Ҫурла уйӑхӗн 7-8-мӗшӗсенче Мускавра «Частные музеи России. Самородки России» (чӑв. Раҫҫейӗн уйрӑм ҫын музейӗсем. Раҫсей самородокӗсем) ятпа хальччен пулман курав ӗҫлӗ. Ӑна «Сокольники»музейпа ҫутӗҫ комплексӗнче уҫӗҫ. Курава Раҫҫейри уйрӑм ҫын музейӗсен ассоциацийӗ, Каллиграфин хальхи музейӗ, Мускаври «Сокольники» комплекс йӗркелӗҫ.
Унта уйрӑм ҫынсен 100 ытла музейӗ хӑйӗн экспоначӗсене тӑратӗ. Вӗсем историпе, ӳнерпе, ӑслӑлӑхпа тата культурӑпа паллаштарӗҫ.
Чӑваш Енрен курава виҫӗ учреждени хутшӑнӗ: Чиркӳпе истори музейӗ, Трактор историйӗн музейӗ, «Паха тӗрӗ». Юлашкинчен асӑннӑ музей ӗҫченӗсем Е.И. Ефремова, М.В. Симакова, Т.И. Петрова, А.В. Андреева ӗҫӗсемпе хутшӑнма палӑртаҫҫӗ. Вӗсем чӑваш арҫыннин тата хӗрарӑмӗн тумӗсене, сувенир продукцине илсе кайӗҫ.
Шупашкара виле пытарма килекен хӗрарӑма самолета лартман. Пӑтӑрмах пирки «Baza» телеграм-канал пӗлтернӗ.
Хӗрарӑм Мускавран «Победа» авиакомпани рейсӗпе ҫитме ӗмӗтленнӗ. Анчах ҫапла тума багаж кансӗрленӗ. Уншӑн тӳлемен иккен. Самолета лартманнине кура хӗрарӑм сумкӑри хӑш-пӗр япалана аэропортрах персе хӑварнӑ.
Вӑл хӑйне лартма макӑрса тата урипе тӑпӑртатса ӳкӗтлекен видеона тӗнче тетелне вырнаҫтарнӑ. Апла пулин те вӑл ӳкӗте кӗртеймен. Хӗрарӑм сумкӑна пушатнӑ ҫӗре самолета авиапассажирсене лартса пӗтернӗ, гейт хупӑннӑ тесе ӑна ирттермен.
Виле пытарма килекен хӗрарӑм шӑв-шав ҫӗкленӗрен йӗрке хуралҫисене чӗннӗ. Авиакомпани те хӗрарӑмран каҫару ыйтман — багажшӑн тӳлемеллине палӑртнӑ, салона илсе кӗмелли япаласен виҫи шутран пысӑк пулмалла маррине аса илтернӗ.
Германире пурӑнакан чӑваш чӗлхи тӗпчевҫи, «Ирӗклӗ сӑмах» сайта пуҫарнӑ Александр Савельевпа (Сантӑр Савкилта) мӑшӑрӗ Мария тата вӗсен ывӑлӗ тӑван ҫӗршыва таврӑнӗҫ. Ҫакӑн пирки Мария Фейсбукра пӗлтернӗ. Савельевсем Германие тухса кайнине Чӑваш халӑх сайчӗ хай вӑхӑтӗнче пӗлтернӗччӗ.
Аса илтерер: Савкилта «Eurasia3angle» тӗпчевҫӗсен ушкӑнӗнче 2016 ҫултанпа ӗҫленӗ. Вӑл ушкӑн алтай чӗлхи мӗнле сарӑлнине тата мӗнле пулса кайнине тишкерес тӗллевпе йӗркеленнӗ, Германири Йена хулинче тӗпленнӗ.
Мария пӗлтернӗ тӑрӑх, Александр арҫын пурнӑҫламалли виҫӗ тӗп тӗллеве виҫӗ ҫулта пурнӑҫланӑ: тӗрӗк чӗлхисен классификацийӗн йывӑҫне компьютер меслечӗпе хатӗрленӗ, ывӑлӑн ашшӗ пулса тӑнӑ, Мускавран 18 километрта хваттер туянмалӑх укҫа ӗҫлесе илнӗ.
Мария хӑй те ӗҫсӗр ларман. Ача пӑхнипех ҫырлахман вӑл. Виҫӗ ҫул каялла «хенде хох» тата и «Гитлер капут» тенисӗр пуҫне нимӗҫле тек ним пӗлменскер Германири университетра ӗҫлеме ирӗк илмелӗх ӑша хывнӑ, ҫавӑн ҫинчен калакан С1 сертификата тивӗҫнӗ. Сантӑр Савкилта вара акӑлчан чӗлхине ӑша тарӑннӑн илсе те ӗлкӗрнӗ.
Ҫак кунсенче Венгринчи Будапешт хулинче ишес енӗпе тӗнче шайӗнчи ӑмӑрту иртет. Унта 14-17 ҫулсенчи пикесем тата 15-18 ҫулсенчи яшсем хутшӑнаҫҫӗ.
Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командине 30 спортсмен кӗнӗ. Вӗсен йышӗнче чӑваш ҫӗрӗн икӗ каччи пур: Александр Егоров тата Никита Данилов. Вӗсем Олимп резервӗн 9-мӗш спорт шкулӗнче ӑсталӑха туптанӑ. Халӗ яшсем Мускавра тренировкӑсем ирттереҫҫӗ.
Ӑмӑртӑвӑн пӗрремӗш кунӗ Чӑваш Ен каччисемшӗн ӑнӑҫлӑ пулнӑ. Александр Егоров 400 метра ирӗклӗ мелпе ишессипе бронза медале ҫӗнсе илнӗ. Унӑн кӑтартӑвӗ (3.47,36) — Раҫҫей ҫамрӑкӗсен хушшинче рекорд тивӗҫ. Журналистсемпе калаҫнӑ май Александр 400 метра ишме кӑмӑлланине пӗлтернӗ. Асӑннӑ дистанцире Никита Данилов пиллӗкмӗш вырӑна тухнӑ.
Шупашкар хулин Кӑнтӑр поселокӗнче пурӑнакан хӗрарӑм ют ҫӗр ҫине кӗрсе кайнӑ. Унта вӑл кирпӗчрен хуралтӑ купаласа лартнӑ. Ют ҫӗр ҫинчи пурлӑха тимӗр карта тытса ҫавӑрсах хӑйӗн туса хунӑ.
28-ти кил хуҫи ют ҫӗрпе хуҫаланнӑ пӑтӑрмах суда ҫитнӗ. Тӳресем хӗрарӑмӑн пурлӑхне сӳтме йышӑннӑ. Суд йышӑнӑвне суд приставӗсем патне ҫитернӗ. Кун хыҫҫӑн кун иртнӗ, анчах тимӗр карта унчченхи вырӑнтах пулнӑ.
Суд йышӑнӑвне хӑй кӑмӑлӗпе пурнӑҫламан хӗрарӑмпа приставсем телефонпа ҫыхӑннӑ, мӗншӗн тесен вӑл Шупашкарта пулман. Мускавра пурӑнать иккен. Ҫавӑн пирки суд приставӗсене хӗрарӑмӑн кӳршисем систернӗ.
Суд йышӑнӑвне кӑмӑлпа пурнӑҫламанни мӗнпе вӗҫленессине асӑрхаттарнӑ хыҫҫӑн хӗрарӑм рабочисем тытса картана та, хуралтӑна та сӳттернӗ. Хӗрарӑм ӗнентернӗ тӑрӑх, суд пулнине вӑл пӗлмен.
Шупашкарта классика музыкин «Берег классики» (чӑв. Классика ҫыранӗ) Пӗтӗм Раҫҫейри фестивалӗ иртӗ. Ӑна уҫӑ пӗлӗт айӗнче йӗркелессине пӗлтереҫҫӗ.
«Культура +» коммерци мар автономи учрежденийӗ хыпарланӑ тӑрӑх, фестиваль ҫурла уйӑхӗн 21-25-мӗшӗсенче пулӗ. Унта инструмент тата хор ушкӑнӗсем, ят-сум ҫӗнче илнӗ ӑстасемпе пӗтӗм тӗнчери конкурссенче палӑрнӑ ҫамрӑк лауреатсем хутшӑнӗҫ. Вӗсем Мускавран, Питӗртен, Екатеринбургран, Чулхуларан, Ҫӗнҫӗпӗртен, Чӗмпӗртен, ҫӗршывӑн ытти регионӗнчен килсе ҫитмелле.
Ку проекта музыка ӳнерӗнчи Раҫҫейӗн аслӑ йӑли-йӗркине упраса хӑварас, ҫамрӑк ӑстасене тупса палӑртас тӗллевпе йӗркелеҫҫӗ. Классика музыкин фестивальне Шупашкар 550 ҫул тултарнине халалланӑ.
Ҫурла уйӑхӗн 23-25-мӗшсенче Шупашкарта Ыттисенчен уйрӑлса тӑракансен V «Одинаковыми быть нам необязательно» (чӑв. Пирӗн пӗр пек пулмасан та) фестивалӗ иртӗ. Ӑна ыттисенчен уйрӑлса тӑракан куракансем валли йӗркелеҫҫӗ. Мероприяти пуҫаруҫи — РФ Культура министерстви. Ыттисенчен уйрӑлса тӑракансен фестивальне Пукане театрӗсен пӗтӗм тӗнчери «Карусель сказок» (чӑв. Юмахсен каруселӗ) I фестивальне пуҫтарӑннӑ май ирттерӗҫ. Чӑваш Ен тӗп хулине Китайран, Раҫҫейӗн ҫичӗ регионӗнчен: Мускавран, Улатимӗр, Волгоград, Воронеж, Мускав облаҫӗсенчен, Тутарстантан, Удмурт Республикинчен пултарулӑх ушкӑнӗсем килмелле.
«Юмахсен каруҫҫельне», сӑмах май, хӑнасем 7 ют ҫӗршыран: Бангладешран, Беларуҫран, Германирен, Казахстанран, Китайран, Японирен тата Раҫҫейӗн 18 регионӗнчен ҫитмелле.
Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн ывӑлне 3 ҫултан пуҫласа 7 ҫул таран ирӗкрен хӑтарас хӑрушлӑх пур. Ҫапла пӗтӗмлетме Чӑваш Енӗн прокуратури пӗлтерни хистет.
Утӑ уйӑхӗн 22-мӗшӗнче ирхи 5 сехет ҫурӑ тӗлӗнче Муркаш районӗнчи Калмӑккасси ялӗ ҫывӑхӗнчи «Мускав-Ӗпхӳ» федераци трасси ҫинче инкек пулса иртнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: «Ауди» автомашина ҫул хӗрринчи тимӗр картана пырса тӑрӑннӑччӗ, унтан «УАЗ-3909» автомобильпе ҫапӑннӑччӗ. УАЗ водителӗпе салонти тепӗр пассажир аманнӑ.
Руль умӗнче пулни инкек вырӑнӗнчен тарнӑ пулин те ӑна тупса палӑртнӑ. Машинӑна Олег Ладыков тытса пынӑ тенӗрен каччӑна суд авӑн уйӑхӗн 22-мӗшӗччен хупса хума йышӑннӑ.
Ҫирӗмри ҫамрӑк тӗлӗшпе РФ Пуҫиле кодексӗн 264-мӗш статйин 2-мӗш пайӗн «б» пункчӗпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ку статьяпа 3 ҫултан пуҫласа 7 ҫулччен хупма пултараҫҫӗ. Тантӑшӗсене хӗненӗшӗн Олег Ладыковкӑҫалхи ҫу уйӑхӗн вӗҫӗнче судпа айӑпланнӑччӗ.
Ҫухалнӑ хӗре хваттер хуҫисем чӑматанта тупнӑ. Хӗр телефона тытманран шырама пуҫланӑ. Пике ҫын хваттерне Мускавра тара илсе пурӑннӑ.
Хӗрпе ҫыхӑнма май килмен. Хваттер хуҫисем ӑна шыраса хваттере пынӑ. Хӗр виллине унти чӑматанта асӑрханӑ вӗсем.
Пырьев урамӗнче виле тупнине тӗпчевҫӗсем утӑ уйӑхӗн 27-мӗшӗнче пӗлтернӗ. Чӑматана пытарнӑ хӗре ҫӗҫӗпе чиксе пӗтернӗ. Кӑкӑр тӗлӗнчен.
Хӗре унӑн тӑванӗсем шырама пуҫланӑ. Вӑл ҫукран вӗсем пике пурӑнакан хваттер хуҫисемпе ҫыхӑннӑ. Вӗсене унта кайса пӑхма ыйтнӑ.
Кам вӗлернине тӗпчевҫӗсем палӑртӗҫ. Пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Ҫак уйӑхра Ҫӗнӗ Мускаври хваттерте стюардессӑна вӗлернӗ. Айӑплӑ тесе 25 ҫулти каччӑна хупнӑ. Тӗпчев вӑхӑтӗнче. Авӑн уйӑхӗн 10-мӗшӗччен.
Шупашкарти Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрне Мускав укҫипе юсама пуҫланӑ. Раҫҫей Культура министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗршывӑн тӗрлӗ регионӗнчи ача-пӑча тата пукане театрӗсене «Культура» наци проекчӗпе килӗшӳллӗн ҫӗнетме йышӑннӑ. Министерство асӑннӑ учрежденисен списокӗнче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ ҫамрӑксен театрӗ те пур. Регионсенчи ача-пӑча тата пукане театрӗсене федераци укҫипе 2024 ҫулччен юсамалла. 5 ҫулта 40 театра ҫӗнетӗҫ.
Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, унта ӑшӑ тата шыв пӑрӑхӗсене ылмаштарӗҫ, пӳлӗмсене пӑсса ҫӗнӗлле йӗркелӗҫ, пысӑк тата пӗчӗк залсене юсӗҫ. Залсенчи тата пӗрремӗш хутри кивӗ материалсене сӳтсе пӗтернӗ ӗнтӗ. Ҫивиттие ҫӗнӗрен витме тата театрӑн урам енне юсама пуҫланӑ.
Юсавӑн тӗп пайне 2019 ҫулхи ҫӗнӗ сезон пуҫланнӑ вӑхӑта вӗҫлесшӗн. Юсанӑ учреждение кӑҫалхи пӗрремӗш квартал умӗн уҫасшӑн.
+11.3 °C