«Икӗ чӑваш юратӑвӗнче пирӗн ҫӑлӑнӑҫпа пуласлӑх. Тепӗр халӑх ывӑл-хӗрӗпе пӗрлешсен чӑваш ҫухалса каять», — тесе шухӑшлать чӑваш халӑх писателӗ Анатолий Кибеч. Тата вӑл халӑхӑмӑра «таса, ӑслӑ» тет.
Паян Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗ Анатолий Кибеч ҫинчен Лидия Филиппова кӑларнӑ «Анатолий Кибеч. Душа и разум» кӗнекене тӳрӗ эфирта хӑтлама май туса пачӗ. Унта вулавӑш ӗҫченӗ Ольга Тимофеева, Ара Мишши ҫыравҫӑ, ҫавӑн пекех Анатолий Кибеч тата Лидия Филиппова хутшӑнчӗҫ.
Шурсухал-ҫыравҫӑпа тӗрлӗ темӑна хускатрӗҫ.
«Эп Кибече вуламан-ха, анчах вӑл мана темшӗн килӗшмест тенине илтетӗп. Килӗшме пултараймастӑп эп пурне те», — терӗ Анатолий Ильич. Вӑл шухӑшланӑ тӑрӑх, пурне те килӗшме официант мар, стюардесса та мар».
Ҫынна тавӑрмалла мар тесе шухӑшлать ҫыравҫӑ тата философ. «Тавӑру ҫулӗ ҫине тӑтӑн пулсан икӗ тупӑк хатӗрле. Хӑвна тата тӑшманна валли», — тет вӑл.
Ҫӗнӗ кӗнекене Чӑваш кӗнеке издательствинче 1000 экземплярпа кӑларнӑ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче Юрий Сементерӗн «Ҫӗнтерӳ ячӗпе» кънеки пичетленнӗ. Издательство ӗҫченӗ Ольга Австрийская пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑларӑма совет халӑхӗ Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 75 ҫул, Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалланӑ.
Кӗнекери сӑвӑсене тӗрлӗ ярӑма: сӑмахран, «Ҫӗнтерӳ ячӗпе», «Вӑрҫӑ ачисем»,«Кӗмӗл хӗлӗх», «Хӗвеллӗ симфони» — пӗрлештернӗ.
Чӑваш халӑх поэчӗн ҫӗнӗ кӗнекине ытти кӑларӑмра пичетленмен сӑвӑсемпе поэмӑсем кӗнӗ. «Мамай сӑртламӗ» поэмӑра, тӗслӗхрен, вӑрҫа хутшӑннӑ поэтсене аса илсе кашнине сӑвӑ халалланӑ.
Редакторӗ – В.Н. Алексеев, ӳнерҫи – С.А. Бритвина. Кӗнеке тиражӗ – 500 экземпляр.
Чӑваш кӗнеке издательстви кӑҫал социаллӑ пӗлтерӗшлӗ литература кӑларма Мускавран субсиди илме тивӗҫнӗ. Конкурса Федерацин пичет тата массӑллӑ коммуникацисен агентстви ирттернӗ.
Роспичет уйӑракан укҫапа Ю.Ю. Ювенальевпа С.Ю. Ювенальевӑн «Этническая религия, традиционные праздники и обряды суваро-булгар – предков чувашей» кӗнекине пичетлӗҫ.
Сӑвар-пӑлхарсем ҫинчен Чӑваш кӗнеке издательствинче унччен те кӗнекесем кӑларнӑ. Маларах пичетленисем: «Военное искусство суваро-булгар», «Ювелирное искусство суваро-булгар», «Материальная и духовная культура суваро-булгар – предков чувашей».
Федераци укҫи-тенкипе Чӑваш кӗнеке издательствинче унччен те кӗнекесем кӑларнӑ.
Нумай вӑхӑт чирлесе выртнӑ хыҫҫӑн Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ учителӗ, Раҫҫей Федерацийӗн пӗтӗмӗшле вӗрентӗвӗн хисеплӗ ӗҫченӗ Мария Печникова вилсе кайнӑ. Вӑл Раҫҫей Президенчӗн тата Чӑваш Республикин Президенчӗн гранчӗсен ҫӗнтерӳҫи пулнӑ. Шупашкар хулин 50-мӗш шкулӗнче 30 ҫул ытла ӗҫленӗ. Шкул учебникӗсемпе методика пособийӗсен авторӗ пулнипе палӑрнӑ.
Чӑваш Ен Вӗренӳ институтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Мария Николаевна 1961 ҫулхи январӗн 8-мӗшӗнче Йӗпреҫ районӗнчи Эйпеҫ ялӗнче ҫуралнӑ. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ.
Вӑрнар районӗнчи Ҫӗрпел вӑтам шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литератури учителӗнче, Хирпуҫ пуҫламӑш шкулӗн заведующийӗнче, пуҫламӑш класс учителӗнче ӗҫленӗ.
1989 ҫултан пуҫласа Шупашкар хулин 50-мӗш вӑтам шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентнӗ.
Чӑваш кӗнеке издательствинче «Сказки разных народов» (чӑв. Тӗрлӗ халӑх юмахӗсем) ятлӑ кӗнеке пичетленнӗ. Унта тӗрлӗ этносӑн культурипе тата йӑли-йӗркипе паллаштаракан хайлавсене пухнӑ.
Кӗнекере пурӗ — 18 хайлав. Вӗсене тӑхӑр темӑпа ушкӑнланӑ. Кашни темӑра сюжечӗ тата идейи енчен пӗр пекрех юмахсем. Никӗсе чӑваш халӑх юмахӗсене хунӑ.
Кӗнекене вуласа ӑнланма ачана та ансат, аслине те. Кӑткӑс мар сюжетлӑ юмахсемпе паллаштарнӑ унта.
Ҫӗнӗ кӑларӑма Елена Енькка пухса хатӗрленӗ. Художникӗсем — вӑл хӑй тата унӑн мӑшӑрӗ Станислав Юхтар. Редакторӗ – Ольга Федорова.
Сӑмах май каласан, Елена Еньккапа Станислав Юхтар шкулта чылай ҫул ачасене вӗрентнӗ. Елена Енькка чӑваш чӗлхи учебникӗсене те хатӗрленӗ.
Нумаях пулмасть Чӑваш кӗнеке издательствинче «Чӑваш Республикин экологи энциклопедийӗ» сумлӑ кӗнеке причетленсе тухнӑччӗ. Ӑна Наци библиотекинче тата Халӑхсен туслӑхӗн Ҫуртӗнче хӑтлани тата изданин пӗлтерӗшӗ пирки хаҫат-журналта, тӗрлӗ сайтсенче чылай ҫычӗҫ. Кунсӑр пуҫне Мускавра тухакан «Литературная Россия» хаҫатра «Жизнь национальностей: в поисках гармонии» рубрикӑпа «Не совсем академическая история» статья пичетленсе тухрӗ.
Ун авторӗ – Чӑваш кӗнеке издательствин тӗп редакторӗ Валерий Алексеев асӑннӑ кӗнекене кӑларас ӗҫри йывӑрлӑхсем ҫинче чарӑнса тӑнӑ. Энциклопедие кӑларас шухӑша географи наукисен кандидачӗ Федор Карягин пуҫарнӑ иккен. Вӑл хӑй тавра специалистсене явӑҫтарнӑ. Анчах Чӑваш Республикинчи Ҫутҫанталӑка сыхлакан тата экологи Министерстви укҫа-текӗпе пулӑшма май тупайман. «Экологи энциклопедине» «Культура России» федераллӑ программӑна кӗрсе пичетлесе кӑларма май килнӗ.
Статьяра Энциклопедин редакци канашӗн председателӗ Л.П. Кураков пирки те сӑмах пуҫарнӑ. Вӑл авторсен ушкӑнне хӑй суйласа илнӗ ҫынсене кӑна кӗртсе хӑтлавсенче хытӑ кӗрленӗ иккен.
Чӑваш кӗнеке издательствинче «Пӗчӗк акӑшсен ташши» кӗнеке пичетленнӗ. Ӑна «Эткер» ярӑмпа кун ҫути кӑтартнӑ.
«Пӗчӗк акӑшсен ташшине» Василий Игнатьевӑн «Пӗчӗк акӑшсен ташши» калавӗ, Леонид Маяксен «Лива» тата Александр Волковӑн «Пӗчӗк ялӑн пысӑк ҫылӑхӗ» повеҫӗсем кӗнӗ. Асӑннӑ хайлавсем — Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗ вулама сӗннӗ 100 кӗнеке списокран.
Кӗнекене пухаканӗ тата редакторӗ – О.М. Иванова, художникӗ – А.И. Алексеев. Чӑваш Ен Цифра аталанӑвӗн, информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗнӗ кӑларӑм 1000 экземпляр тиражпа пичетленнӗ.
Кӗнекене аслӑ ҫулхи шкул ачисем валли тесе пичетленӗ. Анчах ӑна кӑларакансем вӑл аслисемшӗн те кӑсӑклӑ пулсса шанаҫҫӗ.
Александр Белов журналист Чӑваш Ен Элтеперӗ пулнӑ Михаил Игнатьев ҫинчен кӗнеке кӑларнӑ. Кун пирки вӑл Фейсбукра пӗлтернӗ. «Мочить» и гнать его» ят панӑскер Питӗр хулинчи издательствӑра пичетленнӗ. Ӗнер журналист кӗнекен малтанхи 20 экземплярне (ытти хальлӗхе килсе ҫитеймен) аукционта сутассине, укҫана кӑшӑлвируспа кӗрешмелли фонда уйӑрассине пӗлтернӗ. Каярах вӑл кӑларӑма кам тата мӗн хакпа туянма ӗлкӗрнине хыпарланӑ.
Ирпе ирех Николай Выйкин шӑнкӑравланӑ, унтан Мускаври аслӑ шкулӑн преподавателӗ Андрей Федоров персе ҫитнӗ. Игорь Михайлов юрист ӗҫтешӗ валли те илнӗ. Дарья Комарова журналист пӗр экземпляршӑн 1000 тенкӗ кӑларса хунӑ. Ҫапла вара 13 ҫын туяннӑ, 4100 тенкӗ пуҫтарӑннӑ.
Республикӑн Патшалӑх Канашӗн «Республика» хаҫачӗн тӗп редакторне Сергей Мясникова Александр Белов Пичет кунӗнче Михаил Игнатьев сӑмахӗсене Фейсбукра трансляциленӗшӗн тав тунӑ. Журналистсене ислетме сӗннӗ сӑмаха Александр Белов шӑпах ҫавӑнтан касса илнӗ иккен.
Чӑваш кӗнеке издательствинче Николай Исмуковӑн «Кӗл айӗнчи кӑвар» кӗнеки пичетленнӗ. Унта ҫыравҫӑ юлашки ҫулсенче калӑпланӑ повеҫсемпе калавсем кӗнӗ. Вӗсенче кун-ҫулӗ 20-мӗш ӗмӗр витӗр тухнӑ чӑваш халӑхӗн пурнӑҫӗ сӑнланнӑ.
Кӑларӑм Филипповсен ҫемйипе паллаштарнипе уҫӑлать. Пулӑхлӑ пурӑннӑ ҫемьен арман та пулнӑ. Иртнӗ ӗмӗрӗн 30-мӗш ҫулӗсенче тӗп сӑнар тӗрмене лекет, мӑшӑрӗ вилет. Ҫемьен пурлӑхне туртса илсен ачасен мунчара хӗсӗнкелесе пурӑнма тивет. Калавсенче те ҫыравҫӑ пурнӑҫри пулӑмсене ҫырса кӑтартнӑ. Шухӑшламасӑр тунӑ утӑмсем тепӗр чух инкекпе вӗҫленме пултараҫҫӗ.
Кӗнеке редакторӗ – Ольга Федорова, художникӗ – Светлана Бритвина.
Чӑваш Республикин Вӗренӳ институчӗн ректорӗ, филологи ӑслӑлӑхӗсен докторӗ Юрий Исаев «Виҫ кӗтеслӗ ҫырусем — Письма с фронта» кӗнеке пичетлесе кӑларнӑ.
Кӗнекене фронтран янӑ ҫырусем тата сӑнӳкерчӗксем кӗнӗ. Документлӑ ӗҫе Петр Димитриевич Фомин ефрейторӑн, Василий Иванович Иванов лейтенантӑн тата Иван Федорович Чекушкинӑн виҫ кӗтеслӗ ҫырӑвӗсем кӗнӗ. Вӗсем пурте — Патӑрьел районӗнчи Нӑрваш Шӑхаль ялӗнче ҫуралнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн вӑрҫинчен пӗри те таврӑнайман.
Кӗнеке валли материалсене хатӗрлессипе автор ҫулталӑк хушши тӗплӗн ӗҫленӗ. Сарӑхнӑ хут ҫинчи паха ҫырусене Юрий Исаев пӗр ҫӗре пухнӑ.
«Кашни ҫырура — ҫынсем чуна уҫни, вӗсен телейӗ, юратӑвӗ, ҫепӗҫлӗхӗ, килте юлнисемшӗн пӑшӑрханни, ҫӗнтерӗве шанни», — тенӗ Юрий Исаев.
+17.3 °C