Альбина Юрату архивӗнчи сӑнӳкерчӗк

Куславкка районӗнчи Туканаш ялӗнче ҫуралнӑ Герман Желтухин прозаик тата публицист пурӑннӑ пулсан кӑрлачӑн 25-мӗшӗнче 75 ҫул тултаратчӗ. Вӑл 2016 ҫулхи кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче чире пула пурнӑҫран уйрӑлнӑ.

Пурӑннӑ чух та Герман Желтухин ятсӑр-сумсӑр пулман. Ӑна пӗлекенсем халӗ те сума сӑваҫҫӗ. Ӗнер чӑваш литераторӗсем тата ентешӗсем Герман Желтухин ҫуралнӑранпа 75 ҫул тултарнине паллӑ тунӑ...

«ЧР профессионал писательсен союзӗн ертӳҫи Лидия Филиппова йыхравланипе эпӗ те ҫак уявра пулса куртӑм... Герман Николаевича пухӑннисем пурте ӑшӑ сӑмахпа аса илчӗҫ, ун пултарулӑхне хакларӗҫ, чӑваш чӗлхипе литературине упрасси пирки чун-чӗререн пӑшӑрханса калаҫрӗҫ», — тесе ҫырнӑ Альбина Юрату сӑвӑҫ Фейсбукра.

Тинех-тинех-тинех! Яндекс.Переводчикра (чӑв. Яндекс.Тӑлмач) паянтан, 2020-мӗш ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен, чӑвашларан куҫаракан тытӑма ӗҫлеттерсе янӑ. Чӑвашларан вырӑсла ҫеҫ мар, чӑвашла-тутарла та, чӑвашла-акӑлчанла та, чӑвашла-пӑлхарла та (пӗр сӑмахпа каласан, пур чӗлхепе те) куҫарать вӑл.

Яндекс.Тӑлмач ӗҫлесе кайнинче Чӑваш чӗлхе лабораторийӗн тӳпи пысӑккине кӑмӑлтан палӑртатпӑр. Аса илтерер: иртнӗ ҫулхи раштав вӗҫӗнче чӑваш чунӗллӗ энтузиастсем ҫине тӑнипе тӗнче тетелӗнче машина куҫарӑвне ӗҫлеттерсе янӑччӗ. Вӑл http://translate.chv.su/ сайтра вырнаҫнӑ.

«Яндекс.Тӑлмача эпир 250 пин чӑвашла-вырӑсла пуплевӗшсен мӑшӑрне хатӗрлесе парса. Унтанпа пирӗн пухмач тата та ӳсрӗ. Пирӗн корпусра халь — 270 пин мӑшӑр. Ҫапла май куҫаруҫӑ пахалӑхне тата та лайӑхлатма майсем пур», — тет Чӑваш халӑх сайчӗн редакторӗ Николай Плотников, Чӑваш чӗлхи лабораторийӗн ӗҫне йӗркелекенӗ.

Чӑваш чӗлхи лабораторийӗ хатӗрлекен «Чӑваш чӗлхин икчӗлхеллӗ ҫӳпҫипе» ӗҫлекенсен йышӗ пӗчӗкех мар. Николай Плотниковсӑр пуҫне Чӑваш Енре ҫуралнӑ Александр Антонова — чӑвашла тата вырӑсла текстсене мӑшӑрлакана — асӑнма пулать (вӑл «Яндексри» шырав пайӗн ӗҫченӗ), ҫавӑн пекех сканерланӑ хыҫҫӑн чӑваш тексчӗсене тӳрлетсе пулӑшакансене Светлана Трофимовӑна, Алина Ивановӑна, Эрбина Портновӑна, Оксана Антоновӑна тата ыттисене палӑртмалла.

Малалла...

Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацийӗн Ертӳҫин тивӗҫӗне вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакана палӑртнӑ. Ҫак тилхепене хальлӗхе Николай Каргина, Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацийӗн Ертӳҫин пӗрремӗш ҫумне — Шалти политика управленийӗн пуҫлӑхне, тыттарнӑ. Ҫӗнӗ тивӗҫе пурнӑҫланӑшӑн ӑна хушса тӳлесси ҫинчен те йышӑнура палӑртнӑ.

21-мӗш номерлӗ документа Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Олег Николаев ӗнер, кӑрлачӑн 31-мӗшӗнче, алӑ пуснӑ. Ӗҫлӗ хута республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнчи «Саккунсем» ярӑмра паян, нарӑс уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, вырнаҫтарнӑ.

Аса илтерер: Чӑваш Республикин Элтепер Администрацийӗн Ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗ пулма Николай Каргина 2017 ҫулхи пуш уйӑхӗн 24-мӗшӗнче ҫирӗплетнӗччӗ.

Cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев ЧР Элтеперӗ ҫумӗнче йӗркеленӗ консультаципе канашлу органӗсен тухӑҫлӑхне ӳстересшӗн. Ҫак шухӑша вӑл РФ Патшалӑх Думин Финанс рынокӗ енӗпе ӗҫлекен комитечӗн ертӳҫипе Анатолий Аксаковпа (аса илтерер: Олег Николаев та, Анатолий Аксаков та — «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» парти пайташӗсем) тӗл пулсан каланӑ. Экономика ыйтӑвӗсене сӳтсе явнӑ чух экспертсемпе канашлани пӗлтерӗшлӗ тесе шухӑшлать республикӑн ҫӗнӗ ертӳҫи.

Республика Правительствин, вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсен, патшалӑх корпорацийӗсен пайташӗсен, усламҫӑсен, экспертсен хӑватне пӗр ҫӗре пӗрлештермелли пирки те калаҫнӑ ӗнерхи тӗлпулура республикӑн Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлаканӗпе РФ Патшалӑх Думин депутачӗ.

Cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Ӗнер, кӑрлачӑн 31-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтерерӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев ИТАР-ТАСС информаци агентствин, «Комсомольская правда – Москва» хаҫатӑн тата «Мир» телерадиокомпанин Шупашкара, ЧР Правительство ҫуртне, килнӗ журналисчӗсен ыйтӑвӗсене хуравланӑ.

МИХсенче ӗҫлекенсене республикӑн ҫӗнӗ ертӳҫи команда йӗркелессипе тата регионта туса ирттерме палӑртнӑ ӗҫсем кӑсӑклантарнӑ.

Олег Николаев Правительствӑн хальхи структурине тӗплӗн тишкерсе хаклама палӑртнине пӗлтернӗ. Ҫак ыйтӑва вӑрах тӑхтамасӑр татса парасшӑн.

Аса илтерер: ӗнер ЧР Правительствине отставкӑна ячӗҫ. Ӗнерех ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн Ертӳҫине Юрий Васильева тата Светлана Енилина министра ӗҫрен кӑларнӑ. Хушусенче палӑртнӑ тӑрӑх хакласан, ҫемҫе пукансене вӗсем хӑйсен кӑмӑлӗпе пушатнӑ.

Паян, карлач уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, ЧР Элтеперӗн администрацийӗн ертӳҫине – ЧР Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумне Юрий Васильева хӑйӗн ирӗкӗпе ӗҫрен яни пирки Чӑваш халӑх сайчӗ тин кӑна пӗлтерчӗ.

Паян ЧР Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумне – финанс министрне Светлана Енилинӑна та ӗҫрен кӑларасси пирки хушу тухнӑ. Документра палӑртнӑ тӑрӑх, вӑл та хӑйӗн ирӗкӗпе кайнӑ.

Аса илтерер: РФ Президенчӗ Владимир Путин ЧР Элтеперне Михаил Игнатьева отставкӑна янӑ хыҫҫӑн ку тивӗҫе вӑхӑтлӑха пурнӑҫлама Олег Николаева («Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» парти) шаннӑ.

Владимир Михайлов тунӑ сӑн

Чӑваш наци музейӗнче ҫулсерен иртекен «Музее парнеле» акци пуҫланнӑ. Ӑна шӑпах музейӑн ҫуралнӑ кунӗ умӗн ирттереҫҫӗ.

Ку йӑла 1998 ҫултанпах пырать. Музейра совет тапхӑрӗнче туса кӑларнӑ япаласене уйрӑмах хапӑлласа йышӑнаҫҫӗ: интерьер япалисем, чашӑк-тирӗк, тумтир, документсем, сӑнӳкерчӗксем, кӗнекесем…

Ҫак акцие пермай хутшӑнакан ҫынсем пур. Вӗсен йышӗнче – Чӑваш Енри, Раҫҫейре паллӑ ҫынсем, политиксем, ӑсчахсем, артистсем, спортсменсем, ӳнерҫӗсем, ветерансем.

Раритет парнелекен ҫынсен ячӗсене музей историне ҫырса хӑвараҫҫӗ. Япаласене ӗҫлемелли кунсенче 10-17 сехетсенче 109-мӗш пӳлӗмре йышӑнаҫҫӗ.

Паллӑ тюрколог, СССР Ӑслӑлӑх Академийӗн пайташ-корреспонденчӗ, тӗнче шайӗнче пӗлекен ӑсчах ҫуралнӑранпа кӑҫалхи юпа уйӑхӗн 4-мӗшӗнче 150 ҫул ҫитӗ. Вӑл купса ҫемйинче, Етӗрнере, ҫуралнӑ. 1933 ҫулхи ҫурлан 26-мӗшӗнче Хусанта вилнӗ. Хӑйӗн ӗмӗрӗнче вӑл 40 пин сӑмахран тӑракан 17 томлӑ чӑваш словарьне хатӗрлесе хӑварнӑ. Хӑй пурӑннӑ чухне 5 томне ҫеҫ пичетлесе ӗлкӗрнӗ пулин те унӑн эткерлӗхне упракансем 17 тома кун ҫути кӑтартнӑ-кӑтартнах.

Николай Ашмаринӑн Етӗрнери ҫурчӗ халь-халь тӳнсе каясла ларать. Ҫакна 2019 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче Чӑваш Республикин территори аталанӑвӗн агентствин сайтӗнче унӑн ертӳҫи Этнер Эгоров пӗлтернӗ. Сӑмахне ҫирӗплетме вӑл сӑнӳкерчӗксем йышлӑ вырнаҫтарнӑ. Унтанпа Сӑрта (Етӗрне патӗнче шӑпах ҫак юханшыв) сахал мар шыв-шур юхса иртнӗ. Анчах паян та ҫурт унчченхиллех тайлӑк ларать-мӗн. Кун пирки Фейсбукра ӗнер Олег Григорьев хыпарланӑ. «Етӗрнери Ашмарин ҫурчӗ япӑхса ларать. 2020 ҫулхи кӑрлачӑн 30-мӗшӗ тӗлне нимӗн те улшӑнман», — тесе ҫырнӑ Олег Григорьев.

Cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Паян, кӑрлачӑн 31-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫине — Элтеперӗн Администрацийӗн Ертӳҫине Юрий Васильева ӗҫрен кӑларнӑ. 10-мӗш номерлӗ хушӑва Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев паян алӑ пуснӑ. Документра палӑртнӑ тӑрӑх, Юрий Васильевич хӑй кӑмӑлӗпе ӗҫрен кайнӑ.

Чӑваш Ен Правительствине паян отставкӑна янине эпир пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: Олег Николаев Министрсен Кабинечӗн унчченхи йышне туса ирттернӗ ӗҫсемшӗн тав тунӑ. «Ҫӗнӗ йышӑну тӑвиччен сире пурсӑра та тивӗҫӗре пурнӑҫлама ыйтнӑ пулӑттӑм. Сирӗнтен чылайӑшӗнпе малашне те ӗҫлӗпӗр», — тенӗччӗ Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлаканӗ Правительство пайташӗсемпе ирттернӗ паян ирхи тӗлпулура.

Cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Олег Николаев хӑйӗн пулӑшуҫисен тивӗҫне пурнӑҫлакансене ҫирӗплетнӗ.

Ҫапла йышӑнӑва вӑл ӗнер алӑ пуснӑ. Документа республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталне паян ирпе вырнаҫтарнӑ.

Тӳрех палӑртар: йышӑнусенче каланӑ тӑрӑх, пулӑшуҫӑсем Олег Николаев Чӑваш Республикин Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫланӑ вӑхӑтра пулӑшуҫӑ тивӗҫне пурнӑҫлӗҫ. Контракта вӗсемпе шӑпах ҫав вӑхӑтлӑх алӑ пуснӑ.

Олег Николаева пулӑшакансем ҫаксем: Иван Даренков, Татьяна Михайлова, Иван Филиппов, Георгий Какабадзе.

Иван Филиппов, сӑмах май, пӗр эрне ытларах Михаил Игнатьев Элтеперӗн пулӑшуҫи те пулса ӗлкӗрчӗ. Унпа йышӑннӑ малтанхи йышӑнӑва кӑҫалхи кӑрлачӑн 18-мӗшӗнче алӑ пуснӑччӗ.