«Ҫыхӑнура» канашлура темӗнле ыйту тавра та калаҫаҫҫӗ. Халӗ акӑ Канаш хулипе ҫыхӑнни куҫа тӑрӑнчӗ.
Унта пӗлтернӗ тӑрӑх, Канаш хулин администрацийӗ ҫутҫанталӑкӑн черчен пайне, килсӗр-ҫуртсӑррисене ӗнтӗ, Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗ ячӗпе «хӑйне евӗр парне» тунӑ.
Канашри Ӗҫ урамӗнчи ҫӳп-ҫапа пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗнчен пуҫласа илсе тухма пӑрахнӑ-мӗн. Халӗ унта пӗр купа ҫӳп-ҫап йӑваланать-мӗн.
Канашлӑва хутшӑннисенчен хӑшӗ-пӗри айӑпа Шантенковӑпа Жураева ҫине йӑвантараҫҫӗ. Вӗсем Атӑлҫи экологи компанийӗнчен илсе хулари Хӗвелтухӑҫри ҫӳп-ҫап пемелли вырӑнпа хуҫаланасшӑн пулнӑ-мӗн. Анчах ӑна пачах хупса лартнӑ-мӗн.
Халӗ канашлуҫӑсем Шатенковӑпа Жураевӑна хулари ҫӳп-ҫапшӑн «тав тӑваҫҫӗ». Ҫынсем хулара кун пек ӳкерчӗк хуҫаланнӑшӑн намӑс пулнине пӗлтереҫҫӗ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Чурачӑкри Николай Ефимов тӳре-шарана хӑйне хваттер тивӗҫҫине ӗнентересшӗн ҫунать-мӗн. Кивӗ пӳртре вӑл пурӑнаймасть, анчах ҫӗнӗ хваттер уҫҫине ӑна памаҫҫӗ иккен.
Асӑннӑ ялти Мелиораторсен урамӗнчи ҫав арҫын пурӑнакан ҫурта 2010 ҫултах ишӗлекеннисен йышне кӗртнӗ-мӗн. 40 ҫулхи ҫурт юлашки ҫулсенче куҫ умӗнчех ишӗлме тытӑннӑ. Ҫынсен хӗле валли вутӑ хатӗрлеме тивнӗ, шыва урамран йӑтнӑ, туалет та — урамра. Хӑтлӑх шутӗнче ҫурта хирӗҫ вырнаҫнӑ сарай тата пӗчӗк пахчана кӑна асӑнма пулать. Йӑтӑнса тӑракан штукатуркӑллӑ, аран тытӑнса тӑракан стенасемлӗ ҫуртран тухма ишӗлекен ҫурт программӑна кӗни пулӑшнӑ. Анчах ҫӗнӗ хваттер уҫҫи пурне те лекмен. Пиллӗкмӗш хваттерте пурӑнакан арҫына уҫӑ паман. Халӗ арҫын тӑванӗсем патне пурӑнма тухса кайнӑ, уншӑн тӑванӗ чунне ыраттарать иккен.
— Унӑн прописка пулман, анчах хаттер укҫине вӑл тӳлесе пурӑннӑ, — арҫыннӑн тӑванӗ Станислав Ефимов. — Эпир администрацие те кайрӑмӑр, анчах усси пулмарӗ.
Пиллӗкмӗш хваттер муниципалитет харпӑрлӑхӗнче шутланать иккен. Вырӑнти тӳре-шарасем арҫыннӑн ордер ҫук иккен.
«Электроприбор» акционерсен уҫӑ обществин акционерӗсем савутӑн ертӳҫисен тыткаларӑшӗпе кӑмӑлсӑр иккен. Хӑйсен пӑшӑрханӑвне палӑртакан ҫырӑва вӗсем республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев патнех ҫитернӗ.
Шупашкар савучӗн акционерӗсен ҫырӑвӗнче 2014 ҫулта предприятин резерв фондӗнчен 100 миллиона яхӑн тенкӗ «кӑларса» илнине пӗлтернӗ. Унӑн пысӑк пайне ертӳҫӗсене преми пама уйӑрнӑ иккен.
Сахал мар «кӗмӗле» «2014 ҫулхи 11 уйӑхра предприятин ӑнӑҫӑвне пысӑк тӳпе хывнисене» уйӑрса панӑ-мӗн. 11 топ-менеджерпа вӗсен ҫывӑхӗнчи пуҫлӑхсене 37 миллион тенкӗ премии панӑ пулать. 500 рабочие 10 хут сахалтарах лекнӗ, пурӗ 3 миллион тенкӗ. 3 миллиона 500 ҫын ҫине пайласан кашнине 6-шар пин тенкӗ тивӗҫнӗ тесе шухӑшламалла. Ку цифрӑна «Электроприбор» АУОн акционерӗ тата унччен топ-менеджерта ӗҫленӗ Елена Романова пӗлтернӗ.
Элтепер патне янӑ ҫырура хаклӑ хутсен пӗчӗк партийӗсене вӗсен хуҫисенчен савут укҫипе туяннине те систернӗ. Ун пек акционерсем 2 пине яхӑн ҫын иккен. Яваплисем васкавлӑ йышӑну тумасан савут панкрута тухас хӑрушлӑх пур тесе пӑшӑрханнӑ ҫыру авторӗсем.
Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи икӗ усламҫӑ хӑйсен ӗҫне пуҫаратпӑр тесе хыснаран укҫа илнӗ те лава вырӑнтан та хускатман. Халӗ ку фактпа тӗпчевҫӗсем пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
2013 ҫулхи юпа уйӑхӗнче 25 икӗ каччӑ хӑйсен ӗҫне пуҫаратпӑр тесе асӑннӑ район администрацине бизнес-план тӑратнӑ. Вӗсенчен пӗри тимӗр-тӑмӑртан япала шӑратма пулнӑ, тепри — сӗтел-пукан кӑларма. Унтан хайхисем хӑйсен ӗҫне пуҫарма пӗчӗк тата вӑтам усламҫӑсене уйӑракан 300 пин тенкӗ укҫана илес шанчӑкпа хавхаланнӑ. Кӗҫех вӗсемпе вырӑнти тӳре-шара ятарлӑ килӗшӳ алӑ пусса ҫирӗплетнӗ. Усламҫӑ пулатпӑр текенсене банк счечӗ ҫине кӗҫех 270-шер пин тенкӗ куҫарса панӑ. Хӑйсенчен лешсен 30-шар пин тенкӗ уйӑрмалла пулнӑ.
«Кӗмӗлне» илессе илнӗ те, ӗҫне пуҫарман. Халӗ вӗсене пысӑк виҫепе улталанӑ тесе пуҫиле майпа айӑплама пултараҫҫӗ.
Ҫынсем культура палӑкӗсене сыхлама, хаклама пӗлменни нумайӑшне тарӑхтарать. Мӗн ҫӗнни, лайаххи пур — аркатмалла, ҫӗмӗрмелле, сӑнсӑрлатмалла. Нумай пулмасть Иван Яковлев проспектӗнчи ҫӗр айӗн каҫмали вырӑна та такамсем ӳкерсе пӗтерни пирки хыпраланӑччӗ.
Ҫак кунсенче Шупашкарта каллех вандалсен ӗҫӗ ҫынсен кӑмӑлне пусарнӑ. Хальхинче вӗсем Ефремов купса бульварӗнче алхаснӑ. Ку пуш уйӑхӗн 14-мӗшӗнче пулнӑ.
Ҫав кун ирхине «Ирӗклӗ сӑмах» вулаканӗ Ефремов купса бульварӗнчи чула такамсем сӑрӑпа илемсӗрлетнине курнӑ.
Ӑна туристсем питӗ юратаҫҫӗ, унта сӑн та ӳкерӗнеҫҫӗ. «Хӗвел, Юрату, Ырӑлӑх тата Телей чулӗ — Таганаит» ятлӑ ҫав чул. Шупашкара ӑна Чӑваш Енӗн пӗрремӗш президенчӗ Николай Федоров парнеленӗ.
Пӗлтӗр ҫулла Шупашкарти Кривов урамӗнче пысӑк ӗҫ тунӑ тесен те йӑнӑш мар. Унта шӑтӑк-путӑклӑ ҫула ҫӗнетнӗ, ҫӗнӗ асфальт сарнӑ.
Анчах ҫуркунне юр ирӗлме тытӑнсан… ҫӗнӗ асфальт та шӑтӑк-путӑкланма тытӑннӑ. Ҫав вырӑнта «А» класлӑ асфальтьбетонлӑ ҫул сармалла пулнӑ. Анчах мэри хирӗҫленӗ — ку ҫула пула шӑв-шав нумай, ку ҫынсене кансӗрлет имӗш.
Кривов урамӗнчи ҫул чи япӑххисенчен пӗри пулнӑ. Юсав хыҫҫӑн вӑл лайӑхланасса шаннӑ ҫынсем. ZaRulem автопортал халӗ унта мӗн пулса иртнине тӗрӗслеме шутланӑ.
Куҫ умне шӑтӑк-путӑклӑ ҫул тухса тӑнӑ. Автопортал ЖКХран ҫакна ӑнлантарма ыйтнӑ. Кунти юсава питех паллӑ мар «Стройдоркомплекс» компани тунӑ-мӗн.
Хальлӗхе тӗрӗслев пулман-ха. Анчах ҫитменлӗхсене тупса палӑртсан ҫул-йӗр ӗҫченӗсене шӑтӑксене саплама ыйтӗҫ. Унтан, ҫулсем типсен, хӑш-пӗр вырӑна улӑштарма та пултарӗҫ.
Чӑваш Енри паллӑ блогера Константин Ишутова вӗлерессипе хӑратнӑ имӗш. Кун пирки вӑл хӑйӗн блогӗнче пӗлтерни тӑрӑх интернет-хаҫатсенчен пӗри хыпарлать.
«Chuvashiya» никпа «Чӗрӗ журналта» ҫыракан автор «Ыйтса пӗлнӗ хыҫҫӑн полици пайӗнчен таврӑнтӑм, ҫула май заявлени ҫырса хӑвартӑм. Паянхи телефон шӑнкӑравне тахӑҫанаха кӗтнӗччӗ. Анчах мана ҫавӑн пекех сӗмӗсӗррӗн хӑратасса шутламанччӗ. Кун пекки хальччен пулманччӗ. «Ядринмолоко» АУОран хӑпма ыйтса шӑнкӑравланӑ чух та хитре те танлӑ пулнӑччӗ. «Диалога йӗркелеме» пӗлекен ҫынсене юрататӑп, анчах мана хирӗҫ тӑракансемшӗн ку вӑл пустуй пуҫару кӑна», — тесе ҫырнӑ Ишутов хӑйӗн блогӗнче.
Блогер хӑйне епле номертен шӑнкӑравласа хӑратнине тата ҫав номере кам ячӗпе регистрациленине пӗлет имӗш. Ҫывӑх вӑхӑтра вӑл ку фактпа мӗнпур материала тӗнче тетелӗнче вырнаҫтарасшӑн.
Константин Ишутов социаллӑ политика темисемпе ҫырать.
Шупашкарти Петров урамӗнчи 9-мӗш ҫурт йӑтӑнма тытӑнсан пӗр хушӑ шавларӗҫ те халӗ кӑшт лӑпланчӗҫ. Ара, унти ҫынсене урӑх ҫӗре пурӑнма куҫарчӗҫ, ҫурта ишсе антарса ҫӗннине хӑпартма йышӑнчӗҫ.
Кунашкал лару-тӑру кӗтмен ҫӗртен сиксе тухнӑран унти ҫынсен хӑварт кӑна пӳлӗмсенчен тухса кайма тивнӗ. Ара, ҫурт ишӗлме пуҫласса никам та кӗтмен вӗт. Ҫынсен япали-мӗнӗ йалтах унта юлнӑ. Пӗр хушӑ вӗсен пурлӑхне бомжсем «тапӑнни» пирки те пӗлтернӗччӗ-ха. Ара, хуҫасӑр япала кама ан илӗрттӗр? Юрать, ҫурт тавра хурал тӑратрӗҫ.
Халӗ Ленин район администрацийӗн сайчӗ кун пек хыпар пӗлтерет: Петров урамӗнчи 9-мӗш ҫуртра пурӑннисене хаклӑ япалисене илсе тухма ирӗк панӑ. Чӳречесемпе алӑксене те кӑларса илме юрать-мӗн.
Ҫак ӗҫе пушӑн 14, 15, 21, 22-мӗшӗсенче 9–17 сехетсенче тума пулать. Анчах япаласене кашни хӑй тӗллӗн, пулӑшусӑр, илсе тухать. «Алӑксемпе чӳречесене кӑларса илсен ахаль те ҫирӗп мар ҫурт малалла йӑтӑнмӗ-ши?» — пӑшӑрханаҫҫӗ «Ҫыхӑнура» канашлури ҫынсем.
Шупашкарти суту-илӳпе курав центрӗ ҫывӑхӗнче ҫӗр айӗн каҫмалли вырӑн тинех уҫӑлсан хула ҫынни тем пек савӑннӑччӗ. Нунмая пымарӗ савӑнӑҫ – кӑмӑлӑ хуҫаканни ҫийӗнчх тупӑнчӗ.
Пурнӑҫ ҫавнашкал пулса кайрӗ-ши — ҫамрӑксем (е урӑххисем?) мӗн ҫӗнни пур — ҫавна ҫӗмӗреҫҫӗ, варалаҫҫӗ. Ҫӗр айӗн каҫмалли вырӑна та ав каллех ҫырса-сӑрласа пӗтернӗ.
Йӗксӗксем маркерпа, аэрозоль сӑррипе усӑ курса чарӑнусене те, ҫурт умӗсене те сӑнсӑрлатнӑ. Халӗ ҫав вандалсене шыраҫҫӗ.
Ҫӗр айӗн каҫмалли вырӑна нарӑсӑн 24-мӗшӗнче ҫӗрле граффитчиксем сӑрласа пӗтернӗ. Чарӑнусене, ҫурт умӗсене шутласан пӗтӗмпе вӗсем 20 ҫӗрте ҫырса хунӑ. Тӗрӗссипе, унччен кӑшт маларах та ҫырнӑччӗ-ха ҫӗр айӗнчи каҫмалли вырӑнта. Анчах, хальхипе танлаштарсан, сахалрахчӗ.
Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, ҫак хура ӗҫе ҫамрӑксен ушкӑнӗ тунӑ.
Мускаври ҫавра ҫул ҫинче Чӑваш Енри 11 ҫын шар курнӑ. Сарӑмсӑрлӑха республика правительствинчи планеркӑра сӳтсе явнӑ.
Инкек курнӑ арҫынсем — Мускав облаҫне ӗҫлеме кайнӑскерсем иккен. Чӑваш Енри полицейскисем инкек пулнин сӑлтавне палӑртасшӑн-мӗн. Министрсен Кабинетне комисси пухма хушнине те пӗлтерет REGNUM информагентство.
Инкек нарӑсӑн 28-мӗшӗнче сиксе тухнӑ. Чӑваш Енрен кайнӑ «Фиат» автобусра 18 ҫын пулнӑ, 11-шӗ аманнӑ, вӗсенчен пӗри ӗнер Мускаври пульницӑра вилнӗ. Транспорт бетон блокӗ ҫине пырса кӗсе тӳнсе кайнӑ. Пӗчӗк автобус водителӗ, пуҫ мимине чӗтретнӗскер, Шупашкара таврӑннӑ, вӑл васкавлӑ медпулӑшу паракан пульницӑра выртать иккен. «Мӗншӗн Мускаври пульницӑна кайманни ыйту ҫуратать», — тенӗ-мӗн Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев. Автобус Патӑрьел районӗнче регистрациленӗскер пулнине те пӗлтернӗ вӑл.
Ку инкек пирки правительство комиссийӗ пухма, лару-тӑрӑва тишкернӗ хыҫҫӑн информацие муниципалитет пуҫлӑхӗсем патне ҫитерме хушнӑ Игнатьев Элтепер.
ЧР шалти ӗҫсен министрӗн ҫумӗ Андрей Тимофеев инкек сӑлтавне тишкерме пулнӑ.
-1.7 °C