Шупашкарта ӗнер, кӑрлачӑн 22-мӗшӗнче маршрут таксийӗпе урапа пырса ҫапӑннӑ. Ку каҫхи 8 сехетре Трактор тӑвакансен проспектӗнче «Промтрактор» чарӑну патӗнче пулнӑ.

32-мӗш маршрутпа ҫӳрекен такси 12-мӗш модельлӗ урапапа пырса ҫапӑннӑ. Маршрутка ҫаврӑннӑ чухне ҫӑмӑл урапана ирттерсе яман.

Аварире, телее, никам та вилмен. Анчах темиҫе ҫын суранланнӑ. Ҫӑмӑл урапа водителӗ, 18 ҫултискер, тата малта ларакан пассажир аманнӑ. Вӑл та водительпе тантӑш пулнӑ. Микроавтобусра та пӗр ҫын суранланнӑ.

Маршрутка водительне тӗрӗсленӗ. Вӑл ӳсӗр пулман.

Унччен студентсемпе шкул ачисене общество транспорчӗпе ҫӳремелли уйӑхлӑх билета туяннӑшӑн субсиди панӑ. Уйӑх вӗҫӗнче вӗсен карточки ҫине 390–420 тенкӗ куҫарнӑ.

Халӗ улшӑнусем кӗртнӗ. Малашне студентсемпе ҫамрӑксене куншӑн компенсаци памӗҫ. Саккун кӑрлач уйӑхӗн 11-мӗшӗнчен вӑя кӗнӗ. Малашне пособипе сахал тупӑшлӑ ҫемьерисем ҫеҫ усӑ курма пултарӗҫ. Ун валли вӗренӳ учрежденийӗнче заявлени ҫырмалла, сахал тупӑшлӑ ҫемье пулнине ӗнентерекен справка тӑратмалла.

Ку хулаҫум, чукун ҫул транспорчӗпе ҫӳрекенсене те пырса тивӗ. Эппин, малашне студентсемпе шкул ачисем транспортпа ҫӳремелли билета ыттисем пекех 700 тенкӗпе туянӗҫ.

Кӑрлач уйӑхӗн 20-мӗшӗнче каҫхине Шупашкарти Мускав кӗперӗ ҫинче автобус чутах аялалла чӑмман. Шалта пассажирсем пулнӑ.

Автобус юпана пырса тӑрӑннӑран ҫеҫ вӑл ҫырманалла чӑмман ахӑртнех. Пӑтӑрмаха куракансем ҫапла пӗлтернӗ. Пассажирсем каланӑ тӑрӑх, водитель хӑйӗнчен мӗн килнине йӑлтах тунӑ.

Пӑтӑрмах пулсан васкавлӑ медпулӑшу часах килнӗ. Анчах, телее, пассажирсене пулӑшу кирлех пулман — аманман вӗсем.

Мускав кӗперӗ патӗнче пралуксем сиенленнӗрен троллейбуссем ҫӳреймен. Анчах вӑраха тӑсӑлман вӑл, 20 минутран электричество панӑ та транспорт вырӑнтан хускалнӑ.

Киров облаҫӗнче Шупашкартан ҫула тухнӑ автобус пӑтӑрмаха ҫакланнӑ. Ку япӑх ҫанталӑка пула сиксе тухнӑ.

Рейс автобусӗпе кӑрлач уйӑхӗн 17-мӗшӗнче «Киров – Советск – Яранск – Лошкари – Мари Эл» автоҫулӑн 31-мӗш ҫухрӑмӗнче пӑтӑрмах пулнӑ. «Шупашкар – Сыктывкар» маршрутпа кайнӑ автобус рулӗ умӗнче 60 ҫулти водитель пулнӑ. Вӑл хӑвӑртлӑха пӑхӑнмасӑр, асӑрханмасӑр пынӑран кювета чӑмнӑ.

Пӑтӑрмахра 1954 тата 1971 ҫулсенче ҫуралнӑ хӗрарӑмсем шар курнӑ. Вӗсене пульницӑна илсе кайман, унтах пулӑшу кӳнӗ. Водителе тӗрӗсленӗ. Вӑл ӳсӗр пулман. Халӗ лару-тӑрӑва уҫӑмлатаҫҫӗ.

Автомобиль рынокӗнчи сӑнавҫӑсем ку енӗпе кӑҫал ним ырринех те шантармаҫҫӗ.

«Автостат» аналитика агентстви шухӑшланӑ тӑрӑх, урапа сутасси кӑҫал 15-25% чакӗ. Юлашки 15 ҫулта капла лару-тӑру пулман та-мӗн.

Премиум-класс шутланакан урапа кӑларакан компанисем кризис мӗнне уйрӑмах туйса илӗҫ. Кунта Mercedes-Benz, BMW, Audi, Porsche тата Lexus автомобильсем кӗреҫҫӗ. Люкс бренчӗллисене те савӑнмаллиех ҫук. Экономкласлӑ урапа кӑларакансем: АвтоВАЗ тата Корейӑри Hyundai-Kia экономикӑри асар-писер саманапа усӑ курса юлайӗ. АвтоВАЗӑн ҫӗнӗ моделӗсем: йӳнӗ вариантлӑ Vesta седанӗ тата X-Ray «паркетник» тата Lada Priora моделе ультрайӳнӗ йышне кӗртни урапа туянакансене илӗртессе шанаҫҫӗ. Корея концерна илсен, Hyundai Solaris тата Kia Rio лайӑх сутӑнасса шанаҫҫӗ.

Хрантсуссен Peugeot тата Citroen моделӗсене сутасси юлашки виҫӗ ҫулта 6–8 хут чакнӑ, кӑҫал та вӗсен ырри пулас ҫук. Ford моделе сутасси пӗлтӗр пӗчӗкленнӗ.

Chrysler, Jeep, SsangYong, Subaru тата Suzuki брендсем ятарлӑ саккаспа ӗҫлесси ҫине куҫма пултарӗҫ. Маларах ун пек утӑма Раҫҫей рынокӗнче сделали в Honda тунӑ. Mazda, Mitsubishi тата Volvo сутасси те кӑштах чакӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Паян Шупашкарти Иван Яковлев проспектӗнче кӑнтӑрла иртни пӗр сехет тӗлӗнче маршрутка тӳнсе кайнӑ. Унӑн рулӗ умӗнче урӑ мар водитель пулнӑ. Анчах вӑл медицина тӗрӗслевӗ витӗр тухма килӗшмен.

«За рулем» портал пӗлтернӗ тӑрӑх, ГАЗель маршрута тухнӑскер пулман. Маршруткӑн 46 ҫулти водителӗ хӑй ҫапла ӗнентернӗ. Тата вӑл салонта хӑй, тепӗр майлӑ каласан, водитель тата унӑн паллаканӗ, кӑна пулнӑ тесе пӗлтернӗ.

«Питомник» чарӑнуран инҫе мар вырӑнта пулса иртнӗ пӑтӑрмахра, Турра шӗкӗр, никам та суранланман.

162-мӗш маршрутпа (вӑл Шупашкар-Кӳкеҫ маршрута ҫыхӑнтарать) ҫӳрекен ГАЗеле эвакуатор юр ӑшӗнчен туртса кӑларнӑ. Анчах водителӗн киле ҫуранах кайма тивнӗ, мӗншӗн тесе ГАЗеле штрафламалли лапама илсе кайса лартнӑ.

Паян ҫил-тӑман алхаснӑран Шупашкар аэропорчӗ ӗҫ-хӗлне ир-ирех чарса лартнӑ. Ара, паян 50–100 метртан нимӗн те курӑнмасть-ҫке-ха.

Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, аэропортра самолетсем 16 сехетчен вӗҫмӗҫ. Анчах ку тапхӑра тӑсма та пултарӗҫ. Кӑнтӑрлахи 14 сехет тӗлне аэропортра икӗ рейса яман. Вӗсем «ЮТэйр» авиакомпанин Мускаври «Внуково» аэропортӗнче анса ларакан самолечӗ. Вӑл Шупашкартан 7 сехет ҫурӑра вӗҫмелле пулнӑ. Тепри — Ӗпхӗве вӗҫекен самолет. Вӑл сывлӑша 10 сехет те 50 минутра ҫӗкленет.

Палӑртмалла: рейссене пӑрахӑҫламан, вӗсене тытса чарнӑ ҫеҫ Ҫанталӑк лайӑхлансанах вӗсем сывлӑша ҫӗкленӗҫ.

Мускавран Хусана Чӑваш Ен урлӑ ҫӳрекен икӗ хутлӑ пуйӑс Ҫӗмӗрлере чарӑнӗ. Кун пирки Чӑваш Енӗн Раҫҫей Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчелӗхӗ пӗлтерет.

Кун пирки хыпарланӑ май элчелӗхӗн пресс-служби «Федерацин пассажир компанийӗ» акционерсен уҫӑ обществин вице-презденчӗ М.П. Акулов Чӑваш Енӗн тулли праваллӑ элчи Леонид Волков ыйтнине шута илнине палӑртать.

Хыпарта ӗнентернӗ тӑрӑх, Ҫӗмӗрлере чарӑнма Леонид Волков ыйтнӑ. Ҫапла вара пуйӑс Мускавран Хусана кайнӑ чух та, Хусантан Мускава ҫул тытнӑ чух та Ҫӗмӗрлере чарӑнать.

Мускавран пуйӑс 23 сехет 8 минутра хускалать те Ҫӗмӗрлене 7 сехет те 13 минутра ҫитет. Ҫӗмӗрлерен Мускава кайнӑ чух Ҫӗмӗрлерен 20 сехет те 34 минутра хускалса ҫӗршывӑн тӗп хулине 05 сехет те 38 минутра ҫитет.

Иртнӗ ҫулӑн чӳк уйӑхӗнче бензинпа дизель топливин акцизӗсене ӳстермелли пирки Патшалӑх Думи саккун йышӑннӑччӗ. Халь вара ҫакна пула хаксем хӑҫан хӑпарасси паллӑ пулнӑ.

Бензиншӑн тата дизтопливошӑн ытларах пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен тӳлемелле пулӗ. Хаксем вӑтамран пӗр литршӑн 2 тенкӗ патнелле ӳсӗҫ. Пуринчен те ытларах хак 4-мӗш класлӑ бензиншӑн хӑпарӗ. Пӗр тоннӑшӑн 3200 тенкӗ ытларах тӳлеме тивӗ. Сӑмах май, ӑна утӑ уйӑхӗ пуҫланнӑ хыҫҫӑн сутма та пӑрахӗҫ-ха. 5-мӗш класлин акциз хакӗ 2 пин таран ӳсӗ. Дизтопливо акцизӗ 4150 тенкӗ таран (пӗр тоннӑшӑн) хӑпарнӑ.

Экспертсен шухӑшӗпе бензин хакӗ ытлашши «ҫыртмӗ». Кӑрлачпа нарӑс уйӑхӗнче хак кӑшт чакма та пултарӗ. Ҫавах та куншӑн хӗпертемелле марри пирки пӗлтереҫҫӗ — ку пӗтӗмпех туянакансем сахал пулнипе ҫыхӑнӗ, апла пулсан экономикӑри лару-тӑру лайӑхах мар. Раҫҫейри топливо пӗрлӗхӗн президенчӗ Евгений Аркуша пӗлтернӗ тӑрӑх ҫулталӑк тӑршшӗпе топливо хакӗ яланах вылять — кӗркуннепе хӗлле вӑл чакать, ҫуркуннепе ҫулла вара — хӑпарать. Кӑҫал та кун шучӗпе ҫакнашкалах пулӗ.

Обществӑлла транспорт ҫурҫӗр иртни иккӗччен ҫӳрӗ. Анчах ялан мар. Ҫӗнӗ ҫул каҫхине. Анчах пур ҫӗрте те мар. Шупашкарта.

Ҫулталӑкри чи шавлӑ та чи хаваслӑ уявсенчен пӗринче республикӑн тӗп хулинче общество транспортне ҫурҫӗр иртни икӗ сехетчен ҫӳреттерме йышӑннӑ. Кун пирки Чӑваш Енӗн тӗп хулин администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков раштавӑн 23-мӗшӗнче хушу кӑларнӑ. Хула администрацийӗн сайтӗнче хӑш маршрутпа ҫӳрекен транспорт ӑҫтан миҫере хускалассине тӗплӗн ҫырса кӑтартнӑ.

Вӑрӑмлатнӑ ӗҫ кунӗ, тӗрӗсрех, каҫӗ, 1, 2, 3, 4, 9, 11, 14, 15, 18, 20-мӗш номерлӗ троллейбуссене тата 10,15-э, 22, 23-мӗш номерлӗ автобуссене пырса тивет.