Шупашкар Ҫӗнӗ ҫул уявне хатӗрленет. Урамсем каҫсерен йӑлтӑртатаҫҫӗ, чӑрӑшсем ҫуталаҫҫӗ. Ҫитес ҫул — качака ҫулӗ.
Кӑҫал Ленин проспектӗнче качакана, флисран тунӑскере, пӑрлӑ трон ҫине лартӗҫ. Кун пирки Шупашкарти Ленин район администрацийӗн официаллӑ порталӗнче пӗлтереҫҫӗ.
Ҫӗнӗ ҫул паллине Александр Жигарев ӑста хатӗрлӗ. Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, ӑна раштав уйӑхӗн 20-мӗшӗ валли хатӗрлӗҫ.
Ҫулталӑк вӗҫленнӗ тӗле Шупашкарти тӗрлӗ ентешлӗхсем хӑйсен уявӗсене ирттереҫҫӗ. Ак, ӗнер, чӳкӗн 29-мӗшӗнче, Яков Ухсай ячӗллӗ культура керменӗнче кӑнтӑрла Канаш тӑрӑхӗнче ҫуралса ӳснисем пухӑнчӗҫ.
Уявра тӳре-шара тухса сӑмах каларӗ, пухӑннисене саламларӗ. Ертсе пырасса вара Виталий Сергеевпа Алиса Ахахпи ертсе пычӗҫ. Вӗсем юрӑпа тата кулӑшпа савӑнтарчӗҫ. Хӑйсен пултарулахне ытти артистсем те кӑтартрӗҫ.
Сӑмах май, «Канашсем» ентешлӗхе малашне урӑх ҫын ертсе пырасси пирки каласа хӑварас пулать — Анатолий Кипеч ватӑлнине шута илсе ку ӗҫе урӑх ҫын туса пырӗ.
Сӑнсем (67)
Шупашкарта Ҫӗнӗ ҫул тата Раштав уявӗсене хӗрӳ хатӗрленме тытӑннӑ. Ҫитес вӑхӑтра Шупашкар ҫыннисем тата хӑнисем уяв сӗмӗпе киленме, тӗрлӗ мероприятие хутшӑнма пултарӗҫ.
Хула администрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, уяв мероприятийӗсем «Шупашкар — санӑн ҫӗнтерӳ хули» брендпа килӗшӳллӗн иртӗҫ.
Ҫитес вӑхӑтра «Хӗл мучи почти» ӗҫлеме тытӑнӗ. Йӗркелӳҫӗсем ачасемпе ҫамрӑксене Хӗл мучине ҫыру ҫырма сӗнеҫҫӗ, унта 2014 ҫулти ҫитӗнӳсем пирки каласа кӑтартмалла.
Раштавӑн 1-мӗшӗнчен пуҫласа «Мисс Юрпике» хула конкурсӗ пуҫланӑ. Унтан «Чӑрӑшсен конкурсӗ» тата «Юр кӗлетке конкурсӗ» старт илӗҫ. Раштавӑн 27-мӗшӗнче Ҫӗнӗ ҫул сӑнарӗсен утӑмӗ пулать. Унӑн ҫӗнтерӳҫи Аслӑ Устюга каймалли путевкӑна тивӗҫӗ.
Тӗп хуламӑра илес пулсан ӑна ҫӗнӗ ҫула капӑрлатма тытӑннӑ та ӗнтӗ. Республика тӳремӗнчи саламлав хальхинче икӗ чӗлхеллӗ пулни куҫа савӑнтарать. Анчах ытти вырӑнсенче капӑрлатнӑ май чӑваш чӗлхи валли ҫителӗклӗ вырӑн тупӑнӗ-ши? Иккелентерет.
Республика Ҫӗнӗ ҫул уявне хатӗрленет. Республика тӳремӗнче чӑрӑш лартма тытӑннӑ. Хулара Ҫӗнӗ ҫул программи раштав уйӑхӗн 20-мӗшӗнче старт илет.
Хула администрацийӗ уяв умӗн Ҫӗнӗ ҫул бульварӗ йӗркелеме шухӑшланӑ. Шупашкарта ҫулталӑкне икӗ хут Пултарулӑх бульварӗ иртет тӗк Ҫӗнӗ ҫулхине мӗншӗн йӗркелес мар? Ҫапла палӑртнӑ администрацире.
— Вал Ҫӗнӗ ҫулхи ярмӑрккӑ хулине ҫаврӑнӗ. Унта куравсем йӗркелӗҫ. Унтах раштавӑн 20-мӗшӗнчен пуҫласа уяв чӑрӑшӗсене сутӗҫ, — тенӗ хула администрацийӗн культура управленийӗн пуҫлӑхӗ Людмила Маркова.
Кунашкал ярмӑрккӑсем Европӑра анлӑ сарӑлнӑ. Анчах Шупашкарти унран уйрӑлса тӑрӗ. Шопингсӑр пуҫне ҫынсен савнисем валли парне хатӗрлеме май пулӗ. Урамра ӑшӑ пӳртре ӑсталӑх класӗсем иртӗҫ.
Бульвар тӑрӑх юмахри сӑнарсем те ҫӳрӗҫ. Унта Хӗл мучипе хускану та тӑвӗҫ. Урапа (машина) хуҫисене те хавхалантарма шухӑшланӑ. «Урхамахне» хитрелетекен водительсем 100 литр бензин тивӗҫме пултарӗҫ.
Кӑрлачӑн 8-мӗшӗнчи канмалли куна раштавӑн 31-мӗшӗ ҫине куҫарасси пирки саккун проектне Патшалӑх Думине тӑратнӑ. Ӑна ЛДПР фракци депутачӗсем пуҫарнӑ.
Унта каланӑ тӑрӑх, чылайӑшне раштавӑн 31-мӗшӗнче ӗҫлемелли кун пулни канӑҫсӑрлантарать. Ҫак кун пурте Ҫӗнӗ ҫула хатӗрленеҫҫӗ, ун пирки кӑна шухӑшлаҫҫӗ. Анчах ҫак кун ӗҫре ларма тивет-мӗн. Тӗрӗссипе, пысӑк ӗҫсене ун чухне урӑх куна куҫараҫҫӗ. Либерал-демократсем ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, ӗҫ хастарлӑхӗ ҫав кун питӗ пӗчӗк.
Вӗсен шухӑшӗпе, раштавӑн 31-мӗшне официаллӑ мелпе канмалли кун вырӑнне йышӑнсан уява хатӗрленес ӗҫ самаях ҫӑмӑлланать.
Канмалли кунпа уяв пӗр куна лексен Ӗҫ кодексӗпе килӗшӳллӗн ӑна урӑх куна куҫарӗҫ. Ҫапла майпа Раҫҫей ҫыннисен 9 кун та канма май пулӗ: раштавӑн 31-мӗшӗнчен пуҫласа кӑрлачӑн 8-мӗшӗччен.
Саккун проектне йышӑнсан вӑл ҫитес ҫул вӑя кӗрӗ.
Пӑхатӑн та, чылай регионта тулай чӑвашсем хастарлӑхпа палӑрса тӑраҫҫӗ. Вӗсем тӑтӑшах тӗрлӗ мероприяти ирттереҫҫӗ, чӑвашсене пӗрлештерме тӑрӑшаҫҫӗ. Сарту облаҫӗнчисем те ҫавах. Унти хастарсем епле те уяв ирттерме талпӑнсах тӑраҫҫӗ.
Балаково хулинчи чӑваш культурин пайӗ ун пек уявсенчен пӗрне ҫывӑх вӑхӑтра чӳкӗн 15-мӗшӗнче ирттерме палӑртса хунӑ. Ун чух вӗсем Амӑшӗн кунне халалланӑ уяв тӑвасшӑн. Аса илтеретпӗр, ӑна уйӑхӑн юлашки вырсарни кунӗнче палӑртаҫҫӗ.
Сарту тӑрӑхӗнчи Балаковори уяв асӑннӑ хулари Леоновӑн Ҫыранхӗрри текен урамри 64-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ Наци культурисен центрӗнче пулӗ. Мероприяти 15 сехетре пуҫланмалла.
Кун пирки Ял хуҫалӑхӗнче тата тирпейлекен промышленноҫра ӗҫлекенсен уявӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев палӑртса хӑварнӑ. Уявӗ юпан 31-мӗшӗнче иртессине эпир пӗлтернӗччӗ.
«Иккӗмӗш ҫӑкӑр» ҫинчен калас тӑк, асӑннӑ культура пирки паян татса памалли ыйтусене хускатнӑ май чарӑнса тӑнӑ. Хӑш-пӗр хуҫалӑхра кредит та илнӗ, ҫӗрулмие упрама хранилище те тунӑ. Паян ҫак культура аван хакпа сутӑнать. Пысӑк хуҫалӑхсен, Игнатьев шучӗпе, ҫӗрулмипе ҫине тӑрсарах ӗҫлемелле, ҫулталӑкра 1 миллион тонна туса илме ӑнтӑлмалла.
Ял хуҫалӑхӗнче тата тирпейлекен промышленноҫра ӗҫ укҫи шайне ӳстермеллине те палӑртнӑ. «Паян мӗнпур ял хуҫалӑх продукцийӗ тивӗҫлӗ хакпа сутӑнать, пӗчӗк ӗҫ укҫи отрасль аталанӑвне такӑнтарать», — тесе шухӑшлать иккен Элтепер.
Кирек епле уяври пекех пысӑк шайри наградӑсемпе те чысланӑ. «Раҫҫей Федерацийӗн ял хуҫалӑхӗн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» ята Елчӗк районӗнчи «Комбайн» кооперативри Владимир Анисимов электрогазосварщик, Ҫӗрпӳ районӗнчи «ВДС» тулли мар яваплӑ обществӑри Изосим Романов, Патӑрьел районӗнчи «Малалла» эртелти Николай Филиппов тракторист тивӗҫнӗ.
Халӑх пӗрлӗхӗн кунӗнче, чӳк уйӑхӗнче 4-мӗшӗнче, Шупашкарти Хӗрлӗ лапамра пысӑк уяв концерчӗ пулӗ. Анчах хамӑр патри артистсем мар, ҫӗршыври паллӑ ушкӑн кӑтартӗ. Ҫук-ха, тен, хамӑр патрисем те юрласа ташлӗҫ-и, анчах программӑн тӗп хӑни «Здравствуй, песня» ушкӑн иккенне пӗлтереҫҫӗ.
«Здравствуй, песня» ушкӑн вокалпа инструмент ансамблӗ иртнӗ ӗмӗрӗн 80-мӗш ҫулӗсенчи хитсемпе килсе ҫитмелле. Пултаруллӑ, пысӑк ӑстасем шупашкарсемпе Шупашкар хӑнисене чӑн-чӑн уяв кӳрӗҫ.
Уяв чӳкӗн 4-мӗшӗнче кӑнтӑрла иртни пӗр сехетре пуҫланӗ.
Юпа уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Мускаври чӑваш наци культура автономийӗ чӑвашсен уявне Кӗр сӑрине ирттернӗ. Уяв «Хӗрлӗ Октябрь» культура ҫуртӗнче иртнӗ.
Культура ҫуртӗнче Кӗр сӑрине халалланӑ концерт иртнӗ. Унта чӑваш этрада артисчӗсем Стас Владимиров, Алиса Чайникова, Светлана Печникова тата ыттисем хутшӑннӑ.
Концерт 16 сехетре пуҫланнӑ. Каҫхи 9 сехетре «Таврия» ресторанра уяв малалла тӑсӑлнӑ. Унта Олей Кӑйкӑр, Ирина Понамарева, Светлана Печникова хутшӑннӑ.
Ташӑ каҫӗ ирхи 5-чченех пынӑ.
Чӑвашла кунталӑк (календарь) кӑларассине эпир 2011 ҫулта пуҫланӑччӗ — кӑҫалхипе 4-мӗш хут ку ӗҫе пуҫӑнтӑмӑр. Паянтан пуҫласа эсир 2015 ҫул валли чӑвашла календарь туянма пултаратӑр. Ӑна «СУМ» лавккара тата «Сувар» чӑваш наци культурин аталану фондӗнче сутаҫҫӗ (ЧНК ҫурчӗ, 2-мӗш хут). Хакӗ 10 тенкӗ.
Ытти календарьсемпе танлаштарсан пирӗнни йӑлт чӑвашла — уйӑх ячӗсем те кун ячӗсем те. Вырӑслисене илсе паман. Пирӗн шутпа ку кирлӗ те мар — капла кӑларни чӑвашла уйӑх ячӗсемпе кун ячӗсене хӑвартрах вӗренме май парать.
Пӗлтӗрхи евӗрех вӑл, анчах кӑшт улшӑнусем те пур. Республика ӗмӗлки хальхинче симӗсрех тӗслӗ тата профессиле уявсем вырӑнне чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗнчи XIX–XXI ӗмӗрти паллӑ кунӗсене пӗлтернӗ. Паллах, официаллӑ уявсем те, чӑваш йӑли-йӗркин уявӗсем те — хӑйсен вырӑнӗсенчех юлнӑ.
Ку кунталӑка хатӗрленӗ чухне Сергей Щербаковпа Николай Лукианов чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗнчи паллӑ кунӗсене палӑртма, «Сувар» чӑваш наци культурин аталану фончӗ укҫа-тенкӗпе пулӑшрӗҫ.
Чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗнчи XIX–XXI ӗмӗрти паллӑ кунӗсем (кунталӑка кӗнисем):
1868, юпа, 28 — И.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (23.12.2024 21:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 756 - 758 мм, -4 - -6 градус сивӗ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Мускав район сучӗ ЧАП пӗтермелли йышӑну тунӑ. | ||
Пулӑм хуш... |