И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн ректорне Владимир Иванова Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутатне суйланӑ. Уншӑн суйлавҫӑсен 76-а яхӑн проценчӗ хӑйӗн сассине панӑ.
Аса илтерер, ӗнер, ҫӗртме уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Чӑваш Енре тӗрлӗ шайри депутатсене суйлассипе хушма суйлав иртнӗ. Республикӑн Патшалӑх Канашне Етӗрнери пӗр мандатлӑ 9-мӗш суйлав округӗпе суйланӑ. Шупашкар хулин Депутатсен пухӑвне те унччен пушӑннӑ вырӑна тепӗр ҫынна суйланӑ.
Кунсӑр пуҫне Элӗк районӗнчи Шӗмшеш тата Етӗрне районӗнчи Иваньково ял тӑрӑхӗсен пухӑвӗсен депутачӗсене суйланӑ. Элӗк районӗнче ҫынсем Раҫҫей Федерацийӗн коммунистсен партийӗн пайташне депутата шаннӑ.
Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Правительство пайташӗсемпе паян ирттернӗ канашлура ЧР Тӗп суйлав комиссийӗн ертӳҫи Александр Цветков суйлав «яланхиллех уҫҫӑн» иртнине ӗнентернӗ.
Паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Шупашкарти икӗ стадиона пӑхса ҫаврӑннӑ. Вӑл объектсене 2018 ҫулта футбол енӗпе иртекен пӗтӗм тӗнчери чемпионата хатӗрленмелли тренировка базисен малтанхи списокне кӗртнӗ.
Элтеперпе пӗрле стадионсене республикӑн физкультурӑпа спорт министрӗ Сергей Шелтуков ҫӳренӗ.
Министрпа республика ертӳҫи А.В. Игнатьев ячӗллӗ спорт хатӗрленӗвӗн центрӗн «Олимпийский» (чӑв. Олимп) тата Шупашкар хула администрацийӗн «Спартак» стадионӗсенче пулнӑ.
Паянхи куна стадионсене юсаса пӗтернӗ. Халӗ вӗсем тавралли территорие хӑтлӑх кӳреҫҫӗ.
Аса илтерер, чемпионат пирӗн ҫӗршывра ҫӗртме уйӑхӗн 14-мӗшӗнче пуҫланса утӑ уйӑхӗн 15-мӗшӗнче вӗҫленӗ. Унта тӗнчери 32 команда хутшӑнӗ. Вӗсен ӑмӑртӑвӗсем Раҫҫейри 11 хулара иртӗҫ.
Чӑваш Енре ҫынсене сӑвӑс тапӑнать. Иртнӗ ҫулпа танлаштарсан, унран шар курнӑ тӗслӗх икӗ хута яхӑн нумайланнӑ.
Пӗлтӗр 176 ҫын сӑвӑс тӑрӑннипе пульницӑна пулӑшу ыйтма килнӗ. Кӑҫал вара тухтӑрсен пулӑшӑвӗ 293 ҫынна кирлӗ пулнӑ.
Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫу уйӑхӗн 24-30-мӗшӗсенче сӑвӑсран шар курнӑ 83 ҫын пульницӑна пынӑ. Вӗсенчен 20-шӗ – ачасем. Шупашкарта 54 ҫынна сӑвӑс тапӑннӑ. Кӑҫалхи сезонра пӗтӗмпе 143 ҫынна сӑвӑс тӑрӑннӑ. Пӗлтӗр вара ку кӑтарту икӗ хут пӗчӗкрех пулнӑ: 88 ҫын.
Чӑваш Енри гигиена тата эпидемиологи центрӗн лабораторийӗнче 140 сӑвӑса тӗпченӗ, 90-шӗ ҫын ӳтӗнчен кӑларни пулнӑ. Юрать-ха, пӗр сӑвӑс та энцефалит вирусӗллӗ пулман.
Ҫулла ҫитсен массӑллӑ информаци хатӗрӗсем ачасем ҫӳлти хутран ӳкни пирки нумай ҫыраҫҫӗ, аслисене асӑрхануллӑ пулма ыйтаҫҫӗ. Ҫапах ашшӗ-амӑшӗ тимсӗрлӗхне пула шӑпӑрлансем шар курнӑ тӗслӗх пур. Ку ыйтӑва паян Правительство ҫуртӗнче иртнӗ планеркӑра Шупашкарти Пӗрлехи диспетчер службин пуҫлӑхӗ Валерий Гладков хускатнӑ.
Ӗнер тӗп хулари Стрелоксен 139-мӗш дивизийӗн урамӗнчи пӗр ҫуртра инкек пулнӑ. Тӑваттӑмӗш хутри балконран 11 ҫулти арҫын ача ӳкнӗ. Шел те, шӑпӑрлан васкавлӑ медпулӑшу киличчен сывлама пӑрахнӑ. Ку тӗлӗшпе халӗ тӗрӗслев иртет.
Николаев урамӗнчи 41-мӗш ҫуртра та чутах инкек пулман. Унта иккӗмӗш хутри чӳречерен арҫын ача сикнӗ. Ӑна «Облик» вӗренӳ центрӗн тӑрринче асӑрханӑ. Ача урине суранлатнӑ, ӑна Республикӑри ача-пӑча пульницине илсе кайнӑ. Ку ӗҫ тӗлӗшпе те тӗрӗслев иртет.
Шупашкарта ҫӗнӗ урам валли ят тупнӑ. ЧР ШӖМӗпе Тӗп универмаг хушишинче вырнаҫнӑ урам валли ят суйламашкӑн ведомство сайтӗнче онлайн-сасӑлав иртнӗ.
Ҫу уйӑхӗн 17-мӗшӗнченпе ҫӗнӗ урамшӑн 7 пин ытлла ҫын сасӑланӑ. Совет Союзӗн Геройӗн Алексей Логиновӑн ятне парассишӗн ҫынсем ытларах сасӑ панӑ.
Алексей Логинов – Хӗрлӗ Чутай районӗн ҫынни. Вӑл 1931-1934 ҫулсенче шалти ӗҫсен органӗсенче милиционер-счетоводчикра ӗҫленӗ, Хӗрлӗ Чутай районӗн милици управленийӗн секретарӗнче вӑй хунӑ. Фронта 1941 ҫулта тухса кайнӑ. Алексей Романович 1943 ҫулта авӑн уйӑхӗнче пуҫ хунӑ. СССР Аслӑ Канашӗн Президиумӗн хушӑвӗпе килӗшӳллӗн ӑна вилнӗ хыҫҫӑн Совет Союзӗн Геройӗн ятне панӑ.
Чи нумай сасӑ пухнӑ кандидатурӑна малтан комисси пӑхса тухӗ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Шупашкарти «Олимпийский» (чӑв. Олимп) стадионта велоспорт-шоссе енӗпе Чӑваш Енӗн чемпионачӗ тата первенстви иртӗ. Ун вӑхӑтӗнче критериум енӗпе тупӑшӗҫ.
Чемпионата тата первенствӑна Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти, Вӑрмар, Ҫӗрпӳ, Патӑрьел, Канаш, Сӗнтӗрвӑрри районӗсенчен спортсменсенчен пуҫтарӑнӗҫ. Чӑваш Енӗн Физкультурӑпа спорт министерствин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, 70 ытла ҫын пуҫтарӑнӗ.
Ӑмӑртӑва 15-16 ҫулсенчи хӗрсемпе каччӑсем, 17-18 ҫулсенчи юниорсемпе юниоркӑсем, арҫынсемпе хӗрарӑмсем хутшӑнӗҫ.
Спортсменсен 21-30 километр тӑршшӗне тупӑшма тивӗ.
Чемпионата хутшӑнакансене 10 сехет те 30 минутра регистрацилеме пуҫлӗҫ. Старта спортсменсем 11 сехетре тухӗҫ.
Ҫак уйӑхра Шупашкартан Симферополе тата Анапӑна самолетсем вӗҫме пуҫламаллаччӗ. Анчах палӑртнӑ вӑхӑтра авиарейссем уҫӑлаймӗҫ. Кӑлтӑк Шупашкарти аэропорт ӗҫ-хӗлӗпе ҫыхӑнман.
Иртнӗ уйӑхӑн вӗҫӗнче Сывлӑш транспорчӗн федераци агентстви «Саратовские авиалинии» (чӑв. Сартури авиалинисем) авиакомпанин ӗҫне ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнченпе чарса лартма йышӑннӑ. Ҫакна предприятире хӑрушсӑрлӑх йӗркине пӑхӑнманнипе ҫыхӑнтараҫҫӗ.
Шӑпах ҫав авиакомпани «Симферополь – Шупашкар – Симферополь» тата «Анапа – Шупашкар – Анапа» авиамаршрутсемпе самолетсене вӗҫтермеллеччӗ. Симферополе самолетсем ҫӗртме уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, Анапӑна ҫӗртмен 8-мӗшӗнче вӗҫме пуҫлӗҫ.
Саккунпа пӑхнӑ тӑрӑх, билет туянса тӑкакланнине саплаштармалла.
Чӑваш Енӗн тӗп хулинче пурӑнакан Евгения Николаевнӑпа Александр Олеговичӑн ҫемйинче ҫу уйӑхӗн 16-мӗшӗнче хӗр пӗрчи ҫуралнӑ. Телейлӗ ашшӗ-амӑшӗ тӗпренчӗкне Сафият ят панӑ. Кун пирки «Про Город» (чӑв. «Хула пирки») кӑларӑм хыпарлать.
Арап чӗлхинчен куҫарсан «Сафият» «таса», «ҫылӑхсӑр», «суйласа илни» тенине пӗлтерет иккен. Хӑйне евӗр ҫак ята кил хуҫи килӗштернӗ, мӑшӑрӗ вара унӑн шухӑшӗпе килӗшнӗ. Йыш хушнӑ ҫемьене Шупашкарти Мускав районӗн ЗАГС пайӗн ӗҫченӗсем саламланӑ, ҫирӗп сывлӑх, телей тата ӑнӑҫу суннӑ, хӗрне вара Раҫҫей гражданинӗн пӗрремӗш документне — ҫурални ҫинчен ӗнентерекен свидетельствӑна — панӑ.
Палӑртса хӑвармалла, ку ятпа Дагестанӑн пӗрремӗш киноактриси, чӗлхесӗр кино ҫӑлтӑрӗ Сафият Аскарова палӑрнӑ.
Шупашкарти кӑнтӑр районӗнчи пӗр шкултан 11-мӗш класран вӗренсе тухнӑ хӗр вилнӗ. Унӑн виллине патшалӑхӑн пӗрлехи экзаменӗ умӗн тупнӑ.
Вилене ҫу уйӑхӗн 29-мӗшӗнче 13 сехетре асӑрханӑ. Кӗҫех математикӑпа экзамен иртмелле пулнӑ.
«Ку хурлӑхлӑ хыпар пӗрле вӗреннисене тата вӗрентекенсене питӗ хурлантарать. Ашшӗ-амӑшне питӗ шел», - тенӗ ҫут тӗнчерен уйрӑлнӑ хӗрӗн тусӗ «Про Город» хаҫата.
Хӗрӗн халӑх тетелӗнчи страницинче тусӗсем тӑванӗсемпе пӗрле хурланнине пӗлтерсе ҫырнӑ.
Республикӑри ашшӗ-амӑшӗн 82 проценчӗ ачине шкулта чӑваш чӗлхине вӗрентесшӗн. Регионти наци чӗлхине суйлакансен йышӗнче тӗрлӗ халӑх ачи пур. Шупашкарти 40-мӗш шкулта ав пур шӑпӑрлан та тенӗ пекех чӑваш чӗлхине тӑван чӗлхе пек мар, патшалӑх чӗлхи пек вӗренет.
Александр Марсович вӗрентекен ачасене хусканусем кӑтартса чӗлхене ӑнланма пулӑшать. Вӑл урока вӑйӑ евӗр те ирттерет. «Унччен эпир грамматикӑна, куҫарусене тӗпе хурса вӗрентнӗ тӗк, халӗ ку тытӑмран кӑштах пӑрӑнса калаҫӑва мала хуратпӑр», - тенӗ Александр Марсович «Чӑваш Ен» ПТРК журналистне. Вӑл Шупашкарти 40-мӗш шкулта ачасене чӑваш чӗлхипе литературине ӑса хывма пулӑшать.
Палӑртмалла: Александр Марсович кӑҫал республикӑра чӑваш чӗлхин тата литературин чи лайӑх вӗрентекенӗн ятне ҫӗнсе илнӗ. Халӗ вӑл Мускавра тӑван чӗлхе вӗрентекенӗсен хушшинче иртекен Пӗтӗм Раҫҫейри ӑсталӑх класӗнче Чӑваш Ен чысне хӳтӗлӗ. 2012 ҫулта маттур педагог унтан ҫӗнтерӳпе таврӑннӑ.
40-мӗш шкулта Таджикистанри, Литвари ачасем те ӑс пухаҫҫӗ. Вӗсем те чӑваш чӗлхине тӑван чӗлхе пек ӑса хывма суйланӑ. Кунашкал урокра тарӑн пӗлӳ параҫҫӗ. Чӗлхене патшалӑх чӗлхи пек суйланисене вара ытларах чӑваш халӑхӗн культурипе паллаштараҫҫӗ.
+16.2 °C