Тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенче темле ҫыракан та пур. Хӑшӗсем пӗр-пӗр ҫыннӑн страницине ватаҫҫӗ те унӑн ҫывӑх ҫынни вилни е йывӑр чирлени, ҫавӑнпа укҫа-тенкӗ кирли пирки хыпарлаҫҫӗ. Тусӗсен йывӑр хуйхӑ тесе пӗлӗш-тӑванӗ пулӑшма васкать.
Шупашкарти банксенчен пӗринче ӗҫлекен 32 ҫулти хӗрарӑм патне те ҫавӑн пек хыпар ҫитнӗ. Ӑнӑ тусӗн ҫывӑх ҫынни вилни ҫинчен систернӗ. Ҫынна тирпейлесе пытарма тӑкаклине банк ӗҫченӗ аван ӑнланнӑ. Тусне хайхи хӗрарӑм 12 пин тенкӗ куҫарса панӑ. Хӑй улталаннине вӑл каярах ӑнланса илнӗ-ха. Анчах укҫа паллӑ мар ҫынсем патне куҫса кайма ӗлкӗрнӗ ӗнтӗ. Шӑнман пӑрпа такам лартса янине тавҫӑрнӑ хыҫҫӑн банк ӗҫченӗ пакунлисенчен пулӑшу ыйтнӑ. Халӗ унтисем ултавҫӑсене тупса палӑртассипе ӗҫлеҫҫӗ.
Чӑваш Енре туса кӑларакан мороженӑй Казахстана ӑсанать. Ҫакӑн пирки Чӑваш Енӗн Ял хуҫалӑх министерстви Федерацин таможня тытӑмӗ хыпарлани тӑрӑх ӗнер пӗлтернӗ.
Раҫҫейрен ют ҫӗршывсене ӑсанакан мороженай калӑпӑшӗ 2019 ҫулта 7,2 процент нумайланнӑ. Ҫакӑнта Шупашкарти «Волга АЙС» предприяти тӳпи те пур. Кӑҫалхи ҫӗртме уйӑхӗнченпе Шупашкарти предприяти Казахстана хӑйӗн продукцине 7,3 пин долларлӑх ӑсатнӑ.
Тӑватӑ ҫул каялла пирӗн ҫӗршывран мороженӑя 24 ҫӗршыва ӑсатнӑ, кӑҫал ҫак хисеп 37 ҫӗршывпа танлашнӑ. Пысӑк импортерсенчен пӗри — Казахстан, иккӗмӗш вырӑнта – Монголи, виҫҫӗмӗшӗнче — Украина. Раҫҫей мороженӑйӗ Канадӑпа АПШна та, Китайпа Сенегала та ӑсанать. Мороженӑй туса илекенсем Европӑри ҫӗршывсемпе те туслӑ ҫыхану тытаҫҫӗ.
Ялта тухтӑр пулса ӗҫлес текенсене ҫула кура тиркемӗҫ. Ҫулланнӑ тесе халӗ те хурламан-ха шурӑ халатлисене. Анчах «Земство тухтӑрӗ», «Земство фельдшерӗ» программӑсемпе усӑ курас тесен специалистсен ҫулне пӑхнӑ. Ялта ӗҫлеме вырнаҫас текенсене малашне пурне те укҫа парса хавхалантарӗҫ. Кунта сӑмах 50 пин ҫын таран пурӑнакан ялсемпе район центрӗсене каякансем пирки сӑмах пырать. Ҫак ыйтӑва ӗнер Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗн ларӑвӗнче тишкернӗ.
ЧР Сывлӑх сыхлав министерстви халӗ 411 врач ҫитменнине пӗлтерет, медицина сестрисем те пурӗ 294 ҫын кирлӗ.
Ҫула кура чарӑва пӑрахӑҫласан «Земство тухтӑрӗ», «Земство фельдшерӗ» программӑсемпе 1200 врачпа 250 ытла фельдшер усӑ курайӗ. Хальлӗхе ҫак программӑсемпе 460 врачпа 50-а яхӑн фельдшер ӗҫе вырнаҫнӑ.
Шупашкарта пурӑнакан 35 ҫулти арҫын ултавҫӑсене ӗненнипе кредит илнӗ. Ҫав укҫана вӑл «электрон укҫа» туянатӑп тесе палламан ҫынсене куҫарса панӑ.
Шупашкар арҫынни патне ултавҫӑсем кӑҫалхи авӑн уйӑхӗнче шӑнкӑравланӑ. Ӑна вӗсем электрон лапамра пуйма май пурри ҫинчен ӗнентернӗ. Хӑйӗн укҫи хӗсӗкрех пулнӑ курӑнать, арҫын кредит хыҫҫӑн кредит илнӗ. Укҫана электрон акци туянма тесе куҫарса пынӑ. Хӑйсене биржа аналитикӗсем тесе паллаштарнисем сутаканӑн счечӗ ҫинче АПШн 46 пин долларӗ пухӑнчӗ тесе ӗнентернӗ. Кӑштах вӑхӑт иртсен арҫын тупӑшӑн процентне илес тесен лешсем тата тепӗр 5 пин доллар ыйтнӑ. Вара тин арҫын хӑй ултав авӑрне ҫакланнине тавҫӑрса илнӗ.
Вӑл 1 миллион та 300 пин тенкӗсӗр тӑрса юлнӑ. Халӗ унӑн кредита тӳлеме тивӗ.
Чӑваш ҫӗрӗн спортсменкине, Вера Лоткова самбисткӑна, республика хыснинчен преми уйӑрма йышӑннӑ. Ӑна 75 пин тенкӗ тивӗҫӗ. Унӑн тренерне Сергей Пегасова та кӳрентермӗҫ. Ӑна 37,5 пин тенкӗ тивӗҫӗ.
Спортсменпа унӑн тренерне хавхалантарасси ҫинчен калакан йышӑнӑва Чӑваш Енӗн премьер-министрӗ Иван Моторин паян алӑ пуснӑ. «О государственной поддержке спортсменов и тренеров Чувашской Республики» (чӑв. Чӑваш республикинчи спортсменсемпе тренерсене патшалӑх енчен пулӑшасси) йышӑнӑва 2012 ҫултах йышӑннӑ.
Вера Лоткова Чехинчи Карловы Вары хулинче кӑҫалхи авӑн уйӑхӗн 13-16-мӗшӗсенче хӗрарӑмсем тата арҫынсем хушшинче иртнӗ Европа кубокӗнче 52 килограмлӑ виҫере ылтӑн медале тивӗҫнӗччӗ. Вӑл — В.М. Краснов ячӗллӗ Шупашкарти олимп резервӗн училищин спортсменки.
Ҫӗнӗ Шупашкарти пульницӑсенче тухтӑрсем ҫитмеҫҫӗ. Республика влаҫӗ ҫакна татса памалли меслет тупнӑ: медицина факультетӗнчен вӗренсе тухнӑ, спутник-хулари пӗр пульницӑна ӗҫе вырнаҫнӑ специалистсене укҫан хавхалантарма йышӑннӑ.
«Пӗрремӗш звенори ҫамрӑк специалистсене ҫулталӑкри ӗҫ пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшӳллӗн 200 пин тенкӗпе хавхалантарӗҫ. Ҫавӑн пекех Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗ пӗр хутчен 500 пин тенкӗ тӳлӗ тата пурӑнмалли кӗтеспе тивӗҫтерӗ», - ҫапла пӗлтернӗ медицина центрӗн пресс-служби.
Палӑртса хӑвармалла: республикӑра «Ял тухтӑрӗ» патшалӑх программи те ӗҫлет. Унпа килӗшӳллӗн, ялсенчи, район центрӗсенчи пульницӑсене ӗҫе вырнаҫнӑ тухтӑрсене 1 миллион тенкӗ параҫҫӗ.
Чӑваш Республикин патшалӑх элемӗпе епле усӑ курмалли йӗркене ҫӗнетнӗ. Саккуна улшӑну кӗртме Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев йышӑннӑ. Ҫапла пӗлтерет ЧӑвашЕен Элтеперӗн патшалӑхпа право управленийӗ. Саккуна Михаил Игнатьев паян, чӳк уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, алӑ пуснӑ.
«О государственных символах Чувашской Республики» (чӑв. Чӑваш Республикин патшалӑх элемӗсем ҫинчен) саккунӑн 9-мӗш статйине улшӑну кӗртнӗ. Ҫавна Чӑваш Енӗн патшалӑх элемне, патриотизма сарас тӗллевпе тунӑ тесе хыпарлаҫҫӗ.
Патшалӑх гербне тата Патшалӑх ялавне халӑхпа ирттерекен мероприятисенче, сувенир продукцийӗ кӑларнӑ чухне усӑ курма ирӗк панӑ.
Элемсемпе вырӑнлӑ усӑ курмасан ҫынсене 2-3 пин тенкӗ таран штрафлама юрать, должноҫри ҫынсене – 5-7 пин тенкӗлӗх, предприяти-организацие – 50-80 пин тенкӗлӗх.
Республикӑри наркологи диспансерӗн тӗп тухтӑрӗ пулса тӑрӑшнӑ ҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ-ха.
Аса илтерер: тӗп тухтӑр йӗркене пӑсни электронлӑ аукциона тӗрӗсленӗ чухне тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ. Тӗп тухтӑр пулнӑ вӑхӑтра хайхискер хаклӑ реагентсене учреждени валли туяннӑ. Анчах вӗсем пульницӑна кирлӗ те пулман. Ҫапла майпа усӑ курмасӑрах сая кайнӑ. Хыснана 6 миллион тенкӗ ытла тӑкак кӳнӗ.
Унсӑр пуҫне тата тӗп тухтӑр 2014 ҫулхи чӳк уйӑхӗнчен пуҫласа 2018 ҫулхи пуш уйӑхӗн 22-мӗшӗччен пӗр организацие кӳрсе килмен медицина продукцийӗшӗн 900 пине яхӑн тенкӗ куҫарса панӑ. Асӑннӑ учреждение хайхи тӗп врачӑн паллаканӗ ертсе пынӑ. Ҫав организаци хӑй тивӗҫне пурнӑҫламаншӑн 361 пин тенкӗ шыраса илмелле пулнӑ, ӑна та шыраса илмен.
Пуҫиле ӗҫе суда ярса парӗҫ.
Канаш районӗнчи Шӑхасан ялӗнче ҫӗнӗ Культура ҫурчӗ уҫӑлнӑ. Унта ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев та ҫитсе курнӑ.
Михаил Васильевич каланӑ тӑрӑх, ку Культура ҫурчӗ республикӑра чи инновациллӗ шутланать. Кунашкалли тата 25 ҫурт пулмалла-мӗн. Шӑхасанти культура ҫуртне сусӑр ҫынсем те кӗрсе тухайӗҫ – унта лифт та пур.
Культура ҫуртне тумашкӑн 55 миллион ытла тенкӗ тӑкакланӑ. Унта 300 ҫын вырнаҫмалӑх курав залӗ, кружоксем ӗҫлемелли пӳлӗмсем пур. Кунтах халӑх театрӗ, ветерансен хорӗ, фольклор ушкӑнӗ тата ытти пултарулӑх ушкӑнӗ вырнаҫма пултарӗ.
Патӑрьел районӗнчи нумай ачаллӑ ҫемьене ҫурт туса панӑ. Ҫакӑн пек телее Иванпа Тамара Чунчурскийсем тивӗҫнӗ. Вӗсем Патӑрьел районӗнчи Сӑкӑт ялӗнче пурӑнаҫҫӗ.
Патӑрьел район администрацийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Сӑкӑт тӑрӑхӗнче Чунчурскийсемччен те нумай ачаллисене патшалӑх шучӗпе ҫурт-йӗр хӑпартса панӑ тӗслӗхсем пулнӑ. Асӑннӑ ял тӑрӑхӗнче ун пек ҫемьесен йышӗ тӑваттӑпа танлашнӑ.
Чунчурскийсем 6 ача ӳстереҫҫӗ. Иван Николаевич «Красная Знамя» ял хуҫалӑх производство кооперативӗнче ӗҫлесе тивӗҫлӗ канӑва тухнӑ. Халӗ вӑл — тивӗҫлӗ канура. Тамара Васильевна — кил хуҫи хӗрарӑмӗ, ҫул ҫитмен ачасене ӳстерет.
Ҫемьене пӳрт хӑпартса пама федераци хыснинчен 4 миллион ытларах тенкӗ уйӑрнӑ. Ҫурт лаптӑкӗ 144 тӑваткал метр ытла.
-2.7 °C