Ӗнер пирӗн республикӑра Раҫҫейри пекех Пӗрлехи сасӑлав кунӗ пулчӗ. Ун вӑхӑтенче вырӑнти хай тытӑмлӑх органӗсене хушма суйлав иртрӗ. Ҫавӑн вӑхӑтӗнче 82 мандат валли депутат суйларӗҫ. Суйлав иртмен муниципалитетсем те пулчӗҫ. Вӗсем — Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хулисем тата Элӗк районӗ.

Чӑваш Енӗн Элтеперӗ Михаил Игнатьев правительство пайташӗсемпе тунтикунсерен ирттерекен паянхи канашлура суйлав ыйтӑвне те хускатнӑ. ЧР Тӗп суйлав комиссийӗн ертӳҫи Александр Цветков унта пӗлтернӗ тӑрӑх, 82 мандатран 81-шне «Пӗрлӗхлӗ Раҫсей» парти пайташӗ йышӑннӑ. Тепринче — нихӑш парти те тӑратман кандидат. Александр Цветков шухӑшланӑ тӑрӑх, ҫакӑ республикӑра социаллӑ пурнӑҫпа политика тытӑмӗнче стабиллӗх хуҫаланнине пӗлтерет.

Ӗнер, авӑн уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, Шупашкарти нумай хваттерлӗ ҫуртсенчен пӗринче хӗрлӗ автан пуҫтахланма тытӑннӑ. Пушар Чапаев урамӗнчи 9-мӗш ҫуртиа тухнӑ. Кун пирки тӗнче тетелӗнчи МИХсенчен пӗри халӑх корреспонденчӗ пӗлтерни тӑрӑх хыпарланӑ.

Вӑрӑмах мар хыпарта пушар сӑлтавне кӑтартман.

Сӑнӳкерчӗк тӑрӑх хакласан, инкек пилӗк хутлӑ ҫуртӑн тӑваттӑмӗш хутӗнче пулни курӑнать. Ҫуртӑн чӳречинчен хура тӗтӗм хӑрамалла тухать, вӑйлӑ ҫулӑм хӑрушла алхасать.

Пушар кӑнтӑрла иртсен, 13 сехет те 20 минутсенче, тухнӑ. Пушар хваттере йӑлтах ярса илнӗ тесе пӗлтереҫҫӗ. Ҫулӑмпа кӗрешме пушар хуралӗнчен вырӑна ятарлӑ икӗ машина пырса ҫитнӗ.

Вут хыпса илнӗ нумай хутлӑ ҫуртран ҫынсене, ахӑртнех, эвакуациленӗ-тӗр.

Паян, авӑн уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, Шупашкарта пенси реформине хирӗҫ митинг иртнӗ. Ӑна Хусанкай ячӗллӗ культура керменӗ умӗнче 14 сехетре йӗркеленӗ, вӑл 2 сехете тӑсӑлнӑ.

Малтан хастарсем Чапаев скверӗнчен Республика тӳремӗ таран утма, тӳремре митинг ирттерме палӑртнӑ. Уведомление хула администрацине те янӑ, анчах тӳре-шара ку вариантпа килӗшмен, митинга Хусанкай ячӗллӗ культура керменӗ умӗнче ирттерме сӗннӗ.

Сӑмах май, оппозици пенси реформине хирӗҫ ирттерекен митингсем паян Раҫҫейӗпех йӗркеленнӗ. Шупашкар – ку акцие ирттерме ирӗк илнӗ хуласенчен пӗри.

Шупашкарти Мускав ҫыранӗн ячӗ пирки Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев сӑмах хускатнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, Элтепер каланӑ тӑрӑх, ҫынсем ҫырана Мускав ятне панине килӗштермеҫҫӗ имӗш. Мӗншӗн шӑпах ҫак ята пани пирки чылайӑшӗ Элтепертен ыйтать-мӗн. Ҫавна май Михаил Васильевич хула влаҫӗсене ку ыйтӑва пӑхса тухма сӗннӗ.

Ҫак хыпара тӗнче тетелӗнчи тӗрлӗ ҫӑлкуҫ пӗлтерчӗ. Ун хыҫҫӑн Элтепер сӗнӗвӗнчен тӑрӑхлакансем тупӑннӑ. «Шупашкарӑн Мускав районӗнче пулнине пӗлмест-им?», — йышши сӑмахсемпе ҫеҫ ҫырлахман. Вӗсем «Сӑнсем ()», —йышшисем ҫырса тултарнӑ. Тепри тата: «Вак-тӗвекпе аппаланмалла мар. Чӑваш Енӗн аслӑ ӑсӗ кушака мӗншӗн кушак теҫҫӗ ыйтӑва хускатсан вырӑсла калаҫакан 200 миллион ҫын чунне хускатӗ», — тенӗ.

Малалла...

Е.Исаева тунӑ сӑн

Авӑн уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Шупашкарта Раҫҫей студенчӗсен парачӗ иртӗ. Пӗрремӗш курса вӗренме кӗнӗ ҫамрӑксене студентсен ретне йышӑнӗҫ.

Парад Республика тӳремӗнче 13 сехет ҫурӑра старт илӗ. Студентсен колоннисем утсан официаллӑ пай пуҫланӗ. Ҫамрӑксем тупа туса студентсен ретне тӑрӗҫ. Мероприяти концертпа вӗҫленӗ. Унта студентсем юрлӗҫ, ташлӗҫ.

Сӑмах май, студентсен пӗрремӗш парачӗ Мускавра 2002 ҫулта иртнӗ. Ҫӗршывӑн тӗп хулинче вӑл 13 ҫул иртнӗ, ҫулсерен унта 45 пин ытла студент пухӑннӑ. 2017 ҫулта И.Я.Яковлев ячӗллӗ ЧПУ пуҫарӑвӗпе Чӑваш Ен те парада хутшӑнма пуҫланӑ.

Шупашкарта ашшӗпе амӑшӗ ывӑлне хӑйне евер ят панӑ – Добрыня. Ҫапла майпа ҫӗр ҫине Добрыня Никитич килнӗ. Ӑна Шупашкарти Калинин районӗнчи ЗАГС пайӗнче регистрациленӗ.

Ку ят – вырӑс халӑх эпосӗнчи пӑхаттир. Вӑл славян чӗлхинчен килнӗ, «ырӑ чунлӑ» тенине пӗлтерет. Сӑмах май, Добрыня Никитич чылай хулара пур, ашшӗ-амӑшӗ ачине ҫакнашкал ят пани питӗ сайра тӗслӗх мар иккен.

Калинин район администрацийӗн ЗАГС пайӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ арҫын ачасене ытларах Илья, Максим, Матвей, Михаил, Александр ят хураҫҫӗ. Хӗрачасен хушшинче Аня, Настя, Маша ятсем анлӑ сарӑлнӑ. Сайра тӗл пулаканнисен йышӗнче ҫаксем пур: Авелия, Алика, Аиша, Берта, Заряна, Каталея, Умар, Абдулло, Авдей, Аристарх, Гарик, Доминик.

Шупашкарта ыран, авӑн уйӑхӗн 9-мӗшӗнче, чӗркӗмӗллӗ батарейкӑсемпе лампӑсене пухмалли акци иртет. Чӗркӗмӗл этем сывлӑхӗшӗн тата ҫутҫанталӑкшӑн питех те сиенлӗ. Ҫавна май ун пек хатӗр-хӗтӗре ватмалла мар. Усӑ курса юрӑхсӑра тухнисене ҫырма-ҫатрана е ҫӳп-ҫап контейнерне ывӑтма юрамасть.

Шупашкарти акци 14 сехетрен пуҫласа 18 сехетчен пырӗ. Чӗркӗмӗллӗ лампӑсемпе батарейкӑсене тӗп хулари В.И. Чапаев палӑк умӗнче пухӗҫ. Мероприятие ҫӗршывра «Генеральная уборка страны» (чӑ. Ҫӗршыва тӗпрен тасатар) акци йӗркеленӗ май ирттерме йышӑннӑ.

Шупашкар хула администрацийӗн экологи управленийӗ ҫынсене «Сдай батарейку или лампочку – спаси планету!» (чӑв. Батарейка е лампочка вырнаҫтар та планетӑна ҫӑл!) ҫутҫанталӑк акцине хутшӑнма йыхравлать.

Пуҫӗпех мар-ха. Ҫитес ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн пирӗн ҫӗршывра аналог телекурава пӑрахӑҫлама тытӑнӗҫ. Ҫакӑ ҫӗнӗ ҫулти малтанхи вунӑ кунта пулса иртессине пӗлтереҫҫӗ. Раҫҫейӗн цифра аталанӑвӗн, ҫыхӑнӑвӑн тата массӑллӑ коммуникацисен министрӗн ҫумӗ Алексей Волин ТАСС информаци агентствин корреспондентне ҫитес ҫул Раҫҫей цифра телекуравӗ ҫине йӑлтах куҫассине пӗлтернӗ.

Ҫӗнӗ формата йышӑнас текенсен ятарлӑ приставка туянма тивӗ е ҫӗнӗ йышши телевизор илмелле.

Паянхи кун пирӗн республикӑра пурӑнакансен 99 проценчӗ пӗрремӗш мультиплекса пӑхайрать. Иккӗмӗш мультиплекса пысӑк хуласенче: Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкарта — тата вӗсен ҫывӑхӗсенчи ялсенче пурӑнакансем ҫеҫ хальлӗхе йышӑнаяҫҫӗ. Ҫапах та Чӑваш Енӗн Цифра аталанӑвӗн министерствинче иккӗмӗш мультиплекс кӑҫалхи ҫул вӗҫленнӗ тӗле республикӑри мӗнпур киле ҫитӗ тесе савӑнтарать.

Шупашкарта Василий Чапаев ҫуралнӑ ҫурта ҫӗнетесшӗн. Кун валли 3 миллион тенке яхӑн уйӑрма палӑртнӑ.

Патшалӑх закупкисен сайтӗнче документсене вырнаҫтарнӑ. Заказчикӗ – Чӑваш наци музейӗ. Килӗшӗвӗн малтанхи хакӗ – 2 867 112 тенкӗ.

Ҫурта ҫӗнетнӗ чухне унчченхи сӑн-сӑпатне упраса хӑварасшӑн, истори сӗмне пӗтересшӗн мар. Чапаев ҫуралнӑ ҫурта ҫӗнетсе пӗтерсен айккинчи фасад ҫине асӑну хӑми вырнаҫтарасшӑн.

Ку ӗҫе кӑҫал раштав уйӑхӗн 10-мӗшӗччен вӗҫлеме палӑртнӑ.

Шупашкарти «Новый город» (чӑв. Ҫӗнӗ хула) микрорайона троллейбуссем ҫӳрӗҫ. Анчах паян-ыранах мар.

Ӗнер, авӑн уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, Шупашкарти 20-мӗш шкулта республикӑн тӗп хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ — аппарат ертӳҫи Алексей Маклыгин хула ҫыннисемпе тӗл пулнӑ. Унта тӗрлӗ ыйтӑва хускатнӑ. Ҫав шутра — троллейбус управленийӗпе ҫыхӑннине те. Предприятин тӑкакӗ, Алексей Маклыгин пӗлтернӗ тӑрӑх, пӗлтӗрхи ҫур ҫултинчен 40 миллион тенкӗ чакнӑ. Апла пулин те ыйту татӑлсах пӗтмен — упарвлени энергетиксен умӗнче 140 миллион тенке яхӑн парӑмлӑ.

Шупашкарта кӑҫал 200-е яхӑн ҫӗнӗ автобус туянма палӑртнӑ. Вӗсем 18 маршрутпа ҫӳрӗҫ. «Садовӑй» микрораойнта пурӑнакансене турттарма автономлӑ майпа ҫӳрекен 5 троллейбус туянмалла. 2019 ҫулта «Ҫӗнӗ хула» микрорайонта троллейбус линийӗ кармалла.