Ҫӗнӗ Шупашкарти 40-мӗш ача пахчинче пӗлтӗрхи ҫӗртме уйӑхӗнче ачасем тата унта ӗҫлекенсем наркӑмӑшланнӑччӗ. 88 ача тата аслисенчен 29 ҫын хӑйне япӑх туйма тытӑннӑччӗ. Кӑнтӑрла вӗсем хӗрлӗ кӑшман салачӗ тата пӗҫернӗ чӑх какайӗнчен хатӗрленӗ суфле ҫинӗ хыҫҫӑн япӑх туйма пуҫланӑ.
Ача пахчинче тӗрӗслев пуҫланнӑ хыҫҫӑн шкул ҫулне ҫитменнисен вӗренӳ учрежденине пӗр вӑхӑтлӑха хупса шӑпӑрлансене урӑх пахчана янӑччӗ.
Халӗ 40-мӗш ача пахчин заведующийӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ хӗрарӑм тӗлӗшпе суд иртнӗ. Ӑна РФ Пуҫиле кодексӗн 236-мӗш статйин 1-мӗш пайӗпе айӑпланӑ. Санитарипе эпидемиологи правилисене пӑснине пула ҫынсем йышлӑ чирленӗшӗн тата наркӑмӑшланнӑшӑн айӑпланнӑ: ертсе пыракан ӗҫре унӑн икӗ ҫул тӑрӑшма юрамӗ.
«Коммерсантъ Деньги» журнал кӑрлачӑн 28-мӗшӗнче пичетленӗ «Карта честности» статьяра сывлӑх сыхлавӗ валли регионсем оборудовани, ытти хатӗр-хӗтӗр туянма мӗн чухлӗ укҫа уйӑрма янине тишкернӗ. Перекетлисене тата укҫана шыв пек юхтаракансене уйрӑм список тусах палӑртнӑ. Чӑваш Ен те ҫав танлаштарӑмра пур. Ытлашши тӳленине процентпа пӑхнӑ чухне пирӗн тӑрӑх ҫӳлти йӗркене йышӑннӑ. Тӑван республикӑмӑр хыҫҫӑнхисем — Брянск облаҫӗ, Алтай, Ханты-Мансийск тата Тутарстан.
Журналта илсе панӑ факта тӗрӗслеме Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев хушнипе ятарлӑ комисси йӗркеленӗ. Экономика министерствин, Финанс министерствин, ЧР Элтеперӗн Администрацийӗн Тӗрӗслевпе халӑх хӑрушсӑрлӑхӗн управленийӗн, Пурне те тивӗҫ медицина страхлав фончӗн территорири органӗн пайташӗсем хаҫат илсе кӑтартнине хаклӗҫ.
Халӑх фрончӗн хастарӗсем республикӑри шкулсене тӗрӗсленӗ. Вӗсенче йӗркене пӑснине тупса палӑртнӑ.
Хастарсем Ҫӗнӗ Шупашкарти, Ҫӗмӗрлери, Улатӑрти шкулсене ҫитсе курнӑ. Кун хыҫҫӑн вӗсем пӗтӗмлетӳ тунӑ: вӗренӳ учрежденийӗсенче сусӑр ачасем валли тивӗҫлӗ майсем ҫук.
Шкулсем сусӑрсем валли пандуссем тунипех ҫырлахнӑ. Анчах лифтсем, хушма порученьсем пулман, алӑк сарлакӑшӗ те кирлӗ чухлӗ ҫук. Туалета та сусӑрсене меллӗ туса паман.
Шкулта условисем пулманран сусӑр ачасен килте вӗренме тивет. Ҫапах Улатӑрти тата Ҫӗмӗрлери шкулсенче куҫ япӑх куракан ачасем валли социаллӑ адаптаци программи ӗҫленине палӑртмалла.
Халӑх фрончӗн хастарӗсем республикӑри ытти шкула та тӗрӗслӗҫ. Унта сусӑр ачасен ашшӗ-амӑшӗ те хутшӑнма пултарать.
Республикӑра пурӑнакан пӗччен кинемисемпе мучисене социаллӑ ӗҫченсем пӑхса тӑма тивӗҫ. Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрта та ҫаплах ӗҫлеҫҫӗ. Ун тытӑмӗнчи социаллӑ ӗҫченсем стационарлӑ уйрӑмсенче (кусене тепӗр майлӑ ваттисен ҫурчӗсем теҫҫӗ) пурӑнакансен пурнӑҫ условийӗпе кӑна мар, хайсен килӗнче тӗпленнисен пӑшӑрханӑвӗ-ыратӑвӗпе те вӗсем кӑсӑкланаҫҫӗ.
Ваттисен ҫурчӗсенче хӳтлӗх тупнисене кунӗн-ҫӗрӗн пӑхса тӑраҫҫӗ пулсан килте пурӑнакансем патне социаллӑ ӗҫченсем ун пек пырса тӑраймаҫҫӗ. Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвне тивӗҫтерекен центрӑн килте социаллӑ пулӑшу кӳрекен уйрӑмӗсен ертӳҫисем социаллӑ ӗҫченсен тӑрӑшӑвне вырӑна ҫитсе тӗрӗслеҫҫӗ. Нумаях пулмасть 1-мӗш уйрӑм ертӳҫи Екатерина Москаленко Вӑрман-Ҫӗктер ял тӑрӑхӗнче пулнӑ. Унти 7 яла ҫитсе ватӑсен пурнӑҫӗпе паллашнӑ.
Нумаях пулмасть Канашри 12-мӗш ача пахчине Роспотребнадзор хупни пирки пӗлтернӗччӗ. Ун чухне пӳлӗмсенче сывлӑш температури пӗчӗк пулнӑ. Ҫавна май кӑрлачӑн 11-мӗшӗнче суд приставӗсем ача пахчине 30 кунлӑха хупма йышӑннӑ.
Ку йышӑну хыҫҫӑн ача пахчин ертӳлӗхӗ ҫитменлӗхсене пӗтерес енӗпе ӗҫлеме пуҫланӑ. Роспотребнадзор каллех тӗрӗслевпе ҫитнӗ. Хальхинче йӑлтах йӗркеллӗ пулнӑ.
Кӑрлачӑн 20-мӗшӗнче иртнӗ суд ларӑвӗнче суд приставӗсен йышӑнӑвне вӑхӑт ҫитиччен пӑрахӑҫланӑ. Кун хыҫҫӑн ача пахчи унчченхи пекех ӗҫлеме пуҫланӑ.
2016 ҫулта ВИЧ-инфекциллӗ 277 ҫынна тупса палӑртнӑ. Ку кӑтарту пысӑк пулсан та республикӑра ВИЧпа чирлекенсен йышӗ 3,2 хутчен чакнӑ.
Чӑваш Енре ВИЧ-инфекциллӗ 1798 ҫын пурӑнать. Вӗсенчен 60-шӗн чирӗ СПИДа куҫнӑ. Ку амакпа пӗлтӗр 82 ҫын вилнӗ. Вӗсенчен СПИД шайне куҫнисем — 20-ӗн.
Ытларах арҫынсем чирлеҫҫӗ. Нумайӑшӗ — 20–19 ҫулсенче. Анчах 30–39 ҫулсенчисем те ытларах чирлеме тытӑннине палӑртмалла. Ҫулталӑкне 230 пин ҫынна ВИЧ-инфекци пуррипе ҫуккине тӗрӗслеме палӑртнӑ. Пӗтӗмпе вара 259,2 пин ҫынна тӗрӗсленӗ.
Ҫулталӑк пуҫламӑшӗнче Шупашкарти кӳлмекре пулӑ нумай вилнине ҫынсем асӑрханӑ. Ку вӗсене пӑшӑрхантарнӑ, ҫавӑнпа ку хыпара ЧР Ҫутҫанталӑк министерствине пӗлтернӗ.
Ведомство ҫынсен ыйтӑвне асӑрхамасӑр хӑварман. Специалистсем вырӑна тухса тӗрӗсленӗ, анчах пулӑ виллисене асӑрхаман. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, пулӑсем шартлама сивве пула вилме пултарнӑ. Сивӗре шывра кислород сахалланма пултарнӑ.
Ҫынсем пулӑ виллисене шыв юхса тухакан вырӑнта асӑрханӑ. Кайран вӑл пӑрпа витӗннӗ, тен, ҫавӑнпа ведомство нимӗн те курман та? Ҫапах ку ыйту пирки манса кайман, ӑна тӗрӗслесех тӑраҫҫӗ.
Канашри 12-мӗш ача пахчине суд приставӗсем хупнӑ. Яланлӑхах мар, ку йышӑну 30 кун вӑйра пулӗ.
Ача пахчи шӑпӑрлансен сывлӑхӗшӗн тата пурнӑҫӗшӗн хӑрушлӑх кӑларса тӑратнӑ. Унта условисем япӑххи пирки ашшӗ-амӑшӗ ҫӑхав ҫырнӑ. Чӳречесем кивӗ, хӑш-пӗр ҫӗрте кантӑк вырӑнне — полиэтилен хутаҫ. Вӑл вара пӗчӗкскерсене сивӗрен хӳтӗлемест.
Пӳлӗмри сывлӑш температури те нормӑран самай пӗчӗк пулнӑ. Ҫавна пула ачасем ӑшӑ тумпа, пушмакпа ҫӳренӗ. Ӑшӑ тытас тесе ача пахчинчи ӑшӑтакан кӑмакасем пулнӑ.
Ашшӗ-амашӗ Роспортребнадзора ҫӑхавланӑ хыҫҫӑн ӗҫ суда ҫитнӗ. Кун хыҫҫӑн ҫурта 30 кунлӑха хупма йышӑннӑ.
Юлашки ҫулсенче РФ Сывлӑх сыхлавӗн министерстви йышӑннӑ йӗркепе килӗшӳллӗн, 21 ҫулран аслӑраххисем диспансеризаци витӗр тухаҫҫӗ. Кӑҫал камӑн ӳсӗмӗ виҫҫе пайланать, ҫавӑн тухтӑрсен патӗнче тӗрӗсленме май пур.
Кӑҫал диспансеризаци витӗр ҫак ҫулта ҫуралнисем тухма пултараҫҫӗ: 1996, 1993, 1990, 1987, 1984, 1981, 1978, 1975, 1972, 1969, 1966, 1963, 1960, 1957, 1954, 1951, 1948, 1945, 1942, 1939, 1936, 1933, 1930, 1927, 1924, 1921, 1918. Ытти ҫулта ҫуралнисен 2018-2019 ҫулсенче тӗрӗсленме май килӗ.
Пӗлтӗр республикӑра 210 пин ытла ҫын диспансеризаци витӗр тухнӑ. Ун чухне ҫынсем тӗрлӗ чирпе аптӑранӑ 27 пин ытла тӗслӗхе тупса палӑртнӑ. 413 ҫыннӑн усал шыҫӑ аталаннине тупса палӑртнӑ.
Россельхозцентрӑн Чӑваш Енри филиалӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, кӗрхи культурӑсем хӗл аван каҫаҫҫӗ. Юр республикӑра пӗр пек тан выртать. Унӑн хулӑнӑшӗ 15 сантиметртан пуҫласа 45 сантиметра ҫитет, вӑтамран 27 сантиметрпа танлашать. Калча тӗмленнӗ вырӑнта сывлӑш температури — 2 градус сивӗ. Кӑнтӑр енчи районсенче (тӗслӗхрен, Пӑрачкавра) вӑл 5 градуса ҫывӑх. Ҫӗр 23 сантиметртан пуҫласа 26 сантиметр таран шӑннӑ.
Россельхозцентрӑн Чӑваш Енри филиалӗнчи специалистсем асӑрханӑ тӑрӑх, тутлӑхлӑ япаласене калча ытлашши илмест, ҫавӑнпа кӗрхисене хӗл каҫма лайӑх. Агрономсем палӑртнӑ тӑрӑх, кӗрхи пӗрчӗллӗ культурӑсен 1,5 проценчӗ ҫеҫ пӗтнӗ. Ку вӑл — вӑтамран. Ытти ҫулсенче ҫак цифра 7–8 процент таран пулнӑ.
-0.7 °C