Электронлă вулавăш

Пĕре тытать, хутлатать,

Еркинее ялт! йăтать:

Пăра-пăра илет те

Çĕре кĕррĕс! тăвать те.

Еркинейĕ япăхса,

Хĕршĕн тăнне çухатса,

Кĕтуç вăйлă ытамне

Сисмерĕ те кăлтăмне¹.

Анчах халăх пит хавас

Кетӳç ятне асăнать:

— «Айта, маттур Уламас!»

Тесе ăна хапăллать.

Еркинейĕ вăтанса,

Тарса утрĕ васкаса

Саран кӳмми умнелле,

Шавлă пухăн хĕрнелле…

Пухă кĕрлет пушшĕнех,

Яш-кĕрĕмсен сасси çех:

Ташă, юрă ян! каять,

Пĕтĕм улăх çуйăхать.

Ватти-вĕтти килелле

Саланмашкăн тытăнать,

Сукмаксемпе, çулсемпе

Шап-шур халăх шав утать.

Кая юлнă кĕслеçсен

Пит илемлĕ сăввисем:

«Чепчен кайăк телейлĕх,

Ула кайăк хурлăхлăх,

Сарă хĕрсем — илемлĕх,

Хура хĕрсем — арăмлăх».

«Вăрман ути ухльăмлă,

Ырă утă усăллă,

Сарă хĕрсем сăпайлă,

Ытарма çук кăмăллă».

«Ула лаша çул тытать,

Хушка лаша çул пăрать;

Хура утсем юртăллă,

Пирен юрă ытарлă²».

«Кĕрешекен пӳлĕнет,

Пăхса тăран тăранать,

Çĕнтерекен Уламас,

Вăйĕпеле мухтанмасть».

«Юрă тени юрăхсăр,

Ытарлăхĕ сыпăксăр,

Эпир юрлар юррине,

Эсир тупăр туппине».

Кĕслеç кĕввин хĕрри çук,

Юрлаканăн вĕçĕ çук;

Касаканăн турпасси,

Яш-кĕрĕмĕн сăмаххи.

Каçхи кӳлĕм патнелле.

Яш-кĕрĕм те килелле.

Йĕршшӳ сулхăнĕ çапать,

Туйсар кӳмми хуçмалла,

Йыснăш патне пымалла;

Çавăнпа та çул майпе

Лартать пĕрле Чĕкеçе.

Чĕкеç кĕрсе лараччен,

Силемпипе нумайччен

Пăшăлтатса пуплерĕ:

«Çуран кая юл», терĕ,

Алтутрине тыттарчĕ,

Икĕ тĕвĕ тĕвлерĕ,

Куçне хупса, хĕрелсе,

Пĕр ĕç хушрĕ именсе:

«Йĕршшӳ çинчи кĕперпе

Утаман уль каçмалла,

Тыттар икĕ тĕвĕпе

Алтутрине ытарла.

Ăсĕ пулсан чухлама

Салтса çыхтăр хăй ăспе:

Эпĕ çыхрăм сăнама

Пулас кунсен ячĕпе».

Силемпийĕ сивĕнсе

Пĕрĕхтерсе калаçать,

Анчах хĕре хĕрхенсе

Çуран тăрса вăл юлать.

Ула ута утланса

Еркинейĕ ташлатать,

Пĕтем пухă ăмсанса

Ăна килне ăсатать.

Кукăр карчăк Силемпи,

Кĕпĕр çине вăл васкать,

Еркинее алтутри

Ытарласа тыттарать.

Тытнă-тытман Еркиней

Салтать тутăр вĕçсене:

Унта тупать кăмăлне

Чĕкеç çӳçĕ пĕрчине,

Чикет ăна кĕсйине.

Хăй сухалĕн пĕрчине

Çыхать хурать пĕр тĕве;

Алтутрине тавăрать,

Силемпие тав тăвать…

Унтан ури кĕлипе

Тапăрлатать лашине,

Лаши вĕçрĕ улăхпа

Çил çунатлă юртăпа…

IX. Ылтăн çĕрĕ

Уяв кунсем ерипен

Иртсе кайрĕç Сившура,

Нумай ĕçрĕç килсерен

Эрехпеле пыл сăра…

Чаплă Урха çуртĕнче

Ĕçкĕ вăйлах пулмарĕ:

Унерпинĕн ĕçкинче

Арĕ çукки хупларĕ.

Хурăнташсем, пĕлĕшсем

Пит шавласах каймарĕç,

Юрăсемпе ташăсем

Кăçал ăнсах каймарĕç.

Чĕкеç куккăшĕ Туйсар —

Кервен ĕçкĕ тăвакан —

Вăл та ĕçке хавас мар,

Ӳсĕр пулса юрламан.

Хăна-евĕр халаппи,

Урха çинчен сăмаххи;

Çирĕç майра патшана,

Асса кайнă тăшмана.

Çитменнине Çиментей

Айван юрă юрларĕ:

«Урхан Хусанта телей»,

Тесе сăмах каларĕ.

Унерпин çав сăмахпа

Пичĕ-куçĕ туртăнчĕ,

Сухатӳре çавăнпа

Ĕçки часах чарăнчĕ.

Çав тĕтешех Чĕкеç те

Аспĕс³ пулса аптăрать:

Тĕлĕк курса ыйхинче

Еркинее асăнать.

Хай çимĕк иртсен, эрне кун ирхине

Нумайччен кĕтӳ тăчĕ пухăнса:

Арăмсем, хĕрсем васкамарĕç килсене,

Вакларĕç сăмах, çапрĕç пайтах талпаса.

Урхан выльăхсем хăйне халĕн пĕр кĕтӳ,

Çапах та пускилпе тытать пĕрлешӳ:

Силемпи хуса тухрĕ пĕр çирĕм ĕне,

Пĕр икçĕр сурăх тури хапха патне.

Вăл та арăмсемпе сăмахланчĕ самай,

Кайран Уламаспа халапланчĕ чылай:

Уламас Йĕршшӳ çинче Патерекпе пупленĕ,

Патерекĕ ула утшăн Шуртана та çӳренĕ,

Çавăнпа та уламас пĕлет нумай ĕç çинчен,

Тăнлантарать Силемпие шăппăн самайччен:

— Патерек ула ута каялла ыйтрăм, тет,

Анчах Еркиней пĕр тупăш хушрĕ тет:

«Урха хĕрне Чĕкеçе вăрлама пулăшсан,

Тавăрăп лашуна, ула ут пулĕ сан»,

Тесе сăмах пачĕ тет харсăр Еркиней, —

Çавăнпа та асту Чĕкеçе, кинемей!

Пăртакран Урха та киле тавăрнĕ,

Ун чух утамана вăлах парăнмĕ:

Атăлпала тăвалла иртнĕ имĕш⁴ вăл,

Анчах Çавал анинче пулнă вăйлă çил-тăвăл