Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Питӗр хулинче ТАСС информаци агенствин журналисчӗпе калаҫнӑ, ӑна вӑл интервью панӑ.

Ҫак кунсенче Питӗр хулинче Пӗтӗм тӗнчери экономика форумӗ иртет. Унта тӗрлӗ ҫӗршывран ятлӑ-сумлӑ ҫынсем: политиксемпе усламҫӑсем, тӗрлӗ шайри ертӳҫӗсемпе журналистсем — пухӑннӑ.

Уҫӑ калаҫу вӑхӑтӗнче тӗрлӗ ыйтусене хускатнӑ. Республика Пуҫлӑхӗ Михаил Игнатьев журналиста Китай Халӑх Республикипе Чӑваш ЕН тачӑ ҫыхӑнса ӗҫлени пирки каласа кӑтартнӑ. Вӑл ӑна пирӗн тӑрӑхра «Сычуань— Чувашия» (чӑв. Сычуань—Чӑваш Ен) агропарк хута ярассине пӗлтернӗ.

Тӗлпулура информаци технологийӗсен аталанӑвне те сӳтсе явнӑ. Журналистӑн ытти ыйтӑвне те хуравланӑ.

Патӑрьел районӗнче ҫуралнӑ, кире пуканӗ йӑтассипе ят-сум ҫӗнсе илнӗ Борис Глинкин тренер патӗнче ӑсталӑха туптакан Анастасия Александрова Кире спорчӗн тӗнче кубокӗн виҫҫӗмӗш тапхӑрӗнче ылтӑн медале тивӗҫнӗ. Ӑмӑрту Питӗр хулинче иртнӗ.

Анастасия хутшӑннӑ тупӑшӑва 10 ытла ҫӗршыври 150 ытла спортсмен пухӑннӑ. Чӑваш ҫӗрӗн хӗрӗ 63 килограмчченхи виҫере ӑмӑртнӑ. 24 килограмм таякан кире пуканне хӗр 181 хутчен ҫӗклеме пултарнӑ.

Анастасия Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗнче, экономика факультетӗнче, вӗренет. Вӑл — пулас экономист.

Чӑваш Енӗн Спорт министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ Анастасия Александрова Германире ҫу уйӑхӗн 30 — ҫӗртме уйӑхӗн 3-мӗшӗсенче иртекен Европа чемпионатне кайма хатӗрленет.

Питӗр хулинчи тата Ленинград облаҫӗнчи Чӑваш культурин интерактивлӑ музейӗнче паттӑр ентешсемпе паллаштаракан кӗтес уҫӗҫ. Асӑннӑ тӑрӑхри чӑвашсен культура обществинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫавна валли регион хыснинчен укҫа уйӑрӗҫ.

«Ленинград облаҫӗнчи чӑвашсен культура обществи» пӗрлешӳ коммерцилле мар организаци ятарлӑ конкурсра ҫӗнтернӗ.

Валериан Гаврилов ертсе пынипе унти хастарсем «Мы шли на помощь тебе, Ленинград» (чӑв. Ленинград, эпир сана пулӑшма пытӑмӑр) проект хатӗрленӗ. Субсиди укҫипе йӑхташӑмӑрсем Ленинград паттӑрӗсемпе паллаштаракан кӗтес уҫӗҫ.

Ленинград тӑрӑхӗнчи чӑвашсен проекчӗ — ҫӗнтерӳҫӗ 19 ӗҫ шутне кӗнӗ. Субсидие тивӗҫнӗ коммерцилле мар организацисене 7 миллион тенкӗ уйӑрӗҫ.

Мурманскри тата Питӗрти чӑвашсем килӗштерсе ӗҫлеме калаҫса татӑлнӑ.

Мурманск облаҫӗнчи «Чувашский край» (чӑв. Чӑваш тӑрӑхӗ) общество организацийӗн ертӳҫи Валерий Осипов тата Питӗр хулинчи чӑвашсен наципе культура автономийӗн ертӳҫи Валериан Гаврилов социаллӑ пурнӑҫпа культура тата суту-илӳпе экономика енӗпе килӗштерсе ӗҫлесси ҫинчен алӑ пуснӑ.

Питӗрти чӑвашсем Мурманскрисем юлашки ҫулсенче питех те хастаррине пӗлтереҫҫӗ. Чӑваш культурине сарас тесе вӗсем мӗнпур района, ҫар чаҫне ҫитеҫҫӗ. Облаҫри мероприятисене пуҫараҫҫӗ. Культурӑна сарнипе пӗрлех суту-илӳпе экономика ӗҫ-хӗлне аталантараҫҫӗ. Чӑваш апат-ҫимӗҫне сутакан лавккасем уҫаҫҫӗ. Чӑваш Ене Мурманскри пулла ӑсатаҫҫӗ.

Валерий Гаврилов маларах Мурманскри чӑвашсен ертӳҫи пулнӑ май ҫакӑнта унӑн тӳпи тесе калаҫҫӗ.

Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнче ӗнер, акан 22-мӗшӗнче «Чӑваш чӗлхин пӗрремӗш грамматики: XXI ӗмӗртен пӑхса хаклани» ятпа ҫавра сӗтел иртрӗ. Ӑна «Сочинения принадлежащие к грамматике чувашского языка» кӗнеке пичетленсе тухнӑранпа 250 ҫул ҫитнине халалласа йӗркеленӗ.

Тухса калаҫакансен йышӗнче гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн ертсе пыракан ӗҫтешӗсем Геннадий Дегтярёвпа Виталий Родионов тата аслӑ ӑслӑлӑх ӗҫтешӗ Эдуард Лебедев, паллӑ ӑсчах Антер Хусанкай, кӗнеке палатин ӗҫченӗ Луиза Сергеева, вӗренӳ институчӗн доценчӗ Надежда Иванова, филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Николай Егоров, Чӑваш халӑх сайчӗн тӗп редакторӗ Николай Плотников пулчӗҫ. Вӗсем ҫак кӗнекен кун-ҫулне аса илчӗҫ, чӑваш чӗлхин пуласлӑхӗ пирки те сӑмах хускатрӗҫ. Сӑмахран, Николай Иванович чӑваш чӗлхине тимлӗх сахал уйӑрни пирки каларӗ. Унӑн ӳпкевне гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ тата пысӑк пукан йышӑнакан тӳре-шарасем тивӗҫрӗҫ. Николай Алексеевич Плотников вара Чӑваш чӗлхин лабораторийӗ малашлӑх валли мӗнле ӗҫсем туни ҫинче чарӑнса тӑчӗ.

«Сочинения принадлежащие к грамматике чувашского языка» Питӗрте 1769 ҫулта пичетленсе тухнӑ.

Малалла...

Никита Тӗнче архивӗнчи сӑн

Никита Тӗнче (Васильев) каллех ҫулҫӳреве кайма хатӗрленет. Хальхинче вӑл ҫемйипе – мӑшӑрӗпе Анастасийӑпа тата хӗрӗпе Аяпа – ҫула тухӗ. Вӗсем хӗвеланӑҫри ҫӗршывсене кайма палӑртнӑ.

Ҫемье ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче ҫула тухӗ. Пӗчӗк Ая (вӑл ҫулталӑк та тултарман-ха) ятарлӑ велоприцеп ҫинче пулӗ. Пӗрремӗш маршрут паллӑ ӗнтӗ: Шупашкар – Питӗр.

Никита Тӗнче каланӑ тӑрӑх, Питӗре икӗ уйӑха яхӑн, тен, кайӗҫ, мӗншӗн тесен вӑл ку таранччен ачапа ҫула тухса курман.

Питӗр хыҫҫӑн – Эстони, унтан кӑнтӑр енне – Балкан ҫурмаутравӗсем ҫине – ҫитме палӑртнӑ. 2020 ҫулхи хӗл хыҫҫӑн ӑҫта каяссине пӑлӑртман-ха. Ҫапах ӗмӗчӗ пур: океан урлӑ каҫса урӑх континента лекесшӗн.

Паян Шупашкар хула администрацийӗнче иртнӗ планеркӑра каллех транспорт реформи пирки калаҫнӑ. Алексей Ладыков палӑртнӑ тӑрӑх, Питӗрти «Авто-Экспресс – 4» перевозчик килӗшӳри пур пункта та пурнӑҫламасть, ҫавӑнпа ӑна пӑрахӑҫлӗҫ.

Килӗшӳре палӑртнӑ тӑрӑх, Шупашкарта вӑтам класлӑ автобуссем ҫӳретмелле пулнӑ. Перевозчик ку условие пурнӑҫлайман – пысӑк класлӑ автобуссем ҫула тухнӑ.

«Акан 3-мӗшӗнчен пуҫласа вӑхӑтлӑх перевозчиксем пӗчӗк класлӑ автобуссемпе ӗҫлеме пуҫлӗҫ. Аукцион условийӗсемпе килӗшӳллӗн, «Авто-Экспресс – 4» перевозчик хула хыснине 21 миллион тенкӗ хывнӑ, килӗшӗве пӑрахӑҫланӑ хыҫҫӑн ӑна тавӑрса памӗҫ», - тенӗ Алексей Ладыков.

Пӗтӗм вырӑссен диктантне ҫыракансем авточупу йӗркеленӗ. Вӗсем ҫула пуш уйӑхӗн 11-мӗшӗнче тухнӑ. 219 кунта 10 пин километра парӑнтарма, 27 хулана ҫитме палӑртнӑ. Проекта хутшӑнакансем ҫав вӑхӑтра Владивосток, Уссурийск, Хабаровск, Биробиджан, Благовещенск, Чита, Улан-Удэ, Иркутск, Красноярск, Кемӗр, Ҫӗнҫӗпӗр, Омск, Ялуторовск, Курган, Челябинск, Ӗпхӳ, Ижевск, Хусан, Шупашкар, Пенза, Саранск, Чулхула, Ярославль, Вологда, Питӗр, Нарва, Таллин хулисенче пулӗҫ.

Шупашкара ушкӑн пуш уйӑхӗн 29-мӗшӗнче 19 сехете ҫитмелле. Виҫӗ «ГАЗ» автомобильпе вӗсем «Шупашкар» суту-илӳ ҫурчӗ патӗнчи стоянкӑна пырса чарӑнӗҫ. Вӗсемпе тӗл пулма кашнинех май пур. Курма пыракансемпе проекта хутшӑнакансем тӗрлӗ акци ирттерӗҫ.

Улатӑрти биолог Виктория Штратникова НТВ телеканалпа пыракан «Своя игра» кӑларӑма хутшӑннӑ. Вӑййа ертсе пыракан ҫак хӗрарӑма астуса юлнӑ: вӑл 5 ҫул каялла кӑларӑма пӗчӗк ачипе килнӗ пулнӑ. Унӑн мӑшӑрӗ те ҫак вӑййа хутшӑннӑ.

Хальхинче Виктория Питӗрти инженерпа тата Мускаври юристпа тупӑшнӑ. Пӗрремӗш раундра пирӗн ентеш вӗсенчен пӗринчен кӑна кая пынӑ, 1400 очко пухнӑ. Иккӗмӗш раундра вӑл ва-банк вылянӑ, ҫапла вӑл очкосене икӗ хутчен нумайлатнӑ. Кайран тепӗр 40 балл хушӑннӑ. Пирӗн ентеш пӗрре те йӑнӑш хуравламан.

Виктория вӑйӑра Питӗрти инженертан иртсе кайнӑ, анчах Мускав юристне ҫитеймен. Ҫапла вӑл иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ.

«Краски Чувашии» (чӑв. Чӑваш Ен сӑрӗсем). Ҫакӑн пек конкурс РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Алёна Аршинова пуҫарнипе иртет. Ӑмӑртӑва Чӑваш Ен культурин хайне майлӑ пурлӑх тата ӑс-хакӑл культурине упраса хӑварас тата сарас тӗллевпе ирттернине пӗлтернӗ.

Конкурса ирттерме Мускаври, Питӗрти, Ленинград облаҫӗнчи чӑвашсен наципе культура автономийӗсем, Мускав хулин Хӗвеланӑҫ округӗнчи тӗп вулавӑш тытӑмӗ, Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗ, Шупашкарти вулавӑшсен пӗрлешӗвӗ пулӑшӗҫ.

Конкурс номинацийӗсем ҫапларах: художество пултарулӑхӗ, вокалпа инструмент пултарулӑхӗ, ташӑ пултарулӑхӗ, сӑнӳкерчӗксем, методика шутласа кӑларни.

Конкурс виҫӗ тапхӑрпа иртӗ. Финалистсене Чӑваш Республикин кунӗ умӗн палӑртӗҫ. Конкурс сайтӗнче

https://kraski-chuvashii.ru мӗнпур условипе тӗплӗнрех паллашма май пур.