Электронлă вулавăш

Сухатӳне асăнать.

 

Пирĕн Чĕкеç чипер хĕр

Силемпине тапăннă,

Мĕнле шухăш кĕнĕ-тĕр,

Хăй чурине уртăннă:

 

«Паллаштар-ха, кинемей,

Утаманăн ывăлпе,

Ытла маттур Еркиней,

Епле чĕнем чĕлхемпе?

 

— «Эс ухмаха ертĕн-и?

Апу ăсне мантăн-и?

Ара пухă варринчех

Намăс курăн чиперех» —

 

Ӳпкелешет Силемпи

Урха хĕрне Чĕкеçе,

Хăй систерчĕ пӳрнипе

Çиментее-кĕслеçе.

 

Çиментейĕ кĕслере,

Тути-çăварĕ сăвăра,

Ăсталăхĕ пӳрнере,

Хастарлăхĕ юрăра:

 

«Атăл сăрчĕ сĕвек мар,

Сĕве шывĕн хĕрри мар;

Яш утаман Урха мар,

Воевотăн тусĕ мар».

 

«Сухатӳре сулхăн çук,

Пирĕн умра Урха çук, —

Йĕршшӳ йĕрет йĕрмеллех,

Улăхĕ çук темеллех».

 

«Хăлат килчĕ — хăратрĕ,

Чăх-чĕпсене салатрĕ.

Тăхта халĕ ăмăртма,

Ăмăрт кайăк пулмăн-ха».

 

«Шурă хула Шупашкар,

Вырăссемшĕн, пирĕншĕн мар.

Хусан хули чул хӳме,

Улпучĕсем чун çиме».

 

«Урха улпут Хусанта

Майра патша патĕнче:

Хальхи кунти саманта

Урха ячĕ — çут тĕнче».

 

Чĕкеç итлет тимлесе

Çиментейĕн сăввине,

Силемпине хĕрелсе

Çапах туртать çаннине:

 

— «Эх, кинемей, кинемей,

Пĕр-ик сăмах пупле-хе, —

Ытла йĕкĕт Еркиней.

Ĕнтĕ ан та хирĕç-хе!».

 

— «Эй, чĕмере ку хĕре,

Ара каччă курман-и?

Пĕри тавра йĕркере

Вирьял ачи сахал-и?».

 

Тесе чарать Силемпи

Чĕкеç хĕре тилмĕрсе,

Пĕтĕм пĕчĕк пĕвĕпе

Утрĕ пухха хăй хирсе:

 

— «Ак пуçланĕ кĕрешӳ,

Яш кĕремшĕн килĕшӳ,

Утаман уль (ывăлĕ) çĕнтерсен

Паллаштарăп май килсен».

 

Тарçă çапла каласа

Лăплантарчĕ Чĕкеçе,

Еркинее хурласа

Сурса илчĕ темиçе.

VIII. Алтутри

Шăрăх хĕвел тӳпере

Шăратнăçем шăратать,

Йĕршшӳ çинче хӳтĕре

Кĕтӳç кĕтӳ шăварать.

Пĕрмай хăйне кичемрен

Сухатӳ енне пăхать,

Чăтаймасăр кĕтӳрен

Уйрăлать те улăхать.

 

Сухатӳре сулхăн çук,

Ӳпкелекен куншăн çук:

Шăрах хĕвел питĕнчех

Пухă кĕрлет каçченех.

Акă пухă варринче

Виçĕ мăшăр кĕрешет,

Шурă тăпра çĕр çинче

Тусан пулса тĕрмĕшет.

 

Кĕрешекен маттурсен

Çан-çурăмсем йĕп-йĕпех,

Ал-урисен шăнăрсем

Карăнтарнă хĕлĕх пек.

Хулран хула тытнипе

Çăтти-çатах çаннисем,

Пĕрне пĕри хĕснипе

Хăшти-хаштах пырĕсем.

 

Пĕрне пĕри çавăрса

Ӳкересшĕн хул пăрса, —

Ура явса ӳкерсен

Намăс вара çынсенчен.

Çавăнпа та мăшăрсем

Кĕрмешеççĕ астуса:

Ара яшсемпе хĕрсем

Асăрхаççĕ сăнаса.

 

Виçĕ мăшăр пĕр пек мар,

Пур çыннăн та вăй пĕр мар:

Кĕтӳç çитнĕ тĕлелле

Пĕри ӳкрĕ çĕрелле.

Йĕри-тавра тăракан,

Сахал та мар кулакан:

Çĕнтерекен çиелте,

Анчах чапĕ халь малта.

 

Тепĕр мăшăр тăрмашать.

Вăкăрсем пек вăй пухса.

Анчах пĕри урмăшать

Пĕтĕм вăйран шалт кайса, —

Ăна хирĕç тухакан

Вăрса илчĕ вăйлăран:

Сулахайри хул çинчен

Ытса ячĕ сисиччен.

 

— «Ай, кун вăйĕ, Пĕсмилле,

Ахальтен мар утаман:

Ку ӳкерет вилмелле,

Кам пур хирĕç тухакан?»

Тесе халăх калаçать,

Еркинее асăнать, —

Çапах тепĕр мăшăртан

Паттăр кĕтет пĕртакран.

 

Еркинее пиччĕшĕ

Пырса пачĕ пыл сăра,

Пăшăл-пăшăл иккĕшĕ

Пуплес илчĕç самантра.

Йĕри-тавра Еркиней

Хăлат пекех пăхкалать:

Кĕрешекен çĕнекен

Хăйне хирĕç йыхăрать.

 

Ак виççĕмĕш мăшăртан

Пĕри тухрĕ паттăра:

Кансан хатĕр кĕрешме,

Еркинейпе хирĕçме.

 

Пухă çынни пăтранать,

Урлă-пирлĕ калаçать:

Паттăрсене тĕппипех

Ыйтса пĕлме тем пекех!

— «Кам таврашĕ, хăш ялсем?

Мĕн ятпала чĕнмелле?

Хама вăрса ӳкерсен

Кама аса илмелле?

 

Тесе тĕпчет ял кулса

Еркинейĕ паттăра,

Хулне тăсса ал парса

Хăй пек çамрăк тантăша.

 

— «Çатра Марка пирĕн ял,

Туйсар¹ ятлă хамăн ят,

Атте-апай ятлах мар,

Анчах Урха йысна ман»

Тесе хайне пĕлтерет

Еркинейпе тухакан.

Ирĕксĕрех асилет

Хушка ута утаман:

 

— «Паçăр утпа чупнă чух

Кĕç иртетчĕ хушка ут,

Урхан терĕç вăл ута,

Çав Урха-и сан йысну?»

 

Тесе ыйтать Еркиней,

Хăй кулкалать пит чее.

 

— «Урăх Урха таврара

Çуралман ку саманра» —

Тесе Туйсар калаçать,

Кĕрешмешкĕн пуç таять.

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн