Ҫӗрпӳ районӗнчи Ҫӗнӗ Катек ялӗнчи Вӑрман урамӗнчи 35-мӗш ҫурт умӗнче ҫӑл пур. Анчах унтан шыв ӗҫме юрамасть, мӗншӗн тесен вӑл гигиена нормативӗпе, микробиологи кӑтартӑвӗпе килӗшсе тӑмасть. Ҫӑлта колиформлӑ бактерисем тупнӑ.

Вырӑнти ҫынсене таса шывпа тивӗҫтересси – Сӑнав ял тӑрӑхӗн администрацийӗн тивӗҫӗ, анчах тӳре-шара нимӗн те туман. Пуҫлӑх хӑйӗн айӑпне йышӑннӑ, ҫӑла вӑхӑтлӑха хупма ыйтнӑ. Халӗ администраци ҫӑла дезинфекцилеме килӗшӳ алӑ пуснӑ.

Ялти ҫынсен унтан 30 талӑк шыв ӗҫме юрамасть. Суд приставӗсем ҫал патне тӑтӑшах килеҫҫӗ, ял ҫыннисем суд йышӑнӑвне пӑхӑннипе пӑхӑнманнине тӗрӗслеҫҫӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкарти тиев портӗнче ӗнер инкек пулнӑ: унта ҫын сарӑмсӑр вилнӗ. Пурнӑҫран уйрӑлнӑ ҫын – «Химпром» рабочийӗ.

Предприятин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, инкек 19 сехет те 55 минутра пулнӑ. Ҫӳлерех асӑннӑ предприятинче хлор тата каустика производствин цехӗн юсав енӗпе ӗҫленӗ мастерӗ Иванов Геральд Васильевич путса вилнӗ. Ҫакна малтанлӑха ирттернӗ суд-медицина экспертизи ҫирӗплетнӗ.

РФ Следстви комитечӗ, ӗҫлев патшалӑх инспекцийӗ тата прокуратура ҫак инкеке тӗпчеҫҫӗ, лару-тӑрӑва уҫӑмлатаҫҫӗ.

Куславкка хулинчи кафесенчен пӗринче иртнӗ ҫулхи раштавӑн 31-мӗшӗнче хӑналаннӑ арҫын икӗ хӗрарӑм-полицейски ҫине алӑ ҫӗкленӗ.

Самай ӗҫсе хӗрнӗскер хӑйне килӗшӳсӗр тытнӑ. Обществӑри йӗркелӗхе пӑсать тесе пакунлисене чӗнсе илнӗ.

Полицейскисем арҫынна лӑпланма ыйтсан вӑл шӑпланма мар, пушшех хӗрсе кайнӑ темелле. 52 ҫултискер полицейскисене алӑпа ҫапма, урапа тапма тытӑннӑ.

Ҫапӑҫакан арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫын тӗлӗшпе судпа медицина экспертизи ирттернӗ. Тухтӑрсем арҫын психика тӗлӗшӗнчен чирлине палӑртнӑ. Вӑл хӑйне хӑй тытса чараймасть, килӗшӳсӗр тытнине ӑнланмасть иккен. Суд ӑна психиатри пульницинче сипленмелле тунӑ.

Чӑваш Енре ыран вӑйлӑ ҫил алхасас хӑрушлӑх пур. Ҫакӑн пирки Раҫҫейӗн Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтерет. Вӑл вара республикӑн Гидрометцентрӗ хыпарланине систерет.

Гидрометцентра ӗненсен, ыран пирӗн тӑрӑхра ҫил ҫеккунтра 18 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрмелле. Аслати авӑтасси пирки те асӑрхаттараҫҫӗ.

Ҫанталӑк япӑхса кайсан вӑйлӑ ҫилпе электролини тата ҫыхӑну линийӗсем татӑлас хӑрушлӑх пулӗ. Вӑйсӑр ларакан конструкцисем персе анма пултарӗҫ. Транспорт ҫӳрессине те витӗм кӳрес хӑрушлӑх пур.

Вӑйлӑ ҫил вӑхӑтӗнче ҫынсене хӑрушӑ вырӑнсен ҫывӑхӗнче тӑма сӗнмеҫҫӗ. Тӳнме пултаракан япаласемпе юнашар автомашинӑсене лартмалла мар. Шыв вӑйлӑ хумханнӑ чух кимӗ таврашӗпе ишме тӑхтамалла.

«Эпир ялшӑн тӑрӑшса ҫунса пурӑнсан унӑн пуласлӑхӗ пурах. Ҫуралнӑ тӑван кӗтес аталанса пытӑр тесен алӑ усса лармалла мар. Унӑн малашлӑхӗ пирки кунран кун шухӑшламалла. Пирӗн тӑрӑхра кун пек маттур та пуҫаруллӑ, тӑван ен шӑпишӗн ҫунакан ҫынсем пайтах», — хыпарланӑ Патӑрьел районӗнчи Первомайски ял тӑрӑхӗн сайтӗнче.

Ӗнер унта ял сӑн-сӑпатне хитрелетсе тӑракан стелла уҫнӑ. Вырӑнтисем пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак ӗҫе «ырӑ кӑмӑллӑ ял йыш тӑрӑшнипе, депутатсемпе аякра пурӑнакан ентешсем пулӑшнипе» пурнӑҫланӑ.

Стеллӑна уҫмашӑкӑн Патӑрьел район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Рудольф Селиванов, Аслӑ Арапуҫ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Станислав Никитин, Патӑрьел район депутачӗсем Алексей Емельяновпа Димитрий Выросов, Шупашкарти «Весна» предпиряти ертӳҫи Вячеслав Камышев, «Сидели» ял хуҫалӑх пӗрлешӗвӗн ертӳҫи Александр Иванов, районти «Авангард» хаҫат редакторӗ Александр Козлов тата ыттисем пухӑннӑ.

Патӑрьел районӗнчи тӗп вулавӑшра «Вспомним всех поименно...» (чӑв. Пурне те ятран асӑнар)" кӗнекене хӑталнӑ.

Ӗҫӗн авторӗсем — Кивӗ Ахпӳртри А. Салминпа А. Павлова иккен. Вӗсем — ашшӗпе хӗрӗ. Пӗрле пулса ҫавсем тӑваттӑмӗш кӗнеке пичетленӗ.

Кӗнекене пахалама районти таврапӗлӳҫӗсем, ҫыравҫӑсем, библиотекарьсемпе музей, архив ӗҫченӗсем, чӑваш чӗлхине вӗрентекенсем, авторсен ҫывӑх тӑванӗсемпе кӳрши-аршисем, вулакансем пухӑннӑ.

600 ытла страницӑллӑ кӗнекере ҫыравҫӑсем Туҫа ял тӑрӑхне кӗрекен ҫичӗ ялтан граждан тата Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ хастарсем ҫинчен ҫырса кӑтартнӑ. Истори чӑнлӑхне ҫирӗплетес тесе авторсем Чӗмпӗр тата Шупашкар хулисенчи архивсен докуменчӗсемпе, ученӑй-историксен материалӗсемпе тата ялсенче пурӑнакан ватӑ ҫынсен аса илӗвӗсемпе усӑ курнӑ. Ҫавӑн пекех Япони, Венгри, Чехословаки, Афган, Чечня вӑрҫисене хутшӑннисене те манса хӑварман. Кӗнекере вӑрҫӑ вӑхӑтӗнчи ял пурнӑҫне, вӑрҫӑ ачисем ҫинчен ҫырнӑ тӗрленчӗксемпе те паллашма пулать.

«Ку кӗнекене ман Туҫа ял тӑрӑхӗн энциклопедийӗ тесе калас килет. Пур енӗпе те паха та пуян кӗнеке», — тесе хак панӑ Чӑваш Республикин журналистсен союзӗн членӗ, Н.

Малалла...

Ӗнер Йӗпреҫ районӗнчи Мӑн Упакассинче чӑваш поэзийӗн классикӗ, паллӑ ҫыравҫӑ, публицист, общество деятелӗ, СССР писательсен союзӗн пайташӗ Ҫемен Элкер ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халласа «Асран кайми Элкер сӑнарӗ» литература каҫӗ иртнӗ. Ҫемен Элкер 1894 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Чӑваш Республикин Йӗпреҫ районӗнчи Мӑн Упакасси ялӗнче вӑтам хресчен кил-йышӗнче ҫуралнӑ.

Унта Шупашкарти хастарсем те ҫитнӗ. Делегацие филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн чӑваш филологийӗпе культурин кафедрин заведующийӗ, РФ тата Чӑваш Республикин наукӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Виталий Родионов ертсе пынӑ. «Кушлавӑш уйӗ» аллея патӗнче хӑнасене вырӑнтисем ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илнӗ.

Литература каҫӗ Мӑн Упакассинчи шкулта иртнӗ. Унта «Илемлӗх тӗнчинче» тата «Самана поэчӗ» куравсем ӗҫленӗ.

Мероприятие хутшӑннӑ Йӗпреҫ район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Сергей Горбунов Ҫемен Элкере халалласа вырӑнта чылай ӗ туса ирттернине палӑртнӑ. Поэт ҫуралнӑ урам, вырати унӑн ячӗпе хисепленет,шкулта поэтӑн музейне уҫнӑ. Шкул умне ентешӗн бюстне вырнаҫтарнӑ.Поэт ҫуралнӑранпа 120 ҫул ҫитнӗ тӗле «Кушлавӑш уйӗ» аллея уҫнӑ.

Малалла...

Мускав облаҫӗнчи Железнодорожный хулинче 2017 ҫулта машина урапи айне пулса вилнӗ ултӑ ҫулти ачан юнӗнче спирт тухнине ҫӗршыври чылай массӑллӑ информаци хатӗрӗ, ҫав шутрах Чӑваш халӑх сайчӗ те пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, экспертиза тӑрӑх, аслашшӗпе уҫӑлма тухнӑ Алеша вилесле ӳсӗр пулнӑ пек пулса тухнӑччӗ.

Ӗненмелле мар ҫав тӗрӗслев валли анализа Чӑваш патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ, Чӑваш Енре чылай ҫул ӗҫленӗ Михаил Клейменов илнине те Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Экспертизӑна шанмасӑр ачан ашшӗ-амӑшӗ тӗрӗслеве Германие ярса пама йышӑннине те хыпарланӑччӗ.

Халӗ Михаил Коейменова суд тунӑ. Анализ илнӗ чух астумасӑр йӑнӑшнӑ эксперта суд 10 уйӑхлӑха ӗҫлесе юсанмалла тунӑ.

Чӑваш кӗнеке издательствинче Сергей Павловӑн «Асамлӑ кӗпер» автобиографиллӗ повеҫӗ пичетленсе тухнӑ. Любовь Левацкая пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑна Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа 120 ҫул ҫитнине халалланӑ. Ҫеҫпӗл Мишши 1899 ҫулхи чӳк уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Касаккасси Шӗкӗр (халӗ Ҫеҫпӗл) ялӗнче ҫуралнӑ.

Повеҫри тӗп сӑнар – автор хӑй иккен. Вӑл Канаш районӗнчи Ушанар ялӗнче ҫуралса ӳснӗ. Ҫеҫпӗл Мишшин асламӑшӗпе куккӑшӗ вӗсен ялӗнчен-мӗн.

Сергей Лукияновичӑн ашшӗ поэтӑн шӑллӗпе Гурий Кузьмичпа туслӑ пулнӑ, Ҫеҫпӗл Мишши пирки каласа панӑ, ҫав аса илӳсене ҫыравҫӑ «Асамлӑ кӗпере» кӗртнӗ. Любовь Левацкая ӗнентернӗ тӑрӑх, кӗнекери самантсем «Ҫеҫпӗл Мишши пурнӑҫне тата туллирех уҫса параҫҫӗ, поэт биографине халиччен чылайӑшӗ пӗлмен самантсемпе пуянлатаҫҫӗ».

Кӑларӑма Сергей Павлов тата Лидия Филиппова ҫыравҫӑ архивӗнчи сӑнӳкерчӗксемпе, авторӑн ача чухнехи ӳкерчӗкӗсемпе пуянлатнӑ.

Шупашкарта пурӑнакан ҫамрӑк хӗрарӑма ҫынсене улталанӑ тесе тытса чарнӑ.

Чӑваш Енри право хуралҫисем шухӑшланӑ тӑрӑх, 30 ҫулти хӗрарӑм ҫынсене хваттер тара яратӑп тесе шантарнӑ. Те укҫа илнӗ хыҫҫӑн ҫухалнӑ вара, те ҫынсене урӑхла мелпе шӑнман пӑр ҫине лартса янӑ — кун пирки тӗплӗн ҫырса кӑтартман.

Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствин пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, хайхи темиҫе хут та улталама пултарнӑ. Ӑна ШӖМӗн Пуҫиле шырав управленийӗн ӗҫченӗсем тытса чарнӑ.

Пурӑнмалли кӗтес тара илес тесе ҫав хӗрарӑмпа ҫыхланса улталаннисене право хуралҫисене систерме ыйтаҫҫӗ. Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствин сайтӗнче мӗнле номерсемпе шӑнкӑравламаллине те кӑтартнӑ: 8 (8352) 24-37-97, 24-37-98 е 02.