Нарӑсан 22-мӗшӗнче (пуҫламӑшӗ 10 сехетре) Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче республика шайӗнчи «Ӳнер йӑли тата музей» ятлӑ ӑслӑлӑхпа практика конференцине ирттереҫҫӗ. Ӑна Никита Кульмич Сверчков (1891-1985) ҫуралнӑранпа 120 ҫул ҫитнине халалласа хатӗрленӗ. Ун умӗн, нарӑсӑн 11-мӗшӗнче музейра ӳнерҫӗн пысӑк куравне уҫӗҫ.
Конференцире ҫак темӑсене сӳтсе явӗҫ:
◊ Чӑваш Ен сӑрӑ ӳнерӗн йӑли тата аталанӑвӗн ҫивӗч ыйтӑвӗсем.
◊ Н.К. Сверчковӑн хальхи чӑваш культуринчи пултарулӑхпа педагогика пӗлтерӗшӗ.
◊ Художник пултарулӑхӗнчи наци культури.
◊ ЧПӲМ тата республикӑри ытти музейсенчи Н.К. Сверчковӑн ӗҫӗсем.
◊ ЧПӲМ пуххинчи Н.К. Сверчковӑн иконографийӗ.
Конференцие хутшӑнма музей тата архив ӗҫченӗсене, ӳнер тӗпчевҫисене, ӳнерҫӗсене, литературӑпа кӑсӑкланакансене, студенсене, вӗрентевҫӗсене тата ӳнере кӑмӑллакансене пурне те йыхравлаҫҫӗ.
Конференци хыҫҫӑн музей статьясен пуххине кӑларма шутлать.
Ыйтса пӗлмелли инҫесас номерӗсем: 63-63-04 (директор приемнӑйӗ), 62-42-75 (Татьяна Владиславовна Краснова, диреторӑн аталану енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ)
Сверчков Никита Кузьмич — чӑваш ӳнерне никӗслекенсенчен пӗри шутланать, унӑн вӗрентекенӗсем шутӗнче Н.
Кӑрлачӑн 25-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче Владислав Немцевӑн ятарлӑ куравӗ ӗҫлеме пуҫланӑ.
Юбиляра ӳнер анинче тӑрӑшса ӗҫленӗшӗн Чӑваш Республикин Президенчӗ Михаил Игнатьев хӑйӗн Хушӑвӗпе пултаруллӑ ӳнерҫе «Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ ӳнерҫи» ята панӑ ятпа саламларӗҫ.
Курава килнӗ ҫынсене ун ӗҫӗсем кӑмӑла кайрӗҫ. «Тавралӑхра чаплӑран та чаплӑ тавралӑх», — тесе хакларӗҫ ун ӗҫӗсене хӑш-пӗр куракан.
Шупашкарти Калинин урамӗн 80 ҫуртӗнче вырнаҫнӑ «Гараж» мастерской ачасем валли ятарлӑ уроксем уҫнӑ — «Бум!» клуб йӗркеленӗ. Унта 4,5-7 ҫулхи ачасем пыма пултараҫҫӗ. Укҫалла, пӗрремӗш урокӗ — тӳлевсӗр (малтан ҫырӑнмалла). Уроксем кашни вырсарникун, эрнере пӗр хут иртеҫҫӗ.
Енчен те эсир хӑвар ачӑрӑн пултарулӑхне аталантарас килет пулсан — ҫак клуба ҫырӑнтарма пултаратӑр. Ачасем унта ӳкерӗҫ, апликацисем тӑвӗҫ, мӗн те пулин ӑсталӗҫ.
Ҫырӑнмалли телефонсем: 8-927-996-06-70 (Катя), 8-927-386-51-87 (Надя). Контактри ушкӑн — Club21839397.
ХК: Парнесем валли «Гараж» мастерскойӗ картин рамисене хӑвӑрт тата вӑхӑтра туса панӑшӑн чун-чӗререн тав тӑватпӑр.
Трак енти музыка обществи халь хӑй тӗллӗн вӗреннӗ 18 кӗвӗҫе пӗрлештерет, вӗсем пурте пултарулӑх лаҫҫинче тӳпе хываҫҫӗ, ҫӗнӗ юрӑсем ҫыраҫҫӗ.
Красноармейски районӗн музыка обществин правленийӗн председателӗнче районти ачасемпе ҫамрӑксен ӳнер шкулӗн директорӗ Николай Никоноров ӗҫлет.
Юпан 12-мӗшӗнче, ытларикун, малтан палӑртнӑ пекех районти халӑх пултарулӑх ҫуртӗнче музыка обществин ларӑвӗ иртнӗ. Унта виҫӗ ыйту пӑхса тухнӑ.
Композиторсем умӗнче малтанах правлени председателӗ Н.Никоноров тухса калаҫнӑ, кӑҫал чӳк, раштав уйӑхӗсенче пурнӑҫламалли ӗҫ-хӗлпе паллаштарнӑ. Акӑ чӳк уйӑхӗнче районти ачасемпе ҫамрӑксен ӳнер шкулӗнче юрӑ-кӗвӗ ҫыракансене нотӑсене компьютерпа ҫырма хӑнӑхтармалли занятисене йӗркелеҫҫӗ. Раштав уйӑхӗнче вара Алманчри вӑтам шкулта ҫамрӑк юрӑҫсен фестивалӗ пулать. Ку тӑрӑхра хӑй тӗллӗн вӗреннӗ Олег Димитриев композитор ҫуралса ӳснӗ.
Ларура Кӑлавара ҫуралнӑ, Красноармейскинче пурӑннӑ хӑй тӗллӗн вӗреннӗ композитор Наум Григорьев ҫуралнӑранпа 85 ҫул тултарнӑ май, унӑн пурнӑҫӗпе ӗҫӗ-хӗлӗ ҫинчен районти Н.
Тин кӑнаҫ лавккасене Ева Лисинӑн «Рия» новелли тӑрӑх ӳкернӗ илемлӗ фильм сутлӑха ҫитрӗ. Вӑрӑмӑшӗ — 90 минут.
«Ку истори кирек кампа та, кирек ӑҫта та пулса иртме пултарнӑ, пултарать те... Пурнӑҫра ытти яланах ҫӗнтерет. Анчах та чӑн туйӑм хуҫалансан, ӗмерсем хушши пӗр-пӗрин патнелле туртӑннӑ чунсем пӗрле пулма Турӑ кӗнекинче ҫырнӑ пулсан, — вӗсем пӗрле пулаҫҫех. Арҫенпе Рия юратӑвӗ те шӑпах ҫавӑн пекки...» — пӗлтерет DVD хуплашки.
Тӗп роле Наталья Шамбулина вылять. Ҫавӑн пекех илемлӗ фильмра Типшӗм Сашук, Ион Шеремет, Светлана Васильева, Ирина Архипова, Васильий Павлов, Ольга Ухтерикова, Петр Ермолаев, Лидия Красова, Александр Степанов ӳкерӗннӗ. Режиссерӗ тата сценари ҫыраканӗ — Вячеслав Оринов.
«Фильм тӗпрен илсен лайӑх пулса тухнӑ. Типшӗм Сашук юррисем самай пуянлатаҫҫӗ, пӑхса ларма кӑмӑллӑ. Паллах оператор ӗҫӗ тата монтаж аванрах пулмалла. Тата сасӑ яланхи пекех вылять. Пирӗн куракан ҫак ҫитменлӗхсене каҫарать, паллах...
...Мана ку фильм пурпӗрех савӑнтарчӗ.
«Ҫӗр-пин юрӑ ҫӗр-шывӗнче» кӑҫалхипе вунпӗрмӗш хут «Кӗмӗл сасӑ» эстрада юррисен фестиваль-конкурсӗ иртрӗ. Раҫҫейӗн тӗрлӗ кӗтесӗнчен килнӗ яш-кӗрӗм хутшӑнчӗ ҫак ӑмӑртӑва. Самара, Саратов, Оренбург, Чӗмпӗр облаҫӗсенчен, Тутар, Пушкӑрт республикисенчен килнӗ юрӑҫсемпе пӗрлех Чӑваш республикин тӗрлӗ ял-хулисенчи ҫамрӑкӗсем те хӑйсен пултарулӑхне кӑтартрӗҫ.
Чӑваш филологийӗпе культура факультечӗн 1 курсӗнче вӗренекен Ҫӗмӗрле каччи Рязанов Константин вара жюририсене хӑйӗн вӑйлӑ сассипе тӗлӗнтермеллипех тӗлӗнтерчӗ. Юлашки ҫулсенче, эстрада пирки апла-капла шухӑшсем илтӗнкеленӗ вӑхӑтра, чӑн кӗмӗл саслӑ ҫамрӑксем сцена ҫине килни уйрӑмах савӑнтарать. В.Давыдов-Анатри сӑвви тӑрӑх кӗвӗленӗ «Атте-анне» юрӑпа конкурса хутшӑннӑ Костя «Гран-при» ҫӗнсе илме пултарчӗ. Ҫавӑн пекех ЧФК факультетӗнче 2 курсра вӗренекен Дима Иванов та хӑй кӗвӗленӗ «Мӗншӗн?» юрӑпа «Чи тарӑн туйӑмлӑ юрӑҫ» ята тивӗҫрӗ конкурсра.
Эпир маттур студентсене пӗтӗм чунтан саламлатпӑр, пултарулӑхӑн ҫӑмӑл мар ҫул-йӗрне такӑрлатма вӑй-халпа ӑнӑҫу сунатпӑр.
"Чӑваш Ен” санаторинче Балтаев Николай Михайлович 10-мӗш хут ӗнтӗ ирттерет НИМЕ-симпозиум. Ҫак 10 ҫул хушшинче 120 яхӑн юпа-кӳлепе касса хатерленӗ. Унта чӑваш-сӑвар ӳнерҫисен ушкӑнӗ хутшӑнать. Вӗсене уншӑн ТАВ!
Ӗнер, нарӑсӑн 13-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче Юрий Иванович Ксенофонтов скульптурисен куравӗ уҫӑлнӑ. Ӑна Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ художник ҫуралнӑранпа 60 ҫул (пушӑн 15-мӗшӗнче палӑртӗҫ) ҫитнӗ вӑхӑта халалланӑ.
Курава музей директорӗ Геннадий Козлов уҫрӗ. Вӑл пӗлтернӗ тӑрӑх куравра ӑстаҫӑн, тӑванӗсен, юлташӗсен тата вӗренекенӗсен ӗҫӗсене курма май пур, пурӗ 70 ӗҫ ытла. Вӗсенчен 35-ӗшӗ музей пурлӑхӗ шутланать.
Культура министерствин ӳнерпе вӗрентӳ пайӗн пуҫлӑхӗ Альбина Алексеева Юрий Иванович чӑваш культуришӗн питӗ пӗлтерӗшлӗ пулни ҫинчен пӗлтерчӗ. Ксенофонтов — ятарлӑ пӗлӳ илнӗ пӗрремӗш чӑваш шӗпсутҫӑ (скульптор). Ӗмӗрӗ вӑрӑм пулман пулин те вӑл чӑвашлӑхра самай тарӑн йӗр хӑварнӑ — чӑваш скульптурин шкулне йӗркелекенни шутланать. Вӗренекенӗсем та унӑн нумай — сӑмахран, Владимир Нагорнов.
Чӑваш патшалӑх ӳнер музейӗнче паян Алексей Коккелӗн реставрациленӗ «Чайная» картинин кӑтартмӑшӗ (презентацийӗ) иртӗ.
Ку ӳкерчӗк художникӑн чи паллисенчен пӗри шутланать. Ӳкерӳҫӗ ӑна 1912 ҫулта диплом ӗҫӗ евӗр хатӗрленӗ пулнӑ. Хаклавҫӑсем лайӑх йышӑннине кура пулӗ Раҫҫей Империйӗн ӳнер Академийӗ ӑна туяннӑ. 1913, 1914 ҫулсенче ку ӳкерчӗк Мюнхена, Венецине ҫитсе курнӑ, унти тӗнче шайӗнчи куравсене хутшӑннӑ. Ӳкерчӗке куравсенче чи чаплӑ вырӑс художникӗсен ӗҫӗ пек кӑтартнӑ пулнӑ. 1930-мӗш ҫулсем пуҫламӑшӗнче ӳкерчӗке Ленинградран Саратоври ӳнер музейне куҫарнӑ. Кайран вӑл Вольск таврапӗлӳ мезейне ҫитнӗ.
1980-мӗш ҫулта вара, шӑп та лӑп Алексей Кокель ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ тӗле, ӑна Петров-Водкинӑн «У окна» ӳкерчӗкӗпе улӑштарнӑ. Ҫапла май Алексей Кокель картини Чӑваш ҫӗрне ҫитнӗ.
Реставрацилекеме Харьковри ӳнерпе дизайн патшалӑх академийӗн Марина Коряковцевӑпа Елена Панченко пулӑшрӗҫ. Ку вӑл Харьковри аслӑ шкулпа Чӑваш патшалӑх университечӗ хушшинчи тачӑ ҫыхӑнусем пуррине пула пурнӑҫланчӗ.
Нумай пулмасть Шупашкарта Чӑваш халӑх художникӗн Моисей Спиридоновӑн музей-хваттерӗнче кӗнеке уявӗ иртрӗ. Ӑна Валентина Минеевӑн кӑҫал тухнӑ «Чӑвашсен эрешлӗ пир-авӑрӗ» («Чувашское узорное ткачество») кӗнекине халалланӑ. Вӑл – «Из опыта народных мастеров» ярӑмра тухнӑ 3-мӗш капӑр кӗнеке — малтанхисем пек вырӑсла ҫеҫ мар, икӗ чӗлхепе. Унта «Сӳс-кантӑрпа ҫип ҫинчен», «Пир хатӗрӗсем, пир тӗртни ҫинчен», «Тӗрлӗрен пирсем тата кавирсем», «Тӗрлӗрен хӑю, пиҫиххи» ятлӑ пайсем пур. Кӗнеке сӑрлӑ ӳкерчӗксемпе, илемлӗ сӑнӳкерчӗксемпе куҫа илӗртсе тӑрать.
Кӗнеке авторӗ 84-ра. Вӑл ӗмӗр тӑршшӗпех чӑвашӑн эрешлӗ пир-авӑрӗпе кӑсӑкланнӑ. Ҫав ӑсталӑха вӗренсе ҫитнӗ те тӗрленӗ, тӗртнӗ, ҫыхнӑ, ыттисене вӗрентнӗ. Халь хӑй лайӑх пӗлекен япаласем ҫинчен чӑвашла алҫыру хатӗрленӗ, унтан – кӗнеке издательстви ыйтнипе — вырӑсла та куҫарнӑ.
Мӗншӗн кӗнеке уявӗ Спиридонов музей-хваттерӗнче иртрӗ-ха? В.Минеева – ҫак музейӑн 1-мӗш пуҫлӑхӗ, 11 ҫул (1990 – 2001) хӑй пӗчченех ҫавӑнта ӗҫленӗ.
+6.3 °C