Пурнӑҫри йывӑр лару-тӑрӑва лекнӗ ачасене пулӑшакан фонд ачасене тата ачаллӑ ҫемьесене пулӑшакан ятарлӑ соцслужбӑсем йӗркелемелли конкурс ирттерет. Фонда ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесӗнчен 115 заявка пырса ҫитнӗ. Ҫав шутра Чӑваш Енрен – ҫиччӗ.

Конкурс темиҫе тапхӑрпа иртет. Унӑн иккӗмӗш ӑстрӑмне Раҫҫей Федерацийӗн 44 субъектӗнчен 81 заявка суйласа илнӗ, ҫав шутра пирӗн республикӑран тӑратнӑ пиллӗк проект кӗнӗ. Юрӑхлисене хатӗрленисен йышӗнче – Халӑха социаллӑ пулӑшу кӳрекен Ҫӗрпӳри центр, Халӑха социаллӑ пулӑшу кӳрекен Шупашкарти центр, Халӑха социаллӑ пулӑшу кӳрекен Куславккари центр, Ҫул ҫитмен ачасен Ҫӗнӗ Шупашкарти социаллӑ реабилитаци центрӗ, Чӑваш Ен Ӗҫлев тата социаллӑ хӳтлӗх министерствин Ачасен реаблитаци центрӗ.

Етӗрнесен ентешлӗхне йӗркеленӗренпе кӑҫал 25 ҫул ҫитет. РФ Патшалӑх Думин депутачӗ Николай Малов Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, юбилее хатӗрленсе ирттерес тӗллевпе йӗркелӳ комитечӗн ларӑвне пухӑннӑ. Унта уяв датине малтанласа палӑртнӑ. Хальлӗхе калаҫса татӑлнӑ тӑрӑх, етӗрнесем юбилее ака уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче пухӑнӗҫ.

Юбилей каҫӗнче тӗрлӗ курав ӗҫлӗ, Етӗрне районӗнчи пултарулӑх коллективӗсен концерчӗ пулӗ.

Уява Етӗрне районӗнче пурӑнакансем те, унта ҫуралса ӳссе тӗрлӗ ҫӗре саланнисем те пухӑнӗҫ.

Пуш уйӑхӗн 4-мӗшӗнче Чӑваш Республикин ача-пӑчапа ҫамрӑксен вулавӑшӗн краеведени тата наци литературин пайӗнче «Ҫамрӑк таврапӗлӳҫӗ» клубӑн занятийӗ иртӗ. Унӑн теми – «Мир по представлениям древних чуваш» (чӑв. Авалхи чӑвашсен тӗнчене епле ӑнланни).

Чӑваш халӑхӗн мифӗсене тӗпчеме революцичченех пуҫланӑ, паян та унпа кӑсӑкланаҫҫӗ. Мифсене Раҫҫей, нимӗҫ, венгр тата финн ӑсчӑхӗсем тӗпченӗ. Сӑмахран, Ама йывӑҫ тата Ама ту мӗне пӗлтерет? Мӗншӗн пӗлӗт ҫӗртен уйрӑлса кайнӑ? Ҫӗре чӑвашсем тӑваткал е сакӑр кӗтеслӗ тесе шухӑшланӑ. «Ҫамрӑк таврапӗлӳҫӗ» клуба пынӑ ачасем ҫак тата ытти япала ҫинчен пӗлӗҫ.

Сезонлӑ хӑватлӑ ҫил Францине илсе килнӗ Сахара тусанӗ радиоактивлӑ пулни палӑрнӑ. Ҫакӑн ҫинчен правительствӑпа ҫыхӑнман Acro организаци пӗлтернӗ. Радиоактивлӑх шайӗ ҫынсемшӗн хӑрушлӑх кӑларса тӑратмасть, анчах та ӑна вӗҫтерсе килнинче тӑрӑхласа каламалӑх вырӑн та пур.

Франци 1960-мӗш ҫулсенче Алжирта ядерлӑ хӗҫ-пӑшалӑн тӗрӗслевне ирттернӗ. Экспертсем каланӑ тӑрӑх, ҫавӑнтанпа унти хӑйӑрта цези-137 элемент нумайланса кайнӑ, халӗ вара ҫутҫанталӑк хрантсуссене ҫав «парӑма» каялла тавӑрса панӑ пулать.

Канар утравӗсенчи ҫав йывӑрлӑха Лагуна университетӗнче тӗпченӗ. Салазар Карбалло профессор каланӑ тӑрӑх, Сахарӑри тусанта час-часах Франци ирттернӗ атомлӑ тӗрӗслевсем хыҫҫӑн юлнӑ кали-40 тата цези-137 тупаҫҫӗ. Карбалло ку элементсен виҫи тӑпрара хӑрушсӑррине палӑртать. Ӑсчах каласа панӑ тӑрӑх, уйрӑмах радон газ сиенлӗ, вӑл вара ҫав вырӑнти тӑпраран хӑй тӗллӗн тухать, онкологи чирӗсем аталанас хӑрушлӑха вӑйлатать.

Ку сезонра вара Африкӑри пушхир тусанне ҫил Хӗвеланӑҫ Европӑна виҫӗ хутчен вӗҫтерсе килнӗ.

Паян эпир сирӗнпе инҫетри Африка континентӗнче вырнаҫнӑ Мӑвинкӑ хулари урамсем тӑрӑх пӑхса ҫӳрӗпӗр. Мӑванкӑ (акӑл. Mwingi, выр. Мвинги) — Кенин Хӗвелтухӑҫ провинцире вырнаҫнӑ пысӑках мар хула, халӑх йышӗпе патшалӑхра 78-мӗш вырӑн йышӑнать. Сӑмах май, Найробинче, Кени патшалӑхӗн шӗкӗр хулинче, 3 миллион ытла халӑх пурӑнать. Ку хулара вара 16 пин ҫеҫ.

Африка, паллах, Европа мар, Google машинисем ку континентри сайра вырӑна ҫитсе курнӑ — ҫавна май пирӗн ытлашшиех суйласа тӑма тивмест. Кени тӑрӑх ҫӳренӗ те вӗсем ӳкерсе — эпир вӗсен ҫулӗпе кайӑпӑр.

Кенири халӑх ытларах енӗпе христиансем (82,5%) шутланаҫҫӗ пулин те пирӗн ума чи малтан мичет лекрӗ. Мӑсӑльмансен йышӗ Кенире пурӗ 11,1%. Те мичетӗн архитектури тӳрех курӑмлӑ, те вырӑнне аванраххине суйланӑ — кунта лексенех ку хулара христиансем ытларах тесе калаймӑн. Ятарласа чиркӳсем шыраса пӑхрӑм — ҫул хӗрринче пулмалла тесе кӑтартать картта, анчах тупаймарӑм.

Кунта вара хулана ытти вырӑнсенчен уйӑрса илме паракан паллӑ куратпӑр — шыв пички.

Малалла...

Мускавра Чӑваш Енре ҫуралса ӳснӗ хӗрарӑм виҫӗ ачине хӗл варринче вӑрмана илсе кайса хывӑнтарни пирки пӗлтернӗччӗ. Ачасем ун хыҫҫӑн пульницӑна лекнӗ. Вӗсен сывлӑхӗ халӗ хӑрушлӑхра мар. Амӑшне те пульницӑна вырнаҫтарнӑ, вӑл психика тӗлӗшӗнчен сыввипе сывӑ маррине тӗрӗслӗҫ.

Ачасем кӗҫех Чӑваш Ене килмелле. Вӗсене хӗрарӑмӑн тӑванӗ опекӑна илнӗ. Шӑпӑрлансем ача ҫуртне ан лекчӗр тесе документсене хӑвӑрт хатӗрленӗ.

Малтанах аслин тата вӑтам ачан сывлӑхӗ хӑрушлӑхра пулнӑ. Вӑтамми искусственнӑй аппаратпа сывланӑ. Телее, халӗ йӗркеллех.

Чӑваш Енри Тӗп медицинӑпа социаллӑ экспертиза бюровӗн ертӳҫи улшӑннӑ. Кун пирки республикӑн ӗҫлев тата социаллӑ хӳтлӗх министрӗ Алена Елизарова Инстаграмра пӗлтернӗ.

Министр ҫырнӑ тӑрӑх, ҫӗнӗ пуҫлӑхпа ӗнер, пуш уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, ӗҫлӗ тӗл пулу ирттернӗ. Медицинӑпа бюро эскпертизин бюровне Карина Митина етсе пырать. Ҫӗнӗ ертӳҫӗпе министр сусӑр ҫынсене социаллӑ пулӑшу парас ыйтусене сӳтсе явнӑ. Ҫав шутра – реабилитаци тата абилитаци енӗпе те.

Росгвардин Чӑваш Енри пуҫлӑхӗ улшӑнӗ. Кун пирки республика Элтеперӗ Олег Николаев Раҫҫей Федерацийӗн Наци гвардийӗн Атӑлҫи округӗнчи ҫарӗсен командующийӗпе Александр Порядинпа тӗл пулсан сӑмах хускатнӑ.

«Сирӗн патӑра кӗҫех ҫӗнӗ ертӳҫӗ килсе ҫитӗ. Эпир пуҫлӑхсене пӗр вырӑнтан тепӗр ҫӗре куҫарма йышӑнтӑмӑр», — тенӗ Александр Порядин.

Чӑваш Енри Росгвардин управленине ертсе пынӑ Алексей Ежеев Удмурт Республикинчи управлени пуҫлӑхӗнче ӗҫлеме тытӑннӑ.

18 ҫулти икӗ каччӑ ҫӗрле Атӑл урлӑ каҫнӑ та каялла таврӑнмалли ҫула тупайман. Ку кӑна мар-ха, вӗсене йытӑсем хӑратнӑ.

Каччӑсем ҫухалса кайсан полицие шӑнкӑравланӑ. Виҫӗ полицейски вӗсене шырама кайнӑ. Вӗсем ҫамрӑксене Атӑлӑн сулахай ҫыранӗнчен инҫех мар тупнӑ. Хӑйсем шӑнса кӳтнӗ, йӗпеннӗ, мӗншӗн тесен ҫул шыраса кӗртсем тӑрӑх ашнӑ.

Халӗ каччӑсен пурнӑҫӗпе сывлӑхӗ хӑрушлӑхра мар. Полицейскисем вӗсене киле таврӑнма пулӑшнӑ.

Социаллӑ пулӑшу илекенсен тӗрлӗ ҫӑмӑллӑхпа усӑ куракансем пӗр вӑхӑтра хутсемпе пӑрахнӑччӗ. Кӑшӑлвирус алхаснӑ вӑхӑтра ӑна хушма хутсем тӑратмасӑр, заявлени ҫырмасӑр паратчӗҫ. Халӗ йӗрке улшӑннӑ. Ҫӗнӗлӗх пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен вӑя кӗнӗ.

«Сахал тупӑшлӑ ҫемьесене 6 уйӑхлӑха шута илеҫҫӗ. Регистраци вӑхӑчӗ пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн вӗҫленнисен тӳлеве малашне те илес тесен кирлӗ хутсене ҫӗнӗрен пухмалла, заявлени ҫырмалла», — ӑнлантарнӑ Чӑваш Енӗн ӗҫлевпе социаллӑ хӳтлӗх министрӗ Алена Елизарова брифингра.

Пӗрремӗш ачашӑн федераци бюджетӗнчен паракан тӳлеве ҫулталӑклӑха ҫирӗплетеҫҫӗ. Тӳлев вӑхӑчӗ пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн тухнисен заявление ҫӗнӗрен шӑрҫалама тивӗ.

Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх тӳлевӗшӗн уйӑракан субсидие 2020 ҫулхи юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа кӑҫалхи ака уйӑхӗн 1-мӗшӗччен тивӗҫнисене тата тепӗр 6 уйӑхлӑха тӑсса парӗҫ. Уншӑн таҫта кайса хут ҫырма кирлӗ мар.