Шалти ӗҫсен министерствин Мускаври тӗп управленийӗн ӗҫченӗсем ӳт сутса укҫа туса пурӑнакан хӗрарӑмсенчен пӗрне тытса чарнӑ. Вӑл Сарӑту хулинче полицинче ӗҫлени палӑрнӑ.

32 ҫулти ҫӑмӑлттай хӗрарӑм Сарӑту облаҫӗнче пурӑнать. Мускава вӑл пӗчӗк ачапа ларнӑ чух килнӗ. Унта хӗрарӑм ҫӑмӑл укҫа тӑвас ҫул ҫине тӑнӑ.

Полицинче ӗҫлени чӑннипех ҫирӗпленсен ӑна ӗҫрен хӑтарма пултарӗҫ. Хальлӗхе ун тӗлӗшпе административлӑ протокол ҫырнӑ, ӳт сутнишӗн штраф тӳлеттерӗҫ.

Ӗҫтешӗ ҫӗршывӑн тӗп хулинче ӳт сутса пурӑннине илтнӗ хыҫҫӑн Сарӑту облаҫӗнчи Балаково районӗнчи йӗрке хуралҫисем тӗрӗслев ирттереҫҫӗ. Хӗрарӑм шӑпи халӗ таканари шыв пек вылявлӑ, ӗҫрен хӑтарсан пӗчӗк ачаллӑ хӗрарӑма йывӑр пуласси халех паллӑ.

Пӑрачкав ял уявне паллӑ тунӑ чухне ҫамрӑк ҫынсене пӑшалтан пенӗ. Ҫакна ЧР ШӖМӗн пресс-служби те ҫирӗплетет.

Уяв ҫурла уйӑхӗн 26-мӗшӗнче пулнӑ. Ку ҫӗрле пуҫланнӑ. Ҫурҫӗр тӗлнелле кафе умне машина пырса чарӑннӑ. Унччен те пулман — пӑшал сасси илтӗннӗ. Кафе умӗнче тӑнӑ икӗ каччӑн ури аманнӑ.

1990 тата 1997 ҫулсенче ҫуралнӑ икӗ йӗкӗт пульницӑна лекни пирки ирхи 3 сехет те 40 минутра ШӖМе пӗлтернӗ. Вӗсене УАЗ Патриот машинӑран пенӗ-мӗн. Ҫамрӑксен аялти ура пайӗ суранланнӑ.

ШӖМ пӗлтернӗ тӑрӑх, пӑшалтан перекен ҫын ҫакна ятарласа туман. Анчах пӑшала машинӑра илсе ҫӳренӗ чухне йӗркене пӑснӑ вӑл.

Шупашкар урамӗсене кашни ҫулах чечекпе илемлетеҫҫӗ. Тепӗр клумбӑна пӑхсан ӳнер хайлавӗ тейӗн! Мӗн кӑна шухӑшласа кӑлармаҫҫӗ-ши, чечекпе мӗнле кӑна кӳлепе ӑсталамаҫҫӗ-ши?!

Куҫа йӑмӑхтаракан илемпе киленнипех ҫырлахмаҫҫӗ иккен хула ҫыннисем: урамри чечексене вӗсенчен хӑшӗсем кӑкласа кайса хӑйсен пахчине лартаҫҫӗ. Кун пирки паян «Советская Чувашия» журналистне Рита Кирилловӑна Шупашкарти Чапаев скверӗнчи чечек клумбине тирпейлекенсем каланӑ. Татса кайнӑ чечексене пуҫтараканскерсем ӳсӗрсем е ӗҫсӗр ҫапкаланакан ҫамрӑксем пуҫтахланнӑ пуль тесе кӑмӑлсӑрланнӑ.

Ҫав вӑхӑтрах теприсем урамри чечексене хӑйсен пахчине илемлетме тесе урӑ пуҫпах тӑпӑлтарса каяҫҫӗ-мӗн.

Ҫӗнӗ Шупашкарти прокуратура «Химпром» ҫывӑхӗнче тем пысӑкӑш шӑршлӑ кӳлленчӗк тӑнине тӗрӗсленӗ. Ун пирки интернет-порталсенчен пӗринче хыпарланӑ.

Тӗрӗслеве прокурорсемпе пӗрлех Роспотребнадзор, Роспирироднадзор, Росреестр, Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗн экологи хӑрушсӑрлӑхӗн, республикӑн Ҫут ҫанталӑк тата экологи министерствин специалисчӗсем хутшӑннӑ.

«Управление отходами» (чӑв. Каяшсене тытса тӑрасси) акционерсен обществин полигонӗ тата сортлакан савучӗ ҫывӑхӗнчи шӑршлӑ шыв кӳлленсе тӑнӑ. Канализаци ҫӑлкуҫӗнчен юхса тухакан шыв вӑрманалла юхнипе вӑл пӗр ҫӗрте пӗвеленсе тӑнӑ.

Тӗрӗслевҫӗсем тӑпран ҫиелти сийне тата шыва тӗрӗслеме илнӗ.

Ҫут ҫанталӑка сиен мӗн чухлӗ кӳнине палӑртсан айӑплисене явап тыттарӗҫ.

Шупашкарти «Космос» каҫхи клуб хӑйсен патӗнче эрне каялла арҫын вилнишӗн куляннине пӗлтернӗ. Кун пирки вӗсем халӑх тетелӗсенчи хӑйсен страницинче ҫырнӑ. Клуб администрацийӗ тата уйрӑм ҫыннӑн хурал предприятийӗ следствипе тачӑ ҫыхӑну тытнине пӗлтернӗ. Ҫав ҫырурах тӗпчевҫӗсем пӗтӗмлетӳ тумасӑр пӑтӑрмаха хак пама сӗнменнине те палӑртнӑ.

Ӗнертенпе «Космос» вӑхӑтлӑха хупӑннӑ иккен. Ҫакна администраци клуб ӗҫченӗсене тата вӗсен тӑванӗсене вӗҫӗм кӳрентернипе тата хӑратнипе сӑлтавланӑ.

Ҫурла уйӑхӗн 15-мӗшӗнче ҫурҫӗр иртни 2 сехетсенче 35 ҫулхи арҫынпа хуралҫӑ хушшинче тавлашу сиксе тухнине, хуралҫӑсем канма килнӗ ҫынна урайне ҫавӑрса хурса пӗр вӑхӑт ӑна ҫапла тытса тӑнипе арҫын сывлаймасӑр вилсе кайнӑ тесе шухӑшланине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтернӗччӗ.

Канма пынӑ ҫынна вӗлерсе пӑрахнӑ хуралҫӑ тӗлӗшпе астумасӑр вӗлернӗ текен статьяпа пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ҫамрӑк арҫын леш тӗнчене ӑсаннипе вӗҫленнӗ инкеке тӗпчевҫӗсем малалла тӗпченӗ май судпа медицина экспертизисем ирттерӗҫ, хирӗҫтӑрӑва курса тӑнисенчен ыйтса пӗлӗҫ.

Ҫурла уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Муркаш районӗнче пушар пулнӑ. Ҫулӑм ҫӑнӑх складне сиенлетнӗ.

Шатракассинчи складра ҫулӑм ҫурҫӗр иртни 2 сехет ҫурӑра алхасма тытӑннӑ. Вырӑна ҫитнӗ пушарнӑйсем унпа 20 минут кӗрешнӗ. Юрать, кӳршӗ склада сыхласа хӑварма май килнӗ. Унта тырӑ упраннӑ.

Пушарта 30 тонна ҫӑнӑх ҫунса кайнӑ. Ку тӑкак 200 пин тенкӗпе танлашать.

Палӑртса хӑварар: кӑҫал республикӑра 549 пушар тухнӑ, ҫулӑм пӗтӗмпе 54 миллион ытла тенкӗлӗх тӑкак кӳнӗ. Тата хӑрушӑраххи – пушарта 38 ҫын вилнӗ, 47-ӗн аманнӑ. 129 ҫынна пушарта ҫӑлма май килнӗ.

Ҫурла уйӑхӗн 22-мӗш каҫхине Чӑваш Республикин тӗп хулинче шассине антарман самолет анса ларнӑ. Вӑл «СкайМир» авиакомпанин самолечӗ пулнӑ.

Малтанласа пӗлтернӗ тӑрӑх, икӗ вырӑнлӑ самолет вӑрмансене пӑхса ҫаврӑннӑ. Ӗҫпе вӗҫекен самолетра пилот пӗчченех пулнӑ. Анма тӑрсан вӑл йӑнӑш тунипе шассине антарма манса кайнӑ.

Пилот кӗпепе ҫуралнӑ пулмалла — самолета аэропортра тӗрӗс мар антарса лартнӑ пулсан та вӑл инкек тӳсмен. Аэропортрисем те аварие лекмен. Шассисӗр самолета кайран вӗҫсе хӑпармалли ҫул ҫинчен ангара куҫарса кайнӑ.

Юсавлӑ самолет пӑтӑрмахлӑ анса ларнипе комисси ӗҫлет. Вӗсем инкекӗн чӑн сӑлтавне тата айӑплине тупса палӑртӗҫ.

Аэропорт халӗ тӗрӗс-тӗкел ӗҫлет. Ытти самолетсемшӗн анса ларма чӑрмав пулман.

Тӑвай районӗнче шӑп та лӑп 15 ҫул каялла, 2002 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, автобус ҫырмана анса кайнӑ. Хӑрушӑ аварире 25 ҫын вилнӗ.

Ҫав кун ирхине автобуса 65 ҫын ларнӑ. Автобусра Тӗнеяль, Йӑнтӑрччӑ ялӗнчи ҫынсем пулнӑ. Транспорт Тӑвай ялне ҫитсен ҫырмана анса кайнӑ. Кайран ҫакна палӑртнӑ: автобусӑн тормозӗ ӗҫлеме пӑрахнӑ.

Аварире 30 ҫын йывӑр аманнӑ. Халӗ ҫав вырӑнта часавай ларать. Ӑна районти ҫынсем, организацисем, предприятисем пухнӑ укҫапа ҫӗкленӗ. Республикӑри ытти район-хулари ҫынсем те ҫак сӑваплӑ ӗҫрен юлман.

Валерий Евдокимов

Ҫурла уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Сирире чӑваш каччи паттӑрла пуҫ хунӑ. Самарти ҫар чаҫӗ янӑ телеграммӑра шӑпах ҫапла палӑртнӑ: «Вӑл ҫар тивӗҫне пурнаҫланӑ чухне паттӑрла вилнӗ».

Валерий Евдокимовӑн ҫурла уйӑхӗн 9-мӗшӗнче 30 ҫул тултармалла пулнӑ. Унӑн арӑмӗ, ачи тӑлӑха юлнӑ. Ӑна ҫурлан 8-мӗшӗнче Явӑшри Мухтав аллейинче пытарнӑ.

Тусӗсемпе тӑванӗсем ӑна чӑн-чӑн паттӑр пек аса илеҫҫӗ. Вӑл чи яваплӑ ӗҫсене хӑйӗн ҫине илнӗ, яланах пулӑшма хатӗр пулнӑ.

Шупашкар хулинче каҫхи клубра арҫын вилнӗ. РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн Шупашкарти Ленин районӗнчи тӗпчевҫисем ку пӑтӑрмахпа пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.

Тӗпчевҫӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗр каҫ Шупашкарти Ҫӗнӗ Кӑнтӑр районӗнчи кану заведенийӗнче ҫурҫӗр иртни 2 сехетсенче 35 ҫулхи арҫынпа хурал хушшинче тавлашу сиксе тухнӑ. Хуралҫӑсем канма килнӗ ҫынна урайне ҫавӑрса хунӑ та пӗр вӑхӑт ҫапла тытса тӑнӑ. Арҫын сывлаймасӑр вилсе кайнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Канма пынӑ ҫынна вӗлерсе пӑрахнӑ хуралҫӑ тӗлӗшпе астумасӑр вӗлернӗ статьяпа пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Ҫамрӑк арҫын леш тӗнчене ӑсаннипе вӗҫленнӗ инкеке тӗпчевҫӗсем малалла тӗпченӗ май судпа медицина экспертизисем ирттерӗҫ, хирӗҫ-тӑрӑва курса тӑнисенчен ыйтса пӗлӗҫ.