Ҫӗнӗ ҫул… Асамлӑ вӑхӑт. Шупашкар урамӗсем каҫсерен тӗрлӗ тӗспе ҫуталса куҫа йӑмӑхтараҫҫӗ. Чылай урамра чӑшӑр лартнӑ. Тӗп чӑрӑш – Республика тӳремӗнче. Аякаран пӑхсан, тен, хӑшӗ-пӗри елка теме те хӑяймӗ, конус пек ларать.
Кӑмӑла каять-и е ҫук-и вӑл – хакӗ вара ай-яй ҫыртать. Халӑх фрончӗн хастарӗсем шутланӑ та — унӑн кашни метрӗ 264 пин тенке кайса ларнӑ. Чӑрӑш 25 метр ҫӳллӗш. Ӑна вырнаҫтармашкӑн хула хыснинчен 6,6 миллион тенкӗ тӑкакланнӑ.
Пӗлтӗр РЕН-ТВ телеканал Раҫҫейри чи хаклӑ чӑрӑшсем пирки сюжет кӑтартнӑ. Камера тӗлне пирӗн чаплӑ чӑрӑш та лекнӗ. «Регионсенчи чиновниксем хӑйне евӗр тупӑшу йӗркеленӗ: Ҫӗнӗ ҫул чӑрӑшӗ хаклӑрах? Арифметика интереслӗ пулса тухнӑ. Пасарти хака илес пулсан, 1 метр чӑрӑша теттисемпе пӗрле лартмашкӑн 120 пин тенке яхӑн кирлӗ.
Мускавра, тӗслӗхрен, 1 метршӑн 208 пин тенкӗ тӳленӗ. Шупашкарта вара – 264 пин тенкӗ. Иркутск облаҫӗнчи Братск хулинчи чӑрӑш вара рекорд лартнӑ – 26 пин тенкӗ. Ҫапла майпа чиновниксен хысна укҫипе тунӑ харпӑр дизайнӗ пасар хакӗнчен 2 хут хаклӑрах пулса тухнӑ», — тенӗ сюжетра.
Хаклӑ вулаканӑм! Ҫак статьяна тимлӗн вуласа пыратӑн пулсан эп саншӑн савӑнмаллипех савӑнатӑп!
Ҫӗршывра укҫа-тенкӗ ҫитменнине пула пирӗн пуҫлӑхсем тӗрлӗ майпа перекетлеме тӑрӑшаҫҫӗ. Мӗн тӗлӗнмелли пур? Эсӗ те, хаклӑ вулаканӑмӑр, перекетлетӗн пуль-ха. Санӑн ту тупӑшу ыттисен пекех чакса пырать пуль-ха. Эсӗ те ыттисем пекех йӳнӗрех таварсем ҫине куҫма тӑрӑшатӑн, лавккара йӳнӗреххине суйлатӑн. Ҫак сӑлтавпах ӗнтӗ пирӗн тӳре-шара та чӑваш сӑмахӗсене перекетлет, вӗсемпе сайра хутра усӑ курать. Чӑваш сӑмахӗ ытла та «хаклӑ» мар-и?
Ҫавӑнпа та, хаклӑ вулаканӑмӑр, эпӗ саншӑн хӗпӗртетӗп! Савӑн, ҫак текста эпӗ ҫав тери «хаклӑ» чӑваш сӑмахӗсемпе ҫырса паратӑп, вӗсене вуласа сан чӑваш чуну килентӗр, канлӗх туптӑр! Эпӗ тӳре-шара мар, пуҫлӑх мар. Чӑваш сӑмахӗ «хаклӑ» тесе ӑна перекетлесе тӑмӑп!
Ку тӑрӑхлани пулчӗ ӗнтӗ, сӑмахӗ вара ман Ҫӗнӗ ҫул уявӗ тата чӑваш чӗлхипе усӑ курасси пирки. Ҫак уява илемлетнӗ чухне чӑваш чӗлхипе сахал хутра ҫеҫ усӑ курни пирки кашни ҫул ҫыраҫҫӗ, анчах ӗҫӗ вырӑнтан ниепле те тапранасшӑн мар.
Шупашкарти Республика лапамӗнче тӗп чӑшӑр тӗрлӗ тӗспе йӑлтӑртатма тытӑннӑ. Ӑна ҫутмашкӑн ятарласа флэшмоб ирттернӗ. Вӑл #MannequinChallenge стильпе иртнӗ.
Флэшмоба паян йӗркеленӗ. Унта ҫӗр-ҫӗр ҫын хутшӑннӑ. Чӑрӑша пӗр эрне каяллах лартнӑ, анчах ҫутман. Кӑҫал ӑна савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура ҫутма шухӑшланӑ.
Мероприятие Хӗл Мучи те ҫитнӗ. Ачасем ӑна курсан питӗ савӑннӑ. Унпа пӗрле Юп Пике те ҫитнӗ. Мӗн пулса иртнине видео ӳкернӗ. Кайран ӑна тӗнче тетелне кӑларса хума шантарнӑ.
Флэшмоба акӑлчан юррипе ирттернӗ. Шел, чӑвашла юрӑ янӑраман. Эпир, чӑвашсем, Чӑваш Енре пурӑнатпӑр-ҫке…
Мускавра Нацисен ҫуртӗнче Чӑваш Енре ҫуралса ӳснӗ актерсене, чӑвашла ӳкернӗ илемлӗ тата документлӑ фильмсене халалланӑ уяв каҫӗ иртнӗ. Мероприятие ҫӗршывӑн тӗп хулинче пурӑнакан чӑвашсен ентешлӗхӗн хастарӗсем йӗркеленӗ.
Унта пуҫтарӑннисене Чӑваш Енӗн РФ Президенчӗ ҫумӗнчи полномочиллӗ представителӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Валерий Шакин саламланӑ.
Уяв каҫӗ «Чӑваш кинематографӗн историйӗ» фильмпа уҫӑлнӑ. 1928 ҫулта ӳкернӗ «Ял» фильма кӑтартни пуриншӗн те пысӑк кӗтменлӗх пулнӑ. «Ҫеҫпӗл» кинофильмра ӳкерӗннӗ Владимир Бурмистров уявра хӑйӗн юрлас пултарулӑхӗпе тӗлӗнтернӗ. Вӑл ҫав фильмра янӑранӑ «Нимене» те шӑрантарнӑ.
Василий Чапаевӑн мӑнукӗ Татьяна Чапаева хӑнасене хӗрӗ Алла ӳкернӗ «Пластика речи» фильмпа паллаштарнӑ. Тӗп роле унӑн мӑнукӗ Гриша калӑпланӑ.
Ҫӗнӗ ҫул ҫывхарнӑ май ачасем Хӗл Мучи патне ҫыру ҫырма тытӑннӑ ӗнтӗ. Ҫак кунсенче Роскомнадзор Хӗл Мучи патне ҫыру ямалли 70 ытла сайта хупнӑ.
Вӗсене пурне те ҫырура ачасен ят-шывне, ӑҫта пурӑннине кӑтартнӑшӑн хупнӑ. Паянхи кун тӗлне унашкал 76 ресурса тупса палӑртнӑ. Халӗ вӗсен тӗлӗшпе йышӑну тӑвӗҫ.
Ведомство ачасене асӑрхануллӑрах пулма ыйтать. Хӗл Мучи патне ҫыру янӑ чухне хушамата, ята, ашшӗн ятне туллин палӑртмалла мар, ӑҫта пурӑннине тата хӑш шкулта вӗреннине те асӑнма юрамасть. «Хӗл Мучи пӗрре ҫеҫ. Вӑл сирӗн ят-шыва туллин ыйтмасть», — тенӗ Роскомнадзор ӗҫченӗсем.
Пензӑра нумаях пулмасть улаха пуҫтарӑннӑ. Ӑна вӑл тӑрӑхрисем «Ночь искусств» (чӑв. Ӳнер каҫӗ) пӗтӗм Раҫҫейри культурӑпа ҫутӗҫ марафонне хутшӑннӑ май йӗркеленӗ.
Пензӑри краеведени музейӗнче чӑваш халӑх культурине харӑсах темиҫе лапамра халалланӑ. Мероприятие музейҫӑсем Пенза облаҫӗнчи чӑвашсен наципе культура автономийӗпе пӗрле йӗркеленӗ. Ӑна вӗсем улахран пуҫланӑ та. Чӑвашсен культурипе йӑли-йӗркипе Пензӑри «Шӑпчӑксем» тата Неверкино районӗнчи Илим-Гора ялӗнчи «Асамат» ансамбльсем паллаштарнӑ.
Юлашкинчен асӑннӑ ушкӑна Нина Башкирова ертсе пырать. 1978 ҫулта йӗркеленӗ ушкӑна аслисемпе пӗрлех ачасем те ҫӳреҫҫӗ, вӗсем те чӑваш халӑхӗн культурипе хаваспах паллашаҫҫӗ, ҫывӑхланаҫҫӗ, вӗсем урлӑ ыттисем те пӗлеҫҫӗ.
Кӗҫех Ҫӗнӗ ҫул ҫитет. Хӗллехи каникулта епле кантараҫҫӗ? Телее, кӑҫал раштавӑн 31-мӗшӗ шӑматкуна лекет. 30-мӗшӗнче ӗлеттереҫҫӗ.
Ҫӗнӗ ҫул хыҫҫӑн кӑрлач уйӑхӗн 9-мӗшӗнче ӗҫе тухмалла. Кӑрлачӑн 1-мӗшӗ вырсарникуна лекнӗрен ӑна нарӑс уйӑхӗн 24-мӗшӗ ҫине куҫӑрӗҫ.
Кӑрлачӑн 7-мӗшӗшӗн, вӑл шӑматкуна лекет, ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнче кантараҫҫӗ. Ҫапла майпа Ҫӗнӗ ҫул хыҫҫӑн ҫынсем 9 кун канӗҫ.
Чӳк уйӑхӗн 19-мӗшӗнче Самар хулинче облаҫри XIX «Кӗр сӑри» чӑваш фольклор фестивалӗ иртнӗ. Мероприятие вӑл тӑрӑхри Культура министерстви, Самар хула округӗн администрацийӗ, Халӑх туслӑхӗн керменӗ тата, паллах, унти чӑвашсен «Пехил» обществи йӗркеленӗ.
Кӗр сӑрине Самар, Ӗренпур, Чӗмпӗр облаҫӗсенчи чӑвашсен хӗрӗхе яхӑн пултарулӑх ушкӑнӗсем хутшӑннӑ. Тӑван республикӑмӑртан Зинаида Яковлева ертсе пыракан «Уяв» фольклор халӑх ансамблӗ тата Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Кайри Шӗнерпуҫӗнчи «Илем» фольклор ушкӑнӗ кайнӑ.
Мероприяти вӑхӑтӗнче облаҫри «Ҫулталӑкри чӑваш хӗрарӑмӗ» тата «Выля, хуткупӑс—2016», Самар облаҫӗнче чӑваш халӑхӗн культурине, йӑла-йӗркине, чӑваш чӗлхине упраса хӑварассипе пуринчен лайӑх ӗҫлекен ял тӑрӑхне палӑртмалли конкурссен ҫӗнтерӳҫисене чысланӑ.
Красноармейски районӗнче ӗнер чи пултаруллӑ, хӑвӑрт тата таса чунпа ӗҫлекен уй-хир ӗҫченӗсене палӑртнӑ. Районти Культура ҫурчӗн сцени ҫине чӗнсе кӑларсах вӗсене Хисеп хучӗпе тата чемпион лентипе чысланӑ.
«Жатва – 2016» (чӑв. Вырма — 2016) вырмари ӑмӑртура комбайнерсенчен «Таябинка» агрофирмӑри Олег Васильев палӑрнӑ. Ӳркенмен ҫӗр ӑсти «Полесье» комбайнпа 35,7 пин центнер тӗштырӑ вырса илнӗ. Ӑна «Чемпион Жатвы – 2016» (чӑв. Вырма — 2016 чемпионӗ) ят панӑ.
Вырмара хастар ӗҫленисенчен уй-хир ӗҫченӗсен тӑрӑшулӑхне те хакланӑ. Маларах асӑннӑ агрофирмӑри Елена Николаева тӗп агронома «Уй-хир ӗҫченӗ-чемпион — 2016» номинацире палӑртнӑ. Ҫак агроном кашни гектартан вӑтамран 27,6 центнер тырӑ туса илнӗ.
Каҫал тӑрӑхӗнчи ял хуҫалӑхӗнче ӗҫлекенсен районти уявне республикӑри тӳре-шара та хутшӑннӑ.
Чӳк уйӑхӗн 4-мӗшӗнче, Халӑх пӗрлӗхӗн кунне уявланӑ чух, Шупашкарта хӑш-пӗр урама хупласа хурӗҫ. Вӑл вӑхӑтра машинӑсене иртсе ҫӳреме тата чарса лартма чарӗҫ.
Хӗрлӗ лапамри 1, 3, 5-мӗш ҫуртсем, ҫавӑн пекех Президент бульварӗ тата Ленинград урамӗ Воробьев композиторсен урамӗпе пӗрлешнӗ вырӑнтан пуҫласа Хӗрлӗ лапам таран машинӑсене ирттермӗҫ. Чару ирхи 7 сехетрен пуҫласа 16 сехетчен пырӗ.
10 сехетрен тытӑнса 12 сехетчен автомобильсен Константин Иванов урамӗпе ҫӳреме юрамӗ. Чару Свердлов урамӗ тӗлӗнчен Шупашкар заливӗн дамби таран пырӗ. Шупашкар заливӗн дамбинчен пуҫласа Воробьев композиторсен урамӗ, асӑннӑ урам Ярославль тата Карл Маркс урамӗсемпе хӗресленнӗ, Карл Маркс урамӗ Воробьев композиторсен урамӗпе хӗресленнӗ вырӑнтан пуҫласа Республика лапамӗ таран та машинӑсене ирттермӗҫ.
Ҫула тухнӑ автомобильсене Мускав проспекчӗпе, Президент бульварӗпе, Джержинский, Ярославль, Калинин, Водопроводнӑй урамсемпе кайтарӗҫ.
-9.7 °C