Шупашкарта арӑмӗпе упӑшки ҫухални пирки сайтра нумаях пулмасть пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: иртнӗ эрнере, юпа уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, вӗсем ачине ача пахчине илсе кайнӑ та хӑйсем ҫухалнӑ. Полици вӗсене шырама тытӑннӑ. Тӑванӗсенчен, пӗлӗшӗсенчен ыйтса пӗлнӗ. Юпа уйӑхӗн 22-мӗшӗнче ведомство сайтӗнче вӗсен сӑнӳкерчӗкне вырнаҫтарнӑ.
31 ҫулти арҫынпа 36-ри хӗрарӑма тепӗр кунхине тупнӑ. Вӗсем ачине ача пахчине леҫсен урамра такампа паллашнӑ та ун хыҫҫӑн утнӑ-мӗн. Ҫавӑнтанпа вӗсен телефонӗ сӳннӗ. Полицейскисем ҫав ҫынна тупса унӑн хваттерне кайнӑ. Ҫавӑнтах арӑмӗпе упӑшки пулнӑ. Хайхискерсем хӑйсене шырани пирки шухӑшламан та. Хӗрарӑмӑн пичӗ-куҫӗ кӑн-кӑвак пулнӑран ӑна пульницӑна илсе кайнӑ.
Арӑмӗпе упӑшки ҫав палламан ҫын патӗнче мӗн тунӑ? Хӗрарӑмӑн мӗншӗн пичӗ кӑвак? Ҫакна полицейскисем уҫӑмлатӗҫ.
Юпа уйӑхӗн 21-мӗшӗнче Шупашкарти Ленин районӗн администрацийӗнче ҫул ҫитмен ачасемпе ӗҫлекен тата вӗсен прависене хӳтӗлекен комисси ларӑвӗ иртнӗ.
Ларура 3 асӑрхаттару пулнӑ, 13 штраф ҫырса панӑ. Пӗтӗмпе – 6200 тенкӗлӗх. Йӗркене пӑсни ҫук тесе 2 ӗҫе пӑрахӑҫланӑ, тепӗр 2 ӗҫе тӗплӗнрех пӑхса тухма янӑ.
2 ҫамрӑка профилактика шутне тӑратма йышӑннӑ. 4 ҫамрӑкпа тата япӑх лару-тӑрури 5 ҫемьепе (вӗсенче 8 ача ӳсет) профилактика ӗҫӗ ирттерме палӑртнӑ.
Лару пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшӳллӗн, 6 ҫамрӑка тата 2 ашшӗ-амӑшне тухтӑр нарколог патӗнче сипленме янӑ. Вӗсенчен 1 ҫамрӑкӗ унта пӗрремӗш хут каймасть. Пӗр ачан ҫывӑх ҫыннисене ашшӗ-амӑшӗн правинчен хӑтарасси пирки каланӑ, ку тӗлӗшпе документсем пухма ыйтнӑ.
Шупашкарта Мускав проспектӗнче общество транспорчӗн чарӑнӑвне куҫарнӑ. Малашне «Афанасьев урамӗ» чарӑну И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУн хими факультечӗн корпусӗ патнерех пулӗ.
Ҫакна мӗн тӗллевпе тунӑ-ха? Шупашкар хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, чарӑнӑва куҫарни «час пик» вӑхӑтра пӑкӑран хӑтӑлма пулӑшӗ. Тата акӑ мӗн интереслӗ: иртне ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗсенче «Афанасьев урамӗ» шӑпах ҫав вырӑнта пулнӑ-мӗн.
Каласа хӑвармалла: Шупашкар хула администрацийӗ маршрутчиксене ҫул-йӗр правилисене пӑхӑнса ҫӳреме ыйтать. Астӑвӑр: ҫынсене чарӑнура ҫеҫ антарса хӑварма юрать. Ку йӗркене пӑснӑшӑн водителӗн 3-5 пин тенкӗ штраф тӳлеме тивӗ.
Шупашкарта арӑмӗпе упӑшки ҫухалнӑ. Сергеевсем авӑн уйӑхӗн 18-мӗшӗнче ачисене — 3 ҫулхи хӗрӗпе 5-ри ывӑлне — 122-мӗш ача пахчине ӑсатнӑ та унтан таҫта ҫӗтнӗ. 36-ри Наталья тата 31-ри Владимир ҫухалнине «Комсомольская правда» хаҫат ӗнер каҫхине пӗлтернӗ.
Ҫухалнӑ мӑшӑр ҫывӑх ҫыннисемпе ҫыхӑнӑва татнӑран йӗрке хуралҫисем Сергеевсене шырама пуҫланӑ иккен.
Арҫын та, хӗрарӑм та начар кӗлеткеллӗ иккен. Владимир ҫӳллӗшӗ — 180 сантиметра яхӑн, сарӑ ҫӳҫлӗ, тӑрӑхла питлӗ, сӑмси тӳрӗ. Наталья 165—170 сантиметр тӑршшӗ, хура ҫӳҫлӗ, тӑрӑхла питлӗ, сӑмси тӳрӗ. Хӑмӑр тӗслӗ шӑлаварпа, кӑвак джинс шӑлаварне атӑ ӑшне чикнӗ. Арҫын тӗксӗм-хӑмӑр сӑран куртка, хура шӑлавар, хура пушмак тӑхӑннӑ. Сӑмси ҫинче суран пур-мӗн.
Ҫак кунсенче Шупашкарти «Спартак» спорт шкулӗнче кире пуканӗ йӑтакансен «Хыпар» хаҫат парнине ҫӗнсе илессишӗн пӗтӗм Раҫҫейри турнир пырать. Вӑл эрнекун уҫӑлнӑ, высарникун вӗҫленмелле.
Паянхи ӑмӑртура 85, 95 килограмлӑ тата 95 килограмран йывӑртарах виҫере ӑмӑртӗҫ, ҫавӑн пекех ветерансем кӗрешӗве тухӗҫ. Ӑмӑртӑвӑн виҫҫӗмӗш кунӗ 11 сехетре уҫӑлӗ.
Турнирта темле самант та пулнӑ: савӑнӑҫ та, ҫын курман чух ларса йӗни те. Помост ҫине тухсан вара спортсменсенчен нихӑшӗ те хӑйӗн-кӑмӑл туйӑмне ирӗке яман — ҫӗнтерӳ патне талпӑннӑ. Черчен пикесемпе яшсем, тӗреклӗ арҫынсемпе патвар хӗрарӑмсем те кире пуканне ҫӳлелле ҫӑмӑллӑн йӑтнине кӑтартаҫҫӗ.
Турнирта чи маттуррисем Раҫҫейӗн спорт маҫтӑрӗн ятне тивӗҫеҫҫӗ.
Чӑваш Енре ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулӗ пуҫланнӑранпа ҫӗнӗ проект старт илнӗ. Вӑл «Шкулти шахмат» ятлӑ.
Проектпа килӗшӳллӗн, тӗрлӗ мероприяти ирттермелле. Проекта хутшӑнакан регионсем вӗренӳ ҫулӗ тӑршшӗнче «Шахмат шкулӗ» вӗренӳпе методика кӗнекине тивӗҫӗҫ. Ҫав материала ӑса хывнӑ ача шахмат енӗпе виҫҫӗмӗш разряд илеет.
Пирӗн республикӑра 58 шкулта расписание шахмат предметне кӗртнӗ. Вӗсен йышӗнче 13-шӗ Шупашкарти: 2, 6, 7, 11, 31, 33, 35, 37, 38, 40, 48, 64-мӗш шкулсем тата «Пуҫламӑш шкул-ача пахчи». 6-мӗш шкулта пӗлтӗрех шахмат енӗпе ӑсталӑх туптама тытӑнна. Кӑҫал республика проекта хутшӑнакансен йышне кӗрсен грант укҫипе шахмат вӑййи валли йӑлтах туяннӑ: ятарлӑ сехет, хӑмасем, кӗнекесем, компьютерпа вӗренме пулӑшакан программӑсем, шахмат. Унти ачасем ҫитӗнӳсем тума пуҫланӑ ӗнтӗ. Вӗсем хула тата республика шайӗнчи конкурссенче малти вырӑнсене йышӑнаҫҫӗ.
Чӑваш Енре чӑваш чӗлхи предмечӗ пирки хӗрсе калаҫаҫҫӗ. «Про Город» хаҫат редакцине пӗр ҫын пӗлтернӗ тӑрӑх, шкулта чӑваш чӗлхи предметне паллӑпа хаклама пӑрахтарасшӑн. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑна ачасемпе вӑйӑ евӗр ирттересшӗн.
«Хулари чылай шкулта чӑваш чӗлхи предмечӗпе паллӑсем лартма пӑрахасси пирки калаҫаҫҫӗ. Хальлӗхе электронлӑ дневникре паллӑсем пур-ха», — тенӗ ҫав ҫын. Вӑл предметпа паллӑ лартмасан ачасем ӑна ҫиелтен ҫеҫ вӗренесрен шикленет.
Анчах палӑртмалла: чӑваш чӗлхи предмечӗн шӑпине хальлӗхе официаллӑ майпа татса паман. Шупашкар хула администрацийӗн вӗренӳ управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ РФ Вӗренӳ министерствинчен чӑваш чӗлхине вӗренмелли методика рекомендацийӗсем кӗтеҫҫӗ.
Шупашкарти Лакрей вӑрманӗнчи ҫырма ҫынсене пӑшӑрхантарать. Вӑл 50 метр тӑршшӗ, 15 метр тарӑнӑш.
Шупашкарта пурӑнакан Сергей Сергеев ача чухне иртнӗ ӗмӗрӗн 70-мӗш ҫулӗсенче ку тӑвайккинчен ҫунашкапа ярӑннӑ. Кӑҫал хӗлле унта килнӗ те тӗлӗнсех кайнӑ: ҫырма пулса тӑнӑ.
Ку ҫырма «Ярмӑрккӑ» пасар еннелле тӑсӑлать. Унта пӑрӑх пур, унран лайӑх мар шӑршӑллӑ шыв юхса тухать. Ҫав шыв Трусиха юханшыва лекет. Ҫырма йӑтӑннӑран пӑрӑх ҫӗмӗрӗлсе пырать.
Ҫырма ҫумӗнчи уҫӑ люк та ҫынсене шиклентерет. Ку лаптӑк «Сад» хуҫалӑхӑн-мӗн. Унта тытнӑ карта Лакрей вӑрманӗн мар. Пӑрӑхӗ камӑн? Паллӑ мар-ха. Прокуратура «Сад» хуҫалӑх тӗлӗшпе суда тавӑҫ тӑратнӑ. Унта ҫырмана ҫирӗплетме ыйтнӑ. Лакрей вӑрманӗн ӗҫченӗсем ҫырмапа ҫумӑн асӑрхаттару палли лартнӑ, хӑю карса хунӑ.
Шупашкарти 4-мӗш гимнази валли директор шыраҫҫӗ. Шкул пуҫлӑхӗ пулас текенсенчен хутсене чӳк уйӑхӗн 13-мӗшӗ таран йышӑнаҫҫӗ.
Вӑл ҫыннӑн «Патшалӑх тата муниципалитет управленийӗ», «Менеджмент», «Персонала ертсе пырасси» енӗпе пӗлӳ кирлӗ. Ертӳҫӗ должноҫӗнче 5 ҫултан кая мар ӗҫленине те шута илӗҫ.
Ку хыпара Шупашкар хула администрацийӗн
вӗрентӳ управленийӗ пӗлтерсе хӑйӗн сайтӗнче вырнаҫтарнӑ.
Аса илтерер, Шупашкарти 4-мӗш гимнази директорне ашшӗ-амӑшӗнчен сӗтев илнӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Ку факта РФ Шалти ӗҫсен министерствин Шупашкарти управленийӗ экономика хӑрушсӑрлӑхӗ тата коррупципе кӗрешекен пайӗ ачасене шкула илнишӗн укҫа илнӗ тесе пӗлтернине эпир маларах ҫырнӑччӗ. Эльвира Казаковӑна килте арестлесе усрама йышӑннӑччӗ.
Шупашкартан тӳрех Китая вӗҫме май пулӗ. Ҫапла пӗлтерет Шупашкар хула администрацийӗн сайчӗ. Тӳре-шара Китайри Аньхой провинцийӗнчи усламҫӑсемпе тата элчисемпе тӗл пулнӑ. Унта тӳрех темиҫе тытӑмра килӗштерсе ӗҫлесси пирки калаҫнӑ: туризмра, асиасообщенире, электричество транспортне аталантарассинче тата ыттинче.
Тӗлпулура Шупашкартан Аньцина самолет вӗҫтерме пуҫласси пирки калаҫса татӑлнӑ. Ҫапла майпа икӗ хула тата ҫывӑхланӗ, ӗҫсем те ҫӑмӑллӑнах пурнӑҫланса пырӗҫ. Сӑмах май, пӗлтӗр Шупашкар Аньхой провинцийӗпе туслӑ ҫыхӑну йӗркеленӗ.
Палӑртмалла: хальлӗхе Китая Хусантан та, Чулхуларан та вӗҫме пулмасть.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (24.04.2025 03:00) уяр ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 748 - 750 мм, 10 - 12 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 2-4 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Кутузов Зиновий Михайлович — Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ агрономӗ ҫуралнӑ. | ||
| Мадуров Фёдор Иванович, паллӑ кӳлепеҫӗ ҫуралнӑ. | ||
| Денисов Петр Владимирович, истори ӑслӑлӑхӗсен докторӗ, профессор, этнолог вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |