Чӑваш Енре «Лидер XXI века» (чӑв. XXI ӗмӗрти ертӳҫӗ) пӗтӗм Раҫҫейри конкурсӑн республика тапхӑрӗнчи ҫӗнтерӳҫӗсене палӑртнӑ.
«Ҫамрӑксен общество пӗрлешӗвӗсен 18-25 ҫулсенчи лидерӗ» номинацире 1-мӗш вырӑна Анна Кузьмина тухнӑ. Вӑл — И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн профсоюз организацийӗн пайташӗ.
«Ҫамрӑксен общество пӗрлешӗвӗн 26-30 ҫулсенчи лидерӗ» — Раҫҫейри студентсен отрячӗн пайташӗ Олеся Илларионова.
«Ҫамрӑксен общество пӗрлешӗвӗн 18-25 ҫулсенчи лидерӗ» — Диляра Вахитова (И.Я. Яковлев ячӗллӗ ЧППУри студентсен конгресӗ).
Ҫӗнтерӳҫӗсем Раҫҫейри конкурсӑн куҫӑн тапхӑрне хутшӑнӗҫ. Вӑл кӑҫалхи юпа-чӳк уйӑхӗсенче иртӗ. Республикӑри конкурсӑн куҫӑн тапхӑрне 10-ӑн хутшӑннӑ.
Геграфи диктантне ҫырасси йӑлана кӗнӗ ӗнтӗ. Кӑҫал ку акци юпа уйӑхӗн 27-мӗшӗнче иртӗ. Яланхи пекех унта Шупашкар та хутшӑнӗ. Кунсӑр пуҫне лапамсем Канашра тата Елчӗкре ӗҫлӗҫ.
Тӗп лапам И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн историпе географи факультетӗнче пулӗ. Унта Вырӑс географи обществин Чӑваш енри уйрӑмӗн штаб-хваттерӗ вырнаҫнӑ. Унта 700 яхӑн ҫын диктант ҫырма пултарӗ.
Шупашкарта И.Я.Яковлев ЧППУ ҫумӗнче те лапам ӗҫлӗ (Пирогов урамӗ, 25-мӗш ҫурт). Ҫавӑн пекех диктанта Чӑваш наци музейӗнче тата 24-мӗш шкулта ҫырма май пулӗ.
И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче ӗҫлекен педагогсенчен пӗри «Дом для учителя» (чӑв. Вӗрентекен валли ҫурт) программӑпа усӑ курса хваттерлӗ пуласшӑн.
Строительство организацине вӑл пайҫӑ пулса укҫа хывнӑ. Анчах предприяти унӑн «кӗмӗлӗпе» халех усӑ кураймӗ. Малтан лешӗн ҫурта хута ямалла, кайран ҫеҫ пайҫӑсен нухратне илейӗ. Ҫапла-ҫапла. Кӑҫалхи ҫулла ҫӗнӗ йӗрке вӑя кӗнӗ. Пайҫӑсем хӑйсен укҫине эксроу-счет ҫине хураҫҫӗ. ЧППУн ӗҫченӗ те ҫав меслетпе усӑ курнӑ. Кун пирки Чӑваш Енӗн Ипотека корпорацийӗ пӗлтерни тӑрӑх Чӑваш Енӗн Строительство, архитектура тата ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх министерстви хӑйӗн сайтӗнче хыпарланӑ.
Эпир маларах асӑннӑ «Дом для учителя» (чӑв. Вӗрентекен валли ҫурт) программӑна Чӑваш Енри педагогсене пулӑшас тӗллевпе йышӑннӑ.
И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУ «Наци йышӑвнӑвӗ: чи лайӑх аслӑ шкулсем 2019» танлаштарӑма кӗнӗ. Ку кӑна мар, ЧПУ унта самай палӑрнӑ. Тӗпчев пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшӳллӗн, вӑл патшалӑх аккредитацийӗ тухнӑ классика аслӑ шкулӗсен йышӗнче – 27-мӗш, пӗтӗмӗшле танлаштарӑмра (пӗтӗмпе 695 аслӑ шкул) 77-мӗш вырӑн йышӑннӑ.
Чӑваш Енри тепӗр аслӑ икӗ шкул та танлаштарӑма лекнӗ. Пӗтӗмӗшле списокра ЧППУ – 326-мӗш, Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗ 349-мӗш вырӑн йышӑннӑ.
Танлаштарӑм авторӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, списока хатӗрленӗ чухне аслӑ шкула вӗренекенсен ППЭн вӑтам балне, вӗренсе тухакансен вӑтам шалӑвне, олимпиадӑсене, ӑслӑлӑх конференцийӗсене шута илнӗ.
Чӑваш Енри темиҫе артистпа преподавателе, художникпа композитора патшалӑх стипендине пама йышӑннӑ. Хушӑва Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ӗнер, утӑ уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, алӑ пуснӑ.
Ӑслӑлӑхра, литературӑра тата ӳнерте тунӑ ҫитӗнӳсемшӗн уйӑракан патшалӑх стипенди республикӑри 14 ҫынна тивӗҫнӗ. Вӗсен йышӗнче — Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн артисчӗсем Вячеслав Александров тата Петр Садовников; Вырӑс драма театрӗн артисчӗ Борис Кукин; Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн артисчӗ-вокалисчӗ Михаил Мокшанов; Чӑваш патшалӑх филармонийӗн «Ҫавал» эстрадӑпа фольклор ансамблӗн артисчӗ-вокалисчӗ (солисчӗ) Любовь Ильина; Чӑваш патшалӑх академи симфони капеллин артисчӗ Андрей Макаров; Ф.П. Павлов ячӗллӗ музыка училищин преподавателӗ Назыр Гараев; И.Я. Яковлев ячӗллӗ ЧППУн тӑван ҫӗршыв тата пӗтӗмӗшле истори кафедрин преподавателӗ, истори ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Валерий Григорьев; И.Н. Ульянов ячӗллӗ ЧПУн патшалӑх тата муниципалитет управленийӗн кафедрин профессорӗ, экономика наукисен кандидачӗ Иван Данилов; И.Н. Ульянов ячӗллӗ ЧПУн электричество тата электрон аппаратсен кафедрин заведующийӗ Евгений Егоров; И.
И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУ студенчӗ Игорь Гусев Пӗтӗм Раҫҫейри ҫамрӑксен проекчӗсен конкурсӗнче ҫӗнтернӗ. Вӑл унта «Ӳнерҫӗсем валли – професионаллӑ хатӗр» проект тӑратнӑ. Жюри унӑн ӗҫне пысӑк хак панӑ. Ҫапла майпа пирӗн ентеш 250 пин тенкӗ гранта тивӗҫнӗ.
Игорь Гусев каланӑ тӑрӑх, кунашкал хатӗр-хӗтӗрпе вӑл ӳнерҫе вӗренекен мӗнпур студент валли мольберт тума пултарӗ. Ку вара пачах та урӑхла ӳкерӗксем тума май парӗ.
Палӑртмалла: Игорь Гусев ЧППУн ӳнерпе музыка вӗренӗвӗн факультетӗнче ӑс пухать.
Ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 90-мӗшӗнче, чӑваш чӗлхин паллӑ тӗпчевҫисенчен пӗри, филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Леонид Сергеев 90 ҫул тултарнӑ.
Леонид Сергеев Муркаш районӗнчи Ҫурлатӑри ялӗнче 1929 ҫулта ҫуралнӑ. Пуҫламӑш шкулта, унтан ҫывӑхри Муркашри вӑтам шкулта вӗреннӗ. 1945 ҫулта вӑл Чӑваш патшалӑх педагогика институтне ҫул тытнӑ.
Шкулта та тӑрӑшнӑ, уркаш райӗҫтӑвкомӗн ҫут ӗҫ пайӗн ертӳҫи те пулнӑ. Ҫамрӑклах тӗпчев ӗҫӗпе кӑсӑкланма пуҫланӑ. Малтанласа муркашсен калаҫӑвне тӗпченӗ. Чӑваш патшалӑх педагогика институчӗн чӑваш чӗлхипе литература кафедри ҫумӗнчи аспирантурӑра ӑс пухнӑ. Каярах Азербайджан университетӗнче доктор диссертацине хӳтӗленӗ.
Леонид Сергеевӑн пысӑкран та пысӑк, сумлӑран та сумлӑ ӗҫӗсем нумай. Вӗсенчен пӗри тесе вӑл ҫирӗм ҫула яхӑн ҫырнӑ «Чӑваш чӗлхи диалекчӗсен системи /Диалектологи атласӗ/» тӗпчеве асӑнмалла.
Леонид Сергеев паян та Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче тӑрӑшать.
Чӑваш Енре аслӑ шкул вӗрентекенне министр ҫумӗ пулма шаннӑ. Ҫапла йышӑнӑва республикӑн Министрсен Кабинечӗн Пуҫлӑхӗ Иван Моторин паян алӑ пуснӑ. 460-мӗш номерлӗ ӗҫлӗ хута паянах Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче вырнаҫтарнӑ.
Кунта сӑмах Чӑваш Енӗн юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗн ҫумӗ пирки пырать. Ҫак должноҫе Елена Быковӑна шаннӑ. Министерствӑри пукана йышӑниччен Елена Михайловна И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче преподавательте ӗҫленӗ.
Сӑмах май, иртнӗ уйӑхӑн 13-мӗшӗнче ЧР Юстици тата пурлӑх хутшӑнӑвӗсен министрӗн ҫумне Наталия Яхатинӑна ӗҫрен кӑларнӑччӗ. Ҫавӑн хыҫҫӑн Наталия Тимофеева министр Игорь Михайлов, Роза Лебедева тата Дмитрий Неяскин ҫумсемпе юлнӑччӗ.
Чӑваш Енӗн Наци телерадиокомпанийӗн ертӳҫине паян официаллӑ майпа ҫирӗплетнӗ. Ку должноҫе Вадим Ефимова шанса панӑ.
Вадим Петрович асӑннӑ вырӑнта тӑрӑшма пуҫлани пирки иртнӗ эрнерех сӑмах сарӑлнӑччӗ. Анчах ку хыпара официаллӑ хутсемпе ниҫта та ҫирӗплетменччӗ. Телерадиокомпанин тытӑмӗнче Вадим Петровича ун чухне ертӳҫӗн ҫумӗ евӗр кӑтартнӑччӗ.
Паян Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫи Иван Моторин ятарлӑ хушу кӑларнӑ. Ӑна ЧР влаҫ органӗсен официаллӑ порталне вырнаҫтарнӑ.
Вадим Ефимов 1973 ҫулта Елчӗк районӗнчи Курнавӑшра ҫуралнӑ. Чӑваш патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ, Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче аспирантурӑра ӑс пухнӑ. Вырӑс тата Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗсен пуҫлӑхӗ пулнӑччӗ. Вадим Ефимов Чӑваш Енӗн культура министрӗнче те тӑрӑшнӑччӗ. Юлашки вӑхӑтра вӑл «Чувашия» (чӑв. Чӑваш Ен) издательствӑпа полиграфи комплексӗн ертӳҫин лавне туртрӗ.
Кӑҫал ака уйӑхӗнче Йӗпреҫ районӗн сучӗ 21 ҫулти Анастасия Раймова студентка тӗлӗшпе приговор вуланӑ. Хӗре тӗрмене хупмасӑр 3 ҫуллӑха айӑплама йышӑннӑ.
Суд палӑртнӑ тӑрӑх, И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУра вӗренекен студентка ӳсӗр кӳршине канцеляри хаччипе ҫапнӑ, ҫапла майпа унӑн сывлӑхне йывӑр сиен кӳнӗ. Анчах хӗр ҫине тӑрсах ӗнентернӗ: вӑл хӑйне хӳтӗленӗ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, арҫын ӑна хӑй тапӑннӑ, хӑратнӑ. Суд студенткӑпа килӗшмен, ӑна айӑплӑ тесе йышӑннӑ.
Анастасия Раймова парӑнман: ЧР Аслӑ судне аппеляци панӑ. Суд айаплав приговорне пӑрахӑҫланӑ, ӑна тепӗр хутчен пӑхса тухма янӑ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (27.07.2025 03:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 749 - 751 мм, 12 - 14 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 0-2 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Ева Лисина, чӑваш ҫыравҫи, тӑлмачӗ ҫуралнӑ. | ||
| Назаров Андрей Кузьмич, патшалӑх ӗҫченӗ вилнӗ. | ||
| Афанасьев Егор Афанасьевич, чӑваш сӑвӑҫи вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |