Шупашкарти Чӑваш тӗррин музейне уҫнӑранпа ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче 10 ҫул ҫитнӗ. Ҫав ятпа музея тӗрле хӑнана йыхравланӑ, ҫав шутра Шупашкарта декораципе прикладной ӳенерен ӑстисен пӗтӗм Раҫҫейри XXII конкурсне хутшӑнакансем те пулнӑ.
Культура учрежденийӗнче тӑрӑшакансем Чӑваш тӗррин музейӗ чӑваш тӗррипе халӑха кӑсӑклантарассинче самай пысӑк вырӑн йышӑннине палӑртаҫҫӗ. Совет саманиччен чӑваш тӗррилле япаласене сутса илес йӑла-йӗрке пулман. Ку вӑл тӗрӗн хӑйне евӗр асамлӑхӗ пулнине пӗлтерет. Паян чӑваш тӗрриллӗ ҫипуҫа сцена ҫинче ҫеҫ мар, ытти ҫӗрте те курма пулать.
Пирӗн республикӑра Сербире пурӑнкан Раде Костичпа Катарина Нинков пулнӑ. Вӗсем - ҫул ҫӳревсем пирки каласа кӑтартакан кӑларӑм ертӳҫисем, кунта Чӑваш Ен пирки кӑларӑм хатӗрлеме килнӗ.
Раде тата Катарина Атӑл тӑрӑх теплоходпа ярӑннӑ, Шупашкарти Мускав ҫыранӗнче уҫӑлса ҫӳренӗ. Ку кӑна мар-ха, «Ясна» этнокомплексра сӑра вӗретме те вӗреннӗ.
Вӗсем — пулас артистсем, ҫавна май аякран килнӗ хӑнасем вырӑнти театрсемпе те кӑсӑкланнӑ. Вӗсене чӑвашла постановкӑсем пурри, пирӗн чӗлхе илемлӗ пулни савӑнтарнӑ.
Шупашкарти халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрӗнче чӑваш йӑли-йӗркине упраса хӑварас енӗпе те тӗрлӗ ӗҫ пурнӑҫлаҫҫӗ. Унта чӑваш юррисене халӑх патне ҫитерекен ушкӑнсем пур, ал ӗҫӗсен ӑсталӑх лаҫҫисенче чӑваш пуканисене ӑсталаҫҫӗ. Унта ҫӳрекен ватӑсем масмак туса та тӑхӑннӑ. Пуҫа тӑхӑнмалли ҫак хатӗре кашни кун тӑхӑнса ҫӳремеҫҫӗ-ха, анчах уявсенче вӑл ватӑсене илем кӳрет.
Республика кунӗ умӗн ирттернӗ ӑсталӑх лаҫҫинче вӗтӗ шӑрҫаран илемлӗ чӑваш эрешӗсем ӑсталанӑ. Ӗҫе пурнӑҫлама Светлана Кириллова инструктор пулӑшса пынӑ. Светлана Леонидовна мӗнле тӗс килӗшсе тӑни, хӑш эреш мӗне пӗлтерни ҫинчен те каласа кӑтартнӑ.
Иртнӗ эрнере Чӑваш патшалӑх симфони капелли черетлӗ сезона хупнӑ.
Концерт вырӑс музыкин паллӑ композиторӗсен хайлавӗсенчен тӑнӑ. Глинка романтизмӗнчен пуҫласа Гаврилин таранах. Ҫав каҫхи премьера вара Александр Островскийӗн «Женитьба Бальзаминова» камичӗ тӑрӑх лартнӑ балет валли Валерий Гаврилин ҫырнӑ музыка.
Аса илтерер: капеллӑн тӗп дирижерӗ – Наталья Яклашкина. Илемлех ертӳҫи тата дирижерӗ – Морис Яклашкин.
Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗн директорне, Чӑваш Енри художниксен союзӗн пайташне Геннадий Козлова «Чӑваш Республикин халӑх художникӗ» ят панӑ.
Геннадий Васильевич, - педагогика наукисен кандидачӗ, Пӗтӗм тӗнчери психологи наукисен академийӗн член-корреспонденчӗ.
Вӑл Тӑвай районӗнчи Вӑрманхӗрри ялӗнче 1962 ҫулта ҫуралнӑ. И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика институтӗнчи (халӗ университет) ӳнерпе графика факультетӗнчен вӗренсе тухнӑ. 1992 ҫултанпа асӑннӑ аслӑ шкулта живопись кафедрин доценчӗ пулса ӗҫлеме тытӑннӑ. Шупашкарти ӳнер музейӗн директорӗ пулса 2003 ҫултанпа тӑрӑшать.
Ҫыравҫӑсемпе поэтсем ЧР Наци вулавӑшӗ умне литература пикникне пухӑннӑ. Ӑна «Варкӑш» литература клубӗ йӗркеленӗ.
Пултаруллӑ ҫынсес сӑвӑсем вуланӑ. Ку кӑна мар, юрӑсем те шӑрантарнӑ. Елчӗк округӗнчи Ирӗк Килтӗш ӳнерҫӗ гитара каланӑ. Чӑваш халӑх поэчӗ Светлана Асамат вара сӗрме купӑс каласа кӑтартнӑ. ЧР тава тивӗҫлӗ вӗрентекенӗ Геронтий Никифоров, ЧР тава тивӗҫлӗ артисчӗ Геннадий Кириллов, Зоя Сывлӑмпи, Галина Кӗмӗл, Нина Пӑрчӑкан, Данил Медведев, Мальвина Петрова, Ольга Австрийская, Лариса Петрова поэтсем, Чӑваш кӗнеке издательствин тӗп редакторӗн ҫумӗ Ольга Федорова, Наци библиотекин ӗҫченӗсем Ольга Тимофеева, Татьяна Семенова, Антонина Андреева сӑвӑсем вуланӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, Республика кунӗнче, Шупашкарта Акатуй иртессине эпир пӗлтернӗччӗ-ха. Вӑл Хӗрлӗ лапамра 15 сехетре пуҫланӗ. Уява ака-суха ӗҫӗ вӗҫленнине тата Чӑваш автономине йӗркеленӗренпе 105 ҫул ҫитнине халаллӗҫ.
Унта Чӑваш Енри чи пултаруллӑ коллективсем ҫеҫ мар, Самар, Ӗренпур, Чӗмпӗр облаҫӗсенчи, Санкт-Петербургри, Чулухлари, Пушкӑртстанри, Мари Элти тата Тутарстанри коллективсем килсе ҫитӗҫ.
Чӑваш академи драма тата Ҫамрӑксен театрӗсен коллективӗсем те унта хутшӑнӗҫ.
Ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, Шупашкар хулинчи ватӑсем пӗрле пуҫтарӑнса Йошкар-Олана кайнӑ. Ватӑсене пӗрле пухаканни — халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центр. Унта «Социаллӑ туризм» проект пурнӑҫа кӗнӗ май ватӑсене хамӑр республика тӑрӑх илсе ҫӳреҫҫӗ ҫеҫ мар, кӳршӗллӗ регионсене те илсе кайса кӑтартаҫҫӗ.
Учрежденире ӗҫлекен Валентина Ильина специалист пӗлтернӗ тӑрӑх, ватӑсене Мари Эл тӗп хули питех те килӗшнӗ. «Экскурссовод пулӑшнипе эпир кӳршӗллӗ республикӑмӑрӑн историйӗпе паллашарӑмӑр, Йошкар Ола тӑрӑх киленсе те савӑнса ҫӳрерӗмӗр», — каласа кӑтартнӑ вӑл центрӑн пресс-службине.
Шупашкарти Ф.Павлов ячӗллӗ музыка училищин «Янтал» фольклор ансамблӗ пӗтӗм тӗнчери «Ясна Музыка 2025» этнофестивале хутшӑнса Чӑваш Енпе культурипе паллаштарнӑ. Ку коллектив чӑваш халӑхӗн культурине упраса хӑварас, унпа куракана паллаштарас тесе самай ӗҫ туса ирттерет.
«Ясна Музыка» этнофестиваль кӑҫал тӑваттӑмӗш хут иртет. Суйлав тапхӑрне ҫӗршывӑн 34 регионӗнчи тата 6 ют ҫӗршыври 100 музыкант хутшӑннӑ, ҫӑвсен йышӗнче Узбекистан, Иран, Шри-Ланка, Индонези, Конго тата Ямайка артсичӗсем те пулнӑ.
Этнофестивальте «Янтал» ансамбль ларуеат ятне тивӗҫнӗ.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ тӗрӗк халӑхӗсен пӗтӗм тӗнчери «Науруз» фестивалӗнчен таврӑннӑ. Унта вӑл Марина Карягина пьесипе лартнӑ «Ҫӗн Кун Ачи» спектакльпе хушӑннӑ. Фестиваль Хусанта иртнӗ.
Спектакль умӗн иртнӗ пресс-конференцире театр директорӗ Ольга Иванова тата Борис Манджиев режиссёр спектакле епле хатӗрлени ҫинчен каласа кӑтартнӑ. «22 ҫул ҫеҫ пурӑнса ҫавӑн чухле ӗҫ туса хӑварма пултарнӑ ҫын чухлӗ эпир хамӑр ӗмӗрте тӑваймӑпӑр. Чӑваш Ен ун пек ҫын пуррипе мӑнаҫланать. Спектакль урлӑ манӑн ҫамрӑк кураканран 25 ҫулта вӑл тӑван ҫӗршывшӑн хӑйӗн ҫине ҫавӑн чухлӗ яваплӑх илме тата уншӑн пурнӑҫне пама пултарассине ыйтас килчӗ», — каласа кӑтартнӑ рассказал Борис Наминович.
Тӗрӗк халӑхӗсен XVII «Науруз» пӗтӗм тӗнчери фестивалӗн ҫӗнтерӳҫисене ҫӗртме уйӑхӗн 22-мӗшӗнче палӑртӗҫ тата чыслӗҫ.
+19.3 °C