Ачасем чутах тӗтӗм-сӗрӗмпе наркӑмӑшланман. Ҫу, пушар пулман. Шкул автобусӗнче ҫавнашкал сиенлӗ газ тухать-мӗн.

Сӑмах – Етӗрне районӗнчи Советски шкулӗнче вӗренекен ачасем пирки. Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ плана кӗртнӗ тӗрӗслев ирттернӗ. Специалистсем шкул автобусӗнчи сасӑ шайне тата газ тухнипе тухманнине тӗрӗсленӗ.

Мӗн тетӗр? 2011 ҫултанпа автобус салонӗнчи сывлӑш нормативпа килӗшсе тӑман. Углерод окисӗн шайӗ тӑватӑ хутран ытларах пулнӑ. Ҫавна май Етӗрне районӗн сучӗ автобуса вӑхӑтлӑха ҫӳреме чарнӑ.

Канаш районӗнчи пенсионер килте патрон упранӑ. Ку – саккуна пӑсни. 69 ҫулти арҫыннӑн сейфӗнче патронсем тупнӑ.

Тӗрӗссипе, полицейскисем ун патне сунар пӑшалне тӗрӗслеме килнӗ. Шӑпах ҫавӑн чухне вӗсем сейфра патронсем тупнӑ. Тивӗҫлӗ канури арҫын каланӑ тӑрӑх, ку ӑна 2001 ҫулта ашшӗнчен лекнӗ.

Арҫын тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. РФ Уголовлӑ кодексӑн 222-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе килӗшӳллӗн явап тыттарасшӑн. Куншӑн 4 ҫул таран ирӗксӗр хӑварма пултараҫҫӗ.

Чӑвашавтотранс ҫӗнӗ рейс уҫнӑ. Вӑл Шупашкартан Питӗре ҫӳрӗ. 700-мӗш номерлӗ автобус кашни эрнекун ирхи 8 сехетре Шупашкартан тапранса кайӗ. Паян вӑл ҫула тухнӑ ӗнтӗ.

Автобус ҫул ҫинче 24 сехет пулать. Билет хакӗ – 2500 тенкӗ. Ҫурҫӗрти тӗп хулана ҫӳрекен рейса ҫӗртме уйӑхӗн 2-мӗшӗнчен янӑ.

Автобус Питӗртен вырсарникун ирхи 8 сехетре тухӗ. Сӑмах май, Шупашкарти тӗп автовокзалтан та Питӗре кайма пулать. Унтан автобус ытларикун ирхи 9 сехетре ҫула тухать.

Кӗҫех республикӑра полицейскисене халалланӑ палӑк лартӗҫ. Вӑл ӑҫта пулӗ-ха? Ҫӗнӗ Шупашкарта.

ЧР ШӖМӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, темиҫе ҫул каялла Шупашкарта полицейскисене халалланӑ палӑка илнӗ. Ун вырӑнне стела лартнӑ. Палӑка вара Ҫӗнӗ Шупашкарта лартма тесе илсе кайнӑ.

Шалти ӗҫсен органӗнче ӗҫленӗ ветерансем пуҫӑннӑ ӗҫе вӗҫлеме ыйтнӑ, проектпа смета документацине хатӗрленӗ. Ҫавӑн пекех стела эскизне ҫирӗплетнӗ, укҫа-тенкӗ пухма тытӑннӑ. Ыркӑмӑллӑх счечӗ ҫине укҫа килме пуҫланӑ, ҫавна май строительство ӗҫӗ вырӑнтан тапраннӑ.

Эппин, хӑйсен тивӗҫне пурнӑҫланӑ чухне вилнӗ полицейскисене халалланӑ палӑк кӗҫех пулӗ.

Акатуй вӑхӑтӗнчи савӑнӑҫлӑ самант

Юхмапа Пӑла тӑрӑхӗнче пурӑнакансен инфраструктурине аталантарма Чӑваш Ен Элтеперӗн гранчӗ тивӗҫнӗ. Укҫа парасси ҫинчен калакан хута районта иртнӗ Акатуй вӑхӑтӗнче савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура Михаил Игнатьев панӑ.

Ял хуҫалӑх продукцине туса илессипе Патӑрьел районӗ республикӑра иккӗмӗш вырӑнта. «Ҫулталӑк пуҫланнӑрапа ял хуҫалӑх предприятийӗсемпе фермер хуҫалӑхӗсенче сӗт суса илесси 20 процент ӳснӗ. Раҫҫей Федерацийӗн тата республикӑн программисене те хастар хутшӑнаҫҫӗ. Шӑпах ҫак тата ытти кӑтартусем района республикӑри хуласемпе районсем хушшинче виҫҫӗмӗш вырӑн йышӑнма, Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗ районӑн обществӑлла инфраструктурине аталантарма паракан Гранта (6 млн тенкӗ) ҫӗнсе илме пулӑшнӑ», — хыпарлать асӑннӑ тӑрӑхри «Авангард» хаҫат.

Виктор Кочетков

Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев республика Правительствин йӑлана кӗнӗ ларӑвне ирттернӗ. Унта республикӑн Патшалӑх ҫурт-йӗр инспекцийӗн ертӳҫине — ҫурт-йӗр тӗп инспекторне Виктор Кочеткова канлӗ пурӑннӑшӑн сӑмах лекнӗ.

Ларӑва Виктор Кочетков ЧР Министрсен Кабинечӗ тӗрӗслев ӗҫӗсем ирттерессипе ҫыхӑннӑ хутсене унччен йышӑннине улшӑнусем кӗртме хатӗрленӗ проектпа паллаштарнӑ. Улшӑнӑва РФ Правительстви кӑҫал нарӑс уйӑхӗн ҫурринчех йышӑннӑ, пирӗн республикӑри Ҫурт-йӗр инспекцийӗ вара халь кӑна хатӗрленӗ.

«Канлӗ пурӑнатӑр. Раҫҫей Правительстви улшӑнусене нарӑс уйӑхӗн 13-мӗшӗнче тунӑ. Кирлӗ хутсене сирӗн пуш уйӑхӗнчех йышӑнмалла пулнӑ, эсир вара 4 уйӑх иртсен ҫеҫ тӑватӑр. Ку вӑл ӗҫре чӑрмав кӳрет. Ку вӑл сирӗн ӗҫ тухӑҫлӑхне кӑтарать», — кӑмӑлсӑрланнӑ Элтепер.

Ҫак канмалли кунсенче чылай районта Акатуйсем иртрӗҫ. Ҫӗртме уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Елчӗк тата Патӑрьел районӗсенчи ҫӗр ӗҫченӗсен уявӗсенче пулнӑ.

Елчӗкри Акатуй «Ырзамай» культурӑпа кану паркӗнче иртнӗ. Уява пухӑннисене Михаил Игнатьев ҫурхи уй-хир ӗҫӗсене ӑнӑҫлӑ вӗҫленӗ ятпа саламланӑ, пурне те тухӑҫлӑ ӗҫленӗшӗн ырласа тав сӑмахӗ каланӑ.

Ытти районти уявпа танлаштарсан Елчӗк ҫӗрӗ ҫинчи уявра чӑвашлӑх сӗмӗ ытларах пулни сисӗнет. Чӑваш тӗрриллӗ капӑр ҫипуҫа тӳре-шара та тӑхӑннӑ.

Михаил Игнатьев Элтепер Акатуй тӗрлӗ халӑхӑн йӑли-йӗркине пӑхӑнса пыма, туслӑн ӗҫлесе пурӑнма вӗрентет тесе хакланине маларах Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Уяв мероприятийӗсене Правительствӑн планеркинче тишкернӗччӗ. Республика ертӳҫи наци тумӗсем ҫак уявӑн тӗп атрибучӗ тесе палӑртнӑ май Акатуйсемпе Сапантуйсене наци культурине упракан уявсем тесе ырланӑччӗ.

Элӗксем ҫурхи ӗҫсене вӗҫленине паллӑ тунӑ. Район халӑхӗ, хӑнасем Акатуйра савӑннӑ.

Ӗҫпе спорт уявӗ ҫӗртме уйӑхӗн 10-мӗшӗнче иртнӗ. Ӑна кӑҫал Ашшӗпе Амӑшӗн ҫулталӑкне тата Экологи ҫулне халалланӑ. Уява ЧР юстици министрӗ Наталия Тимофеева та килнӗ.

Акатуй «Тури чӑвашсен культурипе йӑли-йӗрки» этника картишӗнче иртнӗ. Хӑнасем «Хӑна картишӗсенче» пулса курнӑ. Вӗсене ял тӑрӑхӗсем йӗркеленӗ.

Паллах, уява район пуҫлӑхӗ Владислав Волков тата район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Александр Куликов уҫнӑ. Наталия Тимофеева министр вара халӑха ЧР Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн ятӗнчен саламланӑ.

Акатуй юрӑ-ташӑсӑр епле ирттӗр ӗнтӗ? Пултарулӑх ушкӑнӗсем сцена ҫинче юрланӑ, ташланӑ. Мӗн уяв вӗҫленичченех халӑх йышлӑ пулнӑ.

Пӗр арҫын ывӑлне чылай вӑхӑт алимент тӳлемен. Ӑна ятарлӑ приемнике вырнаҫтарнӑ. Кун пирки Чӑваш Енри суд приставӗсен федераци службин порталӗнче пӗлтереҫҫӗ.

Арҫынна 2014 ҫултанпа шыранӑ. Тӗрӗслӗх пур-пӗрех тӑрӑ шыв ҫине тухнӑ. Вӑл юридици адресӗсӗр вӑхӑтлӑх ҫуртра пурӑннӑ-мӗн. Пӗр сӑмахпа, бомжа тухнӑ. Вӑл ӑҫтине пӗлсен пристав вырӑна ҫитнӗ.

Арҫын ҫул ҫитмен ывӑлне 1 миллион тенкӗ ытла алимент тӳлемен. Арҫынна суд приставӗсен федераци службине протокол ҫырмашкӑн илсе килнӗ. Кунсӑр пуҫне ӑна ятарлӑ приемнике 10 талӑклӑха хупнӑ.

Нумаях пулмасть чи лайӑх социаллӑ ӗҫчене палӑртнӑ. Ку ята Ольга Маркова тивӗҫнӗ. Унӑн ӗҫ кунӗ графикпе иртет: урай ҫумалла, апат-ҫимӗҫ туянмалла, апат пӗҫермелле… Ватӑ ҫынсем ӑна кашни кунах кӗтеҫҫӗ.

Тӗслӗхрен, Ольга 91 ҫулти Мария Кулагинӑна пӑхса тӑрать. Вӑл – сусӑр. Унпа пӗр подъездра Валентина Абносова пурӑнать. Вӑл 77 ҫулта, темиҫе ҫул каялла упӑшкипе ывӑлне пытарнӑ. Унтанпа Ольга Маркова уншӑн чи ҫывӑх ҫын пулса тӑнӑ.

Ватӑ ҫын прульницӑна лекет-и? Ольга Маркова ун патне те ҫӳрет, ҫимелли илсе пырать. Социаллӑ ӗҫченӗн ватӑсене ӗҫпе кӑна мар, ырӑ сӑмахпа та пулӑшмалла.

Ольга ку тытӑмра 14 ҫул ӗҫлет. Вӑл квалификацие темиҫе хутчен ӳстернӗ. «Чӑваш Енри чи лайӑх социаллӑ ӗҫчен» ята вӑл чӑтӑмлӑхне, ырӑ кӑмӑлӑхне пула илнӗ.