«Тилли кӑна, Тилли кӑна тееҫҫӗ» - ҫапла ят панӑ Чӑваш халӑх поэчӗн Петӗр Хусанкайӑн иртнӗ ҫул вӗҫӗнче Шупашкарта кун ҫути курнӑ, Чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай пухса хатӗрленӗ ҫӗнӗ кӗнекине.

Кӗнеке виҫӗ пайран тӑрать. Унӑн пӗрремӗш пайӗ «Тутарстанри Элкел районӗнчи Сиктерме ялӗн ҫыннисем ҫак ялта ҫуралса ӳснӗ Петӗр Хусанкая аса илнисем» ятлӑ. Ку пая чӑваш халӑхӗн пулас аслӑ поэчӗпе пӗр ялта выляса-кулса ӳснӗ Гликерия Белова, Анастасия Казанкова, Михаил Медиков тата Наталия Ирсукова асаилӗвӗсем кӗнӗ.

Кӗнекен иккӗмӗш пайӗнче – Сиктӗрмере иртнӗ ӗмӗр пуҫламӑшӗнче тата кӑшт маларах ҫырса илнӗ чӑваш халӑх юррисем.

Виҫҫӗмӗш пай вара пӗтӗмпех Петӗр Хусанкайӑн пӗтӗм чӑваш тӗнчи пӗлекен «Тилли юррисем» ятлӑ 55 сӑвӑран тӑрать. Вӗсене сӑвӑҫ 1933-1940 ҫулсенче ҫырнӑ.

Петӗр Хусанкайӑн «Тилли кӑна, Тилли тееҫҫӗ» кӗнекине халӑх патне ҫитерме Республикӑри Ҫеҫпӗл Мишши фондне укҫа-тенкӗпе Звениговори аш-какай комбиначӗн ертӳҫи, Халӑхсем хушшинчи Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ преми лауреачӗ, Петӗр Хусанкайпа пӗр ялта ҫуралса ӳснӗ Иван Казанков пулӑшнӑ.

Ҫӗнӗ кӗнекен тиражӗ – 1000 экземпляр.

Малалла...

Чӑваш Енри Профессионал ҫыравҫӑсен союзӗн сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш Енри Профессионал ҫыравҫӑсен союзӗн пайташӗсем литература ёлкине пуҫтарӑнӗҫ. Ҫак йӗркесен авторӗ астунӑ тӑрӑх, ун пеккине ҫыравҫӑсем ытти ҫул та йӗркеленӗччӗ.

Чӑваш Енӗн наци вулавӑшӗнче иртекен культура мероприятине пухӑнса поэтсем иртнӗ ҫула пӗтӗмлетӗҫ, хӑйсен сӑввисене вулӗҫ. Чи лайӑх калем ӑстине куракансем палӑртӗҫ.

Литература ёлки кӑрлач уйӑхӗн 13-мӗшӗнче 16 сехетре пуҫланӗ.

(«Хӗрлӗ кӗпеллӗ телей» драмӑна вуласан - «Тӑван Атӑл», 2022, 12)

Икӗ пайлӑ, вунӑ курӑнуллӑ драмӑри ӗҫсем пӗтсе ларнӑ ялта 1994 ҫул хыҫҫӑн пулса иртеҫҫӗ. Ҫухалса пыракан ялсен шӑпи Арсений Тарасов прозинче («Сутнӑ пӳртри юлашки каҫ» калавра, сӑмахран) тахҫанах палӑрнӑчччӗ. Каллех ҫав тема, ҫав ырату.

«Ялӗнче пӗр чӗрӗ чун юлман. Эпӗ те Ульха пур. Тата кам? Ӳсӗр Палля ӗнтӗ. Тата манӑн икӗ сурӑх»,-тет ватӑлса ҫитнӗ Ҫарахви карчӑк. Унӑн юратнӑ упӑшки Элекҫей вӑрҫӑра нимӗҫ тыткӑнне лекнӗ, хӑтӑлса тухсан каллех тӑшманпа ҫапӑҫнӑ. Пурнӑҫ ӗмӗр тӑршшӗпех пусса тӑнӑ ӑна. Колхоз председателӗ, саккунлӑ вӑрӑ, партийцӑ Палля «ҫӑварлӑхланман» Элекҫее, ҫӑхав ҫырса, тепӗр хут тӗрмене тыттарса ярать.

Саманан йӗксӗк йытти Палля. Ӑна ашшӗ пӑхман. Ҫарахви амӑшне качча илейменнишӗн арӑмӗпе ачи айӑплӑ, имӗш. Ашшӗне кулак тесе Ҫӗпӗре ӑсатнӑ чухне Палля интернатра пурӑннӑ. Вӗсен кил-ҫуртне колхоза панӑ. Кайран ҫав пӳртре Ҫӑрахвисен ҫемйи пурӑнмалла пулса тухнӑ. Хӑй колхоз председателӗ чухне Элекҫейпе Ҫарахвие урӑх яла кӑларса яма хӑтланнӑ.

Малалла...

t.me/vchuvashii сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш Ене «6 кадров» (чӑв. 6 кадр) проектӑн ҫӑлтӑрӗсем килӗҫ.

Телеграмри @вчувашиижить каналта хыпарланӑ тӑрӑх, Шупашкарта Эдуард Радзюкевич тата Галина Данилова пултарулӑхне курса киленме май килӗ.

Ыран, кӑрлач уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, вӗсем «Опасный холостяк» спектакль кӑтартӗҫ.

Афишӑна ӗненсен, спектакль кулӑшла тата кӗтмен финалпа палӑрса тӑрать.

Спектакле курас тесен Ухсай ячӗллӗ культура керменне (вӑл Шупашкарти Ленинград урамӗнчи 32-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ) 19 сехете каймалла.

culture.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Чӑваш патшалӑх филармонийӗ Илья Ильфӑн тата Евгений Петровӑн «Двенадцать стульев» романӗ тӑрӑх лартнӑ мюзикла пырса курма йыхравлать. Ӑна культура учрежденийӗнче кӑрлач уйӑхӗн 6-мӗшӗнче 14 тата 19 сехетсенче кӑтартӗҫ.

Мюзклта Остап Бендер ролӗнче Константин Живулин пулӗ, Владимир Ашмарин Киса Воробьянинов сӑнарне калӑплӗ, Татьяна Васильева — Грицацуева, Чӑваш халӑх артистки Маргарита Финогентова — Петухова, Андрей Именнов — Федор Востриков, Динара Юнисова — Лиза, Анастасия Батюкова — Эллочка, Сергей Степанов — Щукин инженер. Тепӗр тесен, пурне те каласа каяр мар, курма кайсан пӗлме кӑсӑк пулмӗ.

culture.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ иртсе кайнӑ ҫулталӑка пӗтӗмлетнӗ.

Пӗлтӗр культура ӳнер учрежденийӗнче 7 ҫӗнӗ постановка лартнӑ. Вӗсене ачасем тата аслисем валли хатӗрленӗ. Раштавӑн 15-мӗшӗнче, сӑмахран, театрта «Яту сан ӗмӗре ҫуталтӑр» музыкӑпа поэзи каҫӗ иртнӗ. Ӑна Казахстанӑн культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Чӑваш Республикин искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗсченӗ Иосиф Дмитриев (Трер) ҫуралнӑранпа 75 ҫул ҫитнине халалланӑ. Ҫав кун тӗлне Лолита Чекушкина композитор Иосиф Трерӑн «Ӑрӑм» поэми тӑрӑх оратори хатӗрленӗ. Проекта Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗпе пӗрле пурнӑҫа кӗртнӗ.

culture.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

Комсомольски районӗнчи тӗп вулавӑшра кӑҫал этнобиблиотека уҫӑлӗ. Ун валли федераци хыснинчен 10 миллион тенкӗ укҫа уйӑрса парӗҫ.

Ҫӗнӗ йышши вулавӑшра нацисем хушшинчи ҫыхӑнӑва аталантарма ӗмӗтленеҫҫӗ, ҫав шутра чӑвашсенне те тесе шанас килет.

Вулавӑша кӑҫал тӗплӗн юсаса ҫӗнетӗҫ, вулав залӗсене, кӗнеке упракан вырӑнсене ҫӗнӗлле йӗркелӗҫ.

Унта электрон- тата аудиокӗнекесемпе те паллашма май килӗ, Брайль шрифчӗпе кӑларнӑ кӑларӑмсем те пулӗҫ.

culture.cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ

2023 ҫулта Чӑваш Енре виҫӗ автоклуб туянӗҫ.

Республикӑн Культура министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, Чӑваш Енре 1729 ял-хула, вӗсенчен 1720-шӗ — ялтисем. Ялсенче культурӑпа кану ҫурчӗсен шучӗ ҫулсерен чакса пырать. Паянхи куна илсен ун пеккисем — 668.

«Культура» наци проекчӗпе килӗшӳллӗн ҫӗршывра автоклубсене аталантараҫҫӗ. Ӑна туянмалли конкурса хутшӑнса пирӗн республикӑри виҫӗ район ҫӗнтернӗ. Ҫав йышра — Ҫӗрпӳ муниципалитет округӗ, Элӗк муниципалитет округӗ, Ҫӗмӗрле муниципалитет округӗ.

Мускав ҫывӑхӗнче пӑр скульптурисен Подольск фестивалӗ иртет. Унта пирӗн ентеш те хутшӑнать. Вӑл - Шупашкарти Андрей Молоков.

Пӑр скульптурӑсен фестивальне 12 ӑста хутшӑнать. Фестивале Мускавран, Рязаньтен, Питӗртен, Дон ҫинчи Ростовран, Амур ҫинчи Комсомольскинчен, Тюменьтен, Якутскран, Минскран тата Шупашкартан ӑстасем килнӗ.

Андрей Молоков Садко пирки калакан халапа тӗпе хурса пӑртан композици касса кӑларнӑ.

www.chgign.ru сайтран илнӗ сӑнӳкерчӗк

Ӗнер, раштав уйӑхӗн 28-мӗшӗнче, чӑваш писателӗ, журналисчӗ. тӑлмачӗ Ҫӗпритун Шӑпчӑк (Спиридон Павлович Толмасов) (28.12.1897-25.11.1954) ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнӗ.

Писатель-юморист 1897 ҫулхи декабрӗн 28-мӗшӗнче Вӑрнар районӗнчи Ҫӗрпелте ҫуралнӑ. Иртеменкассинчи икӗ класлӑ шкултан вӗренсе тухнӑ. 1913-1916 ҫулсенче Уравӑшри вулӑс кантурӗнче ҫыруҫӑ пулса ӗҫленӗ. 1916 ҫулта ӑна патша ҫарне илнӗ, империалистла вӑрҫа хутшӑннӑ. Граждан вӑрҫинче пулнӑ. Ҫарта фельдшер ӗҫне вӗреннӗ. Унтан таврӑнсан, учительте, вулӑсри ҫутӗҫ пайӗн пуҫлӑхӗнче ӗҫленӗ. Хаҫат-журналпа ҫыхӑну тытма пикеннӗ. Вӑл ҫырнисем час-часах пичетленме пуҫланӑ. Малтанхи сӑвви 1923 ҫулта «Канаш» хаҫатра тухнӑ. 1927 ҫулта хастарлӑ ялкора ҫав хаҫат редакцине ӗҫлеме чӗнсе илнӗ. Унта литсотрудник, пай пуҫлӑхӗ, яваплӑ секретарь пулнӑ. 1935 ҫулта ӑна Хӗрлӗ Чутай район хаҫачӗн редакторӗ пулма куҫарнӑ.