Ҫурла уйӑхӗн 14-мӗшӗнче ача-пӑча ҫыравҫи, Совет Союзӗн тата Раҫҫей писателӗ, Эдуард Успенский пурнӑҫран уйрӑлнӑ. «ТАСС» пресс-служби хыпарланӑ тӑрӑх, вӑл Мускавра вилнӗ.

Эдуард Успенский шухӑшласа кӑларнӑ сӑнарсене ачасем лайӑх пӗлеҫҫӗ: Гена крокодил, Чебурашка, Матроскин кушак аҫи, Шарик йытӑ, Хветӗр пичче, Печкин почтальон. Вӑл «Гена крокодил тата унӑн тусӗсем», «Хветӗр пичче, йытӑ тата кушак аҫи» кӗнекесене кун ҫути парнеленӗ.

Эдуард Успенский 80 ҫулта пулнӑ. Ҫыравҫӑ 1937 ҫулта ҫуралнӑ. Вӑл – драмтург та, сценарист та, телеертӳҫӗ те.

Ҫурла уйӑхӗн 3-5-мӗшӗсенче Мускав облаҫӗнчи Дубровское ялӗнче «Санкцисене – 4 ҫул» сыр фестивалӗ иртнӗ. Ӑна Мускав ҫывӑхӗнче пурӑнакан сыродел тата блогер Олег Сирота йӗркеленӗ.

Олег Сирота Мускав облаҫӗн кӗпӗрнаттӑрне Андрей Воробьева тата РФ промышленноҫ суту-илӳ министрне Денис Мантурова фестивале йӗркелеме пулӑшнӑшӑн тав тунӑ. Унта 200 фермер, 45 пине яхӑн ҫын килсе курнӑ.

«Русский Пармезан» сыр нӳхрепре 1,5 ҫул ытла «пиҫсе» выртнӑ. Фестивальте ӑна аукцион ирттерсе сутнӑ, укҫа-тенке хосписсене пулӑшакан «Вера» ыркӑмӑллӑх фондне панӑ.

Фестивальте 1500 сыртан пицца хатӗрленӗ. 50 сантиметр сарлакӑшскере 20 минутра пӗҫернӗ. Ҫапла майпа нимӗҫсем 110 сортран хатӗрленӗ пиццӑран та ирттернӗ, рекорда ҫӗнетнӗ.

2019 ҫулта хӑш кунсенче кантарма палӑртни пирки унччен пӗлтернӗччӗ. Ун чухнехи проекта алӑ пусса ҫирӗптеменччӗ-ха. Халӗ кану кунӗсене кӑштах улӑштарасшӑн.

РФ Ӗҫлев министерстви ҫу уйӑхӗнче халӑха 9 кун кантарасшӑн. Ведомство РФ Правительствин проект постановленине хатӗрленӗ. Унпа килӗшӳллӗн, кӑрлачӑн 5 тата 6-мӗшӗсенче (шӑматкунпа вырсарникун) ҫу уйӑхӗн 2 тата 3-мӗшӗ ҫине куҫармалла, нарӑсӑн 23-мӗшне вара (шӑматкун) - ҫу уйӑхӗн 10-мӗшӗ ҫине.

Ҫапла майпа 2019 ҫулта раштав уйӑхӗн 30-мӗшӗнчен пуҫласа кӑрлачӑн 8-мӗшӗччен, нарӑсӑн 23-24-мӗшӗсенче, пушӑн 8-10-мӗшӗсенче, ҫу уйӑхӗн 1-5-мӗшӗсенче тата 9-12-мӗшӗсенче, ҫӗртмен 12-мӗшӗнче, чӳкӗн 2-4-мӗшӗсенче кантарасшӑн.

Республика кунӗ ҫитес ҫул тунтикуна лекӗ, ҫавӑнпа Чӑваш Енре чылайӑшӗ ҫак кун та ӗҫе каймӗ.

Палӑк эскизӗ

Севастопольте чӑвашсем палӑк лартас шухӑшлӑ. Ҫакӑн валли укҫа та пухма пуҫланӑ. Анчах ҫак палӑк ячӗ хӑш-пӗр ҫынсене килӗшмест иккен. Сӑмахран, Владимир Болгарский, Крымра лартма палӑртнӑ палӑка «Кӗтекен Анне» (Ожидающая мать) ят парса вырӑнлӑрах тесе Фейсбукра пӗлтернӗ. Хальлӗхе Севастопольти палӑкӑн ячӗ — «Хуйхӑракан анне» (Скорбящая мать). Вӑл палӑка 1941–44 ҫулсенче Севастополе хӳтӗлесе пуҫ хунӑ чӑвашсене асӑнса лартасшӑн. Кӳлепе авторӗ — Владимир Нагорнов.

Владимир Болгарский — чӑвашсен паллӑ меценачӗ. Мускавра пурӑнса ӗҫлекен пирӗн ентеш Хӑнакурти асӑну палӑкӗ валли укҫа хывнӑччӗ. Халь вӑл чул палӑк Хӑнакур патӗнче вырӑн тупнӑ, туристсем кӗнӗ ҫӗртре вырнаҫнӑ.

Ҫитес ҫул мӗнле канӑпӑр? 2019 ҫулхи производство календарӗн проектне хатӗрленӗ. Хальлӗхе канмалли кунсене урӑх куна куҫармалли пирки документа йышӑнман-ха.

Проектпа килӗшӳллӗн, Ҫӗнӗ ҫул хыҫҫӑн эрнекун, кӑрлачӑн 11-мӗшӗнче, ӗҫе тухмалла. Кайран каллех канмалла: шӑматкун тата вырсарникун. Ҫу уйӑхӗн 1-мӗшӗ тата Ҫӗнтерӳ кунӗ эрне варрине лекеҫҫӗ. Ахӑртнех, канмалли кунсем вӑраха тӑсӑлмӗҫ.

Нарӑсӑн 23-мӗшӗнче тата пушӑн 8-мӗшӗнче виҫшер кун кантарӗҫ. Ҫӗртмен 24-мӗшӗ, Республика кунӗ, ҫитес ҫул тунтикуна лекет. Эппин, ун чухне виҫӗ кун кантарӗҫ.

Ҫӗртме уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Тутар Республикинчи Мензелинск аэродромӗнче Екатеринбург, Пермь, Челепи, Ижевск, Шупашкар тата Мускав парашютисчӗсем «Вингсьют – пысӑк формацисем» дисциплинӑра Урал тата Атӑлҫи рекордне ҫӗнетнӗ.

Парашютистсен йышӗнче пирӗн ентеш те пулнине палӑртма кӑмӑллӑ. Эппин, Евгений Абрамов та рекорда ҫӗнетес ӗҫе хӑйӗн тӳпине хывнӑ.

Парашютистсем улттӑмӗш хутӗнче фармаци пуҫтарнӑ. Унта 10 ҫын хутшӑннӑ. Ҫапла вӗсем регионсен хушшинче спорт ҫитӗнӗвӗ тунӑ. Халӗ спортсменсем Раҫҫей тата Европа рекорчӗсене ҫӗнетес ӗҫе хутшӑнма пултарӗҫ. Ӑмӑрту Коломнӑра ҫак уйӑхра иртӗ.

РФ Патшалӑх Думинче тӑван чӗлхе пирки пӗрремӗш вулавра саккун проектне йышӑннӑ. Унта саккуна вӗренӳ пирки улшӑнусем кӗртме сӗннӗ. Тӗплӗнрех каласан, тӑван чӗлхене ачасене хӑйсен ирӗкӗпе вӗрентесшӗн.

Саккун проекчӗн пуҫаруҫисем – «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» депутачӗ Алена Аршинова тата «Справедливая Россия» депутачӗ Олег Николаев. Документра акӑ мӗн палӑртнӑ: тӑван чӗлхене ачасен тата ашшӗ-амӑшӗн ирӗкӗпе вӗрентмелле, патшалӑх чӗлхине ӑса хывмашкӑн чӑрмав пулмалла мар. Ҫавна май шкул ачисене тата ашшӗ-амӑшне заявлени ҫыртарӗҫ.

Ҫавӑн пекех вырӑс чӗлхине Раҫҫей халӑхӗсен тӑван чӗлхе списокне кӗртме сӗннӗ. Кунсӑр пуҫне депутатсем тӑван чӗлхене пулӑшакан фонд пуҫарма сӗнеҫҫӗ. Вӑл тӑван чӗлхене вӗрентмелли методикӑсем шухӑшласа кӑларӗ.

Ҫӗртмен 19-мӗшӗнче саккун проектне пӗр шухӑшлӑн йышӑннӑ тесен те юрать: 373 депутат ырланӑ, 3-шӗ хирӗҫленӗ, пӗри ку ыйтупа татӑклӑ хурав парайман. Документа тепӗр икӗ вулавра пӑхса тухӗҫ, унта улшӑнусем кӗртӗҫ. Унтан ӑна Федераци Канашӗн пӑхса тухмалла. Кун хыҫҫӑн ҫеҫ Президент алӑ пусать.

РФ Правительстви арҫынсене – 65-ре, хӗрарӑмсене 63 ҫулта пенсие кӑларма тытӑнасшӑн. Анчах ку ӳсӗме тӑруках хӑпартмӗҫ.

Пенси ӳсӗмне ҫитес ҫултан хӑпартма пуҫласси пирки паян Дмитрий Медведев каланӑ. Вӑл пенси реформи тумашкӑн куҫӑм тапхӑрне йӗркелеме сӗннӗ. Унпа килӗшӳллӗн, 2034 ҫул тӗлне хӗрарӑмсем 63 ҫулта пенсие тухӗҫ, арҫынсем вара 2028 ҫулта 65-ре тивӗҫлӗ канӑва кайӗҫ.

Хальхи пенсионерсемшӗн правилӑсем улшӑнмӗҫ. Ҫурҫӗрте ӗҫлекенсем вара 58 ҫулта пенсие тухма пуҫлӗҫ, арҫынсем – 60-та.

Аса илтерер: халӗ хӗрарӑмсем тивӗҫлӗ канӑва 55 ҫулта тухаҫҫӗ, арҫынсем – 60-та. Чӑваш Енре ҫынсен пурнӑҫ тӑршшӗ вӑтамран 73 ҫулпа танлашнӑ.

РФ Президенчӗ Владимир Путин «тӳрӗ линие» пуҫличчен икӗ минут юлчӗ. Раҫҫей ҫыннисем унран пулӑшу ыйтса видео ӳкреҫҫӗ, ыйтусем яраҫҫӗ. Шупашкарти «Садовый» микрорайонта хваттер пая кӗрсе туяннӑ ҫынсем те Владимир Владимировичран пулӑшу кӗтеҫҫӗ.

Вӗсем видео ӳкернӗ, ӑна Youtube сайтра вырнаҫтарнӑ. «Хисеплӗ Президент! Пая кӗнӗ ҫынсен ячӗпе пире хваттер уҫҫисене илмешкӗн пулӑшма ыйтатпӑр, мӗншӗн тесен хута каякан 5 ҫурта 1 ҫул та 3 уйӑх кая юлса хӑпартаҫҫӗ. Ҫемьесем тара илнӗ хваттерсенче пурӑнаҫҫӗ, банка ипотекӑшӑн процентсем тӳлеҫҫӗ», - тенӗ видеороликра.

Ҫынсем каланӑ тӑрӑх, застройщик строительство ӗҫӗсене пурнӑҫламасть, пайҫӑсемпе тӗл пулма хирӗҫлет. ЧР Строительство министерствин даннӑйӗсене ӗненес тӗк, Б.Хмельницкий урамӗнчи 17-21 позицири ҫуртсене кая юлса хӑпартаҫҫӗ.

Чӑваш Ен спортсменкине Татьяна Акимовӑна Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командине кӗртмен. Кун пирки ТАСС пӗлтерет.

Ҫапла, Татьяна ҫитес сезонра ӑмӑртусене хутшӑнаймӗ. Тен, куншӑн кулянмалли те ҫук, мӗншӗн тесен вӑл амӑшӗ пулма хатӗрленет.

Ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Раҫҫейри биатлонистсен пӗрлӗхӗ пӗрлештернӗ командӑн тӗп тата резерв йышне пичетленӗ. Хӗрарӑмсен ушкӑнӗнче Татьяна Акимова ҫук. Ҫавӑн пекех Ирина Услугинӑн ячӗ те курӑнмасть.

Чӑваш спортсменкисем ӑмӑртусене мӗншӗн хутшӑнманни пирки хальлӗхе халӑха пӗлтерме ыйтман-мӗн. Ҫапах спортменкӑсем ӑмӑртусене хутшӑнманнине ҫынсем ҫавах сисӗҫ, ыйтусем парӗҫ. Ҫавна май наци командин тренерӗ Виталий Норицын ку вӑрттӑнлӑха уҫнӑ: Татьяна та, Ирина та командӑна ача кӗтнине пула кӗмен, вӗсем декрет отпускне кайнӑ.