Чӑваш Енре авӑн уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Пӗрлехи суйлав кунӗ пулӗ. Ун чух эпир тӑван республикӑмӑр Элтеперне палӑртӑпӑр тата хӑш-пӗр тӑрӑхра депутатсене суйлӗҫ. Суйлав вӑхӑтӗнче видеосӑнавпа усӑ курмӗҫ. Ҫапла йышӑнӑва хысна укҫи-тенкине перекетлес тӗллевпе тунӑ-мӗн. Кун пирки республикӑн Тӗп суйлав комиссийӗн ертӳҫи Александр Цветков REGNUM информаци агентствине пӗлтернӗ.
Суйлав ирттернӗ чух видеосӑнавпа усӑ курсан 1 пин камера вырнаҫтарма тата видеосӑнава йӗркелеме тӑкак 25–30 миллион тенке кайса ларать иккен. Ку вӑл суйлав бюджечӗн ҫуррипе танлашать. Пӗтӗмпе суйлав валли 55 миллион тенке яхӑн тухса кайӗ. Ҫав шутран пысӑк пайӗ, 80 проценчӗ, 1165 участокри комисси пайташӗсене тӳлеме кайӗ. Кашни комиссире вӑтамран 7-шар ҫын ларать.
Видеосӑнавпа хӑй вӑхӑтӗнче пирӗн республикӑра усӑ курнӑччӗ. Хальхи вӑхӑтри ҫав технологие 2010 ҫулхи пуш уйӑхӗнче Раҫҫей Президентне суйланӑ чух хута янӑччӗ. Суйлав епле иртнине ун чух онлайн-меслетпе те кӑтартнӑччӗ, вӑл ҫырӑнса та юлнӑччӗ.
Раҫҫей общество пуҫарулӑхӗн сайтӗнче сасӑлав иртет. Мӗн пирки? Хӑлхине наушник чикнӗ ҫуран ҫӳрекен ҫынсене, велосипедистсене сахалтан та 3 пин тенкӗлӗх штрафлатарасшӑн. Ку урапасем ҫӳрекен вырӑнта тата чукун ҫул ҫывӑхӗнче утакансене пырса тивет.
Ҫакна шухӑшласа кӑларнисем каланӑ тӑрӑх, ку ҫул ҫинче ҫуран ҫӳрекенсен вилеслӗхне чакарать. Наушникпа пыракансене пула авариллӗ лару-тӑру сиксе тухма та пултарать-мӗн.
Текстра ҫырнӑ тӑрӑх, наушникпе утакан ҫын тимсӗрлӗхне ҫухатать, ҫул ҫинче мӗн пулса иртнине курмасть те, илтмест те. Уйрӑмах наушник урапа пиклеттернине илтме чӑрмантарать-мӗн, ҫавна май пӑтӑрмах сиксе тухма пултарать.
Хальлӗхе ҫак пуҫарӑва 400 яхӑн ҫын ырланӑ. Ӑна федераци шайӗнче пӑхса тухчӑр тесен 100 пин сасӑ кирлӗ.
Чӑваш Ен Элтеперӗн пуканӗшӗн кӗрешӗве кӑлармалли кандидата палӑртма «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти пилӗк муниципалитетра праймериз ирттерни тата кандидатсем суйлавҫӑсемпе тӗлпулни пирки эпир пӗлтернӗччӗ.
Халӗ вара камшӑн мӗн чухлӗ ҫын сасӑлани те паллӑ. Парти хушшинчи сасӑлавра сакӑр кандидатран чи нумай сасӑ Чӑваш Ен Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев пухнӑ. Уншӑн парти пайташӗсенчен 93,5 проценчӗ, е 1015 ҫын, сасӑланӑ. Спортсмен республикӑна ертсе пыма пултарасса шанакансем 207 ҫын тупӑннӑ — вӗсем Елена Николаева Олимп чемпионӗшӗн хӑйсен сассине панӑ. «Базис» общество директорне Алексей Львова Элтепер пуканӗшӗн кӗрешӗве 141 ҫын кӑларттарас тенӗ.
Чӑваш Ен Элтеперӗн пуканӗшӗн кӗрешӗве кӑлармалли кандидата палӑртма «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти пилӗк муниципалитетра праймериз ирттересси пирки эпир пӗлтернӗччӗ.
Ҫӗртмен 20-мӗшӗнче асӑннӑ парти ячӗпе праймериза хутшӑнакан кандидидатсем Патӑрьел, Канаш, Ҫӗрпӳ районӗнчи суйлавҫӑсемпе тӗл пулнӑ. Курнӑҫӑва Элтепер пулас шухӑшлӑ ҫичӗ кандидат пырса ҫитнӗ: ЧР Патшалӑх Канашӗн социаллӑ политика енӗпе ӗҫлекен комитечӗн ертӳҫин ҫумӗ Елена Николаева, гуманитари ӑслӑлӑхӗсен пуҫлӑхӗ Юрий Исаев, «Дентамед» обществӑн тӗп врачӗ Юрий Зорин, Шупашкарти 5-мӗш гимназин пуҫлӑхӗ Инна Исаева, «Базис» тулли мар яваплӑ общество управляющийӗ Алексей Львов, Афганистан вӑрҫин сусӑрӗсен общество организацийӗн регионти ертӳҫи Геннадий Матвеев, республикӑн Элтеперӗн тивӗҫӗсене вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан Михаил Игнатьев. Саккӑрмӗш кандидачӗ, Игорь Поручиков, суйлавҫӑсемпе тӗл пулма пыман.
Элтепер пуканӗшӗн «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти хӳттипе тухас ӗмӗтлисем хӑйсен программипе паллаштарнӑ.
Сӑмах май каласан, ҫӗртмен 20-мӗшӗнче иртнӗ парти хушшинчи сасӑлавра патӑрьелсенчен 97 проценчӗ Михаил Игнатьевшӑн пулнӑ, ҫӗрпӳсенчен — 93,9 проценчӗ, канашсенчен — 92 проценчӗ.
Чӑваш Енӗн Обществи палати 21 ҫынтан тӑрать. Вӗсенчен ҫиччӗшне Чӑваш Ен Элтеперӗ палӑртать, тепӗр ҫиччӗшне — Патшалӑх Канашӗ, юлнӑ ҫичӗ кандидата халӑх пӗрлешӗвӗсен тата коммерци мар организацисен пайташӗсене маларах асӑннӑ 14 ҫын суйласа илет. Ҫӗртмен 18-мӗшӗнче палатӑна Элтепер тата парламент суйланӑ пайташсен пухӑвӗ иртнӗ, вӑрттӑн сасӑлав ирттерсе вӗсем йыша тепӗр ҫичӗ ҫынна кӗртнӗ.
Ҫапла вара халӑх пӗрлешӗвӗсен тата коммерци мар организацисен йышӗнчен Палатӑна «Аталану» регион аталанӑвӗн фондӗнчен Евгений Бондарев, Чӑваш Енӗн Фитнес-аэробика федерацийӗнчен Оксана Вербина, Православи чиркӗвӗн Шупашкарпа Чӑваш Ен Епархийӗнчен Николай Иванов, Православи чиркӗвӗн Улатӑр Епархийӗнчен Александр Коротин, «Чыслӑх пур» ҫарпа патриот центрӗнчен Николай Плотников, «Чӑвашрессовпроф» профсоюз организацийӗнчен Валентина Рыбкина, Канашри тутарсен наципе культура пӗрлешӗвӗнчен Мансур Хайбуллов лекнӗ.
Чӑваш Ен Элтеперӗ суйланӑ пайташсем ҫаксем: Александр Дельман, Анатолий Князев, Светлана Лясина, Николай Паштаев, Алексей Судленков, Михаил Федотов, Олег Широков. ЧР Патшалӑх Канашӗ ҫирӗплетнисем: Ирина Булыгина, Никита Бурашников, Татьяна Ефимова, Альбина Новикова, Зинаида Паршагина, Анатолий Пукки, Нина Семедова-Полупан.
Авӑн уйӑхӗн 13-мӗшӗнче — Чӑваш Енӗн Элтеперне суйламалли кун. Халӗ партисем хӑйсен кандидачӗсене ку кӗрешӗве тухма палӑртса пӗтернӗпе пӗрех. Ӗнер «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партин тӗп канашӗн президиумӗ ку тӗлӗшпе йышӑну тунӑ. Элтепер пуканӗшӗн Чӑваш Енӗн Патшалӑх Канашӗн депутачӗ, асӑннӑ партин фракцийӗн пайташӗ Олег Николаев тухать.
Президиум ларӑвӗ Мускавра иртнӗ. Парти О. Николаев кандидатурине ырланине «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫейӗн» РФ Патшалӑх Думинчи фракцийӗн ертӳҫи Сергей Миронов ӑнлантарса панӑ. С. Миронов каланӑ тӑрӑх, халӗ ҫӗршыв экономика аталанӑвӗн ҫӗнӗ парадигми йӗркеленет. Вӑл технологи хӑватне, финанс ҫирӗплӗхне, тулаш вӑйсене пӑхӑнманнине тӗпе хумалла. Патшалӑх тӗллевӗсене ҫав енӗпе пурнӑҫлама партин пайташӗ Анатолий Аксаков кирлине шута илсе ӑна Чӑваш Ен Элтеперӗн пуканӗшӗн кандидата тӑратас темен. Аса илтеретпӗр, Анатолий Аксаков паян РФ Патшалӑх Думин тӗп комитетне – экономика политики енӗпе ӗҫлекеннине, ертсе пырать.
Чӑваш Ен Элтеперӗн пуканӗшӗн кӗрешӗве кӑлармалли кандидата палӑртассишӗн «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» парти паян Етӗрне районӗнче праймериз ирттересси пирки эпир пӗлтернӗччӗ.
Кадидатсем пирки каласан, вӗсен хушшинче Элтепер тивӗҫне халӗ пурнӑҫлакан Михаил Игнатьевсӑр пуҫне ЧР Патшалӑх Канашӗн социаллӑ политика енӗпе ӗҫлекен комитечӗн ертӳҫин ҫумӗ Елена Николаева, гуманитари ӑслӑлӑхӗсен пуҫлӑхӗ Юрий Исаев, «Дентамед» обществӑн тӗп врачӗ Юрий Зорин, Шупашкарти 5-мӗш гимназин пуҫлӑхӗ Инна Исаева, «Базис» тулли мар яваплӑ общество управляющийӗ Алексей Львов, Афганистан вӑрҫин сусӑрӗсен общество организацийӗн регионти ертӳҫи Геннадий Матвеев, Игорь Поручиков уйрӑм усламҫӑ пур.
Аса илтеретпӗр, парти хушшинчи суйлав пилӗк муниципалитетра пулӗ. Паянхи Етӗрнере иртнӗ. Унта вӑл тӑрӑхрисемсӗр пуҫне хӗрлӗ чутайсемпе муркашсем хутшӑннӑ. Ыран праймериз Шупашкарта иртӗ, ҫӗртмен 20-мӗшӗнче — Патӑрьел, Канаш тата Елчӗк районӗсенче.
Пӗччен пӑтӑ ҫиме, йышпа авӑн ҫапма лайӑх тенӗ ваттисем. Ҫӗнӗ Шупашкарсем вара хулари ҫӗнӗ микрорайон ятне шыраҫҫӗ.
9-мӗш микрорайона тума пуҫланӑ хыҫҫӑн Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗ хула ҫыннисем хушшинче ыйтӑм та ирттерсе пӑхнӑ. Ҫӗр ҫын ҫӗр тӗрлӗ шухӑшлать те, 30 ят сӗнекен тупӑннӑ. Ятсем хушшинче Вятка автоҫулпа ҫывӑх пулнӑран Вятка сӗнекен те, ҫывӑхри чиркӳ ятне кура суйлама калакан та, Шупашкар енчи чи пӗрремӗш микрорайон пулнине кура Пионер темелле текен те тупӑннӑ.
Хула администрацийӗ ятсене хӑйӗн сайтӗнче ҫак каҫӑпа cap.ru/vote.aspx?gov_id=82&id=821 вырнаҫтарнӑ та ҫынсене интерактивлӑ ыйтӑма хутшӑнма чӗнсе каланӑ. Хальлӗхе пуринчен ытла сасӑ пухни — Шортан. Ку вӑл унччен ҫавӑнта ун ятлӑ ял пуррине асӑнса сӗннӗ ят. Химпром туса лартнӑ хыҫҫӑн 13 ял ҫӗр питӗнчен ҫухалнӑ чух Шортана та ҫавӑн пек шӑпа пырса ҫапнӑ.
Сасӑлавӑн пӗрремӗш тапхӑрӗ вӗҫленнӗ хыҫҫӑн чи нумай сасӑ пухнӑ виҫӗ ята суйласа илӗҫ те кайран вӗсене финал-сасӑлава кӑларӗҫ.
Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав тата социаллӑ аталану министерстви профессире чи лайӑххисене палӑртассипе унччен ет конкурс ирттернӗччӗ. Хальхинче ведомство «2015 ҫулхи участокри чи лайӑх врач» номинаципе конкурс йӗркелеме йышӑннӑ.
Конкурса хутшӑнас ӗмӗтлисем 15 тухтӑр тупӑннӑ. Конкурс комиссийӗ вӗсен ӗҫӗ пирки хатӗрленӗ отчечӗсене (хут ҫырса ларсан чирлисене хӑҫан сиплеҫҫӗ-ши тесе тӗлӗнӗҫ-ха, тен, теприсем. Ӗлкӗрекенни тем тума та ӗлкӗрет пуль ҫав), ианкетисене хакланӑ хыҫҫӑн 6 ҫынна суйласа илнӗ. Вӗсенчен пӗришӗн сасӑлас тесен маларах каланӑ министерство сайтне кӗмелле. Сасӑлав ҫӗртмен 9-мӗшӗнче вӗҫленет. Ҫӗнтерӳҫӗсене професси уявӗнче, Медицина ӗҫченӗн кунӗнче, вӑл ҫӗртмен 18-мӗшӗнче пулать, чыслӗҫ.
Шупашкарти Пӑр керменӗ валли ят суйланине, унта кашниех хутшӑнма пултарнине пӗлтернӗччӗ.
Нумаях пулмасть ЧР Сывлӑх министерстви сасӑлава пӗтӗмлетнӗ. Аса илтерер: вӑл ведомство сайтӗнче ака уйӑхӗн варринче пуҫланнӑ. Пулас Пӑр керменне мӗнле ят парассине палӑртнӑ. 3 ҫул ҫурӑ хута каяканскере «Чебоксары-Арена» ят парӗҫ. Куншӑн респондентсен 17 проценчӗ (841 ҫын) сасӑланӑ. Иккӗмеш вырӑнта – «Арктика». Уншӑн 11,1 процент сасӑ панӑ. Ун хыҫҫӑн ҫынсем «Чувашия» ят.
9 человек «Зимняя фантазия» ятшӑн сасӑланӑ. Ахӑртнех, ку ята регионта пурӑнакан пӗр ҫын сӗннӗ, мӗншӗн тесен вӑл ведомство сӗннӗ вариантсен йышӗнче пулман.
Министерствӑра палӑртнӑ тӑрӑх, Пӑр керменне туса пӗтерес ӗҫ вӗҫленсе пырать. Хальлӗхе каланӑ тӑрӑх, унта «Регионсем — чикӗсӗр хутшӑну» курав иртмелле.
+12.3 °C