Ноябрӗн 29-мӗшӗнче Иккассинчи пултарулӑх ҫуртӗнче пирӗн ентеш, ҫыравҫӑ, куҫаруҫӑ, тӗпчевҫӗ, вӗрентекен Николай Васильевич Шупуҫҫынни (Васильев) ҫуралнӑранпа 130 ҫул ҫитнине халалласа «Поэт каллех утать ялтан яла» ятлӑ асӑну каҫӗ иртрӗ. Ял халӑхӗ , килнӗ хӑнасем малтанах Н.В.Шупуҫҫыннин пурнӑҫӗпе пуларулӑхне халалланӑ куравпа паллашрӗҫ.. Кунта Николай Васильевич ҫинчен хатӗрленӗ тӗпчев ӗҫӗсем, хаҫатра ҫырса кӑларнӑ статьясен пуххи, фотоальбомсем.
Антонина Михайловна Михайлова, библиотека ертӳҫи, асӑну каҫне Стихван Шавли ҫырнӑ «Шупуҫҫынни» ятлӑ сӑввипе уҫрӗ. Залра пухӑннӑ ял халӑхне пирӗн ентеше хисеплесе килнӗ хӑнасемпе паллаштарчӗ. Ҫыравҫӑн пултарулӑхне хак парса Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнчен филологи ӑслӑлӑхӗсен тухтӑрӗ, профессорӗ Родионов Виталий Григорьевич, И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗчен доценчӗ Софронова Ирина Владимировна тухса калаҫрӗҫ. Тӗл пулӑва ҫавӑн пекех Шмелева Н.П тата А.Л. Шпаннагель поэтсем хутшӑнчӗҫ .
Ҫырмапуҫ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Рамиль Гаязетдинович Гельметдинов пӗрле пухӑнса Н.В.Шупуҫҫыннин кунне паллӑ тунипе кӑмӑллӑ пулнине палӑртрӗ, хӑнасене хисеплесе килнӗшӗн тав турӗ.
Шупашкарта кун кунлакан Екатерина мӑшӑрӗпе 70 ҫул ҫума-ҫумӑн кун кунланӑ. Хӗрарӑм халӗ 105 ҫул тултарнӑ. Юбилейне вӑл тӑванӗсемпе паллӑ тунӑ, тӳре-шара та саламлама килнӗ.
Екатерина 1914 ҫулта ҫуралнӑ. 5 ҫулта чухне вӑл амӑшӗсӗр тӑрса юлнӑ, ҫывӑх ҫынни тифпа чирлесе вилнӗ. 20 тултарсан ашшӗпе ӗмӗрлӗхех сывпуллашнӑ, вӑл вӑрманта сарӑмсӑр вилнӗ.
Екатеринӑн мӑшӑрӗ Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче Волохов фронтӗнче ҫапӑҫнӑ. Упӑшки 2013 ҫулта пурнӑҫран уйрӑлнӑ, кун хыҫҫӑн Екатерина Шупашкара пурӑнма куҫнӑ.
Чӑваш патшалӑх художество музейӗнче Геннадий Айхине халалланӑ интерактивлӑ курав хатӗрлеҫҫӗ. Ӑна чӳк уйӑхӗн 29-мӗшӗнче 16 сехетре савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫма палӑртнӑ.
Курава «Границы образа. Поэты и художники круга Айги» (чӑв. Сӑнар чиккисем. Айхи ҫумӗнчи поэтсемпе художниксем) ят парӗҫ. Ӑнӑ Чӑваш халӑх поэчӗ Геннадий айхи ҫуралнӑранпа 85 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Курав поэзипе живопиҫрен тӑрӗ. Ун валли Мускаври икӗ поэтӑн: Андрей Черкасовӑн тата Николай Звягинцевӑн — сӑввисене суйласа илнӗ. Унсӑр пуҫне музейре упранакан Шупашкарти, Парижри тата Мускаври художниксен: Анатолий Миттовӑн, Пётр Петровӑн, Игорь Улангинӑн, Георгий Фомиряковӑн, Владимир Яковлевӑн, Игорь Макаревичӑн, Николай Дронниковӑн, Игорь Вулохӑн — ӳкерчӗкӗсем пулӗҫ.
Хӗрлӗ Чутай районӗнче пурӑнакан Лидия Стекольщикова 100 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Унӑн ҫуралнӑ кунӗ чӳкӗн 10-мӗшӗнче пулнӑ.
Лидия Стекольщикова пурнӑҫӗнче историри чылай пулӑма курнӑ. Вӑл – Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗн тӑлӑх арӑмӗ. Юбиляр Хӗрлӗ Чутай шкулӗнче 30 ҫул ытла вӑй хунӑ, ачасене физика предметне вӗрентнӗ.
Вӑрҫӑ пуҫланнӑ чухне хӗр институтра вӗреннӗ, ун чухнех хапрӑкра ӗҫленӗ. Вӑрҫӑ ҫулӗсенче окоп чавма кайнӑ. Кайран санитаркӑна вӗреннӗ, 1941 ҫулхи раштав уйӑхӗнчен пуҫласа аманнӑ салтаксене пулӑшнӑ, кашни уйӑхра юн панӑ.
Паян Шупашкар хулин урамӗсемпе ретро-троллейбус тата «мӑйракасӑр» троллейбус ҫӳренӗ.
Троллейбус управленийӗ 55 ҫул тултарнӑ тӗле 1-мӗш номерпе пуҫласа ҫула тухнӑ троллейбуса юсаса ҫӗнетессине Чӑваш халӑх сайчӗ унччен пӗлтернӗччӗ. Троллейбус управленийӗнче хӑйсен шантарнине пурнӑҫланӑ. Ретро-транспортпа Шупашкар ҫыннисене тӳлевсӗр ярӑнтарнӑ. 55 ҫул каяллахи троллейбус унчченхи 1-мӗш маршрутпа ҫӳренӗ — чукун ҫул вокзалӗнчен тытӑнса Хӗрлӗ лапама ҫитсе ҫаврӑннӑ. Водительне Совет Союзӗ вӑхӑтӗнчи тумтир тӑхӑнтартнӑ. «ЗиУ-5» маркӑллӑ троллейбусӑн ӑшчиккине те малтанхиллех упраса хӑварнӑ.
Паянах Шупашкар урамӗпе автономлӑ мелпе ҫӳрекен троллейбус ҫӳренӗ. Вӑл Шупашкарта пӗр уйӑх ӗҫлӗ. Ӑна Епхӳри троллейбус управленийӗ уйӑрнӑ.
Юпа уйӑхӗн 21-мӗшӗнче ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев «Чӑваш автономи облаҫӗ йӗркеленнӗренпе 100 ҫул ҫитни» астӑвӑм медалӗн положенине ҫирӗплетесси пирки» хушӑва алӑ пуснӑ. Ку награда икӗ элементран тӑрать.
Медале Раҫҫей ҫыннисем, ют ҫӗршыв гражданӗсем, Чӑваш автономийӗ йӗркленнӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалланӑ мероприятисемпе уявсене килнӗ хисеплӗ ҫынсем илме пултарӗҫ. Кама чыслассине ЧР Элтеперӗ йышӑнӗ. Вӑл администраци ертӳҫисене сӗнӗвӗсене те шута илӗ.
Медале 2020 ҫул тӑршшӗпех парӗҫ. Унпа ҫын вилнӗ хыҫҫӑн чысламаҫҫӗ.
Чӑваш режиссерӗ «Ҫӗршыв умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» IV степеньлӗ ордена тивӗҫнӗ. Сӑмах СССР халӑх артисчӗ Валерий Яковлев пирки пырать.
Ӑна тӑван ҫӗршыв культурине тата ӳнерне аталантарас енӗпе пысӑк тӳпе хывнӑшӑн тата нумай ҫул тухӑҫлӑ тӑрӑшса ӗҫленӗшӗн Владимир Путин хавхалантарма йышӑннӑ. Хушӑва вӑл юпа уйӑхӗн 4-мӗшӗнче алӑ пуснӑ.
Валерий Яковлева (вӑл — Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн илемлӗх ертӳҫи тата тӗп режиссерӗ) пысӑк наградӑпа РФ культура министрӗ Владимир Мединский телеграмма янӑ, чунтан саламланине палӑртнӑ.
Аса илтерер: авӑн уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Шӑмӑршӑ районӗнче СССР халӑх артисчӗпе Валерий Яковлевпа тӗлпулу иртнӗччӗ. Мероприятие пултаруллӑ ҫыннӑн 80 ҫулхине халалланӑччӗ.
Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнче паян «Ҫӑлтӑр витӗр ҫул курӑнать...» ятпа ӑслӑлӑхпа ӗҫлӗх конференцийӗ иртрӗ. Ӑна чунҫӳревсем йӗркелеме пуҫланӑранпа 30 ҫул ҫитнине халалларӗҫ. Сӑмах май, ҫак ҫулҫӳревсене йӗркелекен Олег Цыпленков (Ултиар) хӑй те ӗнер юбилей палӑртрӗ — чӑвашлӑх анинче сахал мар тӑрӑшаканскер 60 ҫул тултарчӗ.
Олег Михайлович чунҫӳревсем мӗнле йӗркеленни пирки каласа пачӗ, ҫулҫӳревсенчи йӑласем епле ҫуралнисем ҫинчен. Енчен те малтан вӗсем Атӑлҫи Пӑлхарӑн авалхи хула вырӑнӗсем тӑрӑх кӑна ҫӳренӗ пулсан, юлашки ҫулсенче инҫете сахал мар кайса килнӗ — Туҫи Алтай, Азербайджанри Пӳлесӑвар, Дагестан, Хура тинӗс хӗрринчи Хӑнакур, Элиста, Тӑпӑл (Тобольск), Туркестан... Унсӑр пуҫне пирӗн республикӑн тулашӗнче вырнаҫнӑ Слакпуҫ, Ухинкел, Пӑртас, Ҫӑрттанлӑ чӑваш ялӗсенче пулнӑ. Украинӑри Остёр хулине те чунҫӳревҫӗсем кайса курнӑ.
Конференцире тухса калаҫакансем иртнӗ вӑхӑта аса илчӗҫ, чунҫӳревсем ырӑ енӗсене мухтарӗҫ. Тӑхтав вӑхӑтӗнче чунҫӳревсене хутшӑннӑ юрӑҫсем хӑйӗн пултарулӑхӗпе савӑнтарчӗҫ.
Юпа уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Шупашкарта пурӑнакан Анна Быстрова сумлӑ юбилейне – 100 ҫулне – паллӑ тунӑ. Мускав район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ юбиляра саламлама килнӗ, РФ Президенчӗ Владимир Путин янӑ саламлӑ ҫырӑва тыттарнӑ.
Анна Быстрова Тверь облаҫӗнче 1919 ҫулхи юпа уйӑхӗн 3-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Шкулта 5 класс вӗренсен вӑл Ржев хулине тухса кайнӑ, унта ҫар савутне ӗҫлеме вырнаҫнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи пуҫлансан савута Улатӑра куҫарса килнӗ. Ҫапла майпа Анна Быстрова Чӑваш Ене лекнӗ.
Кинемей – тыл ӗҫченӗ. Ӑна «1941-1945 ҫулсенче Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче тӑрӑшса ӗҫленӗшӗн» медальпе чысланӑ.
Паян, авӑн уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, Шӑмӑршӑ районӗнче СССР халӑх артисчӗпе Валерий Яковлевпа тӗлпулу иртӗ. Мероприятие Шӑмӑршӑ ҫӗрӗ ҫинче ҫуралса ӳснӗ пултаруллӑ ҫын 80 ҫул тултарнине (ҫут тӗнчене вӑл сакӑр теҫетке ҫул каялла паян килнӗ) халалланӑ. Валерий Яковлев — К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн илемлӗх ертӳҫи. Вӑл — Раҫҫей Патшалӑх премийӗн лауреачӗ. Чӑваш Ен Патшалӑх премине вара икӗ хут тивӗҫнӗ. «Ылтӑн маска» театр премийӗпе те чысланӑ.
Театрта ӗҫлесе ӗмӗрленӗ ҫыннӑн юбилейне кӑнтӑрла артистӑн тӑван ялӗнче, Виҫпӳрт Шӑмӑршӑра, уявлӗҫ. Вӑл ашшӗ килне кӗрсе тухӗ. Шӑмӑршӑри вӑтам шкулта вӗренекенсемпе тата учительсемпе тӗл пулӗ. Театр артисчӗсен пӗр ушкӑнӗ «Ялта» спектакль сыпӑкне кӑтартӗҫ.
18 сехетре Шӑмӑршӑри культура ҫуртӗнче савӑнӑҫлӑ мероприяти пуҫланӗ.
+6.3 °C