Чӑваш Республикин Муркаш муниципалитет округӗн А.Г. Николаев космонавт ячӗллӗ Калайкасси шкулӗнче Вӗрентекен ҫулталӑкне тата Хаваслӑ ачалӑх ҫулталӑкне халалласа республикӑмӑрти шкул ачисем хушшинче «Чӑнлӑх шыраса» («В поисках истины») ятпа тӗпчев ӗҫӗсен конкурсӗ иртрӗ. Вӑл Чӑваш наци ӑслӑлӑх тата ӳнер академийӗ (президенчӗ - Евгений Ерагин) тата асӑннӑ шкул вӗрентекенӗсен пуҫарӑвӗпе пулчӗ. Республикӑмӑрти тӗрлӗ шкулсенчен пуҫтарӑннӑ пултаруллӑ ачасен тӗпчев ӗҫӗсен хӳтӗлевне сумлӑ та хисеплӗ ҫынсем – халӑх академикӗсем – хакларӗҫ, ҫамрӑк тӗпчевҫӗсене ырӑ сӗнӳсем пачӗҫ. Ӑслӑлӑх конкурсне Трак енри Красноармейски шкулӗн вӗренекенӗсем те хастар хутшӑнчӗҫ, малти вырӑнсене тивӗҫрӗҫ: 10 класс вӗренекенӗ Ильина Дарья ("Оптимальная система налогообложения для индивидуальных предпринимателей") – 1 вырӑн; 8-б класра вӗренекен Егорова Агния ("Чӑваш халӑх юррисенчи атте-анне сӑнарӗ" - "Образ отца и матери в чувашских народных песнях") – 1 вырӑн; 10 класс вӗренекенӗ Романова Мария ("Лучшая дебетовая банковская карта") – 2 вырӑн. Наука енӗпе ӗҫленӗ ертӳҫӗсем – Михайлов В.М., обществознани вӗрентекен; Михайлова З.
2023 ҫулхи пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнче мана ЧНКри ҫамрӑксен Алексей Енейкин ушкӑнӗ Иван Яковлев 175 ҫулне халалланӑ форума илсе кайса хисеп турӗ. Ватӑ та чӑлах тесе пӗри те кӳрентермерӗ, пӗтӗмлетсе вӑрах каланӑ е йӑнӑшнӑ чухне те чармарӗ. Манӑн Кӗреке сӑмахӗн пуҫламӑшне ҫеҫ калама май пулнӑран, вӗҫӗнчи пӗтӗмлетӳре ҫав шухӑшсене хушса хутӑм, Интернетра К.Малышев, В.Тяпкин тата ыт. форумра пулман ҫывӑх ҫынсемех тиркесе ҫырнисене вуларӑм та, Ҫамрӑксен Кӗрекинче каланӑ сӑмахсене сайтра пичетлесех хуравлама шутларӑм. Тӗрӗс-и, мар-и ман сӑмах - акӑ вӑл.
«Эй, тусӑмсем, хамӑн тӑван ҫыннӑмсем, чӑвашсем! Пуринчен малтан эпӗ сире чӗнсе калатӑп. Манӑн чунӑм пӗрмаях сирӗншӗн ҫунатчӗ, халь те акӑ манӑн мӗнпур шухӑшӑм сирӗн ҫийӗре куҫрӗ. Юлашки тертӗме пуринчен маларах сире каласа хӑварас терӗм», - куҫҫулӗ витӗр ҫырнӑ Чӗмпӗрти тӑван шкулӗнчен хӑваласа янӑ хыҫҫӑн аслӑ вӗрентекенӗмӗр. Чӑваш намӑсӗ кунта ҫакӑ - хӑйӗн вӗренекенӗсемех таптанӑ ӑна, ютсем хыҫҫӑн сӳтӗлекен чӑвашсемех вӗлерме шутланӑ!
Терчӗ Иван Яковлевичӑн малтан та, кайран та ытлашшипех пулнӑ.
И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн преподавателӗ тата ҫыравҫӑ Елена Нарпи нумаях пулмасть тӑван Елчӗк районӗнчи икӗ вӑтам шкулта: Курнавӑшпа Ҫӗнӗ Пӑварисенче — пулнӑ. Унта вӑл ачасемпе тӗл пулса профориентаци енӗпе калаҫнӑ.
Хӑйне кӑмӑлтан кӗтсе илнӗшӗн Елена Нарпи шкул директорӗсене чунтан тав тунӑ. Кунсӑр пуҫне ачасем тӑван чӗлхепе калаҫнине палӑртса хӑварнӑ.
«Елчӗк районӗнчи ачасем шакӑртаттарса чӑвашла калаҫни вара чӑннипех те кӑмӑла ҫӗклерӗ», — тесе ҫырнӑ Елена Нарпи халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче.
Иван Яковлев ҫуралнӑранпа 175 ҫул ҫитнине халалласа Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен инстиутчӗ «Яковлевские чтения: патриотизм, гражданственность, духовность в аспекте современных социокультурных процессов» (чӑв. Яковлев вулавӗсем: хальхи вӑхӑтри социокультура процесӗнчи патриотизм, гражданлӑх, ӑс-хакӑл) ятпа пӗтӗм тӗнчери ӑслӑлӑхпа практика конференцийӗ ирттерме палӑртса хунӑ. Вӑл ака уйӑхӗн 25–27-мӗшӗсенче пулӗ.
Конференцире Иван Яковлевӑн педагогикӑри эткерлӗхне хальхи вӑхӑтри вӗрентӳре усӑ курнине, наци культурине хальхи саманара упраса хӑварассипе аталантарассине, Чӗмпӗрти чӑваш шкулӗн пӗлтерӗшне тата ытти нумай ыйтӑва сӳтсе явӗҫ.
Шупашкарти «Солнечный» микрорайонта тинех шкул тума тытӑннӑ. «Про Город» хаҫата халӑх корреспонденчӗ видео ярса панӑ. Унта пулас шкул валли лапам хатӗрлеме пуҫлани курӑнать: машинӑсем тӑпра турттарса тухаҫҫӗ, рабочисем свайӑсем ҫапаҫҫӗ, тавралла карта тытаҫҫӗ.
Шкула «Трест-3» компани тӑвать. Проектра палӑртнӑ тӑрӑх, ҫак ҫӗнӗ микрорайонти шкула 2024 ҫулхи раштавӑн 31-мӗшӗччен туса пӗтермелле.
Чӑваш Республикин Вӗренӳ институчӗ йӑлана кӗнӗ Пӗтӗм чӑваш диктанчӗн тексчӗн конкурсне ирттерессине пӗлтернӗ.
Диктант текстне ака уйӑхӗн 10-мӗшӗччен ярса памалла. Кӑҫалхи акцие чӑваш халӑхне ҫутта кӑларнӑ И.Я. Яковлев ҫуралнӑранпа 175 ҫул ҫитнине, Раҫҫей Федерацийӗн педагогпа ӑспаруҫӑ ҫулталӑкне тата Чӑваш чӗлхи кунне халаллӗҫ.
Вӗренӳ институтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, конкурсӑн тӗп тӗллевӗ – И.Я. Яковлев сӑнарне уҫса панӑ илемлӗ литература текстне тупасси, ҫырма хатӗр диктант текстне хатӗрлесси. Текстра 200 сӑмахран ытла пулмалла мар.
Конкурса хутшӑннисен ӗҫӗсене 5 баллӑ системӑпа хаклӗҫ, сертификат парӗҫ, ҫӗнтерӳҫӗне вара «Халӑх шкулӗ» журнала ҫур ҫуллӑх тӳлевсӗр ҫырӑнтарса парӗҫ.
Шупашкарти 5-мӗш гимназие ҫӳрекен 24 хӗрпе каччӑ шкулта пӗлӳ илнипех пӗрлех ҫӑкӑр пӗҫерме, тӗрлӗ пылак апат-ҫимӗҫпе сыр хатӗрлеме вӗреннӗ. Ҫак ӑсталӑха вӗсем Чӑваш патшалӑх аграри университетӗнче туптанӑ. Халӗ яш-кӗрӗмпе хӗр-упраҫа професси илнине ҫирӗплетекен свидетельство панӑ.
«Чӑваш Ен» патшалӑх телерадиокомпанийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, 8-шӗ пылак ҫимӗҫ хатӗрлеме, 5-шӗ ҫӑкӑр тавраш пӗҫерме вӗренме кӑмӑл тунӑ. «Технологи урокӗнче ҫуралнӑ пуҫару аслӑ шкулшӑн та, гимназипе унта вӗренекенсемшӗн те, ачасен ашшӗ-амӑшӗшӗн те усӑллӑ пулса тухнӑ», — пӗтӗмлетнӗ свидетельствӑллӑ пулса тӑнӑ ачасемпе тӗл пулса калаҫнӑ хыҫҫӑн тележурналистсем.
Лидия Филиппова журналист, публицист, сӑвӑҫ, 22 литература кӑларӑмӗн авторӗ — 8-мӗш класра вӗренекен шкул ачисем валли кӑларнӑ «Их имена на все времена» учебник авторӗ те.
Ҫӗнӗ кӑларӑма вырӑсла пичетлесе кӑларнӑ. Вӑл пирӗн паллӑ ентешӗмӗрсем ҫинчен.
Лидия Филиппова пӗлтернӗ тӑрӑх, учебник авторӗ пулни уншӑн — ҫӗнӗ опыт. Вӗренме вара вӑл юратать. Кӗнекене кун ҫути кӑтартма пулӑшнӑшӑн автор республикӑн Вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин министерствине тата Вӗренӳ институтне тав тӑвать.
Шупашкарти ӳнер училищинче хальхи вӑхӑтра куҫӑн мар мелпе 260 ҫын вӗренет. Ҫав шутран 112-шӗ (43%) пӗлӗве хысна шучӗпе туптать, 148-шӗ (57%) укҫа тӳлесе вӗренет.
Училище студентсене 6 специальноҫпа вӗрентет: театрпа декораци дизайнӗ, дизайн, декораципе прикладной ӳнер тата халӑх промыслисем, живопись, анимаципе анимаци киновӗ, скульптура.
2022 ҫулта студентсене анимаци тата анимаци киновӗ енӗпе вӗренме тытӑннӑ. Ку ӑсталӑха 17 ҫын илет. Кӑҫалтан ҫав енӗпе тата пулас скульпторсене (пурӗ 8-шар вырӑн) бюджет шучӗпе вӗрентме тытӑнӗҫ.
Кун пирки республикӑн культура министрӗн ҫумӗ Георгий Богуславский коллективпа тӗл пулсан каланӑ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Чурачӑк ялӗнче тата Канаш районӗнчи Янкӑлч ялӗнче шкул тума пуҫланӑ. Иккӗшне те 2024 ҫулхи авӑн уйӑхӗччен туса пӗтермелле.
Чурачӑкри ҫӗнӗ шкулта 475 ача валли вырӑн пулмалла. Пӗлӳ ҫуртне тумашкӑн 339,5 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.
Янкӑлчри ҫӗнӗ шкула вара 165 ача ҫӳрӗ. Унсӑр пуҫне шкула кайман 40 ача валли вырӑн пулӗ. Ку пелӳ ҫуртне тума хыснаран 275,6 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.
Икӗ шкула та «Ял территорисен комплекслӑ аталанӑвӗ» программӑпа килӗшӳллӗн тӑвӗҫ. Вӗсен гарантийӗ 5 ҫул пулӗ.
+5.3 °C