Ҫу уйӑхӗн 20-мӗшӗнче И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУра «Хальхи кире пуканӗн спорчӗн теорийӗнчи тата методикинчи ҫивӗч ыйтусем» темӑпа Пӗтӗм Раҫҫейри ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ иртнӗ. Ӑна РФ Спорт министерстви, ЧР Вӗренӳ министерстви, Кире пуканӗн спорчӗн Пӗтӗм Раҫҫейри федерацийӗ тата ЧППУ йӗркеленӗ.
ЧР Спорт министерствин советникӗ Ольга Букина кире пуканӗн спорчӗ Чӑваш Енре анлӑ сарӑлнине палӑртнӑ. Педагогика ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Герольд Драндров профессор конференцие кире пуканӗн спорчӗ мӗнле лару-тӑрура пулнине тишкермешкӗн йӗркеленине каланӑ.
Конференцие вӑй-хал культурин тытӑмӗнче ӗҫлекен 115 специалист хутшӑннӑ. Вӗсем тӗрлӗ темӑпа тухса калаҫнӑ.
«Чӑваш Республикин вӗренӳ тата ҫамрӑксен ӗҫӗн министрӗпе Владимир Ивановпа тӗл пулнӑ май Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев темиҫе йышӑнупа паллаштарнӑ», — тесе пуҫланӑ республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ органӗсенчи хыпарсенчен пӗрне Элтепер Администрацийӗн пресс-служби.
Унта РФ вӗренӳ министрӗн Дмитрий Ливановӑн йышӑнӑвӗпе Владимир Иванова И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн ректорӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлама шаннипе тата министр пуканӗнчен хӑтарнипе пӗрлех (ку хыпара эпир пӗлтернӗччӗ) министр тивӗҫӗсене пурнӑҫлама шанас ыйтӑва хускатнине пӗлтернӗ. Владимир Иванов хӑйӗн ҫумӗнче тӑрӑшнӑ Светлана Петрована асӑннӑ-мӗн.
Михаил Игнатьев Владимир Иванова хӑйӗн канашҫи пулма шаннине те пӗлтернӗ.
И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетне республикӑн вӗренӳ министрӗнче тӑрӑшнӑ Владимир Иванов вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан пулса ертсе пыма тытӑннӑ.
В. Иванов персонипе ҫыхӑннӑ тепӗр ырӑ хыпар та пур. Ҫур ҫултан ултӑ теҫетке ҫул тултаракан тӳре-шарана Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орден медалӗпе чысланӑ. Тепӗр чух ҫынсене отставкӑна каяс умӗн пысӑк наградӑсем тыттарнине шута илсен ӑна тӗрлӗрен йышӑнма пулать тейӗн. Чӑн та, Владимир Иванова ӑна министр должноҫӗнчен хӑтарни пирки Михаил Игнатьев хушу кӑларнӑ.
Маларах Владимир Иванов ЧППУ ректорӗ пулас шутпа конкурса хутшӑннӑ-мӗн, анчах ӑна ку должноҫ валли конкурса явӑҫтарман пулать. Халӗ вара ӑна ректорӑн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлама шаннине аслӑ шкулӑн йышӑну пӳлӗмӗнче пӗлтерни тӑрӑх ӗнер «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫат хыпарларӗ.
Мускавра шар курнӑ Елчӗк ҫынни ахаль-махаль ҫын мар. Вӑл — РФ Инкеклӗ ӗҫсен министрӗн канашҫи Валерий Шуйков.
Чӑваш Енри кӑнтар енчи маларах асӑннӑ ҫав районти Шӑмалакра 1958 ҫулхи ҫӗртмен 23-мӗшӗнче ҫуралнӑ. И.Я. Яковлев ячӗллӗ ЧППУран вӗренсе тухнӑ хыҫҫӑн комсомол органӗсенче ӗҫленӗ. РФ халӑх депутачӗ пулнӑ, РФ Аслӑ Канашне суйланнӑ. РФ Наци политикин патшалӑх комитечӗн ертӳҫин ҫумӗнче тӑрӑшнӑ. Инкеклӗ ӗҫсен министерствин департаментӗнче 10 ҫул ытла тӑрӑшнӑ. Валерий Шуйков Инкеклӗ ӗҫсен министерстви чикӗ леш енче ирттерекен гуманитари операцийӗсене темиҫе хутчен те хутшӑнни паллӑ.
Пуҫне амантнӑ В. Шуйкова Мускав варринче тупнӑ, ӑна Боткин ячӗллӗ хулари клиника пульницин реанимаци уйрӑмне вырттарнӑ. Тӗпчевҫӗсем Елчӗк чӑвашне такамсем юри суранлатнӑ пуль тесе те, инсульта пула персе аннипе пуҫне амантман-ши тесе те шухӑшлаҫҫӗ-мӗн.
Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче «Пӗтӗм чӑвашсен диктанчӗ» акци иртнӗ. Кӑҫалхипе вӑл тӑваттӑмӗш хут йӗркеленнӗ.
Кӑҫал диктанта Александр Артемьевӑн «Ҫӑкӑр хакӗ» хайлавӗн сыпӑкӗ тӑрӑх ҫыртарнӑ. Шупашкарта тӑватӑ вырӑнта диктант ҫырнӑ. Акцие шкул ачисем, журналистсем, вӗрентекенсем, студентсем, артистсем, вулавӑш ӗҫченӗсем, чиновниксем тата ыттисем хутшӑннӑ.
Шупашкарта диктанта 335 ҫын ҫырнӑ, Ҫӗнӗ Шупашкарта – 355 ҫын. Районсем те хастарлӑхӗпе палӑрнӑ. Патӑрьел районӗнче 592 ҫын пӗлӗвне тӗрӗсленӗ, Комсомольски районӗнче 426-ӑн алла ручка тытнӑ, Шупашкар районӗнче 695 ҫын диктант ҫырнӑ.
Акцие ака уйӑхӗн 29-мӗшӗнче пӗтӗмлетӗҫ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал акцие 6 пин ытла ҫын хутшӑннӑ. Пӗлтӗр — 4 305, 2014 ҫулта — 3 700, 2013 ҫулта — 2 300 ҫын диктант ҫырнӑ.
Аса илтерер: акцие «Хыпар» хаҫат, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ, И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУ, И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧППУ, ЧР Вӗренӳ институчӗ, Чӑваш наци телекуравӗ, Чӑваш наци радиовӗ йӗркелет.
Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ Пӗтӗм чӑваш диктантне кӑҫал та ирттересси пирки пӗлтернине эпир хыпарланӑччӗ. Ӑна ӗнер ҫырчӗҫ.
Елчӗк районӗнчи вулавӑшсен пӗрлештернӗ тытӑмӗн тӗп вулавӑшӗн ӗҫченӗсемпе вулаканӗсем те диктант ҫырнӑ.
Кӑҫал, аса илтеретпӗр, тӑван чӗлхе пӗлевне А. Артемьевӑн «Ҫӑкӑр хакӗ» тӑрӑх тӗрӗсленӗ. Унччен ирттернӗ Пӗтӗм чӑваш диктанчӗсем валли текста Чӑваш халӑх поэчӗ Юрий Сементер, ЧР тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ, Чӑваш патшалӑх премийӗн лауреачӗ Марина Карягина хатӗрленӗччӗ. Пӗлтӗрхине чӑвашсен паллӑ ҫыравҫи Леонид Маяксем ҫырнӑ «Асран кайми кун» хайлавӗ тӑрӑх йӗркеленӗччӗ.
Елчӗк районӗнчи вулавӑш ӗҫченӗсем ӗҫсене сканер витӗр кӑларса электронлӑ пуштӑпа ярса панӑ.
«Кӗмӗл сасӑ» фестивале 2000-мӗш ҫултанпа ирттереҫҫӗ. Ҫак кунсенче 17-мӗш 15–35 ҫулсенчи 35 юрӑҫ «Кӗмӗл сасӑ-2016» фестиваль-конкурса хутшӑнса хӑйсен пултарулӑхӗпе куракансене савӑнтарнӑ. Вӗсен шутӗнче: Иркутскпа Ямал-Ненец автономи округӗнчен, Екатеринбургран, Челепирен, Самартан, Ӗренпуртан, Тутарстанпа Пушкӑртстанран, Пензӑран, Мурманскран тата Чӗмпӗр тӑрӑхӗнчи 15 ҫамрӑк фестивале хутшӑнма кӑмӑл тунӑ. Гала концертра юрӑҫсене Чӑваш наци конгресӗн президенчӗ Николай Угаслов, ЧР культура министрӗн ҫумӗ Вячеслав Оринов, ЧНКн пӗрремӗш вице-президенчӗ Валерий Клементьев саламласа пурне те ӑнӑҫусем суннӑ.
Ҫӗнтерӳҫӗсен йышӗнче 5 юрӑҫ пулнӑ. Ыттисем те тӗрлӗ номинацире ҫӗнтернӗшӗн парнесем тивӗҫнӗ. «Кӗмӗл сасӑ» фестиваль ҫӗнтерӳҫин ятне Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Штанаш ял тӑрӑхӗнчи Вӑрманкасси ялӗнче ҫуралса ӳснӗ, халӗ И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн музыкӑпа ӳнер факультечӗн 1-мӗш курс студентки Наталия Соловьева тивӗҫнӗ. Гран-при тивӗҫнӗ Наталияна планшет, Крыма кайма путевка тата тухъя парнеленӗ.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Октябрьскинчи (Ӗсмелти) ача-пӑчан ӳнер шкулӗнче Элли Юрьев ячӗпе астӑвӑм каҫӗ ирттернӗ. Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ тата халӑх художникне, академика, К. Иванов ячӗллӗ Патшалӑх премийӗн лауреатне, Пӗтӗм Раҫҫейри геральдика обществин член-корреспондентне унтисем темиҫе кун каяллах, пуш уйӑхӗн 18-мӗшӗнчех, асӑннӑ.
Элли Юрьевӑн ҫуралнӑ кунӗ вара — паян. Вӑл ҫуралнӑранпа шӑп та лӑп сакӑр теҫетке ҫул ҫитнӗ. Пирӗнтен вӑл 2001 ҫулхи кӑрлачӑн 17-мӗшӗнче уйрӑлса кайнӑ. Хӑй вӑл Красноармейски районӗнчи Кӗҫӗн Шетмӗре Михаил Юрьев журналист, литература критика ҫемйинче ҫуралнӑ.
Сакӑр класс вӗренсе пӗтернӗ хыҫҫӑн каччӑ ӳнер училищине вӗренме кӗрет, каярах Тбилисири патшалӑх ӳнер академийӗнче сӑрӑ ӑсталӑхне туптать. Чӑваш кӗнеке издательствинче художество редакторӗнче ӗҫленӗ вӑхӑтрах Шупашкарти художество училищинче, И.
Чӑваш Ен Элтеперӗн Администрацийӗн ертӳҫине республикӑн премьер-министрне пулӑшма шаннӑ. Кун пирки Хушӑва Михаил Игнатьев Элтепер паян алӑ пусса ҫирӗплетнӗ.
Политикӑри тата влаҫ органӗсенчи улшӑнусене сӑнаса пыракансем вице-премьер должноҫне кама шанасси пирки пуҫ ватма иртнӗ ҫул вӗҫӗнче тытӑнчӗҫ. Шӑпах ҫав вӑхӑталла Чӑваш Ен Элтеперӗ пысӑк шайри должноҫсене вице-премьер портфельне тыттарма ирӗк паракан йышӑну кӑларчӗ.
Юрий Васильев 1968 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 9-мӗшӗнче ҫуралнӑ. 1989 ҫулта вӑл Ленинградри аслӑ зенит ракета училищине вӗренсе пӗтернӗ. 2003 ҫулта Шупашкарти И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнче «Историпе политологи» специальноҫа алла илнӗ. Тепӗр пилӗк ҫултан Патшалӑх службин Атӑлҫи академине вӗренсе пӗтернӗ, унта вӑл патшалӑхӑн тата муниципалитетӑн управленине ӑша хывнӑ. 2010–2012 ҫулсенче Тӑвай район администрацине ертсе пынӑ. 2012 сӳлхи чӳк уйӑхӗнче ӑна Чӑваш ен Элтеперӗн Администрацийӗн ертӳҫин пӗрремӗш ҫумне лартнӑ, 2014 ҫулхи раштавра асӑннӑ Администрацине ертсе пыма шаннӑ.
Ҫак кунсенче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗн «Чӑваш кӗнеки» центрӗ «Чӑваш литературинчи ӗҫ ҫыннин прозӑри сӑнарӗ» темӑпа уҫӑ лекци ирттернӗ. Ӑна вулавӑш И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн историпе филологи факультечӗн тӗпчевҫисемпе пӗрле йӗркеленӗ.
Филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ Александр Мефодьев чӑваш литературинчи рабочи сӑнарне тӗплӗн уҫса пани пирки пӗлтерет республикӑн Культура министерстви. Филолог ӗҫ ҫынни сӑнарне икӗ пая уйӑрнӑ: хресчене тата рабочие. Рабочи теми пахалӑхӗпе ял темине ҫитеймест, апла пулин те Совет саманин юлашки тапхӑрӗнче ҫыравҫӑсем чылай паха роман калӑпланӑ тесе шухӑшлать иккен тӗпчевҫӗ. А. Талвирӑн «Никӗс», И. Лисаевӑн «Тивӗҫ», Г. Красновӑн «Ҫамрӑклӑх пӗрре килет», «Кӗвӗҫекене кӗвӗ ҫиет» романӗсем, В. Чебоксаровӑн «Вутпа тимӗр», И. Григорьевӑн «Хумсем пӗрлешеҫҫӗ» повеҫсем — ҫаксем тата ытти хайлавсем тӗрлӗ савут-хапрӑкра ӗҫлекенсен пурнӑҫне уҫса панӑ.
Ӗҫ теми халӑх сӑмахлӑхӗнче те анлӑ тӗл пулать: сӑвай ҫапакансен, бурлаксен, кӗпер тӑвакансен юррисем халӑхра хӑй вӑхӑтӗнче питӗ анлӑ сарӑлнӑ.
+1.3 °C