Пӗрремӗш каналпа кӑтартакан «Давай поженимся» (чӑв. Атя пӗрлешер) телешоуна юлашки вӑхӑтра Чӑваш Енри темиҫе ҫын та хутшӑнчӗҫ. Маларах Елчӗк районӗнчи йӗкӗрешсем тата Шупашкарти сауна хуҫи пулнӑччӗ. Ӗнерхи кӑларӑмра 35-ри инженер-баскетболиста кӑтартрӗҫ. Хальхи вӑхӑтра вӑл энергетика компанийӗнче ӗҫлет, хӑй вӑхӑтӗнче профессилле баскетболист пулнӑ.
Илья маларах пӗрре авланнӑ, ача та пур. Анчах ҫемье пурнӑҫӗ ӑнман. Кайран тепӗр хӗрарӑмпа пурӑннӑ, каллех уйрӑлса кайнӑ.
Телекӑларӑма арҫын амӑшӗпе, 58-ти Антонина Геннадьевнӑпа, хутшӑнчӗ. Халӗ, пӗлтерер, кӑларӑм формачӗ улшӑннӑ: унта ашшӗне е амӑшне йыхравлаҫҫӗ.
Пирӗн ентеше килӗшес тесе 33-ри пресс-секретарь, Мускав пульницинче ӗҫлекен врач-терапевт, 29-ти тӑлмачӑ-преподаватель тӑрӑшрӗҫ. Арҫын тухтӑра суйларӗ.
Чӑваш Енри Шӑмӑршӑ районӗнче кӗр енне ирттерекен «Грибной фестиваль» (чӑв. Кӑмпа фестивалӗ) мероприятие ҫӗршыв шайӗнче палӑртнӑ. Ку хыпара «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗ пӗлтерет.
«Кӑмпа фестивальне» Шӑмӑршӑ районӗнчи наци паркӗнче 2013 ҫулта пуҫласа йӗркеленӗ. Унтанпа вӑл аталаннӑҫемӗн аталанса пынӑ. Халӗ унта ҫав тӑрӑхрисем ҫеҫ мар, ытти районпа хуларан та туристсем хутшӑнаҫҫӗ. Вырӑнти вӑрман поселокӗсенче пурӑнакансем хӑйсен апат-ҫимӗҫне — кӑмпа — сутаҫҫӗ. Тем тӗрлине те сӗнеҫҫӗ вӗсем: тӑварланине, маринадланине, типӗтнине, тин ҫеҫ пуҫтарнине. Фестиваль вӑхӑтӗнче туристсем кӑмпа та пуҫтараҫҫӗ, кӑмпа яшки пӗҫерсе те ҫиеҫҫӗ.
Ҫӗршыври чи лайӑх 17 проект шутне лекнӗ май «Чӑваш вӑрманӗ» наци паркӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Наталия Игнатьева тата унти туризм енӗпе ӗҫлекен Оксана Ревунова специалист нарӑсӑн 2-мӗшӗнче РФ Общество палатинче иртнӗ тӗлпулӑва хутшӑннӑ.
Ӗнер, нарӑс уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, республикӑри онкологи диспансерӗнче ҫӑмарталӑхӑн муцинозлӑ шыҫҫипе чирлекен хӗрарӑма сакӑр сехет хушши операци тунӑ.
Чӑваш Енӗн сывлӑх сыхлавӗн министерстви хыпарланӑ тӑрӑх, тухтӑрсен хырӑм хӑвӑлӗнче калӑпӑшпех сарӑлнӑ шыҫӑсене касма тивнӗ. Унашкал кӑткӑс операцие Раҫҫейри темиҫе клиникӑра ҫеҫ тӑваҫҫӗ.
Онкодиспансерӑн тӗп тухтӑрӗн ҫумӗ Сергей Гамаюнов каланӑ тӑрӑх, кун пек операцие ҫак енӗпе куллен ӗҫлекен опытлӑ хирургсен ушкӑнӗ ҫеҫ тума пултарать. Пирвайхи хут вара капла операцие Шупашкарта пӗлтӗр Мускаври Н.Н. Блохин ячӗллӗ онкоцентр тухтӑрӗ Валентин Нечушкин тата Будапештри Ласло Унгар профессорсем темиҫе хут килсе кайнӑ хыҫҫӑн тунӑ. Паянхи кун тӗлне вунӑ ытла пациента Шупашкартах ҫак мелпе пулӑшу панӑ та ӗнтӗ.
Яппунсен «Yunika» компанийӗ Чӑваш Енре ҫурт-йӗр хӑпартма кӑмӑл пуррине пӗлтернӗ. Кун пирки асӑннӑ фирмӑн Раҫҫейри представителӗсем ӗнер, нарӑс уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Шупашкарта Чӑваш Енӗн экономика аталанӑвӗн министрӗпе Владимир Аврелькинпа тӗл пулнӑ май каланӑ.
Фирма ӗҫченӗсем республика тӗп хулинче нарӑсӑн 8-мӗшӗчченех пулӗҫ. Унччен вӗсем Чӑваш Енри строительство компанийӗсем хӑпартнӑ тата халь тӑвакан ҫуртсене ҫитсе курӗҫ, ку ӗҫ епле пурнӑҫланса пынине тишкерӗҫ, хӑйсен проекчӗсемпе паллаштарӗҫ.
Палӑртса хӑвармалла, яппунсен «Yunika» компанийӗ Раҫҫейре ҫурт-йӗр ҫӗклес енӗпе тӑваттӑмӗш ҫул ӗҫлет, ҫак тапхӑрта вӗсем Мускав, Пермь тата Ижевск хулисенче хӑйсен инвестици проекчӗсене пурнӑҫа кӗртме пысӑк укҫа-тенкӗ хывнӑ.
Айӑплава пурнӑҫа кӗртессипе ӗҫлекен федераци службин республикӑри управленийӗ тӗрмере ларакан ҫынна чысланине пӗлтерет.
Айӑплав вӑхӑтне юсанмалли 4-мӗш колонире ирттерекенсенчен пӗрин алли чӑннипех ылтӑн темелле. Вӑл «Не числом, а смирением» (чӑв. шутпа мар, сапӑрлӑхпа) Раҫҫейри конкурса хутшӑннӑ.
Пултарулӑх ӑмӑртӑвӗнче ӗҫсене виҫӗ номинаципе: «Чиркӳ турӑшӗ», «Аналой турӑшӗ», «Килти турӑш» — хакланӑ.
Айӑплава пурнӑҫа кӗртессипе ӗҫлекен федераци служби ирттернӗ конкурса малтан регионсенче пӑхса тухнӑ. Шупашкарти 4-мӗш колонире ларакан арҫын ӑсталанӑ «Ҫветтуй Николай Асамҫӑ» турӑша суйласа илсе Мускава янӑ. Ку ӗҫшӗн Мускав патриархачӗн тӗрмерисемпе ӗҫлекен пайӗ грамота пама йышӑннӑ.
Шупашкартан Мускава ӗҫлеме кайнӑ каччӑпа арҫын пушарта ҫунса вилнӗ. Хытах пиҫсе кайнӑ тепӗр арҫын пульницари реанимаци уйрӑмӗнче выртать. Кун пирки паян «Чебоксары24» (чӑв. «Шупашкар24») портал пӗлтернӗ.
Хайхи инкек кӑрлач уйӑхӗн 29-мӗшӗнче ҫӗрле «Некрасовка» метро станцине тунӑ ҫӗрте пулнӑ, унта вакун хыпса илнӗ. Ҫав вакунта метро тӑвакан строительсем выртса тӑнӑ. Пушарнӑйсем вут-ҫулӑма сӳнтернӗ хыҫҫӑн 25 ҫулти каччӑпа 35-ри арҫыннӑн виллисене тупнӑ.
«Про Город» (чӑв. «Хула пирки») пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсем иккӗшӗ те — Шупашкар ҫыннисем, Мускава ӗҫлеме кайнӑ. Апла-и, капла-и — ку хыпара хальлӗхе никам та ҫирӗплетмен-ха.
Каласа хӑвармалла, реанимаци уйрӑмӗнче выртакан арҫын пурнӑҫӗшӗн тухтӑрсем кӗрешеҫҫӗ.
Шупашкара килнӗ май Мускаври Третьяков галерейин куравсен пайӗн ертӳҫи Нина Дивова Чӑваш Енӗн культура министрӗпе Константин Яковлевпа тӗл пулнӑ.
Калаҫу вӑхӑтӗнче вӗсем республикӑри музейсене тӗнчипе паллӑ галерейӑпа тачӑ ҫыхӑнса ӗҫлеме майсем туса парасси пирки сӑмах вакланӑ. Унсӑр пуҫне Шупашкар хули пулса кайнӑранпа — 550, Чӑваш автономи облаҫӗ йӗркеленнӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалласа музейсен пӗрлехи проектне пурнӑҫласси ҫинчен калаҫнӑ.
Нина Глебовна хӑйӗн сӑмахӗнче Чӑваш Енре музейсен ӗҫӗ-хӗлне аталантарас тӗлӗшпе пысӑк ӗҫсем тунине палӑртнӑ, кунта искусство кулленхи пурнӑҫӑн пӗр пайӗ пулса тӑнине асӑннӑ. Ҫавна май вӑл Чӑваш Енпе, республикӑри музейсемпе алла-аллӑн тытӑнса ӗҫлеме кӑмӑл пуррине пӗлтернӗ.
Елчӗк районӗнчи Лащ Таяпари Дмитрийпе Денис Борисовсем Пӗрремӗш каналпа кӑтартакан «Давай поженимся» телекӑларӑма хутшӑннине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Кӑрлач уйӑхӗн 9-мӗшӗнче эфира тухнӑччӗ вӑл. Анчах темшӗн вӗсене Патӑрьелтен евӗр паллаштарчӗҫ.
Пӗлменнисене пӗлтерер: 26-ри йӗкӗрешсем Мускав облаҫӗнчи Люблино хулинче хваттер тара илсе пурӑнаҫҫӗ. Унта вӗсем электрон техникӑн интернет-лавккисен сетьне йӗркелесе янӑ.
Ҫак кунсенче вӗсем — Хӗвел тухӑҫ Африкӑра. Йӗкӗрешсем — унти Танзани ҫӗршывӗнче ҫулҫӳревре. Унта вӗсем Килиманджаро тӑвӗ ҫине хӑйсен ял ялавӗпе улӑхас шутпа тухса кайнӑ. Ту ҫине хӑпариччен каччӑсем Моши хулипе паллашнӑ, вырӑнти шкула кӗрсе тухнӑ. Чӑваш каччисем Африкӑри вырӑнти ҫамрӑксемпе асӑнмалӑх сӑн ӳкерӗннӗ.
Ӗнер 5895 метр ҫуллӗшӗнчи тӑва каччӑсем хӑйcен ял ялавӗпе хӑпарса ҫитнӗ. Мускавра вӗсем кӑрлачӑн 29-мӗшӗнче пулӗҫ.
Иртнӗ шӑматкун «Аталану» ассоциацийӗнче лекци иртнӗ. Ачасене чӑвашла ӳстерес тата вӗрентӳре чӑваш чӗлхипе усӑ курассине аталантарас тӗллевпе йӗркеленӗ пӗрлӗх пайташӗсен умӗнче Елена Суслова нейропсихолог доклад каланӑ. Хӑйӗн сӑмахӗнче вӑл ҫын хӑйӗн тымарӗсене пӗлнипе пӗлменни ун пурнӑҫӗ ҫине мӗнле витӗм кӳни пирки каласа панӑ. Хӑйсен чӑвашлӑхӗнчен тарман ҫынсем хӑйсене кӑмӑл-сипет тӗлӗшӗнчен лайӑхрах туйнине унӑн тӗпчевӗ палӑртнине пӗлтернӗ.
Елена Суслова хӑйӗн пурнӑҫӗнчи саманчӗсене те илсе кӑтартнӑ. 2011 ҫулччен, Мускав лекиччен, имӗш вӑл хӑйӗн чӑваш тымарӗсене палӑртма юратман, пытарма тӑрӑшнӑ. Ют тӑрӑха лексен ҫеҫ хӑйӗнче чӑваша тупма пултарнӑ, именме пӑрахнӑ. Енчен те малтан хӑйӗн ҫуралнӑ вырӑнне «Чулхулапа Хусан хушшинче» тесе палӑртнӑ пулсан, Мускавра тӑватӑ ҫул пурӑннӑ хыҫҫӑн кӑна ҫуралнӑ кӗтесӗ Шупашкар пулнине калама хӑват тупнӑ. Ачасене чӑвашла вӗрентсе ӳстерес кӑмӑл тупнисене Елена лекци-семинарта шӑп та лӑп хӑйсен тымарне пытарманни ачан кӑмӑл-сипетне лайӑхлатма пултарни пирки ӑнлантарса панӑ та.
Сӑмах май, «Аталану» пӗрлӗх пайташӗсем хӑйсен ачисемпе кашни шӑматкун пухӑнаҫҫӗ, ачисемпе чӑвашла вӑйӑсем ирттереҫҫӗ, вӗсенче чӑвашлӑх туйӑмне аталантарма тӗрлӗ майсем шыраҫҫӗ.
Кӑрлачӑн 18-мӗшӗнче И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университечӗн журналистика кафедринче ҫак аслӑ шкулӑн профессорӗ, Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗ, Раҫҫей журналистсен тата писательсен союзӗсен пайташӗ Иван Тенюшев (1923—2016 ҫҫ.) ҫуралнӑранпа 95 ҫул ҫитнине халалласа ҫавра сӗтел иртнӗ. Журналистикӑн паллӑ тӗпчевҫи тата педагог пурнӑҫӗпе ӗҫ-хӗлӗ ҫинчен профссорӑн мӑшӑрӗ Ольга Захаровна, ывӑлӗ Александр, тӑванӗн хӗрӗ Валентина аса илсе каласа кӑтартнӑ. Журналистика кафедрин заведующийӗ Анатолий Данилов, Людмила Васильева, Амин Эшкерат доцентсем, Рифат Фаткуллин студент тата ыттисем те Иван Тенюшева аса илнӗ. Студентсемпе ученӑйсем Иван Тенюшевӑн пултарулӑхне, унӑн ӑслӑлӑх ӗҫӗсене тата художество хайлавӗсене тишкересси пирки те калаҫнӑ.
Аслӑ шкулӑн ӑслӑлӑх вулавӑшӗ Иван Тенюшев кӗнекисен куравне йӗркеленӗ. Профессора халалласа университетра ҫывӑх вӑхӑтра фотокурав та уҫасшӑн.
Иван Тенюшев 1923 ҫулхи кӑрлачӑн 19-мӗшӗнче Патӑрьел районӗнчи Алманчӑкра ҫуралнӑ. 1939 ҫулта Патӑрьелти педучилищӗрен вӗренсе тухнӑ. 1942 ҫулччен Тӑвайӗнчи пуҫламӑш шкулта, 1940—1942 ҫулсенче Елчӗк районӗнчи Шӑмалакри шкулта ӗҫленӗ.
+8.3 °C