӑн 6 пин тенкӗ тӳлеме тивнӗ.
Метеостанци пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкарта каҫхи 8 сехет ҫурӑран пуҫласа ирхи 5-чен тӗтре тӑнӑ, 100 метр аякри ҫеҫ курӑннӑ.
+1.3 °C