Ытларикун, кӑрлачӑн 29-мӗшӗнче, чӑваш ӑсчахӗсем Тутарстанри тӗпчевҫӗсемпе тӗл пулнӑ. Кун пирки Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗ хыпарлать. Тӗлпулу Тутарстанӑн ӑслӑлӑх академийӗн Ш.Марджани ячӗллӗ истори институчӗн ӗҫтешӗсемпе Хусанта иртнӗ.
Чӑвашран кӳршӗллӗ региона ЧПГӐИ директорӗ Пётр Степанович Краснов, директор ҫумӗ Геннадий Алексеевич Николаев, этнологи пайӗн тӗп ӑслӑлӑх ӗҫтешӗ Виталий Петрович Иванов, социологи пайӗн тӗп ӑслӑлӑх ӗҫтешӗ Иван Иванович Бойко, истори пайӗн ертсе пыракан ӑслӑлӑх ӗҫтешӗ Владимир Николаевич Клементьев, ӳнер пӗлӗвӗн пайӗн тӗп ӑслӑлӑх ӗҫтешӗ Михаил Григорьевич Кондратьев ҫитнӗ. Вӗсем Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑх институчӗн ӗҫӗ-хӗлӗ пирки каласа панӑ, юлашки вӑхӑтра тунӑ ӗҫсемпе паллаштарнӑ.
Хусанти ӑсчахсемпе ӑшӑ калаҫусем ирттернӗ хыҫҫӑн ЧПГӐИ тӗпчевҫисем Анатолий Константинович Самаренкинпа тӗл пулнӑ. Вӑл — Тутарстан Рсеупбликинчи Чӑваш наци культурин авторномийӗн президиум пайташӗ.
Аса илтерер, Тутарстанри институтпа Чӑваш Енри институт ӗҫтешӗсем пӗр-пӗринпе пӗрремӗш хут мар тӗл пулаҫҫӗ. Унччен малтан, 2017 ҫулта, тутар ӑҫчахӗсем Шупашкара килсе кайнӑччӗ, хӑйсен ӗҫӗ-хӗлӗпе паллаштарнӑччӗ.
Паян Чӑваш Енӗн Правительство ҫуртӗнче Михаил Игнатьев Элтепер республика Патшалӑх Канашӗн депутачӗпе, Шупашкарти 1-мӗш ҫӑкӑр савучӗн тӗп директорӗпе Елена Бадаевӑпа тӗл пулнӑ.
Шупашкарти пысӑк предприятисенчен пӗрин ертӳҫи савутӑн социаллӑ пурнӑҫӗпе экономика аталанӑвӗ ҫинчен каласа кӑтартнӑ.
Елена Бадаева чӑваш парламентне депутата суйланма пуҫлани 20 ҫул ытла. Ҫав хушӑра ҫӑкӑр савучӗ ыр кӑмӑллӑх тӗллевӗпе 33 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. «Шкулсемпе, пульницӑсемпе ҫыхӑну тытатпӑр. Спорта аталантарма укҫа чылай хыватпӑр. Предприятин ветеранӗсене нумай пулӑшатпӑр», — каласа кӑтартнӑ депутат Элтепере.
Ҫӑкӑр пӗҫермелли отрасльте ҫур ӗмӗр ытла тӑрӑшакан Елена Бадаевӑна Михаил Васильевич ырласа мухтанӑ. Вӑл савут пуҫлӑхӗн профессионализмне, яваплӑхне палӑртнӑ. Туса кӑларакан продукци пахалӑхне ӳстерме ялан тӑрӑшнишӗн ырланӑ.
Елена Бадаева — Хисеп орденӗн кавалерӗ, ӑна «Тӑван ҫӗршыв умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» IV степеньлӗ орденпа, «Чӑваш Республики умӗнчи тава тивӗҫлӗ ӗҫсемшӗн» орденпа чысланӑ.
Кӑрлач уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Чӑваш Енри 25 ҫамрӑк вӗрентекен, Ҫамрӑк педагогсен канашӗн хастарӗсем, республикӑри Вӗренӳ профсоюзӗ пулӑшнипе Мускава ҫитнӗ. Вӗрентекенсене «Космос» хӑна ҫуртӗнче вырнаҫтарнӑ, унӑн чӳречисенчен Мускаври хитре вырӑнсем курӑннӑ: ВДНХ, Останкинӑри телебашня, В.Мухинӑн «Рабочи тата колхозница» скульптури…
Мускава кайнӑ педагогсен йышӗнче Вӑрнар районӗнчи Кӳстӳмӗр шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекен Валентина Мышкина та пулнӑ.
Кӑрлачӑн 16-мӗшӗнче кафере апатланнӑ хыҫҫӑн вӗрентекенсем Патшалӑх Думине кайнӑ, унта Алена Аршинова депутатпа тӗл пулнӑ. «Ҫавра сӗтелре» вӗсем ҫамрӑк вӗрентекенсене пӑшӑрхантаракан ыйтусене сӳтсе явнӑ. Тӗслӗхрен, педагогсен шалӑвне ӳстересси, класс ертӳҫин тӳлевӗ, отчетсене чакарасси…
Ҫулҫӳрев Мускав паллӑ вырӑнсене ҫитсе килнипе вӗҫленнӗ.
«Лиза Алерт» шырава ҫӑлав отрядне нимеҫӗсем кирлӗ. Ҫавна май кӑрлачӑн 20-мӗшӗнче 16 сехетре Шупашкарти Маяковский ячӗллӗ вулавӑшра тӗлпулу иртет. Йӗркелӳҫӗсем отряд мӗнле пуҫланса кайнине, унӑн ӗҫӗ-хӗлӗ пирки, шыравсем мӗнле иртни ҫинчен каласа кӑтартӗҫ.
Нимеҫӗсем питӗ кирлӗ. Кашни ҫулах ачасем, ваттисем, ахаль ҫынсем ҫухалаҫҫӗ. Вӗсене тупмашкӑн ҫӑмӑл мар, ыттисем те айккинче юлмасан ӗҫ кал-кал кайӗ.
Нимеҫӗ пулмашкӑн ятарласа вӗренмелле мар. Чи кирли – пулӑшас туртӑм пулни. «Лиза Алерт» шыравпа ҫӑлав отрядне кӗрес килсен «Контактра» халӑх тетелӗнче вӗсен ушкӑнӗнче хӑвӑрӑн ят-шыва тата телефон номерне ҫырмалла.
Каласа хӑвармалла: «Лиза Алерт» ҫӑлавпа шырав отрячӗ 2010 ҫулта йӗркеленнӗ.
Паян, кӑрлачӑн 12-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев «Sputnik информаци агентстви» холдингӑн «Россия сегодня» (чӑв. Раҫҫей паян) журналисчӗпе Асука Токуямӑпа тӗл пулнӑ. Элтеперпе калем ӑсти Чӑваш Енӗн Спорт министерствин олимп резервӗн 3-мӗш спорт шкулӗнче курнӑҫнӑ. Унта паян ЧР Пуҫлӑхӗн кубокне ҫӗнсе илессишӗн турнир тата Атӑлҫи округӗн чемпионачӗ иртнӗ.
Асука Токуяма пирӗн республикӑна медицина туризмӗн тӗллевӗпе килнӗ. Вӑл шухӑшланӑ тӑрӑх, Чӑваш Енре тухтӑрсене лайӑх хатӗрлеҫҫӗ. Медицина пулӑшӑвне илме те пирӗн патра ҫӑмӑл тесе шухӑшлать Япони журналисчӗ.
Михаил Игнатьев хӑнана республикӑн социаллӑ экономика аталанӑвӗпе паллаштарнӑ, ял хуҫалӑхӗ сывлӑха сыхлас отраслӗсем ҫинчен каласа кӑтартнӑ, Японипе туслӑ ҫыхӑну тытма ӗмӗтленнине пӗлтернӗ.
Ӗнер Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Мускавра «Аргументы и факты» хаҫат редакцийӗн ӗҫченӗсемпе тӗл пулнӑ. Пирӗн регион ертӳҫипе «Аргументы и факты» акционерсен хупӑ обществин гендиректорӗ Руслан Новиков, унӑн пӗрремӗш ҫумӗ Марина Мишункина, влаҫ органӗсемпе ҫыхӑну тытакан канашҫи Николай Терещенко, кӑларӑмӑн тӗп редакторӗ Игорь Черняк, тӗп редакторӗн ҫумӗ Индира Кодзасова, политика пайӗн редакторӗ Виталий Цепляев, асӑннӑ пай корреспонденчӗ Екатерина Барова.
Республика Элтеперне редакци ҫурчӗ тӑрӑх кӑтартса ҫӳренӗ. «Аргументы и факты» хаҫат, сӑмах май, XVIII ӗмӗр вӗҫӗнче — XIX ӗмӗр пуҫламӑшӗнче тунӑ ҫуртра вырнаҫнӑ.
Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, енсем Чӑваш Енпе килӗштерсе ӗҫлессине сӳтсе явнӑ.
Чӑваш Енре Беларуҫ лифчӗсем нумайланӗҫ. Ӗнер республикӑн Строительство, архитектура, ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх министерствинче «Могилевский завод лифтового оборудования» (чӑв. Могилеври лифт оборудованийӗн савучӗ) акционерсен уҫа обществин генеральнӑй директорӗпе Андрей Швецовпа министрӑн ҫумӗ Александр Шевлягин тӗл пулнӑ. Ӗҫлӗ калаҫӑва Чӑваш Енри ҫурт-йӗрти лифта ылмаштарассипе тимлекен предприятисен тата нумай хвтатерлӗ ҫурт-йӗр тӑвакан организацисен ертӳҫисем те хутшӑннӑ. Могилеври лифт пахалӑхӗ аваннине палӑртнӑ май Чӑваш Енре вӗсене анлӑрах усӑ курасси пирки килӗшсе татӑлнӑ.
Ҫак уйӑхӑн 26-30-мӗшӗсенче пирӗн республикӑна Беларуҫ Республикин официаллӑ делегацийӗ килнӗ. Вӑл тӗрлӗ предприяти-организацире пулӗ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев республикӑри Хӗрарӑмсен пӗрлешӗвӗн ертӳҫӗпе Алевтина Федоровӑпа тата республикӑри Ашшӗсен канашӗн ертӳҫӗпе Алексей Мурыгинпа тӗл пулнӑ.
Курнӑҫура енсем сӳтсе явнӑ ыйтусен шутӗнче демографи лару-тӑрӑвӗ те пулнӑ. Михаил Игнатьев республикӑра юлашки 5 ҫулта нумай ачаллӑ ҫемьесен шучӗ 1,5 хут ӳснине пӗлтернӗ. Уйрӑлнӑ мӑшӑрсен хисепӗ пӗлтӗр чакнӑ.
Алевтина Федорова ҫулсерен Хӗрарӑмсен канашӗн йышне ҫулсерен ҫӗнӗрен те ҫӗнӗ ҫынсем хутшӑнса пынине, вӗсем питӗ активлӑ пулнине палӑртнӑ. «Бизнесра вӑй хуракансем, ҫамрӑк амӑшӗсем хастар. Кӑҫал ака уйӑхӗнче ҫӗнӗ йыш йӗркелерӗмӗр. Муниципалитет пӗрлешӗвӗсенче ӗҫлекен ҫамрӑксем ҫав тери пуҫаруллӑ. Пӗрне-пӗри пулӑшма ялан хатӗр», – тесе хыпарланӑ вӑл. Республикӑри мӗнпур муниципалитетсенчи ЗАГС уйрӑмӗсенче хӗрарӑмсен канашӗсене йӗркеленӗ.
Чӳк уйӑхӗн 8-мӗшӗнче служба тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ чухне вилнӗ полицейскисене асӑнмалли кун. Мускавра Владимир Колокольцев пурнӑҫне панӑ полицейскисен амӑшӗсемпе тӗл пулнӑ. Вӗсен йышӗнче Шупашкар районӗнче ҫуралса ӳснӗ Леонид Пучковӑн амӑшӗ Галина Александровна та пулнӑ. Мускава пухӑннисем вилнӗ полицейскисене асӑнса пӗр минут шӑп тӑнӑ.
Леонид Пучков – полицин аслӑ сержанчӗ. Вӑл Шупашкар районӗнче патрульпе пост службин уйрӑм взводӗнче водительте ӗҫленӗ. Чӑваш арҫынни 2013 ҫулхи аванӑн 16-мӗшӗнче Чечняра пуҫ хунӑ. Ун чухне террорист хӑйне сирпӗтсе янӑ. Ҫав кун виҫӗ полицейски вилнӗ. Вӗсенчен иккӗшӗ – Чӑваш Енрен. Тепӗр тӑхӑр ҫын аманнӑ.
Леонид Пучковӑн арӑмӗ тата пӗчӗк ачи тӑлӑха юлнӑ. РФ Президенчӗн 2014 ҫулхи ака уйӑхӗн 30-мӗшӗнчи Хушӑвӗпе килӗшӳллӗн ӑна Паттӑрлӑх орденӗпе чысланӑ.
Ӗнер, юпа уйӑхӗн 24-мӗшӗнче, Михаил Игнатьев Элтеперпе Василий Пословский прокурор тӗл пулнӑ. Чӑваш Енӗн Правительство ҫуртӗнчи ӗҫлӗ курнӑҫура енсем килӗштерсе тухӑҫлӑ ӗҫлес ыйтӑва хускатнӑ. ЧР Элтеперӗн Админстрацийӗн пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, прокуратура ӗҫченӗсем ҫынсен конституцилле правине тата ирӗклӗхне хӳтӗлессипе, регионта саккунлӑха ҫирӗплетессипе ҫине тӑнӑшӑн Михаил Игнатьев Василий Пословские тав тунӑ.
Пресс-релизра ҫырнӑ тӑрӑх, республика территорийӗнче право йӗркелӗхне тытса тӑрассипе ҫыхӑннӑ ытти ыйтӑва та сӳтсе явнӑ. Михаил Игнатьев Элтеперпе Василий Павловский прокурор правӑна сыхлакан тата ӗҫ тӑвакан органсен республика территорийӗнчи пӗрлехи ӗҫӗсене те палӑртнӑ.
+17.3 °C