Раҫҫейри Литература ҫулталӑкне тата Чӑваш Енри Константин Иванов ҫулталӑкне халалласа ЧР Культура министерстви, ЧР Наци вулавӑшӗ республика шайӗнче «Чӑваш Енӗн литература палитри: 100 кӗнеке — вуласа тухма» акци ирттереҫҫӗ.
Ӑна наци литературинчи чи лайӑх тӗслӗхсене тупса палӑртас тӗллевпе йӗркелеҫҫӗ. Акци пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен пуҫласа авӑнӑн 1-мӗшӗччен пулӗ.
Эксперт ушкӑнӗ сасӑлав валли кӗнекесене ака уйӑхӗн вӗҫӗччен суйлӗ. Ушкӑн йышне культура, ӑслӑлӑх, вӗренӳ ӗҫченӗсем, массӑллӑ информаци хатӗрӗсемпе общество организацийӗсен элчисем кӗрӗҫ.
Унтан ҫав списока ҫынсем сӳтсе явма, тӗнче тетелӗнче, ЧР Наци вулавӑш сайтӗнче, сасӑлама пултарӗҫ.
Сасӑлава кура ҫу уйӑхӗн 27-мӗшӗ тӗлне 100 кӗнеке списокне хатӗрлӗҫ. Авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне вара «Чӑваш Енӗн литература палитри: 100 кӗнеке — вуласа тухма» электрон коллекци хатӗрлеҫ. Ӑна ЧР Наци вулавӑшӗн сайтне вырнаҫтарӗҫ. Ҫапла майпа унпа кирек кам та паллашма пултарӗ.
Раҫҫей вулавӑш ассоциацийӗн вулав секцийӗ Раҫҫейри Литература ҫулталӑкне халалласа тӗнче тетелӗнче «Литература сӑнарне — палӑк» акци ирттерет.
Тӗнче тетелӗнчи сасӑлав кӑрлач уйӑхӗн 15-мӗшӗнчен пуҫласа пушӑн 31-мӗшӗччен иртӗ. Литературӑри йӑла-йӗрке пирки, хӑш хайлава килӗштерни ҫинчен ҫак сайтра сӳтсе явма пулать: www.rba.ru/content/news/vid_news_str.php?id=4048.
Республикӑра хӑш сӑнара палӑк лартма сӗнетӗр — пӗлтерӗр. Пӗтӗмлетӗве секци ларӑвӗнче Самар хулинче 2015 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 17–22-мӗшӗсенче тӑвӗҫ.
Ҫулсерен «Раҫҫей хули — наци суйлавӗ» конкурс ирттереҫҫӗ. Акӑ халӗ ӑна кӗҫех пӗтӗмлетӗҫ.
Хальлӗхе кӑҫал Хабаровск хули малти вырӑнта пырать. Шупашкарта унран аякрах мар. Вӑл — улттӑмӗш вырӑнта.
Конкурс виҫҫӗмӗш ҫул иртет. Ҫак тапхӑрта ҫынсем тӗнче тетелӗнче Раҫҫейри чи лайӑх хулана суйлаҫҫӗ. Истори тата культура еткерӗллӗ хӑш хула наци палли пулма тивӗҫ-ха?
Аса илтерер: пӗлтӗр ку конкурсра Шупашкар хули ҫӗнтернӗ. Виҫӗмҫул Смоленск ҫӗнтернӗ. Хальхинче Хабаровск хыҫҫӑн Ӗпхӳ пырать. Шупашкар пуш уйӑхӗн варриччен иккӗмӗш вырӑнта пулнӑ. Ака уйӑхӗнче тӗп хуламӑр виҫҫӗмӗшне ҫитнӗ. Халӗ — улттӑмӗшӗнче. Шупашкарӑн Костромана ҫӗнтерсе виҫҫӗмӗш вырӑна тухма май пур-ха. Костромашӑн 6714 ҫын нумайрах сасӑланӑ.
Сасӑлав раштавӑн 30-мӗшӗнче 15 сехетре вӗҫленӗ. Шупашкаршӑн www.город-россии.рф сайтра сасӑлама пулать.
Канаш хула администрацийӗ хула ҫыннисене ҫӗнӗ герб суйлама сӗнет. Икӗ вариантран пӗрне суйламалла.
Пӗрремӗш герб геральдика щичӗ евӗр. Унта — хӗрес. Вӑл хулан транспорт пӗлтерӗшне кӑтартать. Канаш хулинче Чулхула — Канаш — Хусан, Канаш — Хӗрлӗ Узел, Канаш — Шупашкар чукун ҫулсем хӗресленеҫҫӗ. Герб ҫине ылтӑн эмблема ӳкернӗ. Вӑл ҫунатлӑ чукун ҫул урапи евӗр.
Иккӗмӗш вариантра Канаш историне сӑнланӑ. Унти хӗрлӗ тӗс — таса пӗлӗт палли. Урапа — чукун ҫула кӑтартать, вӑл Канаш хулишӗн пӗлтерӗшлӗ. Ылтӑн — пуянлӑх, тырпул тухӑҫлӑхӗн палли. Кӗмӗл тасалӑха палӑртать.
Чӑваш Енӗн Физкультура тата спорт министерствин сайтӗнче ҫулталӑкри чи лайӑх спортсмена палӑртма сасӑлав уҫнӑ.
Кӑмӑла каякан спортсменшӑн сасӑлама кӑрлачӑн 5-мӗшӗччен ирӗк парӗҫ. Чи лайӑх тесе шухӑшлаканнисене виҫӗ номинацире палӑртма юрать, тӗп йышра, спорт резервӗнче тата хӑнӑхмалли спортра тупӑшакансене.
Номинантсен шутне 20 спортсмен кӗнӗ. Вӗсем — пули-пулмисем мар. Тӗрлӗ ӑмӑртура Чӑваш Ен чысне тивӗҫлипе хӳтӗленисем. Хӑйсен номинацийӗсенче ҫӗнтернисене Чемпионсен йӑлана кӗнӗ каҫӗнче кубокпа чыслӗҫ.
Шупашкар хула администрацийӗн официаллӑ сайтӗнче хулари «Ӗҫ мухтавӗн аллейине» ӑҫта тӑвасси пирки ыйтӑм ирттереҫҫӗ.
Ҫынсене виҫӗ варианта суйлама ыйтаҫҫӗ. Пӗрремӗшӗ — аллея хула администрацийӗ патӗнче сулахай енче пулмалла. Иккӗмӗшӗ — В.И.Чапаев скверӗнчи фонтансен хӗррипе. Виҫҫӗмӗшӗ — кашни хӑйӗн вариантне сӗнме пултарать.
Хальлӗхе ыйтӑма 15 ҫын кӑна хутшӑннӑ. Вӗсенчен тӑваттӑшӗ (27%) аллейӑн Шупашкар хула администрацийӗ ҫывӑхӗнче пулмалла тесе шухӑшлать. 11 ҫын (73%) аллейӑна В.И.Чапаев скверне вырнаҫтарасшӑн.
Сасӑлав раштав уйӑхӗн 14-мӗшӗнче вӗҫленӗ. Ӗҫ мухтавӗн аллейи архитектурӑпа парк ансамблӗ евӗр пулӗ. Вӑл ҫынсен ӗҫне, хула предприятийӗсене, учрежденисемпе организацисене кӑтартӗ. Кун пирки авӑн уйӑхӗнче Шупашкар хула депутачӗсен пухӑвӗн президиумӗн ларӑвӗнче калаҫнӑ. Унта аллейӑна хула центрӗнче, Республика тӳремӗпе юнашар, вырнаҫтарма йышӑннӑ.
Аллейӑна 2015 ҫулта, Хула кунӗ валли, туса пӗтермелле.
«Раҫҫей аллейи» акцие пӗтӗмлетнӗ. Тӗнче тетелӗнчи сасӑлава нумаййӑн хутшӑннӑ. Чӑваш Ен палли хӑмла пулӗ. Уншӑн 4006 ҫын сасӑланӑ.
Чӑваш Енӗн палли пулассишӗн пилӗк ӳсентӑран хутшӑннӑ: хӑмла, хӑва, ҫӑка, юман тата салтак тӳми. Хӑмлашӑн 36 процент ҫын сасӑланӑ. Юман 34 процент сасӑ пухнӑ. Хӑва — 10%, ҫӑка — 9%, салтак тӳми 9% процент сасӑ пухнӑ.
Ҫапла майпа хӑмлашӑн, юманпа танлаштарсан, 200 ҫын ҫеҫ нумайрах сасӑланӑ. Хӑмла — чӑвашсемшӗн пӗлтерӗшлӗ ӳсентӑран. Вӑл Чӑваш Енӗн, Шупашкарӑн тата Куславкка районӗн гербӗсем ҫинче пур.
Ҫурла уйӑхӗнче Чӑваш Ен халӑхӗ ыйтӑма хутшӑнма пултарать. Ҫурлан 11-мӗшне Космос мухтавӗн кунне уявламалла-и? Ыйтӑмра ҫакна уҫӑмлатмалла. Сасӑлав ҫурлан 18-мӗшӗччен пырӗ.
52 ҫул каялла, ҫурлан 11-мӗшӗнче, космоса ушкӑн пӗрремӗш хут вӗҫсе кайнӑ. «Восток-3» карапа пирӗн ентеш Андриян Николаев ертсе пынӑ. «Восток-4» карап ҫинче Украина ҫынни Павел Попович пулнӑ. Икӗ карапа, пӗр-пӗринчен инҫех мар вӗҫекенскерсене, тӗрӗсленӗ. Космонавтсем пӗр пӗринпе радиоҫыхӑнупа калаҫнӑ. Ҫак пулӑма кура республика чиновникӗсем ҫурлан 11-мӗшӗ паллӑ кун пулмалла тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Cаp.ru сайтра хальлӗхе 600 ытла ҫын сасӑланӑ. Вӗсенчен 160-ше яхӑнӑшӗ Космос мухтавӗн кунне паллӑ тӑвасшӑн. 400 ытларахӑшӗ ҫакна хирӗҫ.
Ҫӗртмен 1-мӗшӗнче «Раҫҫей аллейи» Пӗтӗм Раҫҫейри акци пуҫарса янӑ. Патриотизм акцийӗ кӑҫалхи ҫӗртмен 21-мӗшӗнче, Вӑрман ӗҫченӗсен кунӗнче, вӗҫленӗ. Ун чух Крыма ҫӗршывӑн мӗнпур регионӗнчен пуҫтарӑннисем 85 тӗрлӗ йывӑҫ лартӗҫ. Вӑл Раҫҫейпе Крым пӗрлешнин, унӑн шӑпипе аталанӑвне пӗтӗм регион хутшӑнассин палли пулӗ.
Унччен регионсене пилӗкшер йывӑҫ сӗнме ирӗк панӑ. Чӑвашран хӑмла, юман, шурӑ хӑва, ҫӑка, салтак тӳми сӗннӗ. Вӗсем 1,5 пин сасӑ пухнӑ. 44 проценчӗ хӑмлашӑн, 35 проценчӗ юманшӑн сасӑланӑ.
Килӗшекен ӳсентӑраншӑн ҫурлан 31-мӗшӗччен сасӑлама юрать. «Раҫҫей аллейӗ» акцие хутшӑнса шухӑша палӑртма аллеяроссии.рф сайта кӗмелле.
Раҫҫейре ҫӗршыври чи лайӑх хулана палӑртас тӗллевпе каллех сасӑлав ирттереҫҫӗ. Тӗнче тетелӗнчи пӗрремӗш сасӑлав пирвайхи хут 2012 ҫулта иртнӗ. Ун чухне «наци символӗн» ятне Смоленск хули тивӗҫнӗ.
Конкурс пӗлтӗр те иртнӗ. Ун чухне Шупашкар тӳрех малтисен ретӗнче пулнӑ. Хуламӑр ҫулталӑк тӑршшӗпех пӗрремӗш вырӑнта тӑнӑ, Раҫҫейри «чи паллакан хула» ята тивӗҫе сасӑлавра ҫӗнтернӗ.
Кӑҫал тӗнче тетелӗнчи сасӑлава тепӗр хут ирттереҫҫӗ. Шупашкар пуш уйӑхӗн варриччен иккӗмӗш вырӑнта пулнӑ. Халӗ тӗп хуламӑр виҫҫӗмӗш вырӑна ҫитнӗ. Вӑл лидертан 20 пине яхӑн сасӑ тарса юлнӑ. Юлашки кӑтартӑва илес тӗк, Шупашкаршӑн 47 300 яхан ҫын сасӑланӑ.
Хальлӗхе сасӑлавра Ӗпхӳ пӗрремӗш. Уншӑн 65 719 ҫын сасӑланӑ. Пушкӑртсан тӗп хулине Майкоп хӑваласа ҫитнӗпе пӗрех. Уншӑн 65 483 ҫын сасӑланӑ. Шупашкар хыҫҫӑн списокра — Иркутск тата Калинград хулисем.
Тӗлӗнмелле те, туристсем питӗ килӗштерекен Питӗр малтисен 10-шӗн йышне те кӗреймен. Мускав та ҫавнашкалах.
Шупашкаршӑн ҫулталӑк вӗҫлениччен сасӑлама май пур. Сасӑлава раштав уйӑхӗн 30-мӗшӗнче пӗтӗмлетӗҫ.
+12.3 °C