Ыран, авӑн уйӑхӗн 14-мӗшӗнче, Чӑваш Енри шурсухалсем республикӑри наци политикине Чӑваш Наци вулавӑшне пухӑнса сӳтсе явӗҫ. Кун пирки Ваттисен тӗп канашӗн ертӳҫи Виталий Станьял Чӑваш халӑх сайчӗн журналистне Нелли Пальмовӑна ӗнер пӗлтернӗ.
Лару тӗллевӗ — наци чӗлхисене урӑх халӑх ҫыннисене вӗрентнине ирӗксӗрлени вырӑнне хаклакансем тухса кайнине сӳтсе явасси. Пусахлани тенипе Виталий Станьял ӑсчах пӗр енчен килӗшет — ҫынна пусмӑрлани ырӑ япала мар. Анчах шкул программинчи предмета ирӗксӗрлени вырӑнне йышӑна пуҫласан ачамӑрсене вырӑсла та, акӑлчанла та, тутарла та, чӑвашла та, хӑшӗсене вара физикӑпа химие те вӗрентмелле мар, мӗншӗн тесен вӑл предметсем те теприсене кирлӗ пулмӗҫ.
Наци республикинче пурӑнса унти халӑха тата унӑн культурине хурланине Виталий Станьял культурӑсӑрлӑх тесе хаклать.
Эмелсене ачасенчен пытарма хушаҫҫӗ те… Анчах хӑшӗ-пӗри кун пирки манать пулмалла. Ҫак кунсенче Шӑмӑршӑ районӗнче чутах инкек пулман.
Авӑн уйӑхӗн 11-мӗшӗнче 16 сехетре Шӑмӑршӑ районӗнче пурӑнакан пӗр ҫемьери 2 ҫулти ача сивӗтмӗш алӑкне хӑй тӗллӗн уҫнӑ та «Анаприлин» ятлӑ эмеле туртса кӑларнӑ. Пӗчӗкскер пӗр упаковкине ӗҫсе янӑ. Ку эмел – чӗре чирӗсемпе нушланакансем валли.
Юрать, ашшӗ-амӑшӗ ача мӗн хӑтланнине вӑхӑтра асӑрханӑ та васкавлӑ медпулӑшу чӗннӗ. Ачана районти тӗп пульницӑна илсе кайнӑ. Ӑна тухтӑр тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн киле янӑ.
Полицейскисем тепӗр хутчен асӑрхаттараҫҫӗ: эмелсене ачасем ҫитмен вырӑнта упрамалла.
«Пулӑшма вӑхӑт» ыркӑмӑллӑх марафонӗпе килӗшӳллӗн Шупашкарта ҫамрӑк артист юрлӗ. Пирӗн пата «Голос. Дети» проект ҫӗнтерӳҫи Данил Плужников килӗ. Вӑл юрланине пульницӑсенче сипленекен ачасем курайӗҫ.
Данил Шупашкарта икӗ хутчен сцена ҫине тухӗ. Авӑн уйӑхӗн 20-мӗшӗнче 11 сехетре вӑл Республикӑри ача-пӑча клиника пульницин акт залӗнче юрлӗ. Концертра Раҫҫейри, тӗнчери конкурссенче лауреат ятне тивӗҫнӗ Ульяна Самохина, Олеся Захарова, Дима Белков, Дуняша Стайл фолк-ушкӑн, «Артикль» вокал та сцена ҫине тухӗҫ. Унта сипленекен ачасене тӳлевсӗрех кӗртеҫҫӗ.
Ҫав кунах Ухсай ячӗллӗ культура керменӗнче 18 сехетре концерт пулӗ. Унта та тӗрлӗ конкурс лауреачӗсем хӑйсен юррисемпе савӑнтарӗҫ. Унта вара 350 тенкӗ тӳлесен ҫеҫ кӗртеҫҫӗ.
Авӑн уйӑхӗн 11-мӗшӗнче ирхи 6 сехетре Чӗмпӗр облаҫӗнче Чӑваш Енрен килекен автобуса чарнӑ. Унпа ачасене «Атӑлҫи зарници» ҫарпа спорт вӑййисене илсе кайнӑ.
ҪҪХПИ ӗҫченӗсем автобуса тӗрӗсленӗ. Транспорт юсавсӑр пулнӑ-мӗн. Юрать, ҫул ҫинче пӑтӑрмах сиксе тухман. Автобус юсавсӑр пулнӑшӑн кам яваплӑ? Конкурс ирттернӗ, тупӑшӑва кайма автобус тара илнӗ. Эппин, сӑлтавӗ мӗнре? Конкурс документацине тӗрӗс мар хатӗрленӗ е усламҫӑсем явапсӑр пулнӑ?
Ку ыйту тавра ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев ирттернӗ канашлура та калаҫнӑ. ЧР вӗренӳ министрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Сергей Кудряшов пӗлтернӗ тӑрӑх, юсавсӑр автобус вырӑнне урӑххине янӑ.
Шупашкарта 11 ҫулти ачана шкула илменни пирки Чӑваш халӑх сайчӗ унччен ҫырнӑччӗ. Кӗскен илсен, ӗҫӗ-пуҫӗ ҫапларах пулса тухнӑччӗ: 37-мӗш шкула вырнаҫтарма кайсан шкул ертӳҫисем ачан прописки пирки тата ахаль шкулта та вӗренме пултарнине ҫирӗплетекен справка ыйтнӑ. Вӗсене хатӗрлесе ҫитерсен шкул директорӗ вырӑн юлман тесе йышӑнман имӗш. Ашшӗ-амӑшӗ ҫитнӗ кашни вӗренӳ учрежденийӗнче те вырӑн ҫук тесе хуравланӑ.
Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗнче ачан хӳттине кӗме тӑрӑшнӑ — ӑна 47-мӗш шкула ҫирӗплетнӗ. Анчах вырӑна ҫитсен тепӗр пӑтӑрмах сиксе тухнӑ — 11 ҫулхи Сашӑна тӳре-шара хӗрача ячӗпе ҫырса хунӑ иккен.
Ачана авӑн уйӑхӗн 6-мӗшӗнче хулари 17-мӗш шкула илнине Шупашкарти вӗренӳ управленийӗнче пӗлтереҫҫӗ.
Пӑтӑрмах пирки вӗренӳ управленийӗ те, прокуратура та тӗрӗслев ирттерет.
Канаш хулинче пурӑнакан, пӗрремӗш класра вӗренекен Мария Хушкина Пӗрремӗш каналпа кӑтартакан «Лучше всех» телешоуна хутшӑннӑ.
Кастинга ача ҫу уйӑхӗн вӗҫӗнчех хутшӑннӑ иккен. Анчах суйласа илнипе илменнине тӳрех пӗлтермен. Утӑ уйӑхӗн вӗҫӗнче ачан амӑшӗ патне шӑнкӑравласа кӑларӑма чӗннӗ. Телекӑларӑма ҫурла уйӑхӗн 21-мӗшӗнче ӳкернӗ.
Мария 240 хула ятне, ҫав шутран Ы саспаллипе пуҫланаканнисене те, пӗлнине пӗлтернӗ. Хула ячӗсене вӗрениччен амӑшӗпе хӗрӗ ахаль сӑмахсемпе вылянӑ. Каярах географи ячӗсене шӗкӗлчеме тытӑннӑ. Кӑларӑма ӳкерӗнме чӗнсен Хушкинсем ҫине тӑрса хатӗрленнӗ — вӑл е ку хула ӑҫта вырнаҫнине те астуса юлма тӑрӑшнӑ.
Хула ячӗсемпе Канаш ачи Максим Галкин телеертӳҫӗпе вылянӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнакан Илюхинсен каллех йӗкӗреш ҫуралнӑ. Викторийӑпа Елизавета ҫурла уйӑхӗн вӗҫӗнче ҫут тӗнчене килнӗ.
Илюхинсен пӗрремӗш йӗкӗрешӗ те хӗрачасем. Дарьйӑпа Варвара кӑҫал пӗрремӗш класа кайнӑ ӗнтӗ.
Юрий тата Лариса Илюхинсен тата ача пур. Асли Вероника 10 ҫулта, Матвей вара 5 ҫул тултарнӑ.
Специалистсем ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, ҫемьере иккӗмӗш йӗкӗреш ҫурални сайра тӗл пулать. Ҫапах юлашки вӑхӑтра Чӑваш Енре кунашкал тӗслӗх иккӗмӗш хутчен пулнӑ. Нумаях пулмасть пӗр хӗрарӑм иккӗмӗш йӗкӗреш ҫуратнӑ.
Шупашкарта 11 ҫулти арҫын ачана шкула илменни пирки Чӑваш халӑх сайтӗнче пӗлтернӗччӗ. Ӑна темиҫе шкула та илме хирӗҫленӗ. Пӗринче пачах «виҫҫӗ» пурришӗн «тиркенӗ».
Александр А. ятлӑ арҫын ачана вӗренӳ ҫулӗ пуҫлансан улттӑмӗш кунхине ҫеҫ шкула илнӗ. Авӑн уйӑхӗн 7-мӗшӗнче ЧР прокуратури ҫак ӗҫпе кӑсӑкланма пуҫланӑ.
ЧР прокуратурин пресс-служби пӗлтернӗ тӑрӑх, тӗнче тетелне тишкернӗ, массӑллӑ информаци хатӗрӗсене мониторинг тунӑ чухне ведомство 11 ҫулти арҫын ачан правине пӑснине тупса палӑртнӑ. Ҫавна май тӗрӗслев пуҫарнӑ. Кун хыҫҫӑн вӗренӳ управленийӗнчи должноҫри ҫынсем тивӗҫне мӗнле пурнӑҫланине пӗтӗмлетӗҫ.
Кӑҫалхи сакӑр уйӑхри статистика лӑплантармасть: Шупашкарти ҫулсем ҫинче 57 ача суранланнӑ. Вӗсенчен 29-шӗ транспортра пассажир пек пынӑ чухне аманнӑ. 7-шне ашшӗ-амӑшӗ машинӑра хӑрушсӑрлӑх пиҫҫихипе ҫыхмасӑр илсе ҫӳренӗ.
Полици даннӑйӗсене ӗненес тӗк, 27 ача ҫул ҫинче ҫуран ҫӳренӗ чухне аманнӑ. 10 авари шӑпӑрлансене пула сиксе тухнӑ. Ачасем юраман вырӑнта ҫул урлӑ каҫнӑ. 9 ача вара «зебра» урлӑ каҫнӑ чухне суранланнӑ. Тепӗр 5 ача ҫуртсен картишӗнче машина кустӑрми айне лекнӗ. Иккӗшӗ тротуар ҫинче тӑнӑ чухнех шар курнӑ.
Суранланнисен йышӗнче велосипедҫӑ та пур. Ӑна машина водителӗ ирттерсе яман.
Питӗрте «Невские перспективы - Дети XXI века» конкурс-фестиваль иртнӗ. Унта Раҫҫейри тӗрлӗ регионти тата чикӗ леш енчи ачасем хутшӑннӑ. Конкурса пирӗн ентешсем те ҫитнӗ. Вӗсем унтан сумлӑ наградӑсемпе таврӑннӑ.
Конкурс-фестивальте Чӑваш Ен чысне 8 ача хӳтӗленӗ. Вӗсем Наталья Ильцӑн вокал студинче ӑсталӑхне туптаҫҫӗ. Ертӳҫӗ ачасем пултарулӑхне ҫӳллӗ шайра кӑтартнишӗн кӑмаллӑ юлнӑ. Вӗсен юрри жюри пайташӗсене те килӗшнӗ. Ентешсем 1-мӗш вырӑна тухма пултарнӑ.
Конкурс хыҫҫӑн ачасем Питӗр хулине пӑхса ҫӳренӗ. Шӑпӑрлансем Чӑваш Ене ҫӗкленӳллӗ кӑмӑлпа тата вӑй-халпа таврӑннӑ.
-0.7 °C