«Чӑвашфильм» ҫитес ҫул ҫӗнӗ фильм кӑтартасшӑн. Ун валли ят та тупнӑ ӗнтӗ – «Подполковник Варламов слушает» (чӑв. «Варламов подполковник итлет»). Ку проект авторӗ - Юрий Спиридонов.
Тӗп сӑнар - Чӑваш ААСРӗн Вӑрнарти НКВД пуҫлӑхӗ Варсанофий Варламович Варламов, ӑна Юрий Спиридонов калӑплать. Вӑрҫӑ пирки ӳкерекен проекта Вера Кузьмина артистка та хутшӑнма кӑмӑл тунӑ.
Фильма Куславкка, Шупашкар, Комсомольски, Йӗпреҫ районӗсенче, Шупашкарта ӳкернӗ. Халӗ фильма монтаж тӑваҫҫӗ. Кинона Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 74 ҫул ҫитнине халаллӗҫ.
Шупашкарти 2-мӗш шкула Совет Союзӗн Геройӗн Виталий Уроковӑн ятне панӑ. Распоряжение Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков алӑ пуснӑ.
Виталий Уроковӑн ячӗпе Шупашкарти, Ҫӗмӗрлери, Шӑмӑршӑри урамсем хисепленеҫҫӗ. 1967 ҫулта Шӑмӑршӑра палӑк-бюст уҫнӑ, 2005 ҫулта Ҫӗмӗрлере Ача-пӑча пултарулӑх ҫурчӗ ҫинче асӑну хӑми ҫакнӑ.
Виталий Уруков Чӗмпӗр кӗпернинче 1919 ҫулта ҫуралнӑ. Вӑл Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑннӑ. 1945 ҫулхи кӑрлачӑн 29-мӗшӗнче Виталий Иванович пуҫ хунӑ. Ӑна ҫав ҫулах ҫу уйӑхӗн 31-мӗшӗнче Совет Союзӗн Геройӗн ятне пама йышӑннӑ.
Авӑн уйӑхӗн 11-мӗшӗнче ЧР спорт министрӗ Сергей Шелтуков йывӑр чире пула пурнӑҫран уйрӑлни пирки паян хыпарланӑччӗ. «Правда ПФО» интернет-хаҫат министрпа ӑҫта тата хӑҫан сывпуллашни пирки пӗлтернӗ.
Сергей Шелтуковпа ыран, авӑн уйӑхӗн 13-мӗшӗнче, Шупашкарти маунтинбайк аталанӑвӗн центрӗнче (Олимп резервӗсен В.Ярды ячӗллӗ спорт шкулӗ) сывпуллашӗҫ. Вӑл Мускав проспектӗнчи 38-мӗш «В» ҫуртра вырнаҫнӑ. Траур митингӗ 11 сехетре пуҫланӗ.
Чӑваш Ен влаҫӗн органӗсен порталӗнче хурланса ҫырнисене вырнаҫтарнӑ. Некролог айӗнче республика ертӳлӗхӗн, «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» депутачӗсен, Шупашкар тата ведомство пуҫлӑхӗсен ячӗсем пур. «Правда ПФО» пӗлтернӗ тӑрӑх, Федераци Канашӗн вице-спикерӗн Николай Федоровӑн тата РФ Патшалӑх Думин депутачӗн Алена Аршиновӑн ячӗсем вара ҫук.
Авӑн уйӑхӗн 15-23-мӗшӗсенче Русфонд Шупашкарта ыркӑмӑллӑх акцийӗ ирттерет. Ӑна шӑмӑ сӑссине паракан донорсен кунне халалланӑ.
Русфонд кулянтаракан статистика хыпарлать: Раҫҫейри кашни 20 минутра пӗр ҫын унӑн юн ракӗ пулнине пӗлет. Шӑмӑ сӑссине куҫарса лартни чылайӑшӗн пурнӑҫне ҫӑлма пулӑшать. Хашӗсемшӗн тӑванӗсем донор пулаяҫҫӗ, теприсемшӗн вара ҫук.
Донора тупма ҫӑмӑл мар. Раҫҫейри регистрта кирлӗ донора тупас шанчӑк 1/400-па танлашать. Шел те, регистр пӗчӗк: пӗтӗмпе те 83 пин ытла ҫын кӑна.
18-45 ҫулсенчи кирек мӗнле ҫын та донор пулаять. Малтанах 9 миллилитр юн илеҫҫӗ, регистра кӗме алӑ пустараҫҫӗ. Анализ чирлӗ ҫынпа пӗр тӗк донора тепӗр хутчен тӗреслеме пултараҫҫӗ. Донор пулма хӑрамалла мар: процедура пӗрре те ыраттармасть. Эсир вара ҫын пурнӑҫне ҫӑлма пултаратӑр.
Ватлӑхра чылайӑшӗ канлӗ пурӑнма ӗмӗтленет. Анчах Шупашкарта кун кунлакан 78 ҫулти кинемейӗн ҫак кунсене, ахӑртнех, тӗрмере ирттерме тивӗ. Ӑна ҫынна вӗлернӗшӗн айӑпласшӑн.
Ҫак ватӑ хӗрарӑм упӑшкине, 80 ҫулти арҫынна, вӗлернӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Следстви палӑртнӑ тӑрӑх, пӗлтӗрхи утӑ уйӑхӗн 1-мӗшӗнче каҫхи 6 сехетре кинемей килте пулнӑ. Вӑл упӑшкипе тем пайлайман – хирӗҫсе кайнӑ. Хайхискер арҫынна аш арманӗпе хӗненӗ: кӗлеткин тӗрлӗ пайӗнчен 16 хутран кая мар ҫапнӑ.
Ватӑскер йывӑр сурансене чӑтаймасӑр ҫавӑнтах сывлама пӑрахнӑ. Халӗ следстви пуҫиле ӗҫе суда ярса панӑ.
«Шупашкар хула администрацийӗ хута янӑ «Уҫӑ хула» сайтра сасӑлав пуҫланнӑ. Ҫапла майпа Шупашкар 550 ҫул тултарнӑ тӗле брендинг концепцине суйласшӑн», — тесе хыпарланӑччӗ нумаях пулмасть Софья Савнеш. Халӗ сасӑлав вӗҫленнӗ. Унӑн пӗтӗмлетӗвӗ паллӑ.
Сасӑлава пурӗ 711 ҫын хутшӑннӑ. Вӗсенчен чылайӑшӗ «ОБРАЗЫ ГОРОДА» (чӑв. Хула сӑнарӗсем) концепцие ырланӑ. Ӑна «Брендум» тулли мар яваплӑ общество хатӗрленӗ. Сасӑлава хутшӑннисенчен 50,07 проценчӗ ҫав ӗҫшӗн пулнӑ. Паттерн графика элеменчӗсенчен тӑрать. Вӗсем — хулашӑн пӗлтерӗшлӗ персонажсемпе объектсем. Ҫӗнтернӗ символикӑпа усӑ курса парнелӗх продукци хатӗрлӗҫ, хулана капӑрлатӗҫ.
Хӑшӗсем хакланӑ тӑрӑх, элемре чӑвашлӑх пачах та сисӗнмест.
Авӑн уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Чӑваш Енре «Нацисен кросӗ» иртӗ. Кӑҫал вӑл хӑйӗн пӗчӗк юбилейне паллӑ тӑвӗ темелле: ӑна 15-мӗш хут йӗркелӗҫ.
Шупашкарта кроса хутшӑнакансем Анне палӑкӗ умне 11 сехетре пухӑнӗҫ. Старт 12 сехетре пулӗ. Кросра профессионал спортсменсем тата ахаль ҫынсем чупӗҫ, ҫавна май вӑл икӗ тапхӑрпа иртӗ.
Спорт уявне хутшӑнма кӑмӑл пур-и? Тархасшӑн. Анчах 17 ҫул тултарман ачасен тухтӑртан справка илмелле. Аслӑраххисен вара справка илсе килсен е хӑйсем алӑ пуссан чупма ирӗк пур.
Ӑмӑртӑва хутшӑнакансен дистанцие суйлама май пур: 1 ҫухрӑмран пуҫласа 12 ҫухрӑм таран
Шупашкарти 651-мӗш шкулта, ыттисемпе танлаштарсан, чи нумай ача ӑс пухать: 1750 вӗренекен. Пӗлӳ ҫуртне вара проектпа килӗшӳллӗн 825 ача валли хӑпартнӑ.
Икӗ сменӑпа вӗренмелле ан пултӑр тесе Социализм урамӗнчи 17-мӗш «а» ҫурта, унччен каҫхи шкул пулнӑ здание, ҫак пӗлӳ ҫуртне пама йышӑннӑ. Ӑна малтан юсаса ҫӗнетмелле. Ҫак тӗллевпе аукцион ирттереҫҫӗ. Килӗшӗвӗн малтанхи хакӗ – 88 015 820 тенкӗ.
Здание 1963 ҫулта хӑпартнӑ. Унта тумалли ӗҫ пайтах: корпуса юсамалла, чӳречесене, урая, алӑксене улӑштармалла, стенасемпе маччана сӑрламалла… Ӗҫе 2019 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗччен вӗҫлемелле.
Улатӑрти районсем хушшинчи прокуратура суя диплом сутакансене тупса палӑртнӑ. Тата тӗрӗсерех каласан, ҫавӑн пирки тӗнче тетелӗнче хыпарлакансене.
Вӗренни ҫинчен калакан хута сутса илме юраманнине шута илсе надзор органӗ Шупашкарти Ленин район судне тухнӑ. Тавӑҫра вӑл диплом сутакан сайтӑн страницин ӗҫне чарса лартма ыйтнӑ.
Халӗ суд ларӑвӗ иртнӗ. Унтисем те суя диплом сутаканснее ырламан, диплом сутассине хыпарлакан страницӑна хупмалла тесе йышӑннӑ.
Суд йышӑнӑвӗ хальлӗхӗ саккунлӑ вӑя кӗреймен-ха. Ун валли 10 кун кирлӗ. Ҫав вӑхӑтра тепӗр енӗ аппеляци ҫӑхавӗ шӑрҫаламасан суд йышӑнӑвӗ вӑя кӗрет.
Тӳре йышӑнӑвӗ вӑя кӗрсен прокуратура Роскомнадзора ҫитме палӑртать. Унта вӑл хайхи диплом сутакан сайтри страницӑна хупма ыйтӗ.
Шупашкар районӗнчи Явӑш ялӗнче пурӑнакан 18 ҫулти Феодосия Васильева килтен тухса кайнӑ та ҫухалнӑ. Ҫак йӗркесен авторне пикен амӑшӗ Надежда Геннадьевна пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ Феодосийӑн докуменчӗсем тупӑннӑ. Вӗсене амӑшӗ полицейскисем патне кайса илнӗ. Хутсене Шупашкарти Богдан Хмельницкий урамӗнчи лавккасенчен пӗрин патӗнче тупнӑ.
Тӗнче тетелӗнчи хаҫатсенчен пӗринче хӗре ӗнер, авӑн уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, курнӑ тенине Надежда Геннадьевна ҫирӗплетсе каламарӗ. «Кам пӗлет, те чӑн сӑмах вӑл», — терӗ чунне ыраттарса. Хӗрарӑм ӗнентернӗ тӑрӑх, килте пикепе тавлашу пулман.
Ҫухалнӑ хӗр пирки мӗн те пулин пӗлекенсене Надежда Геннадьевна 89871251453 номерпе шӑнкӑравласа систерме ыйтать. Хӑйӗн упӑшкин, Александр Ефферкиевичӑн, номерне те 89877379500 вӑл пӗлтерме ыйтрӗ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (26.04.2025 03:00) сайра пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 742 - 744 мм, 7 - 9 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Яковлев Иван Яковлевич, чӑваш халӑхне ҫутта кӑлараканӗ ҫуралнӑ. | ||
| Алентей Григорий Тимофеевич, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Грибанов Владимир Иванович, сӑвӑҫ, тӑлмач, Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ ҫуралнӑ. | ||
| Трифонова Валентина Ивановна, чӑваш актриси ҫуралнӑ. | ||
| Лебедева Елена Алексеевна, чӑваш чӗлхин тӗпчевҫи ҫуралнӑ. | ||
| Ларионов Николай Николаевич, чӑваш сӑвӑҫи, ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Малов Аркадий Васильевич, чӑваш сӑвӑҫи, тӑлмачӗ ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. | ||
| Чӑваш наци радиовӗ пӗрремеш хут эфира тухнӑ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |