Ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Элӗкре Республика кунӗпе килӗшӳллӗн Раҫҫей халӑхӗсен йӑли-йӗркин фестивалӗ иртет.
Фестивале Архангельск облаҫӗнчи «Радеюшка» фольклор театрӗ, Дагестан Республикинчи «Гергебиль» юрӑпа ташӑ хореографи ансамблӗ, Калмӑк Республикинчи «Дольган» ташӑ ансамблӗ, Коми Республикинчи «Сигудек» фольклор ансамблӗ, Тутар Республикинчи «Умырзая» халӑх фольклор ансамблӗ, Удмурт Республикинчи «Пинал даур» фольклор ансамблӗ, Чӑваш Енри «Родные просторы» халӑх фольклор ансамблӗ тата «Уяв» халӑх фольклор ансамблӗ хутшӑнӗҫ.
Фестивале килекен ушкӑнсем Шупашкарта иртекен уявсене те ҫитӗҫ. Вӗсем ытти пултарулӑх ушкӑнӗпе урам тӑрӑх утӗҫ, К.В.Иванов ячӗллӗ патшалӑх академи драма театрӗ умӗнче ирткен гала-концерта хутшӑнӗҫ.
Ҫуркунне аслати авӑтнине пӗрремӗш хут илтсен ҫерем ҫинче йӑваланма хушнӑ ваттисем. Ку мӗнпе ҫыхӑннӑ — пӗлместӗп. Анчах кӑҫал пӗрремӗш аслати сасси илтӗнчӗ ӗнтӗ.
Пӗрремӗш аслати тӳрех инкек кӳнӗ. Ака уйӑхӗн 16-мӗшӗнче Элӗкре пушар тухнӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫиҫӗм кирпӗч сарая ҫапнӑ. Ҫулӑм мачча ҫинчи утта кӗле ҫавӑрнӑ.
Ҫулӑм тухнине хуҫисем курнӑ. Вӗсем тӳрех ҫӑлавҫӑсене чӗннӗ. Пушара 10 минутран сӳнтернӗ. Пӗтӗмпе 6 тонна утӑ ҫунса кайнӑ. Ҫулӑм ҫурт тата кӳршӗсен енне каҫман.
Ҫав кунах ҫулӑм Муркаш районӗнчи дача ҫуртне тата мунчана тӗп тунӑ. Пушарнӑйсем юнашар икӗ пӳрте ҫулӑмран ҫӑлнӑ.
Сӑмах май, ҫулталӑк пуҫланнӑранпа Чӑваш Енре 239 пушар тухнӑ. Пӗтӗмпе 20 миллион тенкӗлӗх тӑкак кӳнӗ. Пушарсенче 33 ҫын вилнӗ.
Ӗнер эпӗ пӗрремӗш хут «Хӗвеллӗ кустӑрмасем» юхӑм йӗркеленӗ велочупӑва хутшӑнтӑм. Ялта пурӑннӑран хӗлле эп хамӑн икӗ урапаллӑ лашапа тухмастӑп — вӑл вӑхӑта ман велосипед сарайра ирттерет. Ҫавӑнпа пуль ӗнтӗ ӗнер тӳрех 84 ҫухрӑм парӑнтарма тивнӗрен мана кӑшт йывӑртарах килчӗ. Уйрӑмах Лапсарпа Шупашкар хушшинчи ҫула парӑнтарма ҫӑмӑл мар пулчӗ. Велоҫул юр айӗнче выртнӑран машшинсем ҫӳрекен ҫулпа кайма тиврӗ. Вырӑнӗ-вырӑнӗпе асфальт ҫул урапасем валли ҫеҫ ҫитнӗрен ҫул хӗррине тухмалла пулчӗ. Унта вара — пыльчӑк, велочипедӑн урапипе ҫунатти хушшине тулса лартнӑран пӗр вӑхӑт ман ӑна хӑйне тӗксе ҫеҫ мар, сӗтӗрсе пыма тиврӗ. Ҫӗнӗ Шупашкара ҫитнӗ тӗле темиҫе кун маларах ҫуса тасатнӑ велосипед пыльчӑкланса пӗтрӗ. Ҫавах та халь те урасем ыратаҫҫӗ пулин те велочупу ман кӑмӑла кайрӗ. Май тупсан тепре те кайса килес шутлӑ.
Шуршӑла ҫитсен «Хӗвеллӗ кустӑрмасем» юхӑмӑн ертӳҫипе Вячеслав Платоновпа калаҫса илтӗм.
— Паянхи велочупӑва миҫе ҫын хутшӑнчӗ?
— Эпӗ хыҫалта пынӑ май шутласа пытӑм. Пӗр 60 ҫын майлӑ пулчӗ.
Районти культура ҫурчӗ ҫумӗнчи халӑх театрӗ куракансене спектакльпе савӑнтарчӗ — ҫак эрнере сцена ҫине Федор Павловӑн «Ялта» премьерине кӑларчӗҫ.
Хӑй вӑхӑтӗнче чӑваш драма театрӗ ку спектакльпе республикӑри кашни яла тенӗ пекех ҫитнӗ-тӗр, анчах та юлашки ҫулсенче нумайӑшӗ ун сюжетне манма та ӗлкӗрнӗ пулӗ, ҫамрӑксенчен чылайӑшӗ пӗлмест те. Ҫавӑнпа та Вӑрнар халӑх театрӗн режиссерӗн Галина Иванован классикӑна яланлӑхах асра хӑварас тӗллевӗ питӗ те тӗрӗс пулнӑн туйӑнать.
Хӑй ку ӗҫе кӳлӗннӗ ҫулсенче вӑл чылай спектакле халӑх патне ӑнӑҫлӑ ҫитерме пултарчӗ. Пӗлтӗр куракансем «Нарспие» чаплӑн йышӑнчӗҫ, театр ушкӑнӗ унпа хамӑр, кӳршӗллӗ районсенчи чылай ялта пулчӗ. Ку спектакльти чаплӑ вылявшӑн республикӑри «Мухтав ахрӑмӗ» фестивальте тӗрлӗ номинацире тӑхӑр диплом илме тивӗҫрӗҫ.
«Ялта» спектакле те халӑх тӳрех йышӑнни ҫынсем ӑна тепӗр кун та сӳтсе явнинчен палӑртма май килчӗ. Премьерӑпа вырӑнти артистсем иртнӗ ӗмӗрӗн чӑн пурнӑҫне кӑтартма пултарни паха.
Спектакле калӑплаканӗсенчен пысӑк пайӗ — районти культура ҫурчӗсенче тимлекенсем. Массӑллӑ сценӑсене Ҫӗрпелти, Хирпуҫӗнчи, Санарпуҫӗнчи, Мӑн Явӑшри, Кӗҫӗн Кипекри, Уйкас Кипекри тата Мӑн Турхан ял тӑрӑхӗсенчи ӗҫченсене явӑҫтарнӑ.
Тула облаҫӗн правительствине Чӑвашри ҫынна ӗҫе илнӗ. Ахаль-махаль специалиста та мар, правительство пуҫлӑхӗн ҫумне.
Сергей Егоров ятлӑ ҫынна ку тивӗҫе шанса парасси пирки Тула облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрӗ Алексей Дюмин пуш уйӑхӗн 4-мӗшӗнче алӑ пусса ҫирӗплетнӗ.
Тула облаҫӗшӗн яваплӑ ҫак должноҫе йышӑниччен Сергей Николаевич ҫӗршывӑн правительствинче тар тӑкнӑ. 2005–2007 ҫулсенче вӑл РФ Финанс министерствинче тӑрӑшнӑ.
Тула облаҫӗн правительствин пуҫлӑхӗн ҫумӗ Шупашкарта пӗлӳ илнӗ. Вӑл кунти И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетне 2004 ҫулта вӗренсе пӗтернӗ. Ун чухне вӑл «Тӗнче экономики» специальность алла илнӗ. Тепӗр икӗ ҫултан Сергей Егоров тата тепӗр специальность пирки ҫирӗплетекен диплома тивӗҫнӗ — вӑл юрист пӗлӗвӗллӗ пулса тӑнӑ. Экономика ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ ята хӳтӗленӗ.
Официаллӑ мар ҫӑлкуҫсем пӗлтернӗ тӑрӑх, унӑн Сергей Николаевичӑн амӑшӗ ӗмӗрӗпех медицинӑра тимленӗ, ашшӗ ССОна ертсе пынӑ. Егоровсем Элӗк тӑрӑхӗнчен тухнӑ.
Пуш уйӑхӗн 6-мӗшӗнче Элӗк районӗнче юрласа та ташласа, хаваслӑ ытти мероприяти йӗркелесе хӗл ӑсатӗҫ. Сӑмаварти чей те пулӗ, тутлӑ ӗҫме-ҫиме те.
Хӗл ӑсатӑвне курма район центрӗнчи Культура ҫурчӗ умӗнчи лапама 11 сехете пуҫтарӑнмалла.
Мероприяти вӑхатӗнче театрализациленӗ самантсем те пулӗҫ. Ял тӑрӑхӗсене те хастар хутшӑнтиарасшӑн: вӗсен хушма хуҫалӑха кӑтартса паракан лапамсем йӗркелемелле.
«Ҫӑварнири чи хитре кӳлнӗ лаша» конкурс та иртӗ. Ун ҫумне кӑҫал тата тепӗр тупӑшу кӗртнӗ. «Ҫӑварнири чи хитре техника» ятлине прицеплӑ мотоблоксене йыхравлаҫҫӗ.
Пултарулӑх ушкӑнӗсем тӑпӑртаттса ташласа та, тавралӑха янратмалла юрласа та кӑтартӗҫ, такмакне те калӗҫ вӗсем, шӳт-кулӑпа та савӑк кӑмӑл кӳрӗҫ.
Кӑҫал пирӗн республикӑра нумай хваттерлӗ 429 ҫуртри пӗтӗмӗшле пурлӑха юсасшӑн. Тӗплӗ юсавӑн 2016 ҫулхи программине Элӗк, Патӑрьел, Йӗпреҫ, Канаш, Куславкка, Комсомольски, Красноармейски, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш, Пӑрачкав, Вӑрмар, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Ҫӗмӗрле, Етӗрне, Елчӗк, Тӑвай районӗсем, Улатӑр, Канаш, Ҫӗнӗ Шупашкар, Ҫӗмӗрле тата Шупашкар хулисем кӗнӗ.
Кӑҫалхи тӗплӗ юсав вӑхӑтӗнче нумай хваттерлӗ 24 ҫуртра ӑшӑ энергине, вӗри тата сивӗ шыва, ҫутта шутлакан счетчиксем вырнаҫтарасшӑн.
Тӗпле юсав программипе кунсӑр пуҫне хӑтлӑхпа ҫыхӑннӑ ытти ӗҫ-пуҫ та ирттерме палӑртнӑ-мӗн. Тӳре-шаран типӗ чӗлхи ҫине куҫсан тата Тӗплӗ юсав фончӗн сайтӗнче илсе кӑтартнӑ пек каласан, 42607 ҫыннӑн пурнӑҫ условине лайӑхлатмалла.
Элӗк районӗнчи 180 ҫуртра тӑваттӑмӗш уйӑх ӗнтӗ шыв пӑрӑхӗсӗр пурӑнаҫҫӗ. Шыв пӑрӑхне виҫӗм ҫулхи хӗлле кӑна хута янӑ, анчах вӑл юрӑхсӑра тухнӑ. Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх фрончӗ ыйтӑва уҫӑмлатма шут тытнӑ.
Шыв башнине тумашкӑн 14 миллион тенкӗ тӑкакланӑ. Анчах усӑсӑр. Элӗкре пурӑнакансем каланӑ тӑрӑх, унпа 2-3 уйӑх ҫеҫ усӑ курнӑ. Унтан насос ҫунса кайнӑ, кайран тата темӗскер… Халӗ халӑх унпа усӑ кураймасть.
Урамри чылай колонкӑна кӑларса илнӗ ӗнтӗ, ҫавӑнпа нумайӑшӗ ҫӑл патне утать. Анчах чылай вырӑнта ҫӑлри шыв юрӑхсӑр. Вӑл акшарлӑ. Башньӑран вара лайӑх шыв килнӗ.
Асаматри 100 кил те шыв пӑрӑхӗпе усӑ кураймасть. Инҫех мар ҫӑва вырнаҫнӑ. Эппин, мӗнле шыв юхать унта? Элӗкре Пӗтӗм Раҫҫейри халӑх фрончӗн хастарӗсем пулнӑ. Вӗсен шухӑшӗпе, ҫӗмӗрӗлнине вӑхӑтра юсама май пулнӑ. Вӗсем документсене тӗрӗсленӗ. Лару-тӑрӑва уҫӑмлатмашкӑн пуҫланӑ ӗнтӗ. Вӑл вӑхӑтра рабочисем насоса юсама тытӑннӑ.
Кӑрлачӑн 3-мӗшӗнче Элӗкре Хӗл мучи парнисене ҫӗнсе илессишӗн ӑмӑрту иртнӗ. Вӑл «Хӗлхем» вӑй-хал культурипе спорт комплексӗнче иртнӗ.
Вырӑнти спортсменсемпе тупӑшма кӳршӗ районсенчен те килнӗ. Ӑмӑрту ӳсӗме кура виҫӗ ушкӑнра иртнӗ. Зал хуҫисем ытларах медаль ҫӗнсе илнӗ. Ураскилт тата Тавӑт шкулӗнче вӗренекенсем, Муркаш районӗн спортсменӗсем темиҫе медаль ҫӗнсе илнӗ.
Ҫӗнтерӳҫӗсен йышӗнче Ураскилтри Даниил Алексеев, Муркашри Игорь Белов, Тавӑтри Даниил Никифоров, Элӗкри Александра Александрова тата Карина Киселева, Ураскилтри Татьяна Краснова тата ыттисем пулнӑ.
Халӑх театрӗсен республикӑри фестивальне кӑҫал Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 70 ҫул ҫитнине халалланӑ. Хӑй тӗллӗн вӗреннӗ артисстем маларах зонӑри конкурссенче ӑмӑртнӑ. Унта мала тухнисем «Мухтав ахрӑмӗн» республикӑри фестивальне пухӑннӑ. Районсемпе хуласенчи 58 коллектив хутшӑннӑ конкурса.
Фестивале хутшӑнакансене сумлӑ тӳресенчен тӑракан комисси хак панӑ. Председателӗ СССР халӑх артистки Вера Кузьмина пулнӑ. Йыша Чӑваш Республикин халӑх артисчӗсем Анна Кутузова тата Иван Иванов, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗсем Геннадий Кириллов тата Владимир Григорьев, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн артисчӗ Алина Зайцева кӗнӗ.
Тӳресем хӑй тӗллӗн вӗреннӗ сцена ӑстисен ӗҫне 20 номинаципе хакланӑ. «Пуканесен чи лайӑх спектаклӗ» номинацире I степеньлӗ диплома Улатӑрти «Искорка» пукане театрӗ ҫӗнсе илнӗ. Чи лайӑх камите те улатӑрсемех лартнӑ. Алексей Островский пьесипе лартнӑ «Праздничный сон до обеда» спектакльпе палӑрнӑ вӗсем.
Элӗкри культура ҫуртӗнчи халӑх театрне ҫӳрекен Георгий Павлов арҫын сӑнарне чи лайӑх калӑпланипе I степеньлӗ диплома тивӗҫнӗ.
+10.3 °C