Чӑваш Енре культурӑпа ӑслӑлӑх аталанӑвне пысӑк тӳпе хывнӑ ятлӑ-сумлӑ ҫынсене уйӑхсерен патшалӑх пособийӗ параҫҫӗ. Вӑл укҫана тивӗҫнӗ ҫынсем ӑна мӗн ӗмӗр тӑршшӗпе илсе тӑраҫҫӗ. Ҫавӑн пекех ӳнер, культура тата ӑслӑлӑх енӗпе пултаруллисене ҫулталӑклӑха стипендипе те хавхалантараҫҫӗ.
Ӳлӗмрен ҫав укҫасен виҫи ӳсӗ. Ку хыпара нумаях пулмасть Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ирттернӗ тӗлпулура пӗлтернӗ. 2022 ҫлхи кӑрлач уйӑхӗн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн укҫа виҫи хальхи 3 пин тенкӗрен 5 пин тенке ҫитӗ.
Авӑн уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки, чӑваш халӑх артистки Нелли Смородинова пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ. Хурлӑхлӑ хыпара Чӑваш Республикин Театр ӗҫченӗсен союзӗ Фейсбукра пӗлтернӗ.
Нинелия Смородинова (качча кайсан вӑл упӑшкин хушаматне илсе Аникина пулса тӑнӑ) Муркаш районӗнчи Чуманкасси ялӗнче 1938 ҫулхи ака уйӑхӗн 28-мӗшӗнче ҫуралнӑ. 1961 ҫулта Мускаври ГИТИСри чӑваш студийӗнчен вӗренсе тухнӑ. 1961–2004 ҫулсенче Нинелия Семёновна Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ӗҫленӗ.
Нелли Смородинова 100 ытла сӑнар калӑпланӑ. Теле- тата радиоспектакльсенче, кинофильмсенче ӳкерӗннӗ, концертсене хутшӑннӑ, вырӑсларан чӑвашла куҫарнӑ фильмсенче сӑнарсене чӑвашла калаҫтарнӑ.
Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, артисткӑна паян, авӑн уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, юлашки ҫула ӑсатӗҫ. Унпа
Шупашкарти Граждан урамӗнчи 19-мӗш ҫуртра 12 сехетрен пуҫласа 12 сехет те 45 минутчен сывпуллашӗҫ, 13 сехетрен пуҫласа 13 сехет те 30 минутчен — Шупашкарти Хӗрлӗ лапамри 7-мӗш ҫурт (унта Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ вырнаҫнӑ) умӗнче.
Чӑваш патшалӑх пукан театрӗ кӑҫалхи сӗнӗ сезонта пӗчӗк куракансене тата вӗсен ашшӗ-амӑшне черетлӗ премьерӑсемпе савӑнтарӗ.
Чӳк-раштав уйӑхӗсенче Марье Левтина хайлавӗ тӑрӑх «Виҫӗ хӗвел» тата Зоя Никонорова ӗҫӗ тӑрӑх «Хахатан ҫӗршывӗнче» премьерӑсем хатӗрлӗҫ. Вӗсене лартассипе ют ҫӗртен чӗнсе илнӗ специалистсем тӑрӑшӗҫ.
2022 ҫулта Марина Карягина ӗҫӗ тӑрӑх «Хᾰйне ҫухатнᾰ путек» спектакль лартасшӑн. Театрӑн илемлӗх ертӳҫи — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ Юрий Филиппов пӗлтернӗ тӑрӑх, Антон Чеховпа Николай Носовӑн ача-пӑча валли ҫырнӑ классика хайлавӗсем тӑрӑх спектакльсем тата вырӑс фольклорне тӗпе хурса «Сестрица Аленушка и братец Иванушка» юмах лартӗҫ.
Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки Елена Хорькова хӑйӗн юбилейӗ тӗлне моноспектакль хатӗрлӗ.
Шӑмӑршӑ районне Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗн чаплӑ тумӗсене парнеленӗ. Кун пирки «Хресчен сасси» хаҫатӑн паянхи номерӗнче пӗлтернӗ.
Асӑннӑ МИХра Шӑмӑршӑ район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗпе — социаллӑ аталану пайӗн ертӳҫипе Александр Чамеевпа интерью пичетленнӗ.
«Шӑмӑршӑ районӗ пӗчӗк пулсан та пирӗн тӑрӑхран паллӑ ҫын — артистсем, драматургсем, республикӑра культура ӗҫне аталантарса пыракансем — сахал мар тухнӑ. Эпир Валерий Николаевич Яковлевпа, Мефодий Иванович Денисовпа тата ытти нумай ентешпе чӑннипех те мӑнаҫланатпӑр. Вӗсем хӑйсем те тӑван ене манӑҫа кӑлармаҫҫӗ, май килнӗ таран пулӑшма тӑрӑшаҫҫӗ. Акӑ Сергей Кувшинов Чӑваш Республикин юрӑпа ташӑ ансамблӗн чаплӑ тумӗсене района парнелеме пултарчӗ. Ӑна, паллах, ку енӗпе ансамблӗн илемлӗх ертӳҫи Юрий Васильев нумай пулӑшрӗ», — каласа кӑтартнӑ Геннадий Максимов журналиста Александр Чамеев.
Авӑн уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Ҫамрӑксен театрӗнче «Культурӑллӑ шӑматкун» пӗтӗм Раҫҫейри акци иртӗ.
Ҫав кун 11 сехетре театр артисчӗсем Василий Павлов, Светлана Савельева, Александр Пӑртта Инстаграмра тӳрӗ тӳрӗ эфира тухӗҫ, вӗсем чӑвашла сӑвӑсем вулӗҫ.
ҫав кунах 17 сехетре театрта «Небесная команда» фильма тӳлевсӗр кӑтартӗҫ.
Авӑн уйӑхӗн 2-мӗшӗнче К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче «Манаймастпӑр...» асӑну каҫӗ иртӗ. Ӑна Раҫҫей тава тивӗҫлӗ артисчӗ, чӑваш халӑх артисчӗ, Раҫҫей Федерацийӗн тата Чӑваш Республикин патшалӑх премийӗсен лауреачӗ Геннадий Большаков ҫуралнӑранпа 60 ҫул ҫитнине халаллӗҫ.
Мероприятире пултаруллӑ сцена ӑстине аса илӗҫ, Борис Чиндыков пьеси тӑрӑх лартнӑ «Ҫатан карта ҫинчи хура хӑмла ҫырли» спектакль видеоне кӑтартӗҫ. Ӗҫе синхрон мелӗпе вырӑсла куҫарса пырӗҫ. Иосиф ролӗнче – Геннадий Большаков.
Спектакль режиссёрӗ — СССР халӑх артисчӗ Валерий Яковлев, художникӗ — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ Валентин Федоров, композиторӗ — Чӑваш Республикин ӳнерӗн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Николай Казаков.
Астӑвӑм каҫӗ 18 сехетре пуҫланӗ.
Ӗнер, ҫурла уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, Чӑваш Республикин халӑх артистки Валентина Иванова 60 ҫул тултарнӑ.
Сцена ӑсти 1961 ҫулта Канаш районӗнчи Уйкас ялӗнче ҫуралнӑ. 1983 ҫулта Мускаври М.С. Щепкин ячӗллӗ Аслӑ театр училищинчи (институтӗнчи) чӑваш студийӗнчен вӗренсе тухнӑ. Ун хыҫҫӑн К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ӗҫлеме тытӑннӑ.
Артистка ҫак ҫулсенче тӗрлӗ енлӗ нумай сӑнара калӑпланӑ. Паян вӗсем, аслӑрах ҫулхисем, ҫамрӑксемшӗн тӗслӗх пулса тӑраҫҫӗ. Сӑмах май каласан, Валентина Иванован мӑшӑрӗ — Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ, режиссёр, Сӗнтӗрвӑрри районӗн хисеплӗ ҫынни Иван Иванов. Пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗн 21-мӗшӗнче вӑл 65 ҫул тултарчӗ. Иван Иванов 1995 ҫултанпа И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнчи чӑваш филологийӗпе культура факультетӗнчи студентсене вӗрентет, вӑл — доцент.
Артистсен те прививка тутармалла. Ҫак шухӑша палӑртса хӑварнӑ ӗнер, ҫурла уйӑхӗн 16-мӗшӗнче, К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче труппӑпа тӗл пулнӑ май республикӑн культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министрӗ Светлана Каликова.
Светлана Анатольевна каланӑ тӑрӑх, театр ӗҫченӗсенчен 30 проценчӗ ҫеҫ прививка тутарнӑ.
«Умра – «Мост дружбы» (чӑв. Туслӑх кӗперӗ) проект, Тӗмене, Тутарстана тата Удмурт Республикине гастрольсемпе каймалла. Пурин те вакцинаци ҫинчен калакан сертификат пулмалла. Вӑл самантлӑх процедура мар, чӳк уйӑхӗнчи гастрольсене халех хатӗрленме тытӑнмалла. Эсир ҫынсемпе ӗҫлетӗр. Хӑвӑр сывлӑхӑра перекетлемелле, ыттисем пирки шухӑшламалла. Кӑшӑлвируспа чирленисем вӑл питӗ йывӑр чир пулнине пӗлеҫҫӗ», — тенӗ министр.
Ҫурла уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче Чӑваш халӑх артистне, хор дирижёрне, педагога, Анатолий Фишера, чысланӑ.
Хора 50 ҫул ытла ертсе пынӑ ҫав ҫын тӗп хормейстер ӗҫне пӑрахнӑ, тивӗҫлӗ канӑва кайнӑ.
Анатолий Фишера театр директорӗ Валерий Клементьев учрежденин Хисеп грамотипе чысланӑ, ӗҫе чуна парса пурнӑҫланӑшӑн тав тунӑ.
Анатолий Фишер Ижевскра 1938 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 8-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Мускаври музыкӑпа педагогика училищинче тата Мускаври П.И. Чайковский ячӗллӗ патшалӑх консерваторийӗнче вӗреннӗ. Пиллӗкмӗш курса ҫитсен Мускав облаҫӗнчи Электросталь хулинче халӑх опера театрӗнче хормейстерта ӗҫлеме тытӑннӑ. 1963-1969 ҫулсенче Бурят Республикинчи Г.Ц. Цыдынжапов ячӗллӗ оперӑпа балет театрӗнче тӑрӑшнӑ. 1969 ҫулта ӑна Шупашкара, Чӑваш музыка театрне тӗп хормейстера чӗнсе илнӗ.
Педагог пулса вӑл Улан-Удэри Хӗвелтухӑҫ-Ҫӗпӗр культура институтӗнче, каярах И.Я. Яколвев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче тӑрӑшнӑ.
Ӗнер, ҫурла уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн балетмейстерӗн Юрий Свинцовӑн юбилейӗ пулнӑ. Вӑл 75 ҫул тултарнӑ.
Юрий Свинцов – Чӑваш Республикин халӑх артисчӗ, балет сценин чӑн ҫӑлтӑрӗ. Театрта пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл пилӗк теҫетке ҫул ытла спектакльсене хӑйӗн ӑсталӑхӗпе илемлетет.
Юрий Анатольевич Ленинградри А.Ч. Ваганова ячӗллӗ академи хореографи училищинчен (халӗ вӑл заведени Вырӑс балечӗн академийӗ шутланать) 1966 ҫулта вӗренсе тухнӑ. Чӑваш Енре балет ӳнерне аталантарма пуҫлакансенчен пӗри пулнӑ. Вӑл тӗрлӗ спектакльте ертсе пыракан рольсенче вылянӑ. 2008 ҫултанпа театрта балетмейстер пулса тӑрӑшать.
Юрий Свинцов Чӑваш патшалӑх культура тата искусство институтӗнче, Чӑваш Республикин культура училищинче тата Шуашкарти Ф.П. Павлов ячӗллӗ музыка учлищинче актёр тата вокал уйрӑмӗсенчи студентсене хореографи ӑсталӑхне вӗрентнӗ.
+17.3 °C