Республикӑра ачасем ҫӳллӗ вырӑнсенчен ӳксе суранланни, е унран та хӑрушӑраххи, вилни пирки яланах асӑрхаттараҫҫӗ. Шел те, чылайӑшӗ уямасть ҫакна. Ӗнер Шупашкарта каллех пысӑк инкек пулнӑ.
Шупашкарти кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ районӗнче ӗнер, ҫурлан 6-мӗшӗнче, балконран ача ӳкнӗ. Кун пирки «Про Город» хаҫата Аня Килеева пӗлтернӗ. Унӑн тусӗ ҫав ҫуртра пурӑнать. Вӑл ӳкнӗ ача макӑрнине илтнӗ.
Унтан ҫав вырӑна васкавлӑ медпулӑшу килнӗ. Полицейскисем те ҫитнӗ. Пиллӗкри ача ҫиччӗмӗш хутри балконран ӳкнӗ.
Шел те, ачана пульницӑна илсе кайнӑ чухне вӑл вилнӗ. Халӗ лару-тӑрӑва уҫӑмлатаҫҫӗ. Халӗ ку ыйтупа следстви комитечӗ ӗҫлет. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ача ун чухне пӗччен пулнӑ.
Чӑваш Енӗн Правительство ҫурчӗ умӗнче пӗр ҫынран тӑракан пикет иртни пирки «Правда ПФО» пӗлтерет. Ӑна Алексей Ильин ятлӑ сусӑр йӗркеленӗ. Вӑл коммерци наймӗн мелӗпе ҫурт илме ӗмӗтленет-мӗн. Анчах республикӑри тӳре-шара унӑн ыйтӑвне тивӗҫтермест тесе ӗнентернӗ вӑл.
«Пикета тухма мана тӳре-шарана хваттер пани, эпӗ вара ӑна 15 ҫул илейменни хистерӗ, — ӑнлантарнӑ сусӑр арҫын. Ҫакӑ мана кӑмӑлсӑрлантарать. Ҫитменнине тата Строительство министерствинчен ҫыру килчӗ, унта ҫурт-йӗре черетсӗр илме тӳре-шара хӑйӗн пуҫлӑхӗ сӗннипе кӑна илейрет тесе уҫӑмлӑн ӑнлантарса панӑ. Ҫакӑ мана кӑмӑлсӑрлантармаллипех кӑмӑлсӑрлантарчӗ те эпӗ пикета «Игнатьев, тӳре-шарана сусӑрсен хваттерӗсене валеҫсе ҫитет» лозунга тухас терӗм», — ӑнлантарнӑ арҫын.
Лозунглӑ арҫын 17 сехетченех, тӳре-шара хӑй патӗнчен тухичченех ларма, шантарнӑ.
Шупашкарти «Шанхай» микрорайон (Мясокомбинат проездӗнче ҫынсем хӑй тӗллӗн ҫуртсем ҫӗкленӗ тӑрӑха халӑхра ҫапла калаҫҫӗ) ҫаплах лӑпланма пӗлмест. Унти ҫынсене микрорайон хӑпартакан организаци шучӗпе хваттер пама та пулнӑччӗ. Пӗтӗмпе 282 ҫуртран ҫынсене куҫармалла пулсан, 90-шӗпе килӗшӗве алӑ пуснӑ-ха. Теприсенчен хӑшӗсем те кӗҫех, тен, куҫӗҫ. Ҫаплипех кутӑнлашакансем те пурри пирки «Правда ПФО» интернет-ҫӑлкуҫ хыпарлать.
Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Андрей Кулагин «Шанхайри» кӑмӑлсӑр юлнисемпе Мускава каясси пирки пӗлтернӗ. Кулагин депутат ҫав районта юрлӑрах пурӑнакансемпе пӗрлех ытлӑ-ҫитлӗ пурӑнакансем те пуррине палӑртнӑ-ха. Ҫӗре аукционта сутса янӑ хыҫҫӑн унти хуралтӑсене йӳнӗпе ятарласа туяннӑ ҫынсем те пур тесе шухӑшлать депутат. Унсӑр пуҫне вӑл строительство предприятине шелленине те палӑртнӑ. Ара, ҫӗре илнӗ чух лешӗн ҫынсене хваттерпе хӑй шучӗпе тивӗҫтермелле пулса тухасса пӗлмен-мӗн.
Шӑмӑршӑ районӗнче — пысӑк ҫухату. Пӗр ҫемьере ачана, унӑн ашшӗне тата асламӑшне урапа ҫапса кайнӑ. Вилмеллех.
Ку тискер ӗҫ Илемре, ҫурла уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, «Шӑмӑршӑ — Суйкӑн» автоҫул ҫинче 20 сехет тӗлнелле пулнӑ. Шӑмӑршӑра пурӑнакан ҫемье ҫулпа утнӑ. Ҫав вӑхӑтра вӗсем ҫине урапа пырса кӗнӗ.
Йывӑр сурансене пула 38 ҫемье пуҫӗ (унӑн ҫуралнӑ кунӗ иртсе кӑна кайнӑ пулнӑ), унӑн 66-ри амӑшӗ тата виҫҫӗри ывӑлӗ вилнӗ. Арҫыннӑн арӑмӗ тата 2008 ҫулта ҫуралнӑ тепӗр ывӑлӗ те ҫавӑнтах пулнӑ. Вӗсене пульницӑна илсе ҫитернӗ.
Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, «Форд-Фокус» урапа водителӗ тепӗр урапана хӑваласа иртнӗ чухне руле тытайман та ҫуран утакансем ҫине кӗрсе кайнӑ.
Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Арҫынна, урапа хуҫине, халех тытса чарас ыйтӑва пӑхса тухаҫҫӗ.
Элӗк районӗнчи Юманлӑхра пурӑнакансем генераторпа концерт курнӑ. Утӑ уйӑхӗн 30-мӗшӗнче унта Чӑваш Ен Элтеперӗ пулма «Тӗрӗслӗхшӗн Раҫҫей» партирен кандидата тӑратнӑ Олег Николаевпа курнӑҫу йӗркеленӗ. Чӑваш парламенчӗн хальхи депутачӗпе (Олег Николаев — ЧР Патшалӑх Канашӗн депутачӗ) артистсем те пырса ҫитнӗ. Малтан калаҫса татӑлнӑ пекех концерт ялти клубра иртмелле пулнӑ. Анчах вырӑна ҫитсен эсерсене хупӑ алӑклӑ клуб кӗтсе илнӗ тесе хыпарлать «Актуально21» интернет-ҫӑлкуҫ. Вырӑнти пӗр хастар аппарата хӑйӗн килӗнчен ҫутӑ памалла тунӑ. Анчах кӑштахран ҫутӑ сӳнсе ларнӑ. Ял ҫыннисем каллех ҫухалса кайман — пӗри генератор илсе пынӑ, бензинне те тупнӑ.
Унсӑр пуҫне ытти пӑтӑрмах та сиксе тухнӑ иккен. «Саккуна пӑсса агитаци ирттереҫҫӗ» тесе районти суйлав комиссийӗнчен партин районти уйрӑмӗн ертӳҫи Иван Орлов патне шӑнкӑравланӑ. Олег Николаевпа унӑн ҫыннисем саккуна пӑсманни пирки ӑнлантарса панӑ. Кайран йӗрке хуралҫисем пырса ҫитнӗ. Эсерсен вӗсене те хӑйсем йӗркене пӑсманни пирки ӑнлантарса пама тивни пирки ҫырать маларах асӑннӑ интернет-ҫӑлкуҫ.
Йӗпреҫ районӗнчи Пысӑк Упакасси ялӗнче пурӑнакансен халӗ тухтӑр патне райцентра ҫӳреме тивет. Ара, ялта фельдшерпа акушер пункчӗ йӑтӑнма пуҫланӑ.
Анчах авариллӗ ҫурта никам та юсама та, ишсе антарма та васкамасть. Кунсерен ФАПа 20–25 ҫын ҫӳренӗ. Темиҫе ялтан килнӗ унта.
Унта ӗҫлекенсене ӗҫрен хӑтарман, административлӑ отпуска ҫеҫ янӑ. Анчах хӑҫан вӗҫленӗ вӑл? Никам та калаймасть.
ФАПӑн пӗр стени тӑкӑнма тытӑннӑ-мӗн. Унтах ача пахчи те пулнӑ. Вӗсене унтан илсе кайнӑ ӗнтӗ. Ача пахчине шкула куҫарӗҫ. Анчах ку халӑха тивӗҫтермест. Унта вырӑн сахал-мӗн. Шкул, ҫитменнине, ял хӗрринче вырнаҫнӑ.
Халӑх каланӑ тӑрӑх, ФАПа упрама май пулнӑ. Анчах вырӑнти тӳре-шара те кахалланнӑ, те укҫа тупайман. Ҫурт тӑрринчен шыв аннине заведующи нарӑс уйӑхӗнчех пӗлтернӗ. Ака уйӑхӗнче каллех ҫыру ҫырнӑ. Хӑнк та туман. Акӑ халӑ шыв фундамент таранах ҫитет.
Тӳре-шара ҫурта авӑн уйӑхӗччен юсама шантарать. Ҫур миллион тӑкаклама палӑртнӑ вӗсем.
Ҫынна вӗлересси шӑна вӗлересси пек кӑна тейӗн Шупашкарта пурӑнакан 50 ҫулти хӗрарӑмшӑн. Ҫак ҫула ҫитиччен вӑл икӗ ҫынна вӗлерме ӗлкӗрнӗ.
1997 ҫулта ӑна ҫынна вӗлернӗшӗн 12 ҫуллӑха хупнӑ пулнӑ-ха. Тӗрмерен иртерех кӑларнӑ курӑнать, 2005 ҫулта каллех ӑна айӑпланӑ. Ун чухне ҫынна йывӑр суран кӳрсе вӗлернишӗн тепӗр хутчен суд тенкелӗ ҫине лекнӗ. Иккӗмӗш хут айӑпланӑ чух 8,5 ҫуллӑха кирпӗч шутлама ӑсатма йышӑннӑ. Ирӗке вӑл 2013 ҫулхи ҫурла уйӑхӗнче тухнӑ. Анчах кӑҫалхи ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнче хӗрарӑм каллех тепӗр преступлени тунӑ.
Ҫав кунхине вӑл хӑй килӗнче пӗр арҫынпа эрех ӗҫсе ларнӑ. Сӑра сакки сарлака теҫҫӗ те, тем пайлайман икӗ ӳсӗр — хирӗҫсе кайнӑ. Хӗрарӑм тарӑхса кайса алла ҫӗҫӗ ярса илнӗ, унпа арҫынна вилмеллех чикнӗ. Халӗ хӗрарӑма каллех суд тенкелӗ ҫине лартӗҫ. Тӗпчевҫӗсем ӗҫе вӗҫне ҫитернӗ.
Крымри Шурту (Белогорск) районӗнче вырнаҫнӑ «Тайган» сафари-паркра виҫӗ арӑслан ами хаклӑ йышши крокодила ҫисе янӑ. Кун пирки «Крым. Реалии» пӗлтерет.
Парка курма килнӗ ҫынсем каласа панӑ тӑрӑх крокодилсем арӑслансемпе юнашарах пӗвере пурӑнаҫҫӗ. Пӗр крокодилӗ шывран тухсан ун ҫине виҫӗ арӑслан ами тапӑннӑ. Пысӑк кушаксем шыв чӗрчунне хӑвӑрт кӑна кӑнтнӑ хыҫҫӑн апат патне ытти арӑслансем те ҫитнӗ.
Сафари-паркӑн директорӗ Олег Зубков ку пӑтӑрмах чӑн та пулса иртни пирки каласа панӑ. Крокодилӗ вара 3 пин доллар таранах (хальхи курспа ку вӑл 180 пин тенке яхӑн шутланать) тӑнӑ.
Кирек кам та хӑйӗн ачи-пӑчине ырӑ тӑвасшӑн. Йӗпреҫ районӗнчи Эйпеҫ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ те хӗрӗшӗн тӑрӑшнӑ. Анчах чӗрҫи ҫинче сиктерсе, пуҫран шӑлса ӳстерсе пурнӑҫ ҫулӗ ҫине тӑратнипех ҫырлахман вӑл, ӑна укҫаллӑ тӑвасшӑн пулнӑ. Саккунлӑ мар майпа.
Ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗнче ӗҫленӗ май ашшӗ хӗрӗ ялта пурӑнать, унта ҫурт хӑпартма укҫа тӑкакланӑ тесе социаллӑ тӳлев илес тенӗ. Шупашкарта ҫемйипе пурӑнаканскере унччен шутра тӑнӑ вырӑнтан кӑларса паллакансем патне пропискӑна тӑратнӑ. Унта, чӑн та, ҫемьене пурӑнма хӗсӗк пулнӑ. Капла туни ҫамрӑк хӗрарӑмӑн ҫурт-йӗр условине лайӑхлатмаллине ӗнентерме кирлӗ пулнӑ. Кайран ӑна вӑл ҫурт-йӗр условине лайӑхлатас ӗмӗтлисен районти списокне те кӗрттернӗ. Ӗҫ кал-кал пынӑ — кӗҫех 420 пин ытларах тенкӗ пуҫлӑх хӗрне тивӗҫнӗ. Вӑл «кӗмӗле» федераци, республика тата вырӑнти хыснасенчен уйӑрнӑ.
Улталаса патшалӑхран укҫа илнӗ пуҫлӑх хӗрӗ пирки те, пуҫлӑх пирки те пуҫиле ӗҫсем пуҫарнӑ. Халӗ ҫак икӗ ӗҫе пӗр ҫӗре пӗрлештернӗ, тӗпчев малалла пырать.
Паян, утӑн 21-мӗшӗнче, ҫӗрле Чӑваш Енри чӑх-чӗп фабрикинче инкек пулнӑ. Ку Шупашкар районӗнчи «Чӑваш бройлерӗ» фабрикӑра пулнӑ.
«Ҫыхӑнура» канашлура пӗлтернӗ тӑрӑх, унта электропитани сӳннӗ, автоматика пӗр цехри вентиляцие сӳнтернӗ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫакна пула 13–15 пин чӑх вилнӗ.
Ҫакна предприяти ӗҫченӗсем ҫирӗплетсе каланӑ. Инкек чӑнах та ҫӗрле пулнӑ. Анчах вилнӗ чӑхсен шучӗ мӗн чухлӗ пулнине тата электроэнерги мӗншӗн сӳннине вӗсем калайман.
-1.7 °C