Пуш уйӑхӗн 16-мӗшӗнче СССР Журналистсен союзӗн), Раҫҫей Писателӗсен союзӗн патайшӗ Михаил Мерчен (Михаил Захаров) ҫыравҫӑ ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнӗ. Вӑл 2020 ҫулхи раштав уйӑхӗн 7-мӗшӗнче куҫне ӗмӗрлӗхе хупнӑ.
Михаил Мерчен Шупашкар районӗнчи Анаткас Тӑрӑн ялӗнче ҫуралнӑ. Колхозра та вӑй хунӑ, Шупашкарти пир-авӑр комбинатӗнче водительте те. Ӗҫленӗ вӑхӑтрах вӑл бухгалтерсен каҫхи курсӗнче вӗреннӗ, салтакран таврӑнсан каччӑ Шупашкарти ӳнер студийӗнче виҫе ҫул вӗренсе художник ӑсталӑхне алла илнӗ.
Ҫыравҫӑн кӗнекисем ҫаксем: «Сарӑ роза», «Куҫӗсем! Ах, куҫӗсем!», «Вӗҫсӗр ҫул», «Хумлӑ Атӑл».
Чӑваш Республикин патшалӑх истори архивӗ сумлӑ уйрӑм ҫын коллекцийӗнчи эткерлӗхпе пуянланнӑ.
Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамбльне илемлӗх ертӳҫи пулса нумай ҫул ертсе пынӑ Юрий Васильев управҫӑсене хӑйӗн архивӗнчи япаласене илсе пырса панӑ. Сӑнӳкерчӗксем тӑрӑх хакласан, Юрий Васильев хӑйӗн Тав хучӗсемпе Хисеп хучӗсене тата сӑнӳкерчӗксене илсе пынӑ.
Юрий Васильевич – Чӑваш АССР тата РСФСР искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Раҫҫей Федерацийӗн халӑх артисчӗ, К.В. Иванов ячӗллӗ патшалӑх премийӗн лауреачӗ.
Архивра «Парнелӳ кунӗ» акци иртнӗ.
«Литературная Россия» интернет-порталта пуш уйӑхӗн 11-мӗшӗнче «Последний истинный чуваш?» ятлӑ статья пичетленсе тухнӑ. Ӑна Иосиф Дмитриев-Трер актёра, режиссёра, педагога, сӑвӑҫа, куҫаруҫӑна, авалхи чӑваш юррисене хитре ӑста шӑрантарнӑ пултаруллӑ ҫынна халалланӑ. Статья авторӗ — Атнер Хусанкай.
Иосиф Трер, Атнер Хусанкай калашле, чӑн та хӑйне евӗр ҫын пулнӑ. Ун пеккисем пинте кӑна мар, темиҫе пинте те пӗрре пулӗ.
Статья ятне ыйту паллипе ҫырни автор Иосиф Трер пек ҫын, тен, таҫта такам татах та тупӑнасса шаннине пӗлтерет.
Паян, пуш уйӑхӗн 17-мӗшӗнче, Алексей Ургалкин ҫуралнӑранпа 113 ҫул ҫитрӗ. Юбилей мар пулин те сумлӑ ҫын ҫинчен аса илмеллех.
Алексей Ургалкин (17.03.1910-07.11.1981) — Чӑваш АССР тава тивӗҫлӗ артисчӗ (1945), Чӑваш АССР халӑх артисчӗ (1950), РСФСР тава тивӗҫлӗ артисчӗ (1957), РСФР халӑх артисчӗ (1968), СССР халӑх артисчӗ (1976).
Чӑваш драма театрӗнче вӑл 1936 ҫулта ӗҫлеме тытӑннӑ. Пурӗ 65 ҫул ӗҫленӗ вӑл унта. Ӑна режиссёрсем те, куракансем те юратнӑ.
...«Советская Чувашия» хаҫатра пичетленнӗ Гадина Сидорован «Артист из гущи народной» статйи куҫ тӗлне лекрӗ. Унта палӑртса хӑварнӑ тӑрӑх, Алексей Ургалкин калӑпланӑ сӑнарсене Фаина Романова театровед тӑрӑшса тунӑ скульптура произведенийӗсемпе танлаштарнине вуласа пӗлме кӑсӑклӑ пулчӗ. Ҫӗнӗ сӑнара калӑплама тытӑниччен артист ӑна малтан хут ҫине ӳкерсе хунӑ иккен: сӑмсине, куҫне, ҫӳҫӗ-пуҫӗ епле пулнине. Кайран ҫеҫ Ургалкин ҫав сӑнар тавра ӗҫлеме тытӑннӑ иккен.
Чӑваш Ен тата Иван Яковлева сума сӑвакан ытти хӑш-пӗр регион та паллӑ вӗрентекен ҫуралнӑранпа кӑҫалхи ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче 175 ҫул ҫитнине уявлама хатӗрленет.
Пирӗн республикӑра ҫавна май логотиппа брендбук хатӗрлеме йышӑннӑ. Чи лайӑх ӗҫе суйласа илме ятарлӑ конкурс ирттереҫҫӗ.
Конкурс ҫӗнтерӳҫине логотипа хатӗрлеме 90 пин тенкӗ парӗҫ, унсӑр пуҫне автора тепӗр 10 пин тенкӗ тӳлӗҫ.
Конкурса ирттерессишӗн Чӑваш Енӗн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерстви яваплӑ.
Елчӗк тӑрӑхӗнчи Лащ Таяпа ялӗнчи шкулта Чӗмпӗр облаҫӗнчи чӑваш автономийӗн пуҫлӑхӗнче ӗҫленӗ Олег Мустаева асра тытса асӑну хӑми вырнаҫтарнӑ. Аса илтерер: маттур чӑваш арӗ пӗлтӗрхи пуш уйӑхӗн 14-мӗшӗнче пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ.
Олег Мустаев — Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, Елчӗк районӗн хисеплӗ ҫынни пулнӑ.
Олег Мустаев 1965 ҫулхи раштавӑн 4-мӗшӗнче Елчӗк районӗнчи Ҫӗнӗ Эйпеҫ ялӗнче ҫуралнӑ. И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУна пӗтерсен вӑл Чӗмпӗре куҫса кайнӑ. 1992 ҫулта ӑна «Еткер» чӑваш фончӗн президентне суйланӑ. 2016 ҫултанпа Чӗмпӗр облаҫӗнчи чӑваш наци культурин автономин председателӗ пулнӑ, 2017 ҫулта ӑна Чӑваш наци конгресӗн вице-президенчӗ пулма шаннӑ.
Пуш уйӑхӗн 12-мӗшӗнче Ольга Дуняк художник, педагог пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ. Кун пирки Маргарита Красотина журналист халӑх тетелӗсенчен пӗринчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ.
Ольга Дуняк кантӑка ирӗклӗн вӗрсе карӑнтарса тӗрлӗ хитре япала тума пӗлекен ӑста пулнӑ. Александр Дуняк артист хӗрӗ Ленинградри аслӑ ӳнер промышленнность училищинче экскурсире пулнӑ чух кантӑка юратса пӑрахнӑ та ҫав енӗпе вӗренме кӗрес шухӑшпа ҫунатланнӑ. Ҫунатланнӑ та, ӗмӗтне пурнӑҫа кӗртнӗ. Пӗр ӗмӗчӗ ҫеҫ унӑн пурнӑҫланайман — Шупашкарта та вӑл ҫавӑн пек производство уҫма ӗмӗтленнӗ. Пирӗн республикӑмӑрӑн тӗп хулинче «чӑваш кантӑкӗпе хрусталь цехӗ» тума май килменрен вӑл Дон ҫинчи Ростова тухса кайнӑ. Унта ӑсталанӑ ӗҫӗсене Шупашкара илсе килнӗ.
Нарӑс уйӑхӗн 14-мӗшӗнче Раҫҫей писателӗсен союзӗн членӗ, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ преми лауреачӗ Николай Ишентей (Николай Петрович Петров) 70 ҫул тултарнӑ. Ҫавна май Улатӑр районӗнчи Кивӗ Эйпеҫри вӑтам шкулта информаци сехечӗ ирттернӗ. Кун пирки халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче Валентина Малышева пӗлтернӗ.
Вӗренекенсем Николай Петровичӑн пурнӑҫӗпе тата пултарулӑхӗпе паллашнӑ май сӑвӑҫ Чӑваш Енри Ҫӗрпӳ районӗнчи Тури Шурҫырма ялӗнче 1953 ҫулта ҫуралнине пӗлнӗ. Пулас поэт малтанласа Чӑваш ял хуҫалӑх институтӗнче ӑс пухнӑ.
Вӑл шкулта та вӗрентнӗ; «Хыпар» хаҫатра, «Капкӑн» журналта ӗҫленӗ. «Николай Ишентей – нумай кӗнеке авторӗ, кӗҫӗннисен юратнӑ юмахҫи те», — каласа кӑтартнӑ Валентина Малышева ачасене поэт ҫинчен.
Чӗмпӗр хулинчи пӗр урам тимӗр-тӑмӑр касакан станок туса кӑларакан предприяти ячӗпе хисепленсе тӑнӑ. Тӗнче шайӗнче ӗҫлекен преприяти ҫитменнине тата нумаях пулмась Чӗмпӗрти производствӑна хупса хунӑ.
«Улправда» тӗнче тетелӗнчи кӑларӑмра пӗлтерни тӑрӑх хакласан, урам ячӗ шкул ачисене килӗшмен. Вӗсем ӑна улӑштарма сӗннӗ. Вӗсем каланине Алексей Русских кӗпӗрнаттӑр ырласа йышӑннӑ.
Халӗ вара региона пур енлӗ аталантарассипе ӗҫлекен штаб ларӑвӗнче урам ятне Василий Баданов паттӑр ятне пама йышӑннӑ.
Василий Баданов Чӗмпӗр облаҫӗнче ҫуралнӑ. Вӑл танк ҫарӗсен генерал-лейтенанчӗ пулнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче паттӑрлӑх кӑтартнӑшӑн ӑна 1942 ҫулхи раштав уйӑхӗнче II степеньлӗ Суворов орденӗпе чысланӑ.
Чӑваш Енри виҫӗ шкула паллӑ ентешсен ятне панӑ.
Шупашкар районӗнчи Хыркассинчи ача-пӑча ӳнер шкулӗ паллӑ чӑваш композиторӗ Герман Лебедев ячӗпе хисепленсе тӑма пуҫланине эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха.
Сӗнтӗрвӑрринчи ҫавӑн пек шкул Анатолий Тогаев музыка ӗҫченӗ тата композтор ячӗпе хисепленсе тӑма тытӑннӑ. Анатолий Тогаев асӑннӑ районти Шуркасси ялӗнче ҫуралнӑ. Ҫӗрпӳри ача-пӑча ӳнер шкулӗ Олимпиада Агакова ячӗпе хисепленсе тӑрать. Олимпиада Агакова — паллӑ юрӑҫ тата педагог, Чӑваш АССР тава тивӗҫӗ артистки.
+0.3 °C