«Чӑвашӗнне туян!» ҫакнашкал сӑмах ҫаврӑнӑшӗпе чылай лавккара усӑ курма тытӑнчӗҫ. Сентресем ҫинче Чӑвашра туса кӑларнӑ продцукци нумай-и? Ҫакна тӳре-шара тӗрӗсленӗ.
ЧР Ял хуҫалӑх министерствин специалисчӗсем тата Шупашкар хула администрацийӗ пасарсемпе лавккасене ҫитнӗ, вырӑнти тавара мӗнлерех сутнипе кӑсӑкланнӑ.
Сергей Артамонов министр ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ районӗнчи пасара пӗрремӗш ҫитнӗ. Кунта вырӑнти производительсем ытларах сутаҫҫӗ. Чиновниксем павильонсене пӑхса ҫаврӑннӑ мар сутуҫӑсемпе, туянакансемпе калаҫнӑ. Туянакансене мӗн пӑшӑрхантарать? Ку пасарта пулӑпа аш-какай сутмаҫҫӗ-мӗн. Тӳре-шара ку ҫитменлӗхе пӗтерме шантарнӑ.
Тӗп урамсенчи лавккасемпе гипермаркетсенче те вырӑнти продукцие сутаҫҫӗ. Вӗсене рекламӑлаҫҫӗ те, ятарлӑ вывескӑсем ҫакнӑ.
Тӳре-шара сӗткоматсене тата аталантарасшӑн. Ведомство специалисчӗсем акӑ мӗнле пӗтӗмлетӳ тунӑ: чӑваш таварне ытларах сутмалла, вӗсене посредниксемсӗр сентресем ҫине ҫитермелле. Ҫапла вӗсен хакӗ те йӳнӗрех пулӗ.
Прокуратура ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви тӗлӗшпе тӗрӗслев ирттернӗ. Ведомство пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, министерство призывниксене салтака прививка тумасӑрах ӑсатнӑ.
Саккунпа килӗшӳллӗн, салтака каякан каччӑсене пурне те пневмококк инфекцийӗнчен прививка тумалла. Прокуратура тӗрӗслевӗ кӑтартнӑ тӑрӑх вара, 2015 ҫулхи кӗрхи призывра салтакан каякан каччӑсен 2,5 процентне ҫеҫ прививка тунӑ. Ҫуркуннехи призывра вара — 47,5 процентне ҫеҫ.
Сӑлтавӗ акӑ мӗнле иккен: вакцина ҫук. Прививка тумасан вара РФ Хӗҫ-пӑшал вӑйӗсен ретӗнче массӑллӑ чирлеме пултараҫҫӗ.
Прокуратура ЧР Сывлӑх сыхлавӗ тӗлӗшпе представлени ҫырнӑ. Ведомствӑн ку ҫитменлӗхсене пӗтерме тивӗ.
ШӖМ ӗҫченӗсем суйлав саккунне пӑсакансене пуҫран шӑлмӗҫ. Пуҫран шӑлсан вӗсене хӑйсене пуҫран шӑлмӗҫ. «Правда ПФО» тӗнче тетелӗнчи хаҫатра Александр Белов журналист ӗнер пичетленӗ статьяна вуласан ҫапла пӗтӗмлетме пулать.
Унта ҫырнӑ тӑрӑх, Чӑваш Енӗн шалти ӗҫсен министрӗ Сергей Неяскин нумаях пулмасть районти шалти ӗҫсен пайӗсен пуҫлӑхӗсене суйлав саккунне пӑсакансемпе йӗркеллӗ ӗҫлеме хушса каланӑ. Ку хыпара журналист ШӖМри хӑйӗн ҫӑлкуҫӗ пӗлтерни тӑрӑх хыпарлать. Генерал ҫапларах асӑрхаттарнӑ пулать: «Камӑн администраци пуҫлӑхӗсем патӗнче службӑра тӑрас килет, вӗсем пакуна хывса унта ӗҫе вырнаҫма пултараҫҫӗ. Камӑн халӑх хуҫалӑхне ӗҫлеме каяс килмест, вӑл саккуншӑн ӗҫлетӗр».
Чӑваш Енӗн Тӗп суйлав комиссийӗ нумаях пулмасть ирттернӗ пресс-конференцире унӑн ертӳҫи Александр Цветков суйлав саккунне пӑснипе хӑвӑрт ӗҫлеме Шалти ӗҫсен министерствинче ятарлӑ ушкӑн йӗркеленине асӑнса хӑварнӑ. Прокуратура та ку енпе ҫине тӑрса ӗҫлемелле.
Кӗҫех суйлав иртмелле. Чӑваш Енре ӑна видеокамерӑсемсӗр ирттерме палӑртнӑ. Мӗншӗн?
Ку ыйтӑва ЧР Суйлав тӗп комиссийӗн пуҫлӑхӗ Александр Цветков хуравланӑ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, иртнӗ суйлав валли туяннӑ камерӑсем халӗ республикӑра ҫук ӗнтӗ. Ҫӗннисене туянмашкӑн вара укҫа-тенкӗ ҫитмест-мӗн.
Ҫавӑн пекех Александр Цветков суйлава хатӗрленмешкӗн укҫа-тенкӗ сахал уйӑрнине палӑртнӑ. Хӑш регион видеокамера туянма пултарать — ҫавсен сӑнавпа пулать.
Аса илтерер: Чӑваш Енре суйлав авӑн уйӑхӗн 18-мӗшӗнче иртӗ.
Ӗнер пирӗн республикӑра тӗрӗслев органӗсем вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсене тӗрӗсленине канашлӑва пухӑнсах сӳтсе явнӑ.
Михаил Игнатьев Элтепер унта Раҫҫей Президенчӗн Владимир Путинӑн сӑмахӗсене аса илтернӗ: «Тӗрӗслев-надзор органӗсен тӗп тӗллевӗ штрафсем пухасси мар, экономика ӗҫ-хӗлӗ валли йӗркеллӗ условисем туса хурасси». Чӑваш Енӗн Муниципалитет пӗрлешӗвӗсен канашӗн ӗҫ тӑвакан директорӗ Станислав Николаев тӗрӗслев мероприятийӗсем нумай чухне усӑ кӳменнине, йывӑрлӑхсене татса пама пулӑшманнине палӑртнӑ. Вӑл кӑҫалхи пӗрремӗш ҫур ҫулта вырӑнти хӑйтытӑмлӑх органӗсем тӗлӗшпе ирттернӗ тӗрӗслевсен шучӗ 17%, планпа палӑртнисен шучӗ 24%, планпа маррисен шучӗ 10% чакнине пӗлтернӗ. Ҫав вӑхӑтрах дисциплина енчен тата уголовлӑ майпа явап тыттарнисен йышӗ ӳснӗ. Кӑҫалхи кӑрлач—ҫӗртме уйӑхӗсенче 1128 тӗрӗслев ирттернӗ: ҫав шутран ытларахӑшне, 972-шне, — прокуратура (86%), Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри тата Ульяновск облаҫӗнчи управленийӗ — 55 (ку вӑл пӗлтӗрхи ҫак тапхӑртинчен 3 хута яхӑн ытларах), Ростехнадзор — 33 (2015 ҫулхи пӗрремӗш ҫур ҫулӗнче пачах ирттермен). Станислав Николаев ҪҪХПИ, РФ МЧСӗн Чӑваш Енри тӗп управленийӗ, Пенси фончӗ тӗрӗслевсен шутне пӗлтӗрхипе танлаштарсан чакарнине каланӑ.
Полицейскисем «Алкоголь-Табак» ятпа мероприяти ирттернӗ. Ку пӗр эрне ытларах иртнӗ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 13–22-мӗшӗсенче ШӖМ ӗҫченӗсем 640 тӗрӗслев ирттернӗ. Вӗсем ҫакна контрабанда, спирта тата пируса саккунсӑр майпа сутнине тупса палӑртас тӗллевпе йӗркеленӗ. Мероприяти вӑхӑтӗнче полицейскисем 2500 литр пахалӑхсӑр эрех туртса илнӗ.
Ятарлӑ операци вӑхӑтӗнче 9 пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ, 4 административлӑ протокол ҫырнӑ.
Пахалӑхсӑр эрех ҫын пурнӑҫӗшӗн хӑрушӑ. Аса илтерер: 2015 ҫул вӗҫӗнче республикӑра темиҫе ҫын «суя» эрехпе наркӑмӑшланса вилнӗ.
ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Шупашкарти ҫуртсене тӗпрен юсас ӗҫ мӗнле пынине хӑй тӗрӗсленӗ. Унпа пӗрле ҫуртсене Шупашкар хула пуҫлӑхӗ Леонид Черкесов, Республикӑри капюсав фончӗн тӗп директорӗ Олимпиада Епифанова ҫитнӗ.
Михаил Васильевич малтан Николаев урамӗнчи 15-мӗш тата 17-мӗш ҫуртсене кӗнӗ. Ку ҫуртсенче капюсавшӑн ҫынсен 83% тата 90% укҫа пухнӑ. Халӗ пӗр ҫуртӗнче тӑррине улӑштараҫҫӗ, тепринче шыв тата канализаци пӑрӑхӗсене юсаҫҫӗ.
Михаил Игнатьев хваттерсене те кӗрсе пӑхнӑ, унта пурӑнакансемпе калаҫнӑ, ыйтусене хуравланӑ. Унтан Элтепер Николаев урамӗнчи 55, 57, 59-мӗш ҫуртсене кайнӑ. П.Лумумба урамӗнчи 23-мӗш ҫуртра та пулнӑ. Михаил Васильевич подъездсене тытса тӑрас тӗлӗшпе асӑрхаттарусем тунӑ. Хваттерсене пурӑнакансене вара тирпейлӗхшӗн, тасалӑхшӑн тата картише йывӑҫ-тӗмпе, чечексемпе илемлетнӗшӗн ырланӑ.
Шупашкарти хӑш-пӗр суту-илӳ павильонне йӗркене пӑхӑнмасӑр вырнаҫтарнӑ. Ҫак кунсенче хула влаҫӗнче ӗҫлекенсем хулари павильонсене тӗрӗсленӗ.
Кӗҫех вӗсен тара илмелли срок тухать. Кун хыҫҫӑн вӗсене ишсе антарма пултараҫҫӗ. Нормӑпа килӗшӳллӗн, павильонӑн ҫул хӗрринчен 3 метртан кая мар аякра пулмалла. Йӗркене пӑсни ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗшӗн япӑх. Темӗнле водитель те пур-ҫке. Унашкаллисем вирхӗнсе кӗме те пултараҫҫӗ.
Павильонсен шӑпине хулари пурлӑх управленийӗнче татса парӗҫ. Ведомствӑра пӗлтернӗ тӑрӑх, чылай тӗслӗхре вӗсене ҫулран шаларах куҫарма меллӗ мар. Кун пек чухне инженери коммуникацийӗсене те куҫармалла.
Тепӗр тесен, пӑлханса ӳкмеллех-ши? Ку ыйтӑва 2014 ҫултах ҫӗкленӗ. Анчах вӑл пӑчланнӑ.
Ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев республикӑн тӗп хулинчи пысӑк пӗлтерӗшлӗ объектсене тунипе паллашнӑ чух кӳлмекре те пулнӑ. Ҫула май вӑл унти суту-илӳ точкисем мӗн сӗннипе кӑсӑкланнӑ. Элтепере хамӑр патра, Чӑвашра, туса кӑларакан апат-ҫимӗҫ кӑсӑклантарнӑ. Хӑш-пӗр точкӑра пирӗн патрисем е пачах та пулман, е мӗнпур ассортиментӑн 10–15 процентне кӑна йышӑннӑ.
Уйӑх каялла та Михаил Игнатьев Атӑл хӗрринчи суту-илӳ точкисене пӑхса ҫаврӑннӑччӗ-ха.
«Патриотизм тата Тӑван ҫӗршыва юратни пирки эпир нумай калаҫатпӑр. Анчах кӳлмек хӗрринчи пӗр суту-илӳ точкинче те эпӗ чӑвашри ӗҫмелли шыва курмарӑм, сентре ҫинче Чӑваш Енри тавар туса илекенсен ҫимӗҫӗ ҫук», — тӗлӗннӗ Элтепер.
«Хула ҫыннисемпе хӑнасем уҫӑлса ҫӳреме кӑмӑллакан вырӑнта урӑх регионсенчи шыва сутни» Михаил Игнатьева хытах пӑшӑрхантарнӑ май ҫу уйӑхӗн 10-мӗшӗнчи канашлура та вӑл темӑна хускатнӑ. Ку ыйтӑва тӗрӗслесе тӑма хула пуҫлӑхӗсене тата экономика министрне хушнӑ. Каярах лешсем йӗркеленине ӗнентернӗ. Ҫывӑх вӑхӑтра вӗсен мӗншӗн апла маррине ӑнлантарса пама тивӗ.
Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗнче шӑв-шав тӑнӑ. Унта ФСБн Чӑваш Енри управленийӗн ӗҫченӗсем ҫитнӗ, шырав ирттернӗ, хутсене тӗрӗсленӗ.
Малтанлӑха ҫакӑ паллӑ: хула администрацийӗн экс-пуҫлӑхӗ Олег Бирюков тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнипе ку ҫыхӑннӑ. Вӑл ӗҫ вырӑнӗпе ытлашшипех усӑ курнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Бирюков ҫӗр тата пурлӑх хутшӑнӑвӗн управленийӗн судпа айӑпланнӑ экс-пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе нимӗн те туман, тӑкака шыраса илмен-мӗн. Елена Егоровӑна кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗнче тӗрмене хупмасӑр 2 ҫуллӑха айӑпланӑ. Вӑл хула хыснине 3 миллион тенкӗлӗх тӑкак кӑтартнӑ.
Олег Бирюков Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗнче ҫулталӑк ҫурӑ ӗҫленӗ.
-0.7 °C