Тепӗр ҫул, 2022 ҫулта Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ валли Ленинградри театр, музыка тата кинематографи институтӗнчен чӑваш студийӗ вӗренсе килни 50 ҫул ҫитет, ҫур ӗмӗр. 1972-мӗш ҫулта Чӑваш академи драма театрӗ валли 19 хӗрпе каччӑ вӗренсе килнӗ вӑл институтран. 8 артист Чӑваш театрӗнче нумай ӗҫлеймен, тӳррех тӗрлӗ еннелле саланнӑ. Вӗсен хушшинче талантлӑ артист Владимир Бурмистров та, Вӑрнар район каччи. Чӑваш театрӗнче ӗҫлеме пултарайман ытти артистсен ячӗсене те асӑнса хӑварам, вӗсем: Зинаида Андреева, Альберт Белков, Валентина Громова, Иосиф Дмитриев, Николай Ильин, Владимир Маломайкин, Леонид Трифонов.
«Шупашкарта пире асӑрхануллӑ кӗтсе илчӗҫ. Тӗрлӗ театрсене пайласа салатрӗҫ, хваттер тата йӑла ыйтӑвӗсене йӗркелемесӗр хӗстерме пуҫларӗҫ. Эпир парӑнас темерӗмӗр, хула ӗҫтӑвкомӗн председателӗ патне кайса пӗр чӗлхе тупма пултартӑмӑр. Анчах пире панӑ хваттерсене урӑххисене салатрӗҫ», — тет 1972-мӗш ҫулхи вӑхӑтсене аса илсе Владимир Бурмистров. «Ман хыҫҫӑн театртан Валя Громова тухса кайрӗ, ӑна ушкӑнри чи талантлӑ артистка тетчӗҫ.
«Ю» телеканал лутра ҫынсем пирки ятарлӑ кӑларӑм пуҫарнӑ. Унта 150 сантиметртан лутрарах ҫынсем хутшӑнаҫҫӗ.
Иккӗмӗш кӑларӑма Питӗрти артист тата шоумен Петр Чубко хутшӑннӑ. 29 ҫулти каччӑ 120 сантиметр ҫӳллӗш. Вӑл туйсене, корпоративсене, ҫуралнӑ кунсене ертсе пырать, 8 кинокартинӑра ӳкерӗннӗ. Петр Шупашкарти Марийӑпа 4 ҫул пурӑнать. Хӗр амӑшӗпе Чӑваш Енрен Питӗре куҫса кайнӑ.
Петр Марийӑран 5 ҫул аслӑрах. Хӗр 170 сантиметр ҫӳллӗш. Вӗсем тахҫанах пӗрлешӗччӗҫ-ха, анчах Марийӑн амӑшӗ Инесса Евгеньевна ҫакна хирӗҫ. «Ю» телеканалти кӑларӑм ҫак ҫемьери лару-тӑрӑва уҫӑмлатасшӑн.
Ыран, юпа уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, Лондонра чӑваш культурипе паллаштарӗҫ.
Великобританин тӗп хулинчи «Hoxton» галерейӑра Шупашкар хӗрӗн Полина Осипован уйрӑм экспозицийӗ уҫӑлӗ.
«Курава хамӑн тӑван Чӑваш Ене, чӑвашсен хамшӑн питӗ заклӑ хӑйне евӗр культурине халаллӑп. Унта манӑн сӑнӳкерчӗксем, видеосем, пир-авӑр, тӗрлӗ хатӗр-хӗтӗр тата скульптура пулӗ», – пӗлтернӗ Питӗрте ӗҫлесе пурӑнакан 22 ҫулти художник тӗнче тетелӗнчи хӑйӗн страницинче.
Полина Осипова Шупашкартан Питӗре 9-мӗш класс хыҫҫӑн куҫса кайнӑ. Чӑваш культурипе кӑсӑкланса хавхаланакан пултаруллӑ пике чӑваш эрешӗллӗ капӑрлӑхсемпе скульптурӑсем ӑсталать. Вӑл модӑри пысӑк брендсемпе, тӗслӗхрен, «Gucci»-пе, ҫыхӑну тытать.
Юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗнчи «Кӗмӗл ӗмӗр» галерейӑра Пётр Егоров ячӗллӗ I пленэра хутшӑннисен ӗҫӗсен куравӗ уҫӑлӗ.
Пётр Eгоров – XVIII ӗмӗрти пултаруллӑ архитектор, классицизмӑн пысӑк ӑсти. Унӑн пултарулӑхӗн чи ҫӳлли шайне кӑтартаканни Питӗрти Ҫуллахи пахчан карти шутланать. Ӑна тӗнче культурин шедеврӗ тесех хаклаҫҫӗ. Пётр Егорович Хӗллехи керменӗн, Смольный мӑнастирӗн, Петергофри керменпе парк ансамблӗн, Штегельман ҫурчӗн архитекторӗ пулнипе те палӑрнӑ.
Пётр Егоров ҫуралнӑранпа 290 ҫул ҫитнине халалласа Сӑр юханшывӗн хӗрринче, Етӗрне ҫӗрӗ ҫинче, Питӗрти, Мускаври, Шупашкарти сӑр ӑстисем икӗ эрне ӗҫленӗ. Вӗсем паллӑ архитекторӑн тӑван кӗтесне халалланӑ вырӑнсене ӳкернӗ. Чи лайӑх ӗҫсем «Солнце над Сурой» (чӑв. Сӑр ҫийӗнчи хӗвел) экспозицире вырӑн тупӗҫ.
Шупашкарта вырнаҫнӑ Чӑваш тӗррин музейӗнче Питӗрти художникӑн куравӗ уҫӑлнӑ. Санкт-Петербургри Наталия Михайлован «Ӑста алӑсен тӗнчи» куравра ӑстан декоративлӑ-прикладной ӳнерӗн тӗрлӗ енӗпе: тӗрӗ, папье-машье енӗпе хатӗрленӗ пуканесем, авса тунӑ япаласем, тӑм тата йывӑҫ ҫине хитрелетсе ҫырнӑ япалисем – вырӑн тупнӑ.
Наталия Михайлова Шупашкарти ӳнер училищинче вӗреннӗ, унтан пӗлӗвне Питӗрте ӳстернӗ. Халӗ вӑл унта чӑваш тӗррин кружокне ертсе пырать.
Наталия Михайлован пултарулӑхне хаклакансем унӑн хӑйне евӗр стильне палӑртаҫҫӗ. Ӑстана хавхалантараканни – чӑваш халӑх ӳнерӗ. Наталия Михайлова музейсенчи куравсемпе паллашма кӑмӑллать. Вӑл масмаксен пуян коллекцине пухса хатӗрленӗ.
Иртнӗ канмалли кунсенче Питӗрте Кӳмепе ҫӳрекен ҫынсен ҫӗршыври чемпионачӗ иртнӗ. Унта Чӑваш Енри хӗр те хутшӑннӑ.
Сывлӑх енчен хавшак пулин те ҫирӗп кӑмӑллӑ та талпӑнуллӑ, тӑрӑшуллӑ та маттур ташӑҫӑсем ҫӗршывӑн тӗрлӗ кӗтесӗнчен пухӑннӑ. Пурӗ 107 спортсмен пулнӑ. Вӗсем Раҫҫейӗн 18 регионӗнчен пуҫтарӑннӑ.
Пирӗн республикӑна илсен, кӳме ҫинче Шупашкарти Анна Михайлова ҫеҫ ташлать. Аня 18 ҫулта чухне ташлама тытӑннӑ. Халӗ вӑл – Кӳме ҫинчи спорт ташшин Раҫҫей командин йышӗнче. Унта вӑл 4 ҫул каялла лекнӗ.
Ташӑсене Аня хӑй тӗллӗн хатӗрлет. Чемпионата хутшӑнасси малтанласа уншӑн иккӗленӳллӗ пулнӑ. Ара, инҫе ҫула тухасси тӑкаклӑ-ҫке. Аня Чӑваш Енри Хӗрарӑмсен канашӗнчен пулӑшу ыйтнӑ. Унтисем (ертӳҫи – республика Элтеперӗн Олег Николаевӑн мӑшӑрӗ Наталья Николаева) ҫине тӑнипе пулӑшма килӗшекен тупӑннӑ. Тӑкака «АБС «Электро» предприяти хӑй ҫине илнӗ.
Авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен «Раҫҫейӗн чукун ҫулӗсем» акционерсен обществи 133/134-мӗш номерлӗ «Хусан–Питӗр» пуйӑс расписанине улӑштарма йышӑннӑ.
Раштав уйӑхӗн 10-мӗшӗччен пуйӑс тӑватӑ кунта пӗрре хутлама тытӑнӗ. Авӑн уйӑхӗнче, тӗслӗхрен, 9, 13, 17, 21, 25-мӗшӗсенче ҫула тухӗ, каялла килме — авӑн уйӑхӗн 10, 14, 18, 22, 26-мӗшӗсенче.
«Шупашкар – Питӗр» прицеп вакунӗсене те сайра ҫӳретӗҫ. Вӗсем 8 кунта пӗрре ҫеҫ пулӗҫ. ҫак уйӑха илсен, Питӗре Шупашкартан авӑн уйӑхӗн 13, 21, 29-мӗшӗсенче пуйӑспа кайма май килӗ, унтан каялла килме: авӑн уйӑхӗн 10, 18, 26-мӗшӗсенче.
Авиабилет туяннӑ чухне асӑрхануллӑ пулмалла. Суя сайтсем те пулма пултараҫҫӗ. Шупашкарта пурӑнакан 61 ҫулти арҫын Питӗре вӗҫме билет туянас тесе ултавҫӑсен тӗлне лекнӗ.
ШӖМ пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫын Питӗре вӗҫме палӑртнӑ, сайта кӗрсе билет туяннӑ. Хайхискер заявка ҫырнӑ, банк карттин реквизичӗсене кӑтартнӑ. Счечӗ ҫинчен 13 пине яхӑн тенкӗ илнӗ. Анчах электрон билет ун патне ҫитмен.
Кайран ҫакӑ палӑрнӑ: арҫын билета ултавҫӑсем йӗркеленӗ суя сайтра илнӗ. Кун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ.
Чӑваш патшалӑх филармонине юсаса ҫӗнетесси йывӑррӑн пулса пырать тесен те ытлашши йӑнӑшмастпӑр пулӗ. Маларах Питӗрти «Спецстрой» организаци республикӑн Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерствипе судлашнине пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: организаци хӑйӗн тивӗҫне пурнӑҫланӑ, анчах саккасҫӑ ӑна тӳлесе пӗтермен-мӗн. Парӑм виҫи 6,651 миллион тенкӗ тӑрса юлнӑ. Суд парӑма шыраса илме йышӑннӑ.
Филармоние малалла юсаса ҫӗнетессипе ирттернӗ конкурсра Шупашкарти подряд организацийӗ, «3-мӗш стройтрест», ҫӗнтернӗ. Вӑл 157,7 млн тенкӗпе ӗҫлеме килӗшнӗ. Конкурса тек хутшӑнакан пулман. Анчах халӗ контракта алӑ пусассине вӑхӑтлӑха чарса лартнӑ.
Екатеринбурги «Джули» фирма аукцион документацине закупкӑпа ҫыхӑнман оборудованипе тивӗҫтерессине кӗртнӗ тесе шухӑшлать иккен. Республикӑн Культура министерстви, сӑмахран, апатланмалли сӗтеле, ҫемҫе пукана, тӗрӗслевпе касса машинине, пӗчӗк хумлӑ кӑмакана, кофе вӗретмелли машинӑна тата ыттине кӗртнӗ.
Ҫав япаласене строительство материалӗсемпе пӗрле илни конкурса хутшӑнакансен правине пӑсать тесе ҫӑхавланине монополипе кӗрешекенсем ҫурла уйӑхӗн 24-мӗшӗнче пӑхса тухӗҫ.
Тӳрех палӑртар. Йӑлтах мар. Пӗр пайне.
Шупашкарти аэропортра юсав ӗҫӗсем пуҫланнӑ. Аэровокзалта пӗлтернӗ тӑрӑх, подряд организацийӗ реконструкцин малтанхи тапхӑрне пуҫӑннӑ. Паянхи куна илсен хатӗрленӳ ӗҫӗсем пыраҫҫӗ, ҫитес эрнере строительсем аэропорт ҫурчӗн пӗр пайне сӳтме тытӑнӗҫ.
Аэропортӑн паянхи аталанӑвӗ пирки сӑмах пуҫарнӑ май ҫакна илтерер: 2016 ҫулта «Шупашкарти халӑхсем хушшинчи аэропорт» тулли мар яваплӑ общество (вӑл «Аэрофьюэлз» компанисен ушкӑнне кӗрет) тата Чӑваш Ен Правительстви килӗшӳ тунӑ. Ун хыҫҫӑн «МАЧ» общество аэропорта тытса пырассине хӑй аллине илет, вӗҫевсен географине анлӑлатать, аэровокзал ҫуртне юсаса ҫӗнетет.
Авиапассажирсене турттарасси унтанпа икӗ хут ытла ӳснӗ, Шупашкартан самолётсем ҫӗршывӑн тӗрлӗ хулине вӗҫеҫҫӗ. Унччен хӑнӑхнӑ пек Мускавра Питӗре ҫеҫ мар. Сӑмахран, Ҫӗнӗ Уренгой, Минеральные Воды, хулисене.
Аэровокзала юсаса ҫӗнетнӗ хыҫҫӑн авиапассажирсене хӑтлӑрах та меллӗрех пулӗ.
+4.3 °C