Чӑваш патшалӑх филармонине юсамалли конкурса пӗтӗмлетнӗ. Унта пурӗ 3 компани хутшӑннӑ. Вӗсенчен ҫӗнтерӳҫӗ тесе «Просперити» тулли мар обществӑна йышӑннӑ. Контракт хакӗ — 213 миллион тенкӗ. Ӗҫе конкурс ҫӗнтерӳҫин 2020 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗччен вӗҫлемелле.
Шупашкарти филармоние юсамалли аукционӑн пӗтӗмлетӳ протоколне патшалӑх закупкисен порталӗнче вырнаҫтарнӑ. Аукцион саккасҫи — Чӑваш Ен Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерстви. Филармоние юсаса ҫӗнетекен организацие палӑртмалли аукционта ҫӗнтернӗ «Просперити» тулли мар яваплӑ общество контракт хакне 215 миллион тенкӗрен 2 миллион тенкӗ чакарнӑ. Ҫӗнтерӳҫӗ организаци, уҫӑ ҫӑлкуҫсене ӗненсен, Чечен Республикинчи Аргун хулинче регистрациленнӗ.
Шупашкар хӗрарӑмӗсем ют ҫынсен банк карттипе усӑ курнӑ. Ҫавӑншӑн вӗсене йӗрке хуралҫисем явап тыттарасшӑн.
Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, хӗрарӑмсем хӑйсем тупнӑ ют карттӑпа суту-илӳ точкисенче усӑ курнӑ.
Шупашкарта пурӑнакар 24-ри хӗрарӑм 18 ҫулти каччӑн карттине тупнӑ. Хуҫи кулянать пуль, ӑна шыраса тупса карттӑна парасчӗ темен вӑл. Ют ҫыннӑн банк карттипе лавккана вӗҫтернӗ. Унта 2 пине яхӑн тенкӗлӗх тавар туяннӑ та каччӑн укҫипе тӳленӗ. 34 ҫулти хӗрарӑм та ют ҫыннӑн банк карттипе усӑ курнӑ. Унччен судпа айӑпланнӑскер 53 ҫулти Шупашкар арҫыннин карттипе лавккасенче 8 пине яхӑн тенкӗлӗх тӗрлӗ тавар илнӗ.
Ют ҫыннӑн банк карттисемпе хуҫаланнӑскерсен тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫсем пуҫарнӑ.
Карас телефонӗ сутанҫи пулса укҫа вӑрланӑ ҫынна тытса чарнӑ.
Шупашкар ҫынни смартфон туянас тенӗ. Ӑна вӑл тӗнче тетелӗнчи пӗлтерӳ тӑрӑх суйланӑ. Сутуҫи тавара он-лайн меслетпе тӳлемелли каҫӑ ярса панӑ. Шупашкар ҫынни итлесе ҫав каҫӑпа иртнӗ. Ҫав самантра унӑн шучӗ ҫинчи 10 пин тенкӗ ытла илӗннӗ.
Улталаннӑ ҫын йӗрке хуралҫисенчен пулӑшу ыйтнӑ. Шалти ӗҫсен министерствин уголовлӑ шырав управленийӗн. ӗҫченӗсем ултавҫа тупса палӑртнӑ. Вӑл этем — Мускавра пурӑнакан 21 ҫулти каччӑ иккен. Вӑл унччен судпа айӑпланнӑскер пулнӑ. Наркотик енӗпе преступлени тунӑшӑн. Ҫамрӑка Шупашкарти йӗрке хуралҫисем ҫӗршывӑн тӗп хулине командировкӑна кайсан тытса чарнӑ.
Ҫамрӑк ҫын улталанине йышӑннӑ, парӑма саплаштарма пулнӑ. Халӗ ҫав ҫамрӑк ыттисене те маларах улталаман-ши тесе тӗрӗслеҫҫӗ.
«Сывлӑх сыхлавӗ» наци проекчӗпе килӗшӳллӗн кӑҫал пирӗн республикӑна мобильлӗ 16 фельдшерпа акушер пункчӗ килнӗ. Вӗсенчен саккӑрӑшӗ утӑ уйӑхӗнче ҫитнӗ. Ҫак кунсенче республикӑна таиа тепӗр 8 ФАП килнӗ. Ҫавӑн валли федераци хыснинчен 55 миллион тенкӗ уйӑрнӑ тесе пӗлтерет Чӑваш.Енӗн Сывлӑх сыхлав министерстви.
Пӗлтӗр пирӗн республика туяннӑ пилӗк мобильлӗ ФАПпа пӗрлех Чӑваш Енре куҫса ҫӳрекен 21 феььдшерпа акушер пункчӗ ӗҫлӗ. Вӗсем кашни районта пӗрер пулӗҫ. Кунсӑр пуҫне тата ҫулталӑк вӗҫлениччен куҫса ҫӳрекен маммограф тата флюорограф илсе килӗҫ.
Урапа ҫинчи ФАПсем сахал йышлӑ ялсене ҫитӗҫ. Вӗсем пулӑшнипе ялта пурӑнакан 33 пин ҫынна тухтӑрсем тӗрӗслӗҫ тесе шантараҫҫӗ ЧР Сывлӑх сыхлав министерствинче.
«Промтрактор» предприяти туса илекен продукци калӑпӑшне кӑҫал пӗлтӗрхинчен 2 хут ӳстересшӗн. Продукцин пӗтӗмӗшле калӑпӑшне укҫа ҫине куҫарсан вӑл 6 миллиард тенке яхӑн пуласса шанаҫҫӗ. Ҫак цифрӑсене Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев тата «Ростех» патшалӑх корпорацийӗн ятарлӑ вооруженин, боеприпассен тата ятарлӑ химин кластерӗн индустри директорӗ, «СоюзМаш России» обществӑн Тӗп канашӗн пайташӗ
Сергей Абрамов «Трактор савучӗсем» концернӑн предприятийӗсенче пулнӑ чух каланӑ. Элтеперпе индустри пуҫлӑхӗ концернӑн «Промтрактор» тата «Промлит» предприятийӗсенче паян, авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗнче, пулнӑ.
«Промтракторӑн» конференц-залӗнче концернӑн граждан дивизионӗн хӑвачӗпе паллаштаракан хӑтлав ирттернӗ. Кайран хӑнасем цехсенче пулнӑ.
Чӑваш Ен Ӗҫ министерствинче республикӑри предприяти-организацисем шалу епле тӳленине тишкернӗ. Ведомствӑра пӗлтернӗ тӑрӑх, авӑн уйӑхӗн 17-мӗшӗ тӗлне парӑм 103,4 миллион тенкӗпе танлашнӑ. Ҫак цифрӑна ЧР Ӗҫ министерстви республикӑн тепӗр ведомстви — Патшалӑх ӗҫ инспекцийӗ — пӗлтернине тӗпе хурса хыпарланӑ.
103,4 миллион тенкӗ парӑма республикӑри 28 организаци 2227 ҫын умӗнче пухса тултарнӑ.
Шалу парӑмӗ тесен каллех «Чӑвашавтотранс» унитарлӑ предприятие аса илнӗ. Унта кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне 728 ҫын умӗнче 91,5 миллион тенкӗ парӑм шутланса тӑнӑ. 2018 ҫулхи утӑ-раштав уйӑхӗсемшӗн парӑма таткаланӑ-ха. Ун валли республикӑн Резерв фондӗнчен самай укҫа уйӑрнӑччӗ.
ЧР Ӗҫ министерстви шалу парӑмне таттарассишӗн республикӑра тӗрлӗ ӗҫ туса ирттернине ӗнентерет.
Эх, ҫав ӗҫкӗ! Мӗн чухлӗ ҫынна минретсе тӑнран кӑлармасть-ши тульккӑш... Элӗк районӗнчи Писӗп ялӗнче ҫуралнӑ каччӑ та эрехе пула минренӗ.
Унччен те судпа айӑпланма ӗлкӗрнӗскер ҫурла уйӑхӗн пӗр кунхине пӗлӗшӗ патӗнче хӑналаннӑ. Кӗҫех вӑхӑт ҫурҫӗр енне ҫывхарнӑ. Тусӗпе эрех ӗҫнӗ хыҫҫӑн юлташӗ ҫывӑрса кайнӑ. Хӑна кил хуҫин телевизорне куҫ хывнӑ. Ытарайми туйӑннӑ-ши — йӑтса тухса кайнӑ. Пурлӑха 20 пин тенкӗлӗх хакланӑ.
Урӑлсан, тен, ӳкӗннӗ пулӗ. Анчах чавса ҫывӑх та ҫыртма ҫук. Вӑрра кӗҫех тытса чарнӑ. Ҫамрӑк ҫын хӑй айӑпне йышӑннӑ. Ют пурлӑха хуҫине тавӑрса панӑ. Судпа унччен те айӑпланнине кура каччӑна ҫирӗп режимлӑ колоние ҫулталӑклӑха ӑсатма йышӑннӑ. Приговор саккунлӑ вӑя хальлӗхе кӗреймен-ха.
Чӑваш Енре дача хыҫҫӑн дача кӗлленет. Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа пирӗн республикӑра сад юлташлӑхӗсенчи 42 ҫурт ҫунса кайнӑ. Раҫҫейӗн Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Енри управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, вут-ҫулӑм алхасма тытӑннин тӗп сӑлтавӗ чылай чухне — типӗ курӑк е ҫӳп-ҫап ҫунтарнӑ чухне асӑрханманни. 42 дача ҫуннине пула вӗсен хуҫисем 5 миллиона яхӑн тенкӗлӗх тӑкак тӳснӗ.
Вут-ҫулӑмпа кӗрешекенсем пахчана типӗ курӑкран, тӑкӑннӑ ҫулҫӑсенчен, хӑвӑрт хыпса илекен ытти каяшран вӑхӑтра тасатса тӑма сӗнеҫҫӗ. Хуралтӑсен ҫывӑхӗнче кӑвайт чӗртмелле мар. Йӑлари каяша ҫунман материалтан хатӗрленӗ ятарлӑ контейнерта упрамалла тата вӑхӑтра турттарса каймалла.
Япӑх электропӑралук та инкек кӑтартать. Мӑрьене те хӑрӑмран тасатсах тӑмалла.
Вӑрнар районӗнчи Шуркасси ялӗнче урамри ҫутӑ ламписене ылмаштарнӑ. Вырӑнти ял тӑрӑхӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ялсенче хӑтлӑх кӗртессипе ҫине тӑрса ӗҫлеҫҫӗ.
Энергие перекетлес тата энерги тухӑҫлӑхне ӳстерес тӗллевпе ял тӑрӑхӗнче урамри ҫутӑ ламписене ҫӗнӗ йышшисемпе ылмаштараҫҫӗ. Авӑн уйӑхӗн 15-мӗшӗнче специалистсем Шуркасси ялӗнче ӗҫленӗ. Вӗсем ҫутӑ ламписене энергие перекетлекеннисемпе улӑштарса тухнӑ. Унчченхи лампӑсем 250 Вт тӑкакланӑ пулсан, ҫутӑ диодлисем вуншар хут перекетлӗрех.
Вырӑнти ял тӑрӑхӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗнӗ йышши лампӑсем энергие перекетлеме тата энерги тухӑҫлӑхне ӳстерме май парӗҫ. Тепӗр майлӑ каласан, ҫутӑ сахал ҫуннине кура уншӑн тӳлессипе те ял тӑрӑхӗн укҫа самай перекетленӗ.
Нумай ачаллӑ, ипотека илнӗ ҫемьесемшӗн ку ҫӑмӑллӑх тинех ҫитет. Кун пирки кӑҫал нумай калаҫрӗҫ-ха, анчах саккун вӑя кӗменччӗ. Сӑмах – нумай ачаллӑ ҫемьесене ипотекӑна тӳлемешкӗн 450 пин тенкӗ парасси пирки.
Халӗ паллӑ: ку саккун авӑн уйӑхӗн 25-мӗшӗнче вӑя кӗрӗ. Ку тӳлеве ҫемьесем 2019 ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен пуҫласа 2022 ҫулхи раштавӑн 31-мӗшӗччен ҫуралнӑ виҫҫӗмӗш е ун хыҫҫӑнхи ачашӑн тивӗҫеҫҫӗ. Укҫапа ипотекӑн тӗп парӑмне тӳлеме май пулӗ. Ку сумма 450 пин тенкӗрен пӗчӗкрех пулсан – процентсемшӗн.
450 пин тенке илмешкӗн ҫемьесен банка пырса заявлени ҫырмалла.
-2.7 °C